سالمند: مجله سالمندی ایران
سال:1397 | دوره:13 | شماره:1 |تعداد مقالات:11

اهداف: امروزه آموزش دندان پزشکی سالمندان به دانشجویان دندان پزشکی اهمیت یافته است. از سوی دیگر با مطرح شدن تکنولوژی های نوین آموزشی، تاکید بسیاری بر تغییر رویکرد از شیوه آموزش سنتی به شیوه مجازی شده است. این مطالعه در سال تحصیلی 1394-1395 با هدف طراحی و اجرا و ارزیابی آموزش مبحث دندان پزشکی سالمندان به صورت مجازی به دانشجویان سال آخر دندان پزشکی دانشگاه علوم پزشکی تهران و مقایسه آن با روش سنتی انجام شده است.مواد و روش ها در این مطالعه مداخله ای، 64 نفر از دانشجویان سال آخر دندان پزشکی شرکت کردند. مبحث دندان پزشکی سالمندان برای 31 نفر از دانشجویان شرکت کننده به شیوه مجازی و برای 33 نفر به شیوه سنتی ارائه شد. دانشجویان پرسش نامه پیش آزمون را قبل از ارائه محتوای آموزشی تکمیل کردند. این پرسش نامه حاوی سوالاتی در زمینه دانش و نگرش عمومی درباره دوران سالمندی و دانش و نگرش و عملکرد مرتبط با سلامت دهان سالمندان بود و روایی و پایایی آن قبلا تایید شده بود. پس از مداخله، دانشجویان پرسش نامه پس آزمون را تکمیل کردند. تجزیه وتحلیل آماری با استفاده از نرم افزار SPSS نسخه 21 و آزمون های کوواریانس و رگرسیون انجام شد.یافته ها: میانگین نمرات، پس از مداخله گروه های آموزش سنتی و مجازی در حیطه های دانش و نگرش عمومی درباره دوران سالمندی و نیز دانش و نگرش مرتبط با سلامت دهان و دندان سالمندان، تفاوت معناداری با یکدیگر نداشت. در بخش عملکرد خوداظهار، نمرات دانشجویان گروه آموزش سنتی و مجازی قبل از مداخله به ترتیب 45.4+20 و 52.9+20 از 100 بود که بعد از مداخله به ترتیب به 56.9+26 و 75.4+21 افزایش یافت. در این بخش تفاوت معناداری بین دو گروه وجود داشت (P<0.05).نتیجه گیری شیوه آموزش مجازی به اندازه روش سنتی اهداف آموزشی را تامین می کند.بنابراین می توان در تدریس مبحث دندان پزشکی سالمندان، آموزش مجازی را جایگزین آموزش سنتی کرد.

اهداف یکی از بیماری های شایع پس از یائسگی تصلب شرایین است. عملکرد اندوتلیال عامل مهمی در ارزیابی بیماری های تصلب شرایین و رسوب چربی در دیواره داخلی عروق و فشار خون و نارسایی قلبی است. سلول های اندوتلیال عروقی نقش مهمی در تنظیم فعالیت های عروقی با تولید مواد فعال کننده عروق، مانند نیتریک اکساید بر عهده دارند.مواد و روش ها این تحقیق تاثیر یک دوره تمرینات مقاومتی بر غلظت نیتریک اکساید و فشار خون زنان سالمند را بررسی می کند. 24 زن یائسه (با میانگین سنی 67.37±6.02، شاخص توده بدن 26.87±4.16 و نسبت کمر به باسن 0.92±0.4) به صورت هدفمند و تصادفی، انتخاب و به دو گروه 12نفره کنترل و تجربی تقسیم شدند. گروه تجربی در هشت هفته تمرین مقاومتی (هر هفته سه جلسه) با شدت 40 تا 65 درصد یک تکرار بیشینه شرکت کردند. قبل و بعد از برنامه تمرینی متغیرهای تحقیق اندازه گیری شد. از آزمون های آماری t همبسته مستقل برای ارزیابی یافته ها استفاده و سطح معنی داری کمتر از 0.05 در نظر گرفته شد.یافته ها نتایج این تحقیق نشان داد یک دوره تمرین مقاومتی تاثیر معناداری بر غلظت نیتریک اکساید پلاسمایی (P=0.01) و فشار خون سیستولی (P=0.006) و دیاستولی زنان سالمند دارد (P=0.002). نتیجه گیری به نظر می رسد یک دوره تمرین مقاومتی با این شدت و حجم می تواند در کاهش فشار خون سیستولی و دیاستولی و نیز افزایش نیتریک اکساید پلاسما به عنوان یک عامل مهم برای جلوگیری از بیماری های قلبی عروقی و آترواسکلروز و پرفشار خونی زنان سالمند موثر باشد.

اهداف خودپنداره، خودکارآمدی و خودمدیریتی از مهم ترین متغیرهای حوزه سالمندی هستند که در آسایشگاه های سالمندی به طور ویژه به آن ها توجه می شود. هدف از این مطالعه تعیین رابطه خودپنداره و خودکارآمدی با خودمدیریتی سالمندان آسایشگاه های شهر تهران در سال 1394 بود.مواد و روش ها در این مطالعه توصیفی تحلیلی جامعه پژوهش شامل تمامی سالمندان مقیم آسایشگاه های شهر تهران در سال 1394بود. حجم نمونه با استفاده از فرمول کوکران 217 نفر محاسبه شد. روش نمونه گیری تصادفی ساده بود. برای جمع آوری داده ها از مقیاس خودپنداره راجرز، مقیاس خودکارآمدی عمومی و پرسش نامه خودمدیریتی (SMAS-30) استفاده شد. داده های جمع آوری شده وارد نرم افزار SPSS شد و با آزمون های کلموگروف اسمیرنوف، همبستگی پیرسون و رگرسیون تجزیه وتحلیل شدند.یافته ها در این پژوهش 217 سالمند (144 زن و 73 مرد) با میانگین سنی 78.66±11.78 سال به عنوان نمونه حضور داشتند. میانگین خودپنداره، خودکارآمدی و خودمدیریتی آنان به ترتیب 8.25±1.47، 17.68±4.00 و 59.69±11.59 بود. نتایج آزمون همبستگی نشان داد خودپنداره و خودکارآمدی با خودمدیریتی رابطه معنادار داشتند (p<0.05) و خودپنداره و خودکارآمدی حدود 14 درصد خودمدیریتی را تبیین می کردند.نتیجه گیری سالمندان مقیم آسایشگاه های شهر تهران خودپنداره ضعیف، خودکارآمدی کم و خودمدیریتی نامطلوبی داشتند. با توجه به روابط به دست آمده، به دست اندرکاران و مسوولان مربوطه پیشنهاد می شود برای افزایش خودمدیریتی سالمندان مقیم آسایشگاه های شهر تهران به خودپنداره، خودکارآمدی و راهکارهای ارتقای آن ها توجه بیشتری داشته باشند.

اهداف امروزه به دلیل افزایش امید به زندگی، به پدیده سالمندی بیش از پیش توجه شده است. پژوهش حاضر با هدف بررسی نقش عملکرد استروپ با اضطراب و خودکارآمدی در افتادن در سالمندان بیش از 60 سال انجام گرفت.مواد و روش ها طرح پژوهش توصیفی از نوع همبستگی بود. جامعه آماری شامل تمامی سالمندان مرد بیش از 60 سال ساکن در سرای سالمندان شهر اردبیل در سال 1396بود که از بین آن ها نمونه ای به حجم 200 نفر به روش نمونه گیری دردسترس انتخاب شدند. برای جمع آوری اطلاعات از آزمون های اضطراب خودکارآمدی در افتادن و استروپ استفاده شد. داده ها با استفاده از آزمون همبستگی پیرسون و رگرسیون تحلیل شد. یافته ها یافته های پژوهش نشان داد که رابطه معناداری بین عملکرد استروپ (کارت سوم و چهارم) در هر چهار خرده مقیاس (خطا، صحیح، واکنش، تداخل) با میزان اضطراب و خودکارآمدی در افتادن در سالمندان (p<0.01) وجود دارد. همچنین هر دو متغیر اضطراب و خودکارآمدی در افتادن قابل پیش بینی با عملکرد استروپ (p<0.01) است.نتیجه گیری با توجه به یافته های حاضر می توان نتیجه گرفت که با برگزاری کلاس های آموزشی و انجام گروه درمانی های مختلف می توان میزان عملکرد استروپ را در سالمندان بهبود بخشید تا با این کار به صورت غیرمستقیم میزان اضطراب را کاهش و خودکارآمدی در افتادن را در سالمندان افزایش داد.

اهداف سالمندشدن جمعیت پدیده ای رو به افزایش است. در این سنین کاهش روابط اجتماعی بر نحوه زندگی و میزان رضایت از زندگی تاثیر می گذارد. پژوهش حاضر با هدف بررسی رابطه حمایت اجتماعی و جهت گیری مذهبی با رضایت از زندگی در سالمندان انجام شد.مواد و روش ها روش این مطالعه توصیفی از نوع همبستگی بود. جامعه آماری شامل تمامی سالمندان ساکن در خانه سالمندان شهرکرمانشاه در سال 1395 بود که 126 نفر (میانگین 69.76 و انحراف استاندارد 9) به روش نمونه گیری در دسترس انتخاب شدند.ابزار جمع آوری شامل پرسش نامه های حمایت اجتماعی فیلیپس و همکاران (1986)، جهت گیری مذهبی آلپورت و راس (1967) و رضایت از زندگی داینر و همکاران (1985) بود. برای تحلیل داده ها از ضریب همبستگی پیرسون و تحلیل رگرسیون هم زمان و نرم افزارآماری SPSS استفاده شد.یافته ها نتایج بیانگر آن است که بین متغیر جهت گیری مذهبی با رضایت از زندگی در سطح p<0.05 رابطه وجود داشت و بین جهت گیری مذهبی بیرونی با رضایت از زندگی 0.077، جهت گیری درونی با رضایت از زندگی 0.249 در سطح P<0.05 همبستگی وجود داشت. میزان ارتباط جهت گیری درونی با حمایت اجتماعی 0.708 و جهت گیری بیرونی با حمایت اجتماعی 0.374 در سطح P<0.05 بود. بین حمایت اجتماعی و رضایت از زندگی رابطه وجود نداشت. جهت گیری مذهبی درونی، جهت گیری مذهبی بیرونی و حمایت اجتماعی قادر به پیش بینی واریانس رضایت از زندگی بود (R2=11%) نتیجه گیری با توجه به نیازی که سالمندان به حمایت اطرافیان دارند، با افزایش حمایت اجتماعی از این افراد و پایبندی آن ها به گرایش های مذهبی می توان برای ارتقای رضایت از زندگی آن ها گامی موثر برداشت.

اهداف: کاهش امید به زندگی و افسردگی از رایج ترین حالات روان شناختی در سالمندان است که می تواند واکنش های احتمالی متعددی به دنبال داشته باشد. هدف پژوهش حاضر بررسی تاثیر گروه درمانی با رویکرد شناختی وجودگرا بر کاهش میزان افسردگی و افزایش امید به زندگی در سالمندان است. مواد و روش ها طرح این پژوهش طرح آزمایشی پیش آزمون و پس آزمون با گمارش تصادفی است. جامعه آماری این پژوهش شامل تمامی سالمندان مقیم مراکز شبانه روزی شهر کرمان بود. از این جامعه دو مرکز امیرالمومنین و مهرآذین به طور تصادفی انتخاب شد.سپس با مراجعه به این دو مرکز، 30 نفر (18 زن و 12 مرد) به طور تصادفی انتخاب و به دو گروه آزمایش و کنترل (هر کدام 15 نفر) تقسیم شدند. به گروه آزمایش درمان گروهی شناختی وجودگرا در ده جلسه (هر جلسه 90 دقیقه) آموزش داده شد. گروه کنترل در این مدت مداخله ای دریافت نکردند. داده ها با استفاده از میانگین، انحراف استاندارد و تحلیل کواریانس تجزیه وتحلیل شد. یافته ها نتایج نشان داد گروه درمانی شناختی وجودگرا بر امید به زندگی و افسردگی سالمندان مقیم مراکز سالمندی تاثیر دارد (P<0.01).نتیجه گیری گروه درمانی شناختی وجودگرا با آموزش تصور از خویشتن، تاکید بر زمان حال و آگاهی دادن درباره مرگ به سالمندان، باعث افزایش امید به زندگی و کاهش میزان افسردگی و به دنبال آن افزایش سلامت روانی سالمندان می شود.

اهداف فعالیت های بدنی مختلف می تواند در بهبود سلامتی و ارتقای سطح آمادگی قلبی عروقی افراد نقش مهم و ارزنده ای داشته باشد. هدف از این پژوهش تاثیر هشت هفته تمرین تناوبی هوازی بر سطوح برخی عوامل خطرزای قلبی عروقی مردان سالمند با اضافه وزن بود.مواد و روش ها در این مطالعه نیمه تجربی، 24 مرد سالمند با اضافه وزن بر اساس نمایه توده بدن در دو گروه تجربی (12نفر) و کنترل (12 نفر) با دامنه سنی در گروه تمرین تناوبی هوازی 73.50±3.34 و گروه کنترل 71.33±3.44 به روش نمونه گیری در دسترس و هدفمند انتخاب شدند. آزمودنی ها به مدت هشت هفته، سه روز در هر هفته و هر جلسه 45 تا 60 دقیقه به انجام تمرینات تناوبی هوازی پرداختند. نمونه خونی پیش از شروع و پس از پایان مداخله تمرینی جمع آوری شد. با استفاده از نرم افزار SPSS ویرایش 16، مقایسه میانگین های درون گروهی و بین گروهی از روش آماری به ترتیب تی همبسته و تحلیل کوواریانس (MANOVA) محاسبه شد و نتایج در سطح معنی داری P<0.05 تجزیه وتحلیل شدند.یافته ها هشت هفته تمرینی تناوبی هوازی به کاهش معنی دار متغیرهای وزن، نمایه توده بدن و درصد چربی بدن منجر شد (P<0.05). همچنین سطوح اندوتلین-1 سرمی در پایان دوره کاهش معنی دار یافت (P=0.005). سطح نیتریک اکساید نیز در پایان دوره افزایش معنی دار یافت (P£0.05).نتیجه گیری این نتایج حاکی از آن است که هشت هفته تمرین تناوبی هوازی از طریق افزایش نیتریک اکساید و کاهش اندوتلین-1 می تواند در بهبود سلامت قلب و عروق و کاهش خطر بیماری آتروسکلروز موثر باشد. بنابراین پیشنهاد می شود از تمرینات تناوبی هوازی برای پیشگیری از آثار سوء ناشی از افزایش بروز بیماری آترواسکلروزیس استفاده شود.

اهداف بیماری های غیرواگیردار از علل مهم و عمده مرگ ومیر در سالمندان هستند. فشار خون بالا شایع ترین بیماری قلبی عروقی است که سالمندان با آن مواجه می شوند. یکی از مدل های ارتقای بهداشتی، الگوی توانمندسازی خانواده محور است. هدف از این مطالعه، تعیین تاثیر اجرای الگوی توانمندسازی خانواده محور (FCEM) بر میزان خودکارآمدی سالمندان با فشار خون بالا تحت پوشش شبکه بهداشت و درمان لنجان در سال 1393 بود.مواد و روش ها این پژوهش کارآزمایی بالینی روی 62 سالمندان مبتلا به فشار خون بالا در سال 1393 انجام شد. پس از نمونه گیری خوشه ای، نمونه ها به صورت تصادفی به دو گروه آزمون و کنترل تقسیم شدند. برای گروه آزمون، الگوی توانمندسازی خانواده محور و برای گروه کنترل مراقبت رایج و یک جلسه آموزشی اجرا شد. ابزارهای پژوهش چک لیست اطلاعات جمعیت شناختی و پرسش نامه توانمندسازی سنجش بعد خودکارآمدی بودند. پس آزمون یک هفته بعد انجام و یک ماه ونیم بعد پیگیری شد. از آزمون های آماری تی مستقل و آنالیز واریانس و نرم افزار Spss 20 برای تحلیل داده ها استفاده شد.یافته ها میانگین نمره بعد خودکارآمدی، قبل از مداخله در دو گروه آزمون و کنترل همسان بود (P>0.05)، اما یک هفته بعد از مداخله و یک ماه ونیم بعد از مداخله تفاوت معناداری در گروه آزمون پیدا شد (P<0.001).نتیجه گیری در مطالعه حاضر اجرای الگوی توانمندسازی خانواده محور باعث ارتقای خودکارآمدی سالمندان مبتلا به فشار خون بالا شده است.

اهداف با توجه به اینکه پیوندهای بین فردی حمایت اجتماعی می تواند سلامتی را ارتقا دهد، در شرایط پراسترس حمایت اجتماعی نقش تعدیل کننده و محافظ را در مقابل آثار زیان آور فشار دارد. پژوهش حاضر با هدف پیش بینی رابطه بهزیستی روان شناختی با توان مدیریت استرس و حمایت اجتماعی انجام شد.مواد و روش ها این مطالعه توصیفی تحلیلی از نوع همبستگی و به شیوه مقطعی انجام شد. جامعه آماری شامل تمامی سالمندان ساکن شهر تهران (60 ساله و بیشتر) می شد.نمونه مورد پژوهش به روش نمونه گیری در دسترس از سالمندان مراجعه کننده به پارک های منطقه 8 استان تهران در اردیبهشت و خرداد 1395 انتخاب شد. اندازه نمونه با استفاده از فرمول کوکران 131 نفر تعیین شد. در این پژوهش از فرم کوتاه مقیاس بهزیستی روان شناختی ریف (1989)، مقیاس مدیریت استرس کالزبیک (1990) و مقیاس حمایت اجتماعی فیلیپس (1977) استفاده شده است. تجزیه وتحلیل داده از طریق رگرسیون چندگانه انجام شد.یافته ها نتایج نشان می دهد حمایت اجتماعی با t=2.23 در سطح معناداری 0.05 و مدیریت استرس با t=4.79 در سطح معناداری 0.01، بهزیستی روان شناختی را پیش بینی می کند. نتیجه گیری بر اساس یافته های این مطالعه، متغیرهای حمایت اجتماعی و مدیریت استرس می توانند متغیر بهزیستی روان شناختی در سالمندان را پیش بینی کنند. بنابراین مداخلات کمک کننده برای سالمندان به منظور کسب و نگهداری منابع موثر و مهارت های مقابله، برای ترویج بیشتر روند سالمندی موفق و به همین ترتیب استفاده از سبک های مقابله فعال توصیه می شود.

اهداف این پژوهش با هدف بررسی تاثیر آموزش مولفه های هوش معنوی بر میزان اضطراب مرگ در سالمندان مقیم سرای سالمندان شهر سنندج انجام شد. مواد و روش ها روش پژوهش از لحاظ هدف کاربردی و از لحاظ روش اجرا نیمه آزمایشی از نوع پیش آزمون پس آزمون با گروه کنترل بود. جامعه آماری پژوهش را تمامی افراد ساکن سرای سالمندان در شهر سنندج در نیمه اول سال 1395 تشکیل داده اند. از این جامعه آماری و از بین کسانی که در مقیاس اضطراب مرگ نمره بالایی دریافت کرده بودند، 20 نفر به شیوه در دسترس انتخاب و در دو گروه 10 نفری (گروه آزمایش و گروه کنترل) جایگزین شدند. مقیاس اضطراب مرگ کالت-لستر (1969) به عنوان پیش آزمون روی آزمودنی ها اجرا شد. سپس گروه آزمایشی مداخله مبتنی بر رویکرد آموزش، مفاهیم هوش معنوی را در هشت جلسه به مدت 90 دقیقه دریافت کردند. طی این مدت گروه کنترل هیچ گونه مداخله ای را دریافت نکردند. بعد از اتمام جلسات مداخله، پس آزمون روی آزمودنی ها اجرا شد. داده ها با استفاده از تحلیل کواریانس یک راهه و چندراهه و ازطریق نرم افزار spss-22 تحلیل شدند. یافته ها میانگین و انحراف معیار سنی گروه آزمایش 62.5±5.68 و گروه کنترل 63.1±4.33 سال بود. نتایج تحلیل کوواریانس تفاوت معنا داری در مرحله پس آزمون بین گروه آزمایش (120.9±4.81) و گروه کنترل (131.3±8.65) نشان داد (p£0.01). بنابراین مشخص شد آموزش مولفه های هوش معنوی باعث کاهش اضطراب مرگ سالمندان شده است. همچنین آموزش مولفه های هوش معنوی باعث کاهش دو بعد اضطراب (مرگ اطرافیان و دیدن اطرافیانتان درحال مرگ) در سالمندان شد (P£0.01). اما در کاهش ابعاد اضطراب مرگ در خصوص مرگ خود و دیدن خود درحال مرگ نتایج معنا داری مشاهده نشد. نتیجه گیری بر اساس یافته های پژوهش، آموزش مولفه های هوش معنوی در کاهش اضطراب مرگ موثر است. بنابراین توصیه می شود در مراکز سالمندان به آموزش جنبه های معنوی به سالمندان توجه بیشتری مبذول شود.