تعیین جنسیت فرزند همواره از آرزوهای بشر بوده است. در این باره در طی قرون متمادی تلاش های زیادی صورت گرفته و نظریات و فرضیات گوناگونی ارایه گردیده است. نظریه ای که در حال حاضر طرفداران زیادی دارد نظریه تاثیر تغییر نسبت یون ها در تعیین جنسیت است. احادیث و روایت های فراوانی نیز از ائمه معصوم (ع) در دست است که در آن ها به تاثیر گیاه کاسنی در تعیین جنسیت فرزند اشاره گردیده است. هم چنین گزارش های فراوانی در دست است که آثار دارویی - درمانی بخش های مختلف گیاه کاسنی را تایید می کنند. در این پژوهش آثار تجویز عصاره آبی (روش سوکسله) برگ گیاه کاسنی (Cichorium intybus L) بر تغییرات سطح کاتیون های سرم خون و نسبت جنسی نوزادان، در رت، مورد بررسی قرار گرفته است. پنجاه و چهار رت از نژاد ویستار (Wistar) به طور تصادفی به دو گروه آزمایشی 1 و 2 (در هر گروه 12 ماده و 5 نر) و گروه کنترل (16 ماده و 4 نر) تقسیم گردیدند. پس از تعیین میزان سمی بودن عصاره آبی برگ کاسنی در رت (g/kg2.244=LD50)، در طول یک دوره یک ماهه، به رت های گروه های آزمایشی 1 و 2 به ترتیب g/kg1 و g/kg0.7 عصاره برگ گیاه کاسنی به صورت درون صفاقی (هر 72 ساعت یک بار) تزریق گردید. رت های گروه کنترل به طریق مشابه، حلال عصاره یعنی آب مقطر دریافت کردند. در طول دوره تزریق به طور هفتگی تغییرات وزن، و پس از تزریق هشتم، میزان pH خون و میزان یون هایK+ , Ca2+ , Mg2+ و Na+ سرم خون اندازه گیری شد. علاوه بر این در رت های نر میزان تستوسترون خون نیز اندازه گیری گردید. پس از پایان دوره تزریق، رت های گروه های آزمایشی و کنترل به صورت درون گروهی و بین گروهی آمیزش یافتند و بعد از زایمان رابطه بین نسبت جنسی نوزادان و میزان کاتیون های سرم خون تعیین گردید. نتایج به دست آمده حاکی است که اگر چه تجویز عصاره آبی برگ کاسنی تاثیری بر pH خون و میزان یون های کلسیم و منیزیم سرم خون ندارد، ولی باعث افزایش میزان یون های سدیم و پتاسیم سرم خون می گردد. همچنین تجویز عصاره آبی برگ کاسنی نسبت ] [Na+ +K+ ]/ [Ca2+ +Mg2+ را در سرم خون رت ها به ویژه در گروه آزمایشی 1 افزایش داده بود (p<0.001). علاوه بر این، محاسبه نسبت جنسی نوزادان در گروه آزمایشی 1 نسبت به گروه کنترل 10.23 درصد افزایش نشان داد (p<0.05). این نتایج ضمن تایید موارد موجود در طب اسلامی - ایرانی مبنی بر تاثیر مصرف گیاه کاسنی بر جنسیت نوزاد دلالت دارد که تجویز عصاره آبی برگ گیاه کاسنی احتمالا با تغییر نسبت های یونی خون و به تبع آن تغییر الکترولیتی محیط داخلی و ترشحات لوله های رحم، بر قابلیت پذیرش اسپرم های Yدار یا Xدار تخمک اثر گذاشته، نسبت جنسی نوزادان را تغییر می دهد.

بعضی از گیاهان در طب سنتی بعنوان ضد درد مصرف می شوند. هدف از این مطالعه ارزیابی اثرات ضد دردی گیاه زنجبیل که بطور سنتی برای رفع سردرد، دردهای رماتیسمی و تسکین دندان درد مورد استفاده دارد، می باشد بدین منظور عصاره های متانولی سوکسله و پرکولاسیون زنجبیل با دوزهای مختلف 50 ,75 ,100mg/kg بصورت داخل صفاقی به موش سوری تزریق گردید و اثر ضد دردی به روش تست فرمالین اندازه گیری شد.نتایج حاصل نشانگر این است که تزریق عصاره های زنجبیل با دوزهای مختلف 15 دقیقه قبل از تزریق فرمالین و باعث ایجاد اثر ضد دردی معنی داری گردیده است (p<0.01) از نظر آماری تفاوت معنی داری در اثر ضد دردی بین عصاره های سوکسله و زنجبیل وجود ندارد.

به منظور ارزیابی همبستگی موجود میان مقادیر چربی تام کبد و پارامترهای ALT، ALP، ACP، LDH و AST، گلوکز، تری گلیسرید، کلسترول، بیلی روبین تام و ازت اوره خون نمونه های کبد و خون از 163 راس گاو شیری ارجاعی به کشتارگاه مشهد اخذ گردید. بر اساس وضعیت آبستنی گاوها به چهار گروه 1) تا (4 و بر اساس میزان چربی تام کبد به 3 گروه a) تا (c تقسیم شدند. چربی تام کبد به وسیله روش سوکسله و پارامترهای بیوشیمیایی خون با استفاده از کیت های تجاری موجود به وسیله دستگاه اتوآنالایزر اندازه گیری شدند. نتایج تجزیه و تحلیل آماری اطلاعات نشان داد که در گروههای چهارگانه بین مقادیر چربی تام، LDH، ALT، AST، تری گلیسرید و کلسترول اختلاف معنی دار وجود دارد (P<0.05). بین دو گروه a و b مقادیر چربی تام کبد، LDH، AST و بیلی روبین تام اختلاف معنی دار داشت (P<0.05). همبستگی معنی دار بین مقادیر LDH، ALT، AST، تری گلیسرید، بیلی روبین تام و ازت اوره خون با چربی تام کبد مشخص گردید (P<0.05).

مقدمه: گیاه Senna (Cassia) italica تنها گونه بومی گیاه دارویی «سنا» در ایران می باشد که به علت دارا بودن آثار دارویی ملین و مسهل، مورد استفاده قرار می گیرد. آثار فوق به خاطر وجود ترکیبات آنتراکینونی در گیاه می باشد. یکی از آثار سو این ترکیبات در گیاه سنا، دل درد و دل پیچه شدید می باشد که در صورت وجود توام برخی از ترکیبات فلاونوییدی در گیاه، از شدت اثر آن کاسته می شود. جداسازی و شناسایی فلاونوییدهای این گیاه با آثار دارویی ضد اسپاسم، به استاندارد نمودن ترکیبات دارویی گیاه کمک می نماید.روش ها: پس از جمع آوری و شناسایی گیاه سنای ایران، فلاونوییدهای تام برگهای گیاه توسط استفاده از یک روش سوکسله جداسازی شده و توسط یک روش کروماتوگرافی لایه نازک (thin layer) کمی سه ترکیب فلاونوییدی از عصاره برگ گیاه استخراج شد. با استفاده از روش تین لایر کروماتوگرافی در حضور ترکیبات استاندارد فلاونوییدی و همچنین با بهره گیری از طیف های ماورای بنفش این ترکیبات در حضور معرفهای مختلف و جابجایی های جذبی حاصل و ترکیبات فوق مورد شناسایی قرار گرفتند. با استفاده از یک روش اسپکتروفتومتری، درصد فلاونوییدهای گیاه نیز تعیین گردید.نتایج: فلاونویید «روتین» یا 5 و 7 و '3 و '4 تتراهیدروکسی فلاون 3-5- رامونوگلوکوزید و همچنین دو فلاونویید از دسته اورونها در برگ گیاه سنای ایران مورد شناسایی قرار گرفت. درصد فلاونوییدهای موجود در برگ سنای ایران 1.5±0.05 درصد تعیین شد.بحث: درصد فلاونوییدهای موجود در برگ سنای ایران 1.5 برابر مقدار آن در برگ سنای استاندارد می باشد. به نظر می رسد وجود درصد بالای فلاونوییدهای فوق در برگ سنای ایران، کاهش اثر دل پیچه و دل درد حاصل از برگ سنا را باعث گردد.

زمینه: سنبل الطیب گیاهی است که در طب سنتی ایران به عنوان آرام بخش و بر طرف کننده افسردگی استفاده شده است.هدف: این پژوهش به منظور تعیین اثرات درمانی ضد افسردگی عصاره آبی گیاه سنبل الطیب بر موش رزرپینه و مقایسه آن با آمی تریپتیلین انجام شد.مواد و روش ها: 36 موش صحرایی نر سفید از نژاد NMRI با میانگین وزنی 165± 5.5 گرم انتخاب و به سه گروه تقسیم شدند. به یک گروه رزرپین، به گروه دیگر رزرپین و سنبل الطیب و به گروه سوم رزرپین و آمی تریپتیلن تزریق شد. عصاره سنبل الطیب به روش آبی توسط سوکسله در شرایط استاندارد تهیه شد. در همه گروه های مورد مطالعه اسهال، خونریزی چشمی، علائم رفتاری، خونریزی از دست و پا و سقوط حیوان طبق شرایط استاندارد بررسی و در جدول مخصوصی از 1 تا 4 امتیاز داده شد. ارزیابی اطلاعات توسط نرم افزار SPSS و آزمون های آماری t و ANOVA انجام شد.یافته ها: میانگین خونریزی چشمی، سقوط حیوان و حرکات رفتاری در گروه سنبل الطیب به طور معنی داری کاهش یافت (P<0.01). همچنین سنبل الطیب در کاهش خونریزی از دست و پا نیز موثر بود (P<0.05). ولی در مقایسه با گروه آمی تریپتیلین، سنبل الطیب در کاهش اسهال تاثیر معنی داری نداشت.نتیجه گیری: سنبل الطیب به جز در نشانه اسهال می تواند در بقیه علائم همانند آمی تریپتیلین موثر باشد.

تغییرات ماده موثره گیاه دارویی گل راعی با مصرف کودهای مختلف شیمیایی، آلی و مخلوط آنها در تراکمهای مختلف در سال 1378 در ایستگاه تحقیقات البرز کرج تعیین گردید. این آزمایش به صورت طرح کرتهای خرد شده در قالب بلوکهای کامل تصادفی در 3 تکرار انجام شد. فاکتور اصلی را تراکم و فاکتور فرعی را کودهای مختلف تشکیل دادند. هیپریسین موجود در سرشاخه های گلدار حاصل از برداشت اول گیاه گل راعی با استفاده از دستگاه سوکسله و اسپکتروفتومتر استخراج و اندازه گیری شد. استخراج هیپریسین در دو مرحله و با استفاده از کلروفرم و متانول صورت پذیرفت و مقادیر هیپریسین با استفاده از منحنی استاندارد تعیین گردید. نتایج حاصله حاکی از آن است که کودهای مخلوط آلی و شیمیایی و نیز کودهای آلی بیشترین میزان هیپریسین را به ترتیب برابر 2262 و 2197 قسمت در میلیون در برداشت اول تولید نمودند. همچنین عملکرد هیپریسین نیز در تیمارهای یاد شده به ترتیب با 4684 و 4534 گرم در هکتار نسبت به تیمار کود شیمیایی خالص و شاهد دارای تفاوت معنی دار بود که بالاترین این مقادیر در تراکم 10 بوته در متر مربع به دست آمد. کلیه مقادیر عملکرد سرشاخه گلدار، هیپریسین، عملکرد هیپریسین و شاخص برداشت اول تفاوت معنی داری نسبت به برداشت دوم از خود نشان دادند. بیشترین میانگین عملکرد هیپریسین در مجموع دو برداشت و در ازای مصرف کود مخلوط به 8094 گرم در هکتار بالغ گشت. به نظر می رسد مخلوط کودهای شیمیایی و آلی به دلیل ترکیب مناسب عناصر مورد نیاز این گیاه دارویی و بهبود کیفیت فیزیکی و بیولوژیک خاک ضمن حفظ سلامت محصول قادر هستند بیشترین میزان و عملکرد ماده موثره هیپریسین را تولید نمایند. همچنین برای افزایش سرشاخه گلدار از تراکم بیشتر و جهت بالا بردن درصد هیپریسین از تراکم کمتر می توان استفاده نمود.

بعضی از گیاهان تسکین دهنده درد هستند. هدف از این تحقیق بررسی اثر ضددردی گیاه اسطوخودوس است که به طور سنتی به عنوان آرامبخش، ضد درد و ضد میگرن به کار می رود.برای اظهار نظر درباره اثر ضد دردی این گیاه سعی شده با استفاده از حیوانات آزمایشگاهی در مورد این باور سنتی، قضاوت علمی شود.اولین قدم عصاره گیری از گیاه مورد نظر بود که به دو طریق سوکسله و پرکوله صورت گرفت. از این عصاره ها محلول هایی با غلظت مشخص تهیه گردید. آثار ضد دردی عصاره با دو تست Tail-Flick و فرمالین مورد ارزیابی قرار گرفت. حیوان آزمایشگاهی مورد استفاده موش های سفید کوچک (albino) از جنس نر، جوان و با محدوده وزنی 27-20 گرم بودند که به گروه های 7 تایی تقسیم شدند. به گروه کنترل ml/kg 10 نرمال سالین به صورت IP تزریق گردید. به سایر گروه ها نیز به ترتیب دوزهای 100، 200، 300، 500، 1000 و 2000 میلی گرم بر کیلوگرم وزن بدن موش از عصاره سوکسله به صورت IP تزریق و آثار ضددردی با تست Tail-Flick ارزیابی شد. نتایج نشانگر این است که عصاره حاصل از روش سوکسله با دوز mg/kg 1000 آثار ضد دردی معناداری نسبت به گروه کنترل ایجاد می کند (P<0.01).سپس عصاره حاصل از روش پرکوله با دوز mg/kg1000 به صورت IP تزریق شد که آثار ضد دردی بهتری را نشان داد. در مرحله بعد آثار ضددردی عصاره حاصل از روش پرکوله با دوز mg/kg 1000 با تست فرمالین مورد ارزیابی قرار گرفت که آثار ضد دردی معناداری را نسبت به گروه کنترل نشان داد(P<0.01) . پیش درمانی حیوانات با نالوکسان تاثیری در اثر ضددردی عصاره نداشته و لذا احتمال دخالت گیرنده های اپیوئیدی، در اثر ضد دردی عصاره منتفی است. با توجه به نتایج فوق و با مقایسه اثر ضددردی دوز موثر عصاره با آسپرین و مورفین به نظر می رسد که آثار ضد دردی عصاره ناشی از تأثیرش بر روی فرایندهای التهابی است.در بررسی هیستوپاتولوژیک، احتقان کبد و کلیه ناشی از عصاره مشاهده گردید.

با بررسی منابع در مورد گیاهان سنتی مورد استفاده بعنوان ضد درد، گیاه بادرنجوبیه که مدارکی دال بر کاربرد آن بعنوان ضد درد و یا اثر ضد دردی احتمالی آن وجود داشت، برای مطالعه اثر ضددردی انتخاب گردید. بعد از جمع آوری و شناسایی علمی، برگ و شاخه های گلدار گیاه بادرنجبویه جهت عصاره گیری به دو روش پرکولاسیون و سوکسله استفاده شد. جهت انجام آزمایشات از 56 موش سفید کوچک (سوری) نر به وزن 25 – 20 گرم و سن 6 – 4 هفته ای در گروههای 7 تایی استفاده گردید. عصاره متانولی حاصل از روش عصاره گیری پرکولاسیون با دوزهای مختلف 50، 75، 100 و 200 میلی گرم بازای هر کیلوگرم به روش داخل صفاقی به موشهای تحت آزمایش و به گروههای کنترل، حامل به میزان 10 میلی لیتر بازای کیلوگرم بازای کیلوگرم، 15 دقیقه قبل از فرمالین 5/0 درصد (25 میکرولیتر بصورت زیر پوستی در کف پا) تزریق شد. نتایج بیانگر این است که تمامی دوزهای تزریق شده عصاره ای پرکوله قادر به ایجاد اثر ضد دردی معنی دار نسبت به گروه کنترل می باشند (P<0.05 و P<0.01) و دوز 200 دارای بالاترین اثر ضددرد است. همچنین اثر ضددردی عصاره حاصل ار روش پرکولاسیون نسبت به عصاره حاصل ار روش سوکسله در دقایق 10-5 و 20-15(P<0.05) بیشتر بوده است. اثرضددردی عصاره بادرنجبویه در تمامی دقایق از مرفین کمتر بوده (P<0.01) ولی در مقایسه با آسپرین در دقایق 10-5 و 15 – 10 اثر ضددردی بیشتر (P<0.05) و در سایر سازمانها اثر ضددردی کمتر از آسپرین ایجاد نموده است (P<0.01).

بعضی از گیاهان در طب سنتی به عنوان ضد درد مصرف می شوند. هدف از این مطالعه، ارزیابی اثرات ضد دردی گیاه ناخنک (Melilotus Officinalis) است که به طور سنتی برای رفع دردهای روماتیسمی و میگرنی وموارد دیگر به کار می رود. به این منظور عصاره متانولی سوکسله و پرکوله این گیاه با دوزهای مختلف، به صورت داخل صفاقی به موش سوری تزریق و اثر ضد دردی آن با آزمون های Tail-Flick و فرمالین اندازه گیری شد. نتایج حاصل نشانگر این است که عصاره حاصل از روش سوکسله در آزمونTail-Flick  در تمامی دوزهای تزریق شده (50، 100، 200 و 300 میلی گرم بر کیلوگرم)، قادر به ایجاد اثر ضد دردی بوده و در تمامی زمان های مورد بررسی، اثر ضد دردی معنی داری نسبت به گروه شاهد داشته است. دوز 200 میلی گرم بر کیلوگرم از بین دوزهای تزریق شده بیشترین اثر ضد دردی را اعمال کرد و این اثر 120 دقیقه بعد از تزریق عصاره به حداکثر رسید (p<0.01). اثر ضد دردی عصاره سوکسله بیشتر از عصاره پرکوله بود. در تست فرمالین، دوز موثر 200 میلی گرم بر کیلوگرم عصاره سوکسله دارای اثر ضد دردی معنی دار بود p<0.01)). از آنجا که پیش درمانی حیوانات با نالوکسان تغییری در اثر ضد دردی عصاره ایجاد نکرد، لذا احتمال دخالت گیرنده های اپیوئیدی در اثر ضد دردی عصاره منتفی است. در آزمون اولسروژنیسیتی مشخص شد که اثر زخم زایی عصاره نسبت به دوز مشابه آن از ایندومتاسین، کمتر است (p<0.01) بر اساس نتایج این تحقیق، عصاره گیاه ناخنک دارای اثر ضد دردی می باشد.

برگچه ها، گلها و میوه های درختان چریش و زیتون تلخ از رویشگاههای طبیعی آنها در ایران به ترتیب از شهرهای بندرعباس و گرگان در دو فصل جداگانه جمع آوری شد. با استفاده از دستگاه سوکسله و حلال کلروفرم، نمونه های پودر شده به مدت 24 ساعت در دمای 60 درجه سانتیگراد عصاره گیری شدند. تاثیر عصاره های روغنی 10% نمونه ها، با استفاده از دیسک های آرد در قالب یک طرح کاملا تصادفی بر علیه حشرات بالغ شپشه گندم بررسی شد. هر کدام از عصاره های روغنی 10% میوه های چریش و زیتون تلخ و گل چریش به ترتیب سبب 96، 56 و 50 درصد مرگ و میر در حشرات شدند، در حالی که این رقم برای نمونه شاهد (کلروفرم) 14 درصد مشاهده شد. اختلاف میانگین مرگ و میر حشرات بر اثر سه تیمار فوق الذکر در مقایسه با شاهد در سطح احتمال 5% تفاوت معنی داری را نشان داد.