مرکز اطلاعات علمی Scientific Information Database (SID) - Trusted Source for Research and Academic Resources

نسخه انگلیسی
مرکز اطلاعات علمی Scientific Information Database (SID) - Trusted Source for Research and Academic Resources

video

مرکز اطلاعات علمی Scientific Information Database (SID) - Trusted Source for Research and Academic Resources

sound

مرکز اطلاعات علمی Scientific Information Database (SID) - Trusted Source for Research and Academic Resources

نسخه انگلیسی

مرکز اطلاعات علمی Scientific Information Database (SID) - Trusted Source for Research and Academic Resources

بازدید:

11,918
مرکز اطلاعات علمی Scientific Information Database (SID) - Trusted Source for Research and Academic Resources

دانلود:

722
مرکز اطلاعات علمی Scientific Information Database (SID) - Trusted Source for Research and Academic Resources

استناد:

اطلاعات مقاله نشریه

عنوان

نقد و بررسی تطبیقی شأن نزول آیه «إفک» با رویکردی تاریخی

صفحات

 صفحه شروع 85 | صفحه پایان 109

چکیده

 مسئله «اِفک» به معنای بهتان و تهمت زدن است که خداوند در سوره نور به آن پرداخته است. این مقاله در نظر دارد تا با بررسی و نقد تطبیقی دلایل نظریه سه گانه, با نگاه به منابع تاریخی و تفسیری, به نظریه درست دست یابد. مفسران اهل تسنن بر این باورند: آیه در شأن عایشه نازل شده است؛ البته برخی از مفسران شیعه نیز با آنان هم صدا شده اند. برخی دیگر از مفسران شیعه معتقدند: آیه در شأن ماریه قبطیه نازل شده است و برخی دیگر از مفسران شیعه نزول آیه را در شأن زنی پاکدامن می دانند. با نگاه به منابع تاریخی و بیان دلائل, ضمن قبول نظریه سوم, نشان خواهیم داد که آیه در شأن هیچ یک از این دو همسر پیامبر J نازل نشده است. متأسفانه بسیاری از اظهارنظرها, متأثر از تعصبات مذهبی و نگاه سیاسی است؛ تا آنجاکه برخی به دنبال مصادره کردن آیه در راستای اغراض سیاسی خود بوده اند. تاریخ ارسال: 12/02/97 | تاریخ پذیرش: 14/06/97 تازه های تحقیق 5. نتیجه گیری از مجموع مطالب بیان شده در نقد و بررسی, و تطبیق تفسیر آیه إفک با رویکرد تاریخی, چنین استفاده می شود که: 1. اگر چه برخی از مفسران شیعه نیز شأن نزول آیه إفک را همانند اهل سنت عایشه می دانند, امّا شیعه تهمت نابه جا را در جریان إفک بر عایشه, و یا ماریه قبطیه و یا هرکدام از همسران پیامبر اسلام J که باشد نمی پذیرد. و حتی آنچه را که در قرآن, با عنوان خیانت بیان شده, به معنای سرپیچی از سایر دستورات الهی می داند. 2. اگرچه برخی از مفسران شیعه-همان گونه که پیش تر به آن پرداخته شد-شأن نزول آیه إفک را دربارة عایشه می دانند, ولی آن را نشان از افتخار, فضیلت و برتری او نسبت به سایر زنان پیامبرJ نمی دانند. 2. اصلی ترین هدف منافقان از طرح این شایعه, شکستن حرمت رسول خداJبود و آنان در پی بهره برداری به نفع خود بودند که نزول آیات نور, چهره واقعی آنان را افشاء کرد. 3. آیه شریفه إفک تنها در مقام نفی تهمت زنا نازل شده است و ازنظر منطقی نتیجه تابع اخص مقدمات است؛ یعنی هدف اصلی آیه نفی تهمت است و افزون برآن هدفی را دنبال نمی کند, چه رسد به آنکه این آیه در مقام ایجاد فضیلت برای عایشه باشد! 4. همان طور که گفته شد, برخی از مفسران, شأن نزول آیه إفک را دربارة شخص بی گناهی می دانند. در این راستا, علامه شرف الدین در النص و الاجتهاد, علامه طباطبایی در المیزان و نیز استاد شهید مطهری معتقدند, این تهمت دربارة فردی بود که از اهمیت ویژه ای در جامعه آن روز برخوردار بوده و از سبک و سیاق آیه, چنین تفسیری مناسب تر به نظر می آید. 5. سند روایاتی که شأن نزول آیه إفک را عایشه و یا ماریه می دانند, مخدوش و ضعیف است. ضمن اینکه, ادعای متواتر بودن روایات بی اساس است؛ چراکه تمام روایات مربوط به عایشه از خود او است. ولی اصل اینکه آیه إفک مربوط به زنی پاکدامن می باشد-که به او تهمت زده شده-مورد قبول است. و اما آنچه می توان از آیات قرآن در خصوص این ماجرا و به صورت کلی بیان کرد, اینکه: قرآن کریم سه موضوع مهم را دراین باره بیان فرموده است که قابل دقت و تأمل می باشد: نخست: اتهام إفک را نسبتى دروغ دانسته و پس از آن, این نوع اتهام زنندگان را گناهکار و شایسته عذاب می داند: «إِنَ الَّذِینَ جاؤُ بِالْ إِفْ کِ . . . لِکُلِ امْ رِئٍ مِنْ هُمْ مَا اکْ تَسَبَ مِنَ الْ إِثْ مِ وَ الَّذِی تَوَلَّى کِبْ رَهُ مِنْ هُمْ لَهُ عَذابٌ عَظِیمٌ » (نور: 11). براین اساس, دامن آن زن از آنچه اتهام زنندگان بدو نسبت می دادند پاک شده و دروغ گویان مورد مذمت قرار گرفته و دربارة آنها حد جاری شد. دوم: مسلمانان را– به جهت اینکه پس از شنیدن این اتهام, آن را نفى نکردند-نکوهش کرد: «لَوْ لا إِذْ سَمِعْ تُمُوهُ ظَنَّ الْ مُؤْ مِنُونَ وَ الْ مُؤْ مِناتُ بِأَنْ فُسِهِمْ خَیراً وَ قالُوا هذا إِفْ کٌ مُبِینٌ» ( همان: 12). مطابق این آیه, وظیفه مسلمانان و مؤمنان این است که دربارة دروغ گویان و اتهام زنندگان نسبت به دیگران سکوت نکرده و از نهادینه شدن چنین رسم غلط – سکوت در برابر تهمت-در جامعه جلوگیری کنند. سوم: به مسلمانان توصیه کرد که اگر ایمان دارند, هیچ گاه چنین سخنانى را دربارة بی گناهی بر زبان جارى نکنند: «یعِظُکُمُ اللَّهُ أَنْ تَعُودُوا لِمِثْ لِهِ أَبَداً إِنْ کُنْ تُمْ مُؤْ مِنِینَ» (همان: 17). از مؤمنان نیز خواسته شده است تا از دروغ افکنی دربارة دیگران شدیداً پرهیز کنند.

استنادها

  • ثبت نشده است.

    • ارجاعات

  • ثبت نشده است.

    • استناددهی

    APA: کپی

    حسینی، سیدمحمدرضا. (1398). نقد و بررسی تطبیقی شأن نزول آیه «إفک» با رویکردی تاریخی. پژوهشهای تفسیر تطبیقی، 4(1 (پیاپی 9) )، 85-109. SID. https://sid.ir/paper/363773/fa

    Vancouver: کپی

    حسینی سیدمحمدرضا. نقد و بررسی تطبیقی شأن نزول آیه «إفک» با رویکردی تاریخی. پژوهشهای تفسیر تطبیقی[Internet]. 1398؛4(1 (پیاپی 9) ):85-109. Available from: https://sid.ir/paper/363773/fa

    IEEE: کپی

    سیدمحمدرضا حسینی، “نقد و بررسی تطبیقی شأن نزول آیه «إفک» با رویکردی تاریخی،” پژوهشهای تفسیر تطبیقی، vol. 4، no. 1 (پیاپی 9) ، pp. 85–109، 1398، [Online]. Available: https://sid.ir/paper/363773/fa

    مقالات مرتبط نشریه ای

    مقالات مرتبط همایشی

  • ثبت نشده است.

    • طرح های مرتبط

  • ثبت نشده است.

    • کارگاه های پیشنهادی






    بازگشت به بالا
    telegram sharing button
    whatsapp sharing button
    linkedin sharing button
    twitter sharing button
    email sharing button
    email sharing button
    email sharing button
    sharethis sharing button