مرکز اطلاعات علمی Scientific Information Database (SID) - Trusted Source for Research and Academic Resources

نسخه انگلیسی
مرکز اطلاعات علمی Scientific Information Database (SID) - Trusted Source for Research and Academic Resources

video

مرکز اطلاعات علمی Scientific Information Database (SID) - Trusted Source for Research and Academic Resources

sound

مرکز اطلاعات علمی Scientific Information Database (SID) - Trusted Source for Research and Academic Resources

نسخه انگلیسی

مرکز اطلاعات علمی Scientific Information Database (SID) - Trusted Source for Research and Academic Resources

بازدید:

482
مرکز اطلاعات علمی Scientific Information Database (SID) - Trusted Source for Research and Academic Resources

دانلود:

524
مرکز اطلاعات علمی Scientific Information Database (SID) - Trusted Source for Research and Academic Resources

استناد:

اطلاعات مقاله نشریه

عنوان

بررسی تطبیقی مبانی تفسیری کشّاف، روح المعانی و الکاشف، دربارة شفاعت مسلمان گناهکار

صفحات

 صفحه شروع 127 | صفحه پایان 142

چکیده

 « شفاعت» یکی از باورهای کلامی مشترک میان مشرکان, یهودیان و مسلمانان است. این باور در میان مسلمانان, جایگاه مهمی را به خود اختصاص داده است. از گذشته های دور, میان عالمان و مفسران مسلمان دربارة پذیرش شفاعت مسلمان گناهکار, اختلاف بوده است. برخی یک سره شفاعت را انکار می کنند و برخی دیگر آن را می پذیرند. گفتنی است, این دو رویکرد بر تفسیر آنان از آیات شفاعت اثرگذار بوده است. به نظر می رسد, هریک از رویکردهای مذکور در تفسیر آیات شفاعت مبتنی بر یک مبانی است. این نوشتار در صدد واکاوی مبانی این دو رویکرد در تفسیرهای «کشّاف», «روح المعانی» و «الکاشف» است که هریک به ترتیب نماینده رویکرد اعتزالی, اشعری و شیعی به قرآن است. این نوشتار تلاش می کند, مبانی تفسیری رویکرد پذیرش و عدم پذیرش شفاعت نسبت به مسلمان گناهکار را واکاوی کند. با کوششی که انجام شد, روشن گردید که سه مبنا (یگانگی ایمان و عمل, یگانگی ایمان و تصدیق قلبی, یگانگی ایمان و تصدیق قلبی همراه با انجام فرایض) به ترتیب بر رویکرد تفسیری «کشّاف», «روح المعانی» و «الکاشف» اثرگذار بوده است. تاریخ ارسال: 06/03/97 | تاریخ پذیرش: 10/11/97 تازه های تحقیق از واکاوی مبانی تفسیری کشاف, روح المعانی و الکاشف دربارة شفاعت مسلمان گناهکار, نکته های ذیل به دست آمد: الف) اختلاف عالمان در تعریف و مؤلّفه های ایمان, بر تفسیر آنان از آیات شفاعت, تأثیرگذار است. ب) معتزله همچون خوارج, ایمان را از مقوله «عمل» دانسته و در نتیجه, انجام واجبات و ترک محرّمات را مؤلفه اصلی ایمان تلقّی کرده اند. زمخشری, نویسنده کشاف و از مفسران معتزلی, دارای مبانی هماهنگ با تعریف معتزله از ایمان است. مبانی تفسیر آیات مربوط به شفاعت مسلمان گناهکار در تفسیر کشاف عبارتند است: «عمل» مؤلفه اصلی ایمان است. همچنین, خداوند به وعید خویش دربارة عقوبت گناهکاران وفا می کند. همچنین, «تأویل», مبنای دیگری است که بر پایه آن آیات و روایات دال بر شفاعت توجیه می شود. ج) اشاعره ایمان را عبارت از اعتقاد قلبی دانسته اند. براین پایه, ارتکاب گناه کبیره ازسوی مؤمن, خللی بر ایمان وی وارد نمی کند. آلوسی, نویسندة روح المعانی و از مفسران اشعری, بر پایه تعریف آنان از ایمان, آیات شفاعت را تفسیر کرده است. مبانی تفسیر آیات مربوط به شفاعت مسلمان گناهکار در تفسیر روح المعانی عبارتند از: ایمان همان تصدیق قلبی است و مرتکب گناه کبیره مؤمن است. در نتیجه, مرتکب گناه کبیره زمینة شفاعت را داراست. قرآن و روایات متواتر, مبنای دیگری است برای شفاعت به معنای سقوط عقوبت. ج) رویکرد بسیاری از شیعیان در تعریف و مؤلفه های ایمان همچون اشاعره است. آنان ایمان را تصدیق قلبی می دانند. براین اساس, ارتکاب گناه کبیره به ایمان او ضرری نمی زند و مرتکب آن را مؤمن فاسق می دانند که شفاعت شامل او می گردد. در نتیجه, در مبانی شیعه در تفسیر آیات, شفاعت مسلمان گناهکار, شبیه مبانی اشاعره است. د) طبق مبانی شیعه و اشاعره در تفسیر آیات شفاعت, نیازی به تأویل و دست برداشتن از ظواهر آیات نیست. ه) از مقایسه و تطبیق مبانی این سه دیدگاه روشن می گرد که نقطه قوت مبانی اشاعره و شیعه, بی نیازی از تأویل آیات شفاعت است. در حالی که معتزله طبق مبانی خویش, ناچار به تأویل آیات هستند.

استنادها

  • ثبت نشده است.

    • ارجاعات

  • ثبت نشده است.

    • استناددهی

    APA: کپی

    حقی، محمدمهدی، و حسن بگی، علی. (1398). بررسی تطبیقی مبانی تفسیری کشّاف, روح المعانی و الکاشف, دربارة شفاعت مسلمان گناهکار. پژوهشهای تفسیر تطبیقی، 4(1 (پیاپی 9) )، 127-142. SID. https://sid.ir/paper/395626/fa

    Vancouver: کپی

    حقی محمدمهدی، حسن بگی علی. بررسی تطبیقی مبانی تفسیری کشّاف, روح المعانی و الکاشف, دربارة شفاعت مسلمان گناهکار. پژوهشهای تفسیر تطبیقی[Internet]. 1398؛4(1 (پیاپی 9) ):127-142. Available from: https://sid.ir/paper/395626/fa

    IEEE: کپی

    محمدمهدی حقی، و علی حسن بگی، “بررسی تطبیقی مبانی تفسیری کشّاف, روح المعانی و الکاشف, دربارة شفاعت مسلمان گناهکار،” پژوهشهای تفسیر تطبیقی، vol. 4، no. 1 (پیاپی 9) ، pp. 127–142، 1398، [Online]. Available: https://sid.ir/paper/395626/fa

    مقالات مرتبط نشریه ای

    مقالات مرتبط همایشی

  • ثبت نشده است.

    • طرح های مرتبط

  • ثبت نشده است.

    • کارگاه های پیشنهادی






    بازگشت به بالا
    telegram sharing button
    whatsapp sharing button
    linkedin sharing button
    twitter sharing button
    email sharing button
    email sharing button
    email sharing button
    sharethis sharing button