مرکز اطلاعات علمی Scientific Information Database (SID) - Trusted Source for Research and Academic Resources

نسخه انگلیسی
مرکز اطلاعات علمی Scientific Information Database (SID) - Trusted Source for Research and Academic Resources

video

مرکز اطلاعات علمی Scientific Information Database (SID) - Trusted Source for Research and Academic Resources

sound

مرکز اطلاعات علمی Scientific Information Database (SID) - Trusted Source for Research and Academic Resources

نسخه انگلیسی

مرکز اطلاعات علمی Scientific Information Database (SID) - Trusted Source for Research and Academic Resources

بازدید:

1,285
مرکز اطلاعات علمی Scientific Information Database (SID) - Trusted Source for Research and Academic Resources

دانلود:

570
مرکز اطلاعات علمی Scientific Information Database (SID) - Trusted Source for Research and Academic Resources

استناد:

اطلاعات مقاله نشریه

عنوان

شمـع آفتاب

صفحات

 صفحه شروع 85 | صفحه پایان 108

چکیده

 در این جستار ترکیب « شمع آفتاب» در بیت:از روی دوست دل دشمنان چه دریابد                        چراغ مرده کجا شمع آفتاب کجا(حافظ, 3:1371)                                                                                                      بررسی شده و اختلاف نظر حافظ پژوهان درباره آن نقد شده است. توجه به آثار معاصران حافظ و شاعران پیش از وی در استعمال ترکیب کلیشه ای «شمع آفتاب» توضیح بهاالدین خرمشاهی, حافظ شناس بزرگ روزگار ما را که در آن آمده است: «شمع آفتاب: اضافه تشبیهی نیست. مراد مشعل و شعله آفتاب است و گرنه شمع عادی از نظر نورانیت با آفتاب مناسبتی ندارد...» رد می نماید. گشتگی مصراع دوم بیت مورد نظر در میان یازده نسخه دیوان حافظ به صورتهای «قرص آفتاب (چهار نسخه) و شمع و آفتاب (دو نسخه) و شمع آفتاب (پنج نسخه), آمده است. نویسنده تنها صورت «شمع آفتاب» (پنج نسخه) را درست دانسته و برای اثبات این مطلب که در این ترکیب «آفتاب» به «شمع» مانند شده است, نه برعکس, شواهد فراوانی در متون گذشته یافته و نیز به نکاتی جالب توجه رسیده است: .1ترکیب «شمع آفتاب» ترکیب کلیشه ای بوده است که به صورتهای « شمع خورشید» و «شمع مهر» نیز آمده است. .2گاه نیز برعکس شمع به خورشید مانند شده است. .3اینکه شمع گردون, شمع افق, شمع روز, شمع آسمان, شمع فلک و شمع خاورگاه استعاره از آفتاب اند, دلیلی دیگر بر این ادعاست. .4نکته دیگری که از شواهد به دست می آید, این است که در قدیم چراغها را از شمع روشن می کرده اند. .5آخرین نکته که در خصوص شمع و چراغ قابل تامل است, این است که در زمان قدیم شمع بزرگتر و بسی برتر از چراغ بوده است:در مصراع مورد بحث حافظ «شمع آفتاب» در برابر «چراغ مرده» نشسته است؛ یعنی «چراغ» با « آفتاب» مقایسه شده, نه با «شمع »؛ هرچند شمع نیز از چراغ بزرگتر و در روشنایی برتر بوده است. حافظ, روی دوست را به شمع مانند نمی کند, بلکه آن را آفتاب می داند تا چراغ را در برابر آفتاب نشانده باشد. چراغ در زمان قدیم با روغن می سوخته است و ضعیف و اندک نوربوده و هنگام خاموشی سیاه و تیره؛ به طوری که خاقانی آن را دل سیاه نیز خوانده است.

استنادها

  • ثبت نشده است.

    • ارجاعات

  • ثبت نشده است.

    • استناددهی

    APA: کپی

    اکبرزاده، هادی. (1388). شمـع آفتاب. پژوهش نامه ادبیات تعلیمی (پژوهشنامه زبان و ادبیات فارسی)، 1(2)، 85-108. SID. https://sid.ir/paper/165418/fa

    Vancouver: کپی

    اکبرزاده هادی. شمـع آفتاب. پژوهش نامه ادبیات تعلیمی (پژوهشنامه زبان و ادبیات فارسی)[Internet]. 1388؛1(2):85-108. Available from: https://sid.ir/paper/165418/fa

    IEEE: کپی

    هادی اکبرزاده، “شمـع آفتاب،” پژوهش نامه ادبیات تعلیمی (پژوهشنامه زبان و ادبیات فارسی)، vol. 1، no. 2، pp. 85–108، 1388، [Online]. Available: https://sid.ir/paper/165418/fa

    مقالات مرتبط نشریه ای

    مقالات مرتبط همایشی

  • ثبت نشده است.

    • طرح های مرتبط

  • ثبت نشده است.

    • کارگاه های پیشنهادی






    بازگشت به بالا
    telegram sharing button
    whatsapp sharing button
    linkedin sharing button
    twitter sharing button
    email sharing button
    email sharing button
    email sharing button
    sharethis sharing button