مرکز اطلاعات علمی Scientific Information Database (SID) - Trusted Source for Research and Academic Resources

video

مرکز اطلاعات علمی Scientific Information Database (SID) - Trusted Source for Research and Academic Resources

sound

مرکز اطلاعات علمی Scientific Information Database (SID) - Trusted Source for Research and Academic Resources

نسخه انگلیسی

مرکز اطلاعات علمی Scientific Information Database (SID) - Trusted Source for Research and Academic Resources

بازدید:

21
مرکز اطلاعات علمی Scientific Information Database (SID) - Trusted Source for Research and Academic Resources

دانلود:

8
مرکز اطلاعات علمی Scientific Information Database (SID) - Trusted Source for Research and Academic Resources

استناد:

اطلاعات مقاله همایش

عنوان

تحلیل جایگاه حق اعتراض در قانون و رویه ی قضایی جمهوری اسلامی ایران

نویسندگان

 واحدی گشنیانی حسین

صفحات

 صفحه شروع | صفحه پایان

چکیده

 یکی از مهمترین ضرورت های هر نظام سیاسی, امنیت آن است. در سایه امنیت است که یک کشور می تواند در ابعاد مختلف سیاسی, اقتصادی, علمی, فرهنگی و. . . رشد کند. حتی در رویکرد های حداقلی به دولت ها (دولت ژاندارم) نیز تامین امنیت از وظایف اساسی آن ها قلمداد می شود. حق بر امنیت فردی و اجتماعی به ترتیب در مواد 3 و 22 اعلامیه جهانی حقوق بشر به عنوان سندی که مورد تصویب اکثریت مطلق کشورهای جهان قرار گرفته است, مورد توجه واقع شده است. این واژه از پرکاربردترین تعابیر در مباحث حقوق کیفری است و بسیاری از رفتارها به علت ایراد خدشه و خلل به امنیت جرم انگاری می گردند و پس از جرم انگاری نیز قضات دادگاه ها, رفتار متهمین را از آنجایی که مصداقی از آسیب به امنیت می دانند, مطابق با مواد قانونی مربوط دانسته و به مجازات محکوم می نمایند. یکی از مهمترین اقدامات دولت ها جهت حفظ امنیت و پیشگیری از برهم زدن آن, جرم انگاری فعالیت هایی است که سبب اخلال در امنیت کشور می شود که در نظام حقوقی ما با عنوان "جرایم علیه امنیت داخلی و خارجی" شناخته می شوند. از طرفی حق اعتراض در اسناد بین المللی و همچنین اصل 27 قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران و در قوانین عادی برای آحاد مردم به رسمیت شناخته شده است. مواد 18 تا 21 اعلامیه حقوق بشر به آزادی های سیاسی, عمومی و روانی از جمله آزادی اندیشه, نظر, دین, وجدان, حرف و آزادی انجمن پرداخته است. در ماده 20 اعلامیه جهانی حقوق بشر آمده است: (هر کس حق دارد آزادانه مجامع و جمعیت های مسالمت آمیز تشکیل دهد). همچنین در ماده 21 میثاق بین المللی حقوق مدنی و سیاسی حق تشکیل مجامع مسالمت آمیز به رسمیت شناخته شده و اصل را بر منع ایجاد هر گونه محدودیتی در این زمینه بنا نهاده است. در واقع پس از عبور از دوران حکومت های استبدادی و موروثی و رسیدن به حکومت های جمهوری و دموکراسی و مداخله ی مستقیم و موثر مردم در تصمیمات حاکمیتی, حق بر اعتراض و شکل گیری تجمعات اعتراضی بیش از پیش نمود یافت. در تاریخ, اعتراضات مردمی و راهپیمایی های اعتراضی مقارن است با دوران حاکمیت مردم. در تاریخ کشور ما هم طلیعه ی اعتراضات پررنگ مردمی, از نهضت مشروطه که اوایل شکل گیری مجلس مشروطه و موج جمهوری خواهی است, می باشد. با توجه به این مطلب و از آنجایی که حاکمان اصولا بی عیب و خطا نیستند, می توان گفت اعتراض مردمی از اقتضائات و جزء جدایی ناپذیر نظامات جمهوری و دموکراسی است. پیش بینی اعتراضات مردمی در قوانین اساسی و عادی کشورهای مختلف نیز مویّد این مطلب است. از طرفی دیگر در بسیاری از موارد و به خصوص در نظامات حقوقی امنیت مدار و ریسک مدار یکی از مواردی که می تواند به عنوان عامل بر هم زننده ی امنیت انگاشته شود, اعتراضات مردمی به طور میدانی است که به علل مختلف اقتصادی, سیاسی, اجتماعی یا فرهنگی رخ می دهد. بدون شک مفهوم امنیت از جمله مفاهیم مبهم و تفسیر پذیر نظام حقوقی ماست و در صورتی که تعریف مشخص و دقیقی از آن ارائه نگردد, می تواند سبب ایجاد تبعیض در رویه ی دادگاه ها گردد؛ بالاتر از این در صورتی که مفهوم امنیت با همه ابعاد آن شناخته نشود ممکن است توجه دادرسان صرفاً به بُعد خاصی از امنیت معطوف گردد و سبب نادیده گرفتن سایر ابعاد مهم امنیت از جمله امنیت روانی, اجتماعی و سیاسی شود و مانع از شکل گرفتن اعتراضات قانونی گردد؛ امری که منجر به ایجاد شکاف و فاصله عمیق و نامطلوب میان مردم و یک نظام سیاسی می گردد. در کشور ما پس از شکل گیری انقلاب مردمی در سال 1357 که خود نمونه ی بسیار بارزی از اعتراض جدی مردم به حاکمیت و نوع سلوک و سیاست هایش بود, شاهد اعتراضات مختلف مردمی به علل و انگیزه های مختلف سیاسی, اقتصادی, اجتماعی و فرهنگی هستیم. امری که به خصوص در سال های اخیر بیش از گذشته با آن مواجهیم و این, نشانگر اهمیت توجه به این مقوله است. اعتراضات معروف به کوی دانشگاه تهران در سال 1378, اعتراضات سال 1388 به نتیجه ی انتخابات ریاست جمهوری, اعتراضات آبان ماه 1398 مربوط به گرانی بنزین, اعتراضات بازنشستگان تامین اجتماعی در سال 1400, اعتراضات در سال 1401 به گشت ارشاد نمونه هایی از این اعتراضات است. نگارندگان قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران نیز در ابتدای این قانون, طلیعه ی نهضت و انقلاب اسلامی را " اعتراض" درهم کوبنده امام خمینی به توطئه آمریکایی انقلاب سفید می دانند و اصولا این واژه در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران با بار معنایی مثبت بکار برده شده است. حق اعتراض در قوانین عادی نیز به رسمیت شناخته شده است. اما در بسیاری از موارد, اعتراض به عنوان عامل برهم زننده امنیت کشور تلقی و محکوم می گردد. دوگانه ای که گاهی اوقات با تفسیر به نفع متهم و گاهی اوقات با تفسیر به نفع مصلحت و امنیت کشور حل می گردد. باید مرز مشخص و دقیقی برای تمییز این دو گونه مواجهه, ترسیم کرد. سوالی که در این بین بوجود می آید آنست که چه راهکار هایی جهت در امان ماندن معترضان از برچسب مجرمیت و داشتن قصد مقابله با نظام و بر هم زدن امنیت وجود دارد. چند راهکار در جهت رفع این مسئله وجود دارد. از جمله ایجاد شفافیت در متون قانونی, تغییر در صلاحیت های دادگاه های رسیدگی کننده به این جرایم, حذف معیارهای ذهنی و. . . . محقق با هدفی بینابین(کاربردی-بنیادین) داده های تحقیق را به طور توصیفی-تحلیلی جمع آوری کرده و به روش کیفی آنها را تحلیل می نماید. مقاله حاضر به ترتیب در سه بخش اصلیِ حق اعتراض در آیینه قوانین جمهوری اسلامی ایران, چالش ها و راهکار ها تنظیم شده است.

استنادها

  • ثبت نشده است.

    • ارجاعات

  • ثبت نشده است.

    • استناددهی

    APA: کپی

    واحدی گشنیانی، حسین. (1402). تحلیل جایگاه حق اعتراض در قانون و رویه ی قضایی جمهوری اسلامی ایران. کنفرانس بین المللی پژوهش های مدیریت و علوم انسانی در ایران. SID. https://sid.ir/paper/1145687/fa

    Vancouver: کپی

    واحدی گشنیانی حسین. تحلیل جایگاه حق اعتراض در قانون و رویه ی قضایی جمهوری اسلامی ایران. 1402. Available from: https://sid.ir/paper/1145687/fa

    IEEE: کپی

    حسین واحدی گشنیانی، “تحلیل جایگاه حق اعتراض در قانون و رویه ی قضایی جمهوری اسلامی ایران،” presented at the کنفرانس بین المللی پژوهش های مدیریت و علوم انسانی در ایران. 1402، [Online]. Available: https://sid.ir/paper/1145687/fa

    مقالات مرتبط نشریه ای

  • ثبت نشده است.

    • مقالات مرتبط همایشی

  • ثبت نشده است.

    • طرح های مرتبط

  • ثبت نشده است.

    • کارگاه های پیشنهادی






    بازگشت به بالا
    telegram sharing button
    whatsapp sharing button
    linkedin sharing button
    twitter sharing button
    email sharing button
    email sharing button
    email sharing button
    sharethis sharing button