مرکز اطلاعات علمی Scientific Information Database (SID) - Trusted Source for Research and Academic Resources

نسخه انگلیسی
مرکز اطلاعات علمی Scientific Information Database (SID) - Trusted Source for Research and Academic Resources

video

مرکز اطلاعات علمی Scientific Information Database (SID) - Trusted Source for Research and Academic Resources

sound

مرکز اطلاعات علمی Scientific Information Database (SID) - Trusted Source for Research and Academic Resources

نسخه انگلیسی

مرکز اطلاعات علمی Scientific Information Database (SID) - Trusted Source for Research and Academic Resources

بازدید:

633
مرکز اطلاعات علمی Scientific Information Database (SID) - Trusted Source for Research and Academic Resources

دانلود:

450
مرکز اطلاعات علمی Scientific Information Database (SID) - Trusted Source for Research and Academic Resources

استناد:

اطلاعات مقاله نشریه

عنوان

بررسی تأثیر ویژگی های سرپرست خانوار بر فقر و شدت فقر خانوارهای روستایی استان آذربایجان غربی

صفحات

 صفحه شروع 41 | صفحه پایان 58

چکیده

 1. مقدمه پدیده فقر معضلی است که جوامع بشری در تمامی دوران ها به نوعی با آن روبرو بوده و هستند. این پدیده نمودی از توسعه نیافتگی اقتصادی, اجتماعی و فرهنگی است که ثبات سیاسی, همبستگی اجتماعی و همچنین سلامت جسمی و روحی ملت ها را تهدید می کند, موجب افزایش مرگ و میر, کاهش متوسط طول عمر و بهره وری اقتصادی می گردد. از سوی دیگر, فقر موجب پیدایش بیماری های اجتماعی و فساد در جامعه می شود. کاهش فقر به عنوان یکی از مهم ترین مباحث توسعه می باشد. تعدادی از محققان اقتصاد توسعه نظیر نظیر اموانو و همکاران (1995), بر این عقیده هستند که مبارزه با فقر شرط لازم برای رشد است. با این حال, برنامه های مبارزه با فقر همان اندازه که به کارایی سیاست گذاری و نحوه اجرای برنامه نیاز دارد, به شناخت ابعاد مختلف پدیده فقر و دلایل و پیامدهایش نیز وابسته است. بدین ترتیب بررسی و آگاهی از وضعیت فقر در یک جامعه اولین قدم در مسیر برنامه ریزی برای مبارزه با فقر و محرومیت است. 2. مبانی نظری تحقیق مرور کلی بر مبانی نظری و پیشینه پژوهش نشان می دهد که ویژگی های جمعیتی و اقتصادی خانوارها از جمله عواملی هستند که بر میزان فقر خانوارها مؤثر می باشند. متغیرهای جمعیتی نظیر وضعیت تأهل سرپرست خانوار, سن و بعد خانوار در کنار سایر متغیرهای اقتصادی نظیر نوع شغل و منبع درآمد خانوار و دیگر متغیرها از جمله مواردی هستند که بر فقر خانوارها مؤثر می باشند. همسردار بودن سرپرست خانوار نیز از نظر مهیا نمودن محیطی آرام بخش برای زندگی و افزایش بهره وری از طریق افزایش تمرکز بر مسائل شغلی می تواند بر افزایش درآمد و کاهش فقر مؤثر باشد. همچنین, سن سرپرست خانوار از دو طریق می تواند بر سطح زندگی خانوار تأثیرگذار باشد. سرمایه انسانی انباره ای از دانش است که به صورت غیرفیزیکی در نیروی کار نهفته شده است. این سرمایه, مجموعه ای از مهارتها و توانایی های فردی را شامل می شود که فرد در بازار کار آنها را به همراه دارد و از طریق کارایی و بهره وری به ظرفیت بالقوه درآمدزایی خانوار می افزاید و موجب کاهش احتمال فقر می شود. اطلاع از گستردگی فقر حاکم بر جامعه و عوامل مؤثر بر آن از مسائل مهم در تدوین برنامه های کاهش فقر به شمار می رود. با توجه به اهمیت این موضوع این مطالعه برآن است با استفاده از داده های خرد, تأثیرپذیری احتمال وقوع فقر و شدت فقر خانوارهای استان آذربایجان غربی از ویژگی های فردی سرپرست خانوار را مورد ارزیابی قرار دهد. 3. روش شناسی تحقیق در این مطالعه برای بخش تجربی مطالعه از داده های تفصیلی طرح هزینه و درآمد خانوارهای روستایی سال 1393 استان آذربایجان غربی استفاده شده است. در این سال مرکز آمار ایران از 638 خانوار روستایی پرسشنامه پر نموده و اطلاعات هزینه ای به همراه سایر اطلاعات خانوار نظیر سن, سطح تحصیلات سرپرست خانوار, وضع فعالیت سرپرست خانوار, تعداد افراد شاغل در خانوار و وضعیت تأهل جمع آوری گردیده است که در این مطالعه از این داده ها بهره گرفته شده است. پس از تعیین خانوارهای فقیر می توان نسبت به تعیین مقادیر متغیر فقر اقدام نمود که در آن متغیر فقر برای خانوارهای زیر خط فقر مقدار یک و برای خانوارهای بالای خط فقر مقدار صفر را اختیار می کند. برآورد الگوی هکمن در دو مرحله صورت می پذیرد. در مرحله ی اول لازم است عوامل مؤثر بر فقر در قالب مدل پروبیت مورد ارزیابی قرار گرفته و احتمال وقوع فقر محاسبه می گردد. در مرحله ی دوم عوامل مؤثر شدت فقر با اضافه نمودن ضریب معکوس نسبت میلز در قالب مدل رگرسیون خطی صورت می پذیرد. که با استفاده از متد MLE و به کمک نرم افزارStata به برآورد مدل اقدام می شود. 4. یافته های تحقیق نتایج تخمین مدل تحقیق نشان دهنده معنی دار بودن کلی رگرسیون در بین خانوارهای روستایی می باشد چرا که آماره LR بیش از مقادیر بحرانی جدول می باشد. در جامعه خانوارهای روستایی, تمامی ضرایب متغیرهای توضیحی در سطح کمتر از پنج درصد معنی دار می باشند. باید دقت داشت ضرایب گزارش شده در جدول شماره دو مقادیر بوده و تنها نشان دهنده جهت تأثیر متغیرهای مستقل بر کاهش فقر می باشد. نتایج حاکی از تأثیر معنی دار متغیرهای سن سرپرست خانوار, مجذور سن سرپرست خانوار, میزان سطح تحصیلات سرپرست خانوار, همسردار بودن و شاغل بودن سرپرست خانوار بر احتمال وقوع فقر خانوار در خانوارهای روستایی می باشد. میزان Pseudo R^2 برای خانوارهای روستایی 1944/0 برآورد شده است. نتایج برآورد مرحله دوم مدل هکمن دو مرحله ای در قالب مدل رگرسیون خطی نشان داده شده است و متغیرهای سن سرپرست خانوار, میزان سطح تحصیلات سرپرست خانوار, وضع فعالیت سرپرست خانوار, تعداد افراد شاغل در خانوار بر شدت فقر خانوار مورد بررسی قرار گرفته است. در این مرحله بر اساس نتایج مدل پروبیت, ضریب معکوس نسبت میلز برای خانوارهایی که شدت فقر در آنها مقداری مثبت است محاسبه شده و به عنوان یکی از متغیرهای تأثیرگذار بر شدت فقر در نظر گرفته شده است. نتایج برآورد نشان می دهد تأثیر این متغیر بر شدت فقر کاملاً معنی دار است که نشان دهنده لزوم استفاده از مدل هکمن دو مرحله ای برای پرهیز از تورش انتخاب نمونه می باشد. بررسی سایر ضرایب برآورد شده نشان می دهد ضریب وضع فعالیت سرپرست خانوار و میزان تحصیلات سرپرست خانوار در سطح زیر 10 درصد و بقیه ضرایب مدل در سطح زیر 5 درصد معنی دار می باشند. 5. بحث و نتیجه گیری در بررسی تأثیر ویژگی های سرپرست خانوار بر شدت فقر وجود دو نوع خطا محتمل است. خطای اول به انتخاب غیرتصادفی نمونه برمی گردد, به این معنا که نمونه آماری تعیین کننده عوامل مؤثر بر میزان خط فقر تنها شامل خانوارهای زیر خط فقر بوده و افرادی که بالای خط فقر هستند, در نمونه آماری در نظر گرفته نشده اند. مفهوم خطای نوع دوم این است که عواملی که بر کاهش احتمال وقوع فقر تأثیر گذارند با عواملی که میزان شدت فقر را تعیین می کنند لزوما ًیکسان نیستند, بلکه می توانند دو مجموعه متفاوت از متغیرها باشند. روش هکمن, یک روش دو مرحله ای برای برآورد مدل عوامل تعیین کننده خط فقر فراهم می کند که در آن از بروز هر دو نوع خطا اجتناب می شود. الگوی هکمن, دو الگوی پروبیت و الگوی رگرسیون خطی را شامل می شود که در مرحله اول الگوی هکمن برای بررسی اثر شاخص های مشخص کننده ویژگی های فردی سرپرست خانوار و سایر عوامل مؤثر بر احتمال کاهش فقر از مدل پروبیت استفاده شده و در مرحله دوم با اضافه نمودن ضریب معکوس میلز اثر شاخص های مشخص کننده ویژگی های فردی سرپرست خانوار و سایر عوامل مؤثر بر شدت فقر مورد بررسی قرار می گیرد. نتایج این مطالعه با نتایج مطالعات مرز و راتجن (2011), سینگ و همکاران (2013), محمدزاده و همکاران (1389و1391) و گریوانی و همکاران (1392) همخوانی دارد. نوآوری این مطالعه به استفاده از روش خط فقر نسبی در بررسی تأثیرپذیری فقر خانوارهای روستایی استان آذربایجان غربی از ویژگی های فردی سرپرست خانوار و نیز محاسبه احتمال وقوع فقر پس از تخمین مدل پروبیت مربوط می شود.

استنادها

  • ثبت نشده است.

    • ارجاعات

  • ثبت نشده است.

    • استناددهی

    APA: کپی

    حکمتی فرید، صمد، فتاحی، فهمیده، و محمدزاده، یوسف. (1398). بررسی تأثیر ویژگی های سرپرست خانوار بر فقر و شدت فقر خانوارهای روستایی استان آذربایجان غربی. پژوهش و برنامه ریزی روستایی (JOURNAL OF RESEARCH AND RURAL PLANNING)، 8(2 (25 پیاپی) )، 41-58. SID. https://sid.ir/paper/236462/fa

    Vancouver: کپی

    حکمتی فرید صمد، فتاحی فهمیده، محمدزاده یوسف. بررسی تأثیر ویژگی های سرپرست خانوار بر فقر و شدت فقر خانوارهای روستایی استان آذربایجان غربی. پژوهش و برنامه ریزی روستایی (JOURNAL OF RESEARCH AND RURAL PLANNING)[Internet]. 1398؛8(2 (25 پیاپی) ):41-58. Available from: https://sid.ir/paper/236462/fa

    IEEE: کپی

    صمد حکمتی فرید، فهمیده فتاحی، و یوسف محمدزاده، “بررسی تأثیر ویژگی های سرپرست خانوار بر فقر و شدت فقر خانوارهای روستایی استان آذربایجان غربی،” پژوهش و برنامه ریزی روستایی (JOURNAL OF RESEARCH AND RURAL PLANNING)، vol. 8، no. 2 (25 پیاپی) ، pp. 41–58، 1398، [Online]. Available: https://sid.ir/paper/236462/fa

    مقالات مرتبط نشریه ای

    مقالات مرتبط همایشی

  • ثبت نشده است.

    • طرح های مرتبط

  • ثبت نشده است.

    • کارگاه های پیشنهادی






    بازگشت به بالا
    telegram sharing button
    whatsapp sharing button
    linkedin sharing button
    twitter sharing button
    email sharing button
    email sharing button
    email sharing button
    sharethis sharing button