مرکز اطلاعات علمی Scientific Information Database (SID) - Trusted Source for Research and Academic Resources

نسخه انگلیسی

مرکز اطلاعات علمی Scientific Information Database (SID) - Trusted Source for Research and Academic Resources

video

مرکز اطلاعات علمی Scientific Information Database (SID) - Trusted Source for Research and Academic Resources

sound

مرکز اطلاعات علمی Scientific Information Database (SID) - Trusted Source for Research and Academic Resources

نسخه انگلیسی

مرکز اطلاعات علمی Scientific Information Database (SID) - Trusted Source for Research and Academic Resources

بازدید:

560
مرکز اطلاعات علمی Scientific Information Database (SID) - Trusted Source for Research and Academic Resources

دانلود:

516
مرکز اطلاعات علمی Scientific Information Database (SID) - Trusted Source for Research and Academic Resources

استناد:

اطلاعات مقاله نشریه

عنوان

معنا شناسی تحلیلی آیة «قُلْ ما یعْ بَؤُا بِکُمْ رَبِّی لَوْ لا دُعاؤُکُمْ فَقَدْ کَذَّبْ تُمْ فَسَوْ فَ یکُونُ لِزاماً» ازمنظر مفسران فریقین

صفحات

 صفحه شروع 61 | صفحه پایان 84

چکیده

 اختلاف مفسران دربارة آیة 77 سورة فرقان, دو رویکرد عمده را نسبت به معنای این آیه موجب شده است. در رویکرد اول که رایج تر است, معنای آیه از جایگاه و منزلت دعا نزد خدا حکایت دارد و ارزش هر انسان را به اندازة دعای او می داند. اما رویکرد دوم با نگاهی انذاری, اتمام حجت کردن خدا را دلیل اصلی مخاطب قرار گرفتن منکران وحی و کافران از جانب خدا می داند. عامل تأثیرگذار در این اختلاف دو چیز است: 1. تعیین دقیق معنای «دعا» و تشخیص اینکه واژة دعا در معنای لغوی خود به کار رفته یا اصطلاحی. 2. ترکیب نحوی عبارت «دعاکُم» در آیه و نسبت دادن نقش فاعلی یا مفعولی به «کُم». تعیین میزان درستی هرکدام از دو رویکرد معنایی, مسئله ای جدی است که تاکنون مغفول مانده است. بررسی تحلیلی-توصیفی تفاسیر با تمرکز بر پنج محور: 1. مخاطب آیه. 2. درستی آزمایی هرکدام از نقش فاعلی و مفعولی برای «کُم». 3. تاریخ گذاری اقوال تفسیری. 4. بررسی سیاق و مضمون آیات سوره. 5. تحلیل روایات ذیل آیه؛ نشان می دهد معنای اصطلاحی دعا در این آیه مقصود نیست و رویکرد دوم در معنای آیه صحیح تر است. تاریخ ارسال: 06/03/97 | تاریخ پذیرش: 30/09/97 تازه های تحقیق . نتیجه گیری آیة 77 سورة فرقان به عنوان شاهدی برای تبیین جایگاه بلند دعا شهرت یافته است. مراجعه به تفاسیر نشان می دهد, این برداشت از آیه تنها یکی از معانی مختلف بیان شده به وسیلة مفسران است. بررسی اقوال مفسران نشان می دهد, اختلاف وجوه معنایی این آیه ناشی از تفاوت دیدگاه در معنای دعا و نقش ضمیر «کُم» در آیه است. اگرچه معانی بیان شده برای دعا در این آیه, متجاوز از 10 معناست, ولی می توان آنها را در چهار دستة کلی گنجاند: 1. دعوت کردن. 2. دعا. 3. ایمان یا لوازم آن (شکر, عبادت, اطاعت و. . . ). 4. شرک. معانی بیان شده برای آیه نیز با توجه به نقش فاعلی یا مفعولی «کُم» پنج معنا است: (نمودار 2). کم در نقش فاعل 1. اگر ایمان شما (یا لوازم ایمانتان) نبود, خدا به شما توجهی نمی کرد. 2. اگر دعای شما نبود, خدا به شما اعتنایی نمی کرد. 3. اگر شرک شما نبود (در کنار خدا خدای دیگری را نمی خواندید), خدا شما را عذاب نمی کرد (مستلزم تقدیر اضمار در آیه). کم در نقش مفعول 1. اگر خواست خدا برای دعوت شما به اسلام (و توحید و اطاعت) نبود, خدا به شما (کفار و مشرکان) اعتنایی نمی کرد. 2. اگر برخی شما برخی را به شرک دعوت نمی کردید, خدا شما را عذاب نمی کرد. بررسی پنج محور 1. مخاطب آیه, 2. درستی آزمایی هرکدام از نقش فاعلی و مفعولی برای «کُم», 3. تاریخ گذاری اقوال تفسیری, 4. بررسی سیاق و مضمون آیات سوره, 5. تحلیل روایات ذیل آیه, نشان می دهد: معنای دعوت کردن برای دعا و نقش مفعولی برای «کُم» رجحان دارد و معنای صحیح آیه چنین است: «اگر خدا نمی خواست شما (کافران و مشرکان) را به اسلام دعوت کند, هیچ اعتنایی به شما نمی کرد و شما را مورد خطاب (به وسیله قرآن و رسولش) قرار نمی داد؛ اما شما (قرآن و رسول خداJ را ) تکذیب, کردید و عاقبت این تکذیب ملازم شما خواهد شد». بنابراین, استناد به این آیه برای تبیین اهمیت دعا نزد خداوند متعال استنادی است که نه تنها با سیاق آیه و مخاطب آن ناسازگار است؛ بلکه این برداشت از آیه درمیان مفسران متقدم نیز وجود نداشته و در بدو حضور میان اقوال تفسیری نه به عنوان قولی هم عرض با بقیه اقوال, بلکه به عنوان قول مرجوح, پدیدار شده است.

استنادها

  • ثبت نشده است.
  • ارجاعات

  • ثبت نشده است.
  • استناددهی

    APA: کپی

    خوش فر، محسن، حسینی، زهره سادات، و دادخواه، سحر. (1398). معنا شناسی تحلیلی آیة «قُلْ ما یعْ بَؤُا بِکُمْ رَبِّی لَوْ لا دُعاؤُکُمْ فَقَدْ کَذَّبْ تُمْ فَسَوْ فَ یکُونُ لِزاماً» ازمنظر مفسران فریقین. پژوهشهای تفسیر تطبیقی، 4(1 (پیاپی 9) )، 61-84. SID. https://sid.ir/paper/362499/fa

    Vancouver: کپی

    خوش فر محسن، حسینی زهره سادات، دادخواه سحر. معنا شناسی تحلیلی آیة «قُلْ ما یعْ بَؤُا بِکُمْ رَبِّی لَوْ لا دُعاؤُکُمْ فَقَدْ کَذَّبْ تُمْ فَسَوْ فَ یکُونُ لِزاماً» ازمنظر مفسران فریقین. پژوهشهای تفسیر تطبیقی[Internet]. 1398؛4(1 (پیاپی 9) ):61-84. Available from: https://sid.ir/paper/362499/fa

    IEEE: کپی

    محسن خوش فر، زهره سادات حسینی، و سحر دادخواه، “معنا شناسی تحلیلی آیة «قُلْ ما یعْ بَؤُا بِکُمْ رَبِّی لَوْ لا دُعاؤُکُمْ فَقَدْ کَذَّبْ تُمْ فَسَوْ فَ یکُونُ لِزاماً» ازمنظر مفسران فریقین،” پژوهشهای تفسیر تطبیقی، vol. 4، no. 1 (پیاپی 9) ، pp. 61–84، 1398، [Online]. Available: https://sid.ir/paper/362499/fa

    مقالات مرتبط نشریه ای

    مقالات مرتبط همایشی

  • ثبت نشده است.
  • طرح های مرتبط

  • ثبت نشده است.
  • کارگاه های پیشنهادی






    بازگشت به بالا
    telegram sharing button
    whatsapp sharing button
    linkedin sharing button
    twitter sharing button
    email sharing button
    email sharing button
    email sharing button
    sharethis sharing button