مرکز اطلاعات علمی Scientific Information Database (SID) - Trusted Source for Research and Academic Resources

نسخه انگلیسی
Scientific Information Database (SID) - Trusted Source for Research and Academic Resources

video

Scientific Information Database (SID) - Trusted Source for Research and Academic Resources

sound

Scientific Information Database (SID) - Trusted Source for Research and Academic Resources

نسخه انگلیسی

Scientific Information Database (SID) - Trusted Source for Research and Academic Resources

بازدید:

1,234
Scientific Information Database (SID) - Trusted Source for Research and Academic Resources

دانلود:

743
Scientific Information Database (SID) - Trusted Source for Research and Academic Resources

استناد:

اطلاعات مقاله نشریه

عنوان

تحلیل زیست پذیری سکونتگاه های روستایی (مطالعه موردی: روستاهای شهرستان کاشمر)

صفحات

 صفحه شروع 97 | صفحه پایان 114

چکیده

 1. مقدمه اهمیت فزاینده زیست پذیری ناشی از افزایش آگاهی به الگوهای ناپایدار زندگی و مصرف ناسالم و ناپایدار است که در درازمدت موجب کاهش توان منابع محیطی برای حمایت از جمعیت زمین می شود. یکی از این نگرانی ها در هر جامعه رفع نیازها و خواسته ها (مسکن, انرژی, آب و مواد غذایی), مدیریت ضایعات, بهداشت و امنیت عمومی, آموزش وپرورش و سرگرمی, تعامل اجتماعی, مشارکت ها, فعالیت های اقتصادی و نوآوری است که با دادن خدمات به مردم برطرف می شود. با توجه به این دیدگاه, زیست پذیری با زیر ذره بین قرار دادن این نیازها و خواسته ها در بیش تر مناطقی که روبه وخامت هستند, مثل کاهش رفاه اقتصادی و افزایش نارضایتی اجتماعی, توجه زیادی را معطوف به این مناطق نموده است. سکونتگاه های روستایی واقع در شهرستان کاشمر همانند اکثر نقاط روستایی کشور طی نیم قرن اخیر با کاهش قابل توجهی از جمعیت روستایی مواجه بوده است. به استناد داده های ارائه شده از تعداد مهاجرین واردشده طی 10 سال گذشته به شهر کاشمر, حدود 56 درصد طی 3 سال گذشته وارد شهر شده اند که این امر حاکی از شدت گرفتن روند مهاجرپذیری شهر در سال های اخیر است. ساختار اجتماعی و کالبدی شهرستان کاشمر به چندین دلیل ازجمله وجود مراکز آموزش عالی, وجود دو بافت عمده غیررسمی, جاذبه های شغلی و امکانات شهرو بالا بودن نرخ اشتغال در شهر کاشمر می تواند مهاجرت روستائیان را در پی داشته باشد. بر این اساس تحقیق حاضر با هدف تعیین مؤلفه های سازنده جوامع روستایی زیست پذیر و بر پایه مطالعات پیشینه به بررسی زیست پذیری از دیدگاه ساکنان نواحی روستایی در روستاهای شهرستان کاشمر خواهد پرداخت. 2. مبانی نظری تحقیق در حقیقت رویکرد زیست پذیری, ترویج و توسعه مفاهیم کیفیت محیط زندگی مردم است تا بهترین شیوه های زیستی برای آن ها فراهم شود و بنابراین, هدف نهایی مطالعه زیست پذیری محیط زندگی و کاربرد متعاقب آن این است که زندگی مردم کیفیت زیادی داشته و هدفمند و لذت بخش باشد. در شرایط واقعی, محیط های روستایی به دلایل مختلفی مانند جمعیت کم, دوری از مرکز, انزوای جغرافیایی, ساختار اقتصادی متکی بر کشاورزی و. . . از مشکلات متعددی رنج می برند و با توجه به شرایط زندگی جوامع شهری, شرایط و کیفیت زندگی در محیط های روستایی با واقعیت ها و استانداردهای زندگی انسانی معاصر تفاوت بسیاری دارد و این, شرایط زیست و سکونت را در محیط های روستایی با چالش مواجه کرده است. ازاین رو, در شرایط فعلی, زیست پذیرسازی روستاها ازلحاظ ایجاد شرایط مناسب برای زندگی مطلوب و استاندارد و جلوگیری از تخریب روستاها و مهاجرت روستایی بسیار ضروری است. هر یک از برنامه ریزان و نظریه پردازان مختلف بسته به حیطه عملشان, تعاریف متفاوتی از روستای زیست پذیر ارائه داده اند. این تعاریف در مواردی بسیار نزدیک و مکمل یکدیگرند که در ادامه به تعدادی از آن ها اشاره می شود:-روستای زیست پذیر, روستایی است که برای همه اقشار جذاب, امن و مناسب است؛ نه فقط برای آن ها که در گروه سنی خاصی باشند.-روستای زیست پذیراز یک سو به گذشته های تاریخی و ریشه های روستائیان احترام می گذارد و از سوی دیگر به آنان که متولد نشده اند نیز اهمیت می دهد و همچنین این نوع روستا علیه هرگونه اتلاف منابع مبارزه می کند, بنابراین روستای پایدار نیز محسوب می شود.-روستاهای زیست پذیر مکان هایی برای زندگی اجتماعی, ارتباط و گفتگو هستند. این روستاها محیط سکونت و فعالیت و طراحی فضای عمومی را به گونه ای خلق می کنند که زمینه حضور ساکنان در قلمرو عمومی را فراهم می سازد. 3. روش شناسی تحقیق روش تحقیق در پژوهش حاضر با توجه به ماهیت و اهداف موضوع, توصیفی-تحلیلی است. با توجه به نو بودن موضوع تحقیق در کشور و نیز سابقه اندک این موضوع در مطالعات روستایی در سطح جهان, اقدام به استخراج شاخص ها و نما گرهای زیست پذیری در سکونتگاه های روستایی و در مرحله بعد, انطباق آن ها با شرایط روستاهای این شهرستان گردید. واحد تحلیل این تحقیق خانوارهای روستایی بوده اند و سطح تحلیل روستا است. تعداد خانوار روستاهای موردمطالعه بر اساس سرشماری سال 1395, 3781 خانوار است و با فرمول کوکران, تعداد 350 نفر حجم نمونه انتخاب و توزیع نمونه به صورت تصادفی صورت گرفته است. البته برای دقت بیشتر در ارائه نتایج تعداد 20 پرسشنامه به تعداد کل افزوده گردید. درنهایت داده ها با استفاده از نرم افزار SPSS و آزمون های همبستگی و فریدمن تحلیل شد. 4. یافته های تحقیق نتایج آزمون اسپیرمن گویای نبود رابطه معنادار بین ویژگی های فردی (سن, جنس, تحصیلات) و شاخص های زیست پذیری است. همچنین نتایج آزمون فریدمن نشان داد روستاها در بعد زیست محیطی نسبت به سایر ابعاد, زیست پذیری بالاتری دارند. در بعد اجتماعی نیز بهترین وضعیت زیست پذیری ازنظر پاسخگویان, شاخص تفریح و اوقات (میانگین رتبه 50/5) است و شاخص های دیگر نیز با درجات متفاوتی مؤثر هستند. پاسخگویان در بعد زیست محیطی در رابطه با شاخص فضای عمومی نسبت به سایر شاخص های آن رضایت بیشتری دارند. 5. بحث و نتیجه گیری نتایج نشان می دهند که شاخص های اقتصادی مانند شاخص های فرصت های شغلی موجود, درآمد مناسب و دسترسی به شغل مناسب در روستا یا شهر مجاور و. . . در میان سایر معیارها, تأثیر به سزایی در تعیین میزان زیست پذیری در نواحی روستایی این شهرستان داشته است. در میان شاخص های موردبررسی در بعد اقتصادی, بالاترین میانگین مربوط به شاخص فرصت های شغلی موجود (06/4) و پایین ترین میانگین مربوط به شاخص روشنایی کافی در مسکن (میانگین 19/2) است. در بعد اجتماعی بالاترین و پایین ترین میانگین به ترتیب متعلق به شاخص کیفیت خدمات و تجهیزات سالن ورزشی و شاخص امنیت تردد سواره در شب با وزن 55/4 و 01/2 بوده است. همچنین در بعد زیست محیطی بالاترین و پایین ترین میانگین مربوط به شاخص های آلودگی ناشی از کارگاه های صنعتی (میانگین 36/4) و شاخص کیفیت جمع آوری زباله (02/3) است. در ادامه نتایج آزمون اسپیرمن گویای عدم رابطه معنادار بین ویژگی های فردی (سن, جنس, تحصیلات) و شاخص های زیست پذیر است و فرضیه اول تحقیق با 99 درصد اطمینان رد شد. نتایج آزمون فریدمن نشان داد روستاها در بعد زیست محیطی از زیست پذیری بالاتری نسبت به سایر ابعاد برخوردارند. در بعد اجتماعی نیز بهترین وضعیت زیست پذیری ازنظر پاسخگویان, شاخص تفریح و اوقات فراغت (میانگین رتبه 50/5) است و شاخص های دیگر نیز با درجات متفاوتی مؤثر هستند. پاسخگویان در بعد زیست محیطی در رابطه با شاخص فضای عمومی از رضایت بیشتری نسبت به سایر شاخص های آن برخوردارند.

استنادها

  • ثبت نشده است.

    • ارجاعات

  • ثبت نشده است.

    • استناددهی

    APA: کپی

    علویزاده، سیدامیرمحمد، کیومرث، سمانه، ابراهیمی، الهام، و علیپور، مرضیه. (1398). تحلیل زیست پذیری سکونتگاه های روستایی (مطالعه موردی: روستاهای شهرستان کاشمر). پژوهش و برنامه ریزی روستایی (JOURNAL OF RESEARCH AND RURAL PLANNING)، 8(2 (25 پیاپی) )، 97-114. SID. https://sid.ir/paper/236464/fa

    Vancouver: کپی

    علویزاده سیدامیرمحمد، کیومرث سمانه، ابراهیمی الهام، علیپور مرضیه. تحلیل زیست پذیری سکونتگاه های روستایی (مطالعه موردی: روستاهای شهرستان کاشمر). پژوهش و برنامه ریزی روستایی (JOURNAL OF RESEARCH AND RURAL PLANNING)[Internet]. 1398؛8(2 (25 پیاپی) ):97-114. Available from: https://sid.ir/paper/236464/fa

    IEEE: کپی

    سیدامیرمحمد علویزاده، سمانه کیومرث، الهام ابراهیمی، و مرضیه علیپور، “تحلیل زیست پذیری سکونتگاه های روستایی (مطالعه موردی: روستاهای شهرستان کاشمر)،” پژوهش و برنامه ریزی روستایی (JOURNAL OF RESEARCH AND RURAL PLANNING)، vol. 8، no. 2 (25 پیاپی) ، pp. 97–114، 1398، [Online]. Available: https://sid.ir/paper/236464/fa

    مقالات مرتبط نشریه ای

    مقالات مرتبط همایشی

  • ثبت نشده است.

    • طرح های مرتبط

  • ثبت نشده است.

    • کارگاه های پیشنهادی






    بازگشت به بالا