مرکز اطلاعات علمی Scientific Information Database (SID) - Trusted Source for Research and Academic Resources

نسخه انگلیسی

مرکز اطلاعات علمی Scientific Information Database (SID) - Trusted Source for Research and Academic Resources

video

مرکز اطلاعات علمی Scientific Information Database (SID) - Trusted Source for Research and Academic Resources

sound

مرکز اطلاعات علمی Scientific Information Database (SID) - Trusted Source for Research and Academic Resources

نسخه انگلیسی

مرکز اطلاعات علمی Scientific Information Database (SID) - Trusted Source for Research and Academic Resources

بازدید:

1,371
مرکز اطلاعات علمی Scientific Information Database (SID) - Trusted Source for Research and Academic Resources

دانلود:

348
مرکز اطلاعات علمی Scientific Information Database (SID) - Trusted Source for Research and Academic Resources

استناد:

اطلاعات مقاله نشریه

عنوان

نقش علوم بلاغی در تفسیر قرآن(مطالعة موردی کنایه و تعریض در تفسیر تبیان شیخ طوسی و کشاف زمخشری)

صفحات

 صفحه شروع 37 | صفحه پایان 63

چکیده

 یکی از پُررنگترین جلوههای هنری هر زبان, به کنایه سخن گفتن است؛ که نشانگر قدرت تعبیر گوینده و باعث اثربخشی سخن میباشد. قرآن کریم نیز به مثابه متنی اعجازآمیز و متناسب با اقتضائات زبان مخاطب, از تعابیر کنایی بهره گرفته است. باتوجه به اهمیت کنایه های قرآنی و نقش دیدگاه های بلاغی مفسران در فهم این کتاب آسمانی, تحقیقی در این زمینه شایسته و ضروری است. در پژوهش حاضر کوشش شده تا با مقایسة دو تفسیر مهم و معتبر جهان اسلام-تبیان و کشاف-نقش آرای بلاغی شیخ طوسی و زمخشری در باب کنایه و تعریض و اسلوبی که در بیان کنایه ها و تعریض های قرآنی برگزیده اند, و تأثیر آن در تفسیر آیات قرآن, تحلیل شود. حاصل این پژوهش که با روش توصیفی-تحلیلی انجام شده, گویای آن است که: شیخ طوسی و زمخشری به تفاوت میان کنایه و تعریض, تعابیر مختلف از مفهوم کنایه, توجه به بحث لزوم در کنایه و نقش سیاق در کشف معنای تعریضی پرداختهاند. زمخشری در برخی موارد متأثر از شیخ طوسی بوده است؛ اما در چگونگی تفسیر آیات صفات الهی که اراده معنای اصلی محال است و بیان اغراض کاربرد کنایه و تعریض, زمخشری بحثهای مفصلتر و کاملتری دارد. تازه های تحقیق نتیجه گیری در مجموع آنچه در باب «مقایسه کنایه و تعریض در تفسیر تبیان و تفسیر کشاف» بیان شد, می توان به نکته های زیر اشاره کرد: شیخ طوسی و زمخشری ذیل آیه (بقره: 283) تعریفی عام و کلی از کنایه دارند که شامل انواع مجاز است؛ اما تعریف آنها از تعریض تعریف دقیقی است و شیخ طوسی برای نخستین بار به تفاوت میان کنایه با تعریض, امکان اراده معنای حقیقی در کنایه به صورت ضمنی, وجود کنایه در صورت های تمثیلی, توجه به سیاق عبارت و قرائن حالی و مقامی جهت کشف معنای تعریضی اشاره کرده و زمخشری در طرح این موضوعات متأثر از وی است. شیخ طوسی و زمخشری جهت اشاره به مفهوم کنایه, گاه از لفظ کنایه و گاه از الفاظ و عبارات غیرمصطلح بهره جسته اند. در برخی از مواردی که دو مفسر به کنایه تمایل یافتهاند, اراده معنای حقیقی محال بوده و ظاهر آیات با اصول کلامی دو مفسر مخالفت دارد. شیخ طوسی در چنین مواردی گاه به کنایی بودن ترکیب اشاره کرده است و گاه فقط مفهوم عبارت را شرح داده است. وی به قرائن کلامی و زبانیِ عدول از معنای اصلی به معنای کنایی نیز اشاره کرده است. زمخشری در این حالت تصریح دارد که در چنین ترکیب هایی, با کنایی بودن مفهوم کل عبارت کار داریم و اینکه الفاظ در معنای حقیقی یا مجازی به کار رفته اند یا خیر, مد نظر نمی باشد. همچنین, وی اصطلاح «مجاز از کنایه» را برای مواردی پیشنهاد میکند که کنایه, به مرور زمان در معنای اولیه مصداق ندارد. در مورد اغراض کاربرد کنایه و تعریض در قرآن, دو مفسر در کنایه به فوایدی چون ایجاز, ارائه تصویر واضح و روشن, زیبا ساختن عبارت, مبالغه, اثر گذاری بیشتر و عمیقتر بر مخاطبان به ویژه در طرح مسائل تربیتی و ارزشهای اخلاقی و دفع شبهات از انبیا اشاره کردهاند.

استنادها

  • ثبت نشده است.
  • ارجاعات

  • ثبت نشده است.
  • استناددهی

    APA: کپی

    عامری، فاطمه، و باقر، علیرضا. (1397). نقش علوم بلاغی در تفسیر قرآن(مطالعة موردی کنایه و تعریض در تفسیر تبیان شیخ طوسی و کشاف زمخشری). پژوهشهای تفسیر تطبیقی، 4(2 (پیاپی 8) )، 37-63. SID. https://sid.ir/paper/362496/fa

    Vancouver: کپی

    عامری فاطمه، باقر علیرضا. نقش علوم بلاغی در تفسیر قرآن(مطالعة موردی کنایه و تعریض در تفسیر تبیان شیخ طوسی و کشاف زمخشری). پژوهشهای تفسیر تطبیقی[Internet]. 1397؛4(2 (پیاپی 8) ):37-63. Available from: https://sid.ir/paper/362496/fa

    IEEE: کپی

    فاطمه عامری، و علیرضا باقر، “نقش علوم بلاغی در تفسیر قرآن(مطالعة موردی کنایه و تعریض در تفسیر تبیان شیخ طوسی و کشاف زمخشری)،” پژوهشهای تفسیر تطبیقی، vol. 4، no. 2 (پیاپی 8) ، pp. 37–63، 1397، [Online]. Available: https://sid.ir/paper/362496/fa

    مقالات مرتبط نشریه ای

    مقالات مرتبط همایشی

  • ثبت نشده است.
  • طرح های مرتبط

  • ثبت نشده است.
  • کارگاه های پیشنهادی






    بازگشت به بالا
    telegram sharing button
    whatsapp sharing button
    linkedin sharing button
    twitter sharing button
    email sharing button
    email sharing button
    email sharing button
    sharethis sharing button