مرکز اطلاعات علمی Scientific Information Database (SID) - Trusted Source for Research and Academic Resources

نسخه انگلیسی
Scientific Information Database (SID) - Trusted Source for Research and Academic Resources

video

Scientific Information Database (SID) - Trusted Source for Research and Academic Resources

sound

Scientific Information Database (SID) - Trusted Source for Research and Academic Resources

نسخه انگلیسی

Scientific Information Database (SID) - Trusted Source for Research and Academic Resources

بازدید:

594
Scientific Information Database (SID) - Trusted Source for Research and Academic Resources

دانلود:

571
Scientific Information Database (SID) - Trusted Source for Research and Academic Resources

استناد:

اطلاعات مقاله نشریه

عنوان

جایگاه و کارکرد قرائات شاذ در تبیین و توسعه معانی آیات قرآن کریم از منظر مفسران فریقین

صفحات

 صفحه شروع 7 | صفحه پایان 33

چکیده

 رائت های شاذ و غیرمشهور, به عنوان یکی از انواع قرائت های قرآن کریم, کمتر مورد توجه و بازخوانی واقع شده است. قرائت شاذ, قرائتی است که سند آن صحیح, ولی به طریق تواتر و یا استفاضه که میان مردم مقبولیت دارد, نقل نشده باشد. تعمّق و بازپژوهی در این قرائت ها, می تواند کارکردهای قابل ملاحظه ای در تفسیر فریقین از آیات قرآن داشته باشد. ازاین رو, نمی توان قرائت های شاذ را به طور کامل مردود و نادیده انگاشت. تبیین قرائت های شاذ و کارکردهای آنها در تفسیر فریقین در مقایسه با قرائت های مشهور, مسئله پیش رو است. بدین منظور, در این نوشتار ابتدا مهم ترین مؤلفه ها و مباحث مربوط به قرائت های شاذ مورد تبیین و بررسی قرار گرفته است. سپس, با ارائه شواهدی از این قرائت های آثار و کارکردهای مختلف آن در تفسیر فریقین از قرآن کریم نشان داده شده است. تبیین و توسعه معنایی آیات از مهم ترین کارکردهای قرائت های شاذ در تفسیر قرآن کریم است. از این رهگذر, با پردازش و تحلیل نمونه آیاتی از قرائت های شاذ در کنار قرائت های مشهور, می توان به نوعی بر خوانش های تفسیری آیات افزود و کارکرد آنها را نمایان ساخت تازه های تحقیق 8. نتیجه گیری پژوهش حاضر با هدف بررسی جایگاه و کارکرد قرائت های شاذ در تبیین و توسعه معانی آیات قرآن نتایج ذیل را دربردارد: 1. قرائت شاذ, قرائتی است که فقدان تواتر, عدم استفاضه و مقبولیّت بین مردم از ویژگی ها و شاخصه های اصلی آن است. دراینکه مخالف یا موافق رسم مصحف باشد و یا سند آن صحیح یا ضعیف باشد, یکسان است و فرقی نمی کند. 2. در آیه ای که قرائت شاذ معنای قرائت مشهور را تبیین و توضیح می دهد, به دلیل اینکه تعدّد معانی وجود ندارد, ترجیح یکی از معانی منتفی است؛ ولی در جایی که قرائت شاذ کثرت معانی را ایجاد می کند, انتخاب یکی از معانی برای مفسران امکان پذیر است. به همین جهت, گاهی مفسران عامه و امامیه مانند آنچه دربارة آیة 46 سوره ابراهیم گذشت, پس از مطالعه سیاق آیه و بررسی نکات ادبی و روایی, معنی قرائت شاذ را بر معنای قرائت جمهور و رایج ترجیح می دهند. 3-باتوجه به اعتقاد مفسران اهل سنت به اختلاف قرائت های قرآن کریم, استفاده از قرائت ها در اغلب تفاسیر آنها مشهود است و تنها به قرائت های سبعه و عشر اکتفا نمی کنند. بعضی مانند اخفش درمعانی القرآن پیش از نقل قرائت ها, وجوه مختلف اعراب و مفردات آیات را مورد بررسی و مناقشه قرار می دهد و با تأیید, انکار و تجویز وجوه بعضی بر بعضی دیگر, در ترجیح و اولویت قرائت ها قضاوت می کند. بعضی مانند طبری در تفسیر جامع البیان, پس از نقل قرائت ها به توجیه نحوی و تفسیری آنها می پردازد. تفسیر طبری و البحر المحیط در میان تفاسیر اهل سنت بیشترین عنایت را به قرائت های شاذ داشته اند. 4-استناد تفاسیرامامیه به قرائت های مختلف به جز چند تفسیر, بسیار کم رنگ است. این عدم توجه به قرائت ها ناشی از مبانی فکری و اعتقادی این گروه به اصل عدم وجود اختلاف قرائت ها در قرآن است؛ تا پیش از تفسیر التبیان طوسی نقل قرائت ها مشهور و شاذ, کم اهمیت ترین بخش در روایات تفسیری شیعه بود. مجموعه ای از قرائت های خاص ائمهD که در مراجع و متون تفسیری شیعه و اهل سنت آمده است, به همت مجیب الرفیعی در «قرائت أهل البیت القرآنیة» گردآوری شده که به نظر بسیار ناقص می نماید. گو اینکه بسیاری از این موارد را می توان شأن نزول آیه یا توضیحات تفسیری منقول از ائمه دانست. تفسیر التبیان و مجمع البیان در میان تفاسیر امامیه عنایت ویژه به تأثیر قرائت ها در تبیین و توسعه معنای آیه دارند. شیخ طوسی روایاتِ ناظر به نحوه قرائت خاص ائمهD را هیچ گاه در ضمن قرائت های معروف قرّاء هفت گانه یا ده گانه ذکر نمی کند. چنین قرینه ای نشان می دهد که کارکرد این دسته روایات, ازنظر وی صرفاً تفسیری و به منظور شرح و بیان مدلول آیه است. 5. باتوجه به برداشت متفاوتی که نگارندگان این مقاله براساس آرای مفسران امامیه در معنای برخی از قرائت های شاذ و مشهور داشتند, از مجموع 136 مورد قرائت های شاذ منقول از غیر قراء سبعه ای که بازمول در کتاب اثر القرائت های مأخوذ از کتاب المحتسب ابن جنی که در مورد کارکردهای مختلف قرائت های شاذ؛ مانند تبیین, توسعه, رفع اشکال, اجمال, تقیید, تخصیص و. . . در تفسیر قرآن بررسی نموده است, تعداد 43 مورد دربارة کارکرد قرائت های شاذ در توسعه معنایی و 17 مورد در تبیین معنای آیات است که جمعاً 60 مورد بررسی گردیده است. 73 مورد باقیمانده متعلق به سایر کارکردهای قرائت های شاذ است. اخیراً مجتبی الکنانی فقط قرائت های شاذ منقول از قراء عشر را در معجمی جمع آوری کرده است که تعداد آن را بالغ بر 1598 مورد برشمرده است. همچنین, امکان قرائت های شاذ دیگری به نقل از صحابه در منابع روایی و تفسیری وجود دارد که هنوز گردآوری نشده است. گفتنی است, همة این قرائت ها شاذ از موضوع تحقیق ما خارج است و به بررسی مستقلی نیاز دارد.

استنادها

  • ثبت نشده است.

    • ارجاعات

  • ثبت نشده است.

    • استناددهی

    APA: کپی

    مودب، سیدرضا، و اسدتاش، محمدعلی. (1398). جایگاه و کارکرد قرائات شاذ در تبیین و توسعه معانی آیات قرآن کریم از منظر مفسران فریقین. پژوهشهای تفسیر تطبیقی، 4(1 (پیاپی 9) )، 7-33. SID. https://sid.ir/paper/362498/fa

    Vancouver: کپی

    مودب سیدرضا، اسدتاش محمدعلی. جایگاه و کارکرد قرائات شاذ در تبیین و توسعه معانی آیات قرآن کریم از منظر مفسران فریقین. پژوهشهای تفسیر تطبیقی[Internet]. 1398؛4(1 (پیاپی 9) ):7-33. Available from: https://sid.ir/paper/362498/fa

    IEEE: کپی

    سیدرضا مودب، و محمدعلی اسدتاش، “جایگاه و کارکرد قرائات شاذ در تبیین و توسعه معانی آیات قرآن کریم از منظر مفسران فریقین،” پژوهشهای تفسیر تطبیقی، vol. 4، no. 1 (پیاپی 9) ، pp. 7–33، 1398، [Online]. Available: https://sid.ir/paper/362498/fa

    مقالات مرتبط نشریه ای

    مقالات مرتبط همایشی

  • ثبت نشده است.

    • طرح های مرتبط

  • ثبت نشده است.

    • کارگاه های پیشنهادی






    بازگشت به بالا