مرکز اطلاعات علمی Scientific Information Database (SID) - Trusted Source for Research and Academic Resources

مقاله مقاله نشریه

مشخصات مقاله

مرکز اطلاعات علمی Scientific Information Database (SID) - Trusted Source for Research and Academic Resources

نسخه انگلیسی

مرکز اطلاعات علمی Scientific Information Database (SID) - Trusted Source for Research and Academic Resources

video

مرکز اطلاعات علمی Scientific Information Database (SID) - Trusted Source for Research and Academic Resources

sound

مرکز اطلاعات علمی Scientific Information Database (SID) - Trusted Source for Research and Academic Resources

نسخه انگلیسی

مرکز اطلاعات علمی Scientific Information Database (SID) - Trusted Source for Research and Academic Resources

بازدید:

1,354
مرکز اطلاعات علمی Scientific Information Database (SID) - Trusted Source for Research and Academic Resources

دانلود:

239
مرکز اطلاعات علمی Scientific Information Database (SID) - Trusted Source for Research and Academic Resources

استناد:

1

اطلاعات مقاله نشریه

عنوان

تلاش ناکام تحمیل بینش فلسفی به روش علمی در قرن بیستم

صفحات

 صفحه شروع 7 | صفحه پایان 45

چکیده

 روش تجربه گرا که به صورت پراکنده و نابسامان توسط برخی اندیشمندان پیشین ارایه شده بود, بالاخره از سده شانزدهم به بعد در پژوهش پدیده های طبیعی به کار بسته شد و به علت کامیابی های شگفت انگیز خود به سرعت گسترش یافت و پشتیبانان روزافزونی پیدا کرد. در سده نوزدهم, اگوست کنت گام های بلندی در راستای کاربرد این روش در پژوهش پدیده های اجتماعی برداشت. در اوایل سده بیستم اندیشمندان حلقه وین کوشیدند با توسعه سنت تجربه گرایی کنت تفاوت های عمده علم از متافیزیک را نشان داده و روش علمی را بر پایه اثبات گرایی استوار سازند.این اندیشمندان اثبات گرایی را در دو جهت توسعه دادند که به پیدایش دو مکتب اثبات گرایی تجربی و اثبات گرایی منطقی انجامید. اثبات گرایان تجربی تئوری های علمی را فراورده کاربست روش استقرایی- آماری می دانستند, در حالی که اثبات گرایان منطقی علاوه بر تجربه, به جایگاه منطق در تئوری پردازی و آزمون آن اهمیت زیادی می دادند. طولی نکشید که این مکتب ها رقیبی پیدا کردند به نام ابطال پذیری, کارل ریموند پوپر بنیانگذار مکتب ابطال پذیری, این اندیشه دیرینه پیشینیان را که «استقرای کامل غیرممکن است» پیش کشید و بر پایه آن ادعا کرد هیچ حکم علمی را نمی توان باکاربست روش تجربی اثبات کرد اما می توان آنها را با روش استقرایی ابطال نمود. ابطال پذیری نیز پیروان فراوانی یافت زیرا با این روش همه احکام متافیزیکی ذاتا ابطال ناپذیر, به عنوان گزاره های معتبر علمی, گرچه به طور موقت, پذیرفته می شد و به این ترتیب همه احکام غیرعلمی هم می توانستند قبای علمی به تن کنند و مخالفان اثبات گرایی را خوشحال سازند. بدین ترتیب پوپر نخستین کسی بود که در سده بیستم با نشاندن روش قیاسی به جای روش استقرا در روند پژوهش های علمی, بینش فلسفی را از طریق دگرگون سازی روش, جایگزین بینش علمی کرد. آثار پوپر راه را برای تزریق بیشتر دیدگاه های فلسفی به روش و بینش علمی هموار ساخت. در دهه 1950 توماس کوهن با نگارش کتاب ساختار انقلاب های علمی, با تجربه گرایی به هر شکل و صورت آن مخالفت کرد و پیشرفت علمی را نه از راه آزمون تجربی گزاره ها بلکه از طریق شکستن بینش های علمی جاافتاده یا «پارادایم ها» امکان پذیر دانست. این بینش را پل فیرابند با نگارش کتاب علیه روش ابعاد تازه ای بخشید, از دیدگاه او هیچ نوع روش پژوهش علمی وجود ندارد و هر پژوهشگری باید براساس خواست و سلیقه خود به پژوهش بپردازد. وی به قول خودش آنارشیسم را در علم و روش علمی توصیه کرد.روش علمی مبتنی بر سنت اثبات گرایی در برابر این هجمه همه جانبه, با اندکی بازسازی به صورت رفتارگرایی عرض اندام کرد تا نشان دهد روش تجربی نه تنها در پژوهش پدیده های طبیعی بلکه فراتر از آن در پژوهش پدیده های اجتماعی نیز به طور موثر به کار بسته می شود. کشمکش میان آنارشیسم علمی و رفتارگرایی در دهه 1980 به صورت یک جنگ تمام عیار علمی درآمد و در نتیجه منجر به پیدایش مکتب نسبی گرایی انتقادی شد که در گام نخست به کلی منکر وجود واقعیت های عینی جدا از ذهن و قابل شناخت گردید و مدعی شد حتی در صورت وجود واقعیت های طبیعی و اجتماعی, هیچ روش معینی برای شناخت یا آشکارسازی آن واقعیت ها وجود ندارد, صحنه علم نبردگاه پژوهش های رقیب با نقاط قوی و ضعیف هر یک است و هر اندیشمندی می تواند دستاورد هر یک از آنها را بپذیرد یا رد کند. این آنارشیسم در روش شناسی, منجر به بازسازی واقع گرایی سنتی به صورت واقع گرایی علمی شد که هم اکنون, به رغم غوغای ضد واقع گرایان, حدود 90 درصد پژوهش ها عملا با این روش صورت می گیرد.

استنادها

ارجاعات

استناددهی

APA: کپی

افتخاری، قاسم. (1387). تلاش ناکام تحمیل بینش فلسفی به روش علمی در قرن بیستم. پژوهشنامه علوم سیاسی، 3(3 (11))، 7-45. SID. https://sid.ir/paper/115824/fa

Vancouver: کپی

افتخاری قاسم. تلاش ناکام تحمیل بینش فلسفی به روش علمی در قرن بیستم. پژوهشنامه علوم سیاسی[Internet]. 1387؛3(3 (11)):7-45. Available from: https://sid.ir/paper/115824/fa

IEEE: کپی

قاسم افتخاری، “تلاش ناکام تحمیل بینش فلسفی به روش علمی در قرن بیستم،” پژوهشنامه علوم سیاسی، vol. 3، no. 3 (11)، pp. 7–45، 1387، [Online]. Available: https://sid.ir/paper/115824/fa

مقالات مرتبط نشریه ای

مقالات مرتبط همایشی

  • ثبت نشده است.
  • طرح های مرتبط

  • ثبت نشده است.
  • کارگاه های پیشنهادی






    بازگشت به بالا
    telegram sharing button
    whatsapp sharing button
    linkedin sharing button
    twitter sharing button
    email sharing button
    email sharing button
    email sharing button
    sharethis sharing button