مرکز اطلاعات علمی Scientific Information Database (SID) - Trusted Source for Research and Academic Resources

مقاله مقاله نشریه

مشخصات مقاله

مرکز اطلاعات علمی Scientific Information Database (SID) - Trusted Source for Research and Academic Resources

نسخه انگلیسی
مرکز اطلاعات علمی Scientific Information Database (SID) - Trusted Source for Research and Academic Resources

video

مرکز اطلاعات علمی Scientific Information Database (SID) - Trusted Source for Research and Academic Resources

sound

مرکز اطلاعات علمی Scientific Information Database (SID) - Trusted Source for Research and Academic Resources

نسخه انگلیسی

مرکز اطلاعات علمی Scientific Information Database (SID) - Trusted Source for Research and Academic Resources

بازدید:

72
مرکز اطلاعات علمی Scientific Information Database (SID) - Trusted Source for Research and Academic Resources

دانلود:

17
مرکز اطلاعات علمی Scientific Information Database (SID) - Trusted Source for Research and Academic Resources

استناد:

اطلاعات مقاله نشریه

عنوان

تحلیلی بر نقش قنات سرچشمه در تحولات ساختار فضایی شهر زنجان در عصر قاجار

صفحات

 صفحه شروع 103 | صفحه پایان 118

چکیده

 همجواری ایران با کمربند خشک و بیابانی نیمکرۀ شمالی از یک­طرف و استقرار کو­ههای البرز و زاگرس در مسیر توده­های بارشی از طرف­دیگر, موجب شده­اند که مسئلۀ آب و کمبود بارش از دیرباز به مسئله­ای اساسی در مکان­گزینی و توسعۀ زیستگاه­های انسانی, به ­ویژه مکان­ برای ایجاد شهرهای آن تبدیل شود. به­ همین دلیل, اغلب شهرهای ایران در وابستگی و مجاورت منبع آب شکل گرفته­اند. هدف این پژوهش یافتن تأثیر حضور قنات در شهر زنجان با محوریت «قنات سرچشمه» و پاسخ­گویی به این پرسش است که قنات مذکور چه نقشی در تحوّلات ساختار فضایی و روند توسعۀ شهر زنجان در عصر قاجار داشته است؟ این پژوهش از نوع پژوهش­های تاریخی است که با روش توصیفی تحلیلی پژوهش شده و گردآوری اطّلاعات در آن با استفاده از روش­های اسنادی و میدانی صورت گرفته است. هستۀ اوّلیۀ شهر زنجان در مجاورت رودخانۀ زنجان­چای شکل­گرفته است. با این­حال, این رودخانه فقط برای کشاورزی در اراضی پیرامون آن مورد استفاده قرار می­گرفت و آب شُرب مورد نیاز شهر از طریق چاه­های آبِ حفرشده در منازل و چشمه­های دامنه­های ارتفاعات شمالی شهر تأمین می­شد. علاوه­بر افزایش جمعیّت شهر که موجب افزایش نیاز آبی شهر شده بود, خشک­شدن چشمه­ها و چاه­ها در اثر وقوع خشک­سالی­های متوالی, عامل دیگری بود که ضرورت احداث قنات در زنجان عصر قاجار را بیشتر کرد. از این­رو, در این دوره قنوات متعددی در بیرون و درون حصار شهر احداث شدند. در میان قنات های شهر زنجان, «قنات سرچشمه» یکی از بزرگترین و پُرآب­ترین آن­ها بود. این قنات که دارای هشت شعبه بود, با حضور در محلّات شهر و جاری­شدن در معابر آن, زمینه­ساز تحوّلات زیادی در ساختار فضایی شهر زنجان گردید. از جملۀ چنین تحولاتی می­توان به تغییر جهت توسعۀ شهر از حالت طولی به عرضی, تقسیم­بندی قطاعی شهر به بخش­های یوخاری­باش(بالاشهر) و اَشاقی­باش(پایین شهر), شکل­بخشی به محلّات جدید, تعیین جهت معابر, تأثیر بر مکان­گزینی کاربری­ها و تأسیسات دولتی اشاره کرد.

استنادها

  • ثبت نشده است.

    • ارجاعات

  • ثبت نشده است.

    • استناددهی

    مقالات مرتبط نشریه ای

  • ثبت نشده است.

    • مقالات مرتبط همایشی

  • ثبت نشده است.

    • طرح های مرتبط

  • ثبت نشده است.

    • کارگاه های پیشنهادی






    بازگشت به بالا
    telegram sharing button
    whatsapp sharing button
    linkedin sharing button
    twitter sharing button
    email sharing button
    email sharing button
    email sharing button
    sharethis sharing button