در این مطالعه اثرات کیتین و کیتوزان بر میزان التیام و تجمع کلاژن در زخمهای باز اندامهای حرکتی اسب مورد ارزیابی قرار گرفت. بدین منظور زخمهایی به ابعاد 2.5× 2.5 سانتیمتر 6.25) سانتیمتر مربع( در سطح پشتی- جانبی متاکارپ و متاتارس هر یک از اندامهای قدامی و خلفی هشت راس اسب بالغ از نژاد دو خون ایجاد شد. اسبها به صورت تصادفی به دو گروه چهار راسی تقسیم شدند. در یک گروه زخمهای یک طرف بدن با اسپری سوسپانسیون 1 درصد کیتین و در گروه دیگر با اسپری سوسپانسیون 1 درصد کیتوزان درمان شدند. در هر دو گروه زخمهای طرف دیگر بدن (زخمهای شاهد) با اسپری نرمال سالین درمان گردیدند. نحوه تقسیم بندی زخمها بدین صورت بود که در هر حیوان زخمهای اندامهای قدامی راست و خلفی چپ در گروه درمان و زخمهای اندامهای قدامی چپ و خلفی راست در گروه شاهد قرار می گرفتند و در حیوان بعدی این ترتیب برعکس شد. سپس زخمها توسط بانداژ غیر چسبنده پانسمان شدند. ابتدا هر دو روز یکبار تا روز بیستم پس از ایجاد زخمها و سپس هر سه روز یکبار تا التیام کامل پانسمانها تعویض شده و از زخمها تصاویر اسلاید تهیه شد. تصاویر گرفته شده اسکن گردیده و اندازه کلی زخم، اندازه بافت گرانوله و اندازه بافت پوششی تازه تشکیل شده با کمک نرم افزار رایانه ای اندازه گیری شد. از پوست سالم (در هنگام ایجاد زخمها) و اسکار زخم (پس از التیام کامل) نمونه های بافتی تهیه شد و میزان هیدروکسی پرولین آنها اندازه گیری گردید. نتایج به دست آمده با استفاده از آزمون آماری ˝Student’s ˝t مورد بررسی قرار گرفت. از نظر التیام کلی زخم، میزان جمع شدگی زخم و تشکیل بافت پوششی بین زخمهای درمان شده با کیتین یا کیتوزان و زخمهای شاهد اختلاف معنی داری مشاهده نشد (P<0.05). نتایج حاصل از اندازه گیری میزان هیدروکسی پرولین پوست سالم و بافت اسکار، افزایش معنی دار میزان تجمع هیدروکسی پرولین در زخمهای درمان شده با کیتین یا کیتوزان را در مقایسه با زخمهای شاهد نشان داد.

در فرایند خالص سازی کیتین از املاح، پروتیین و رنگدانه شرایط فرایند استخراج از جمله دما، زمان و غلظت مواد بکار رفته موثرند. در این مطالعه، کیتین از روشهای مختلف از ماده اولیه پوست میگوی آبهای خلیج فارس استخراج شده و شرایط فرایند استخراج کیتین بهینه سازی شد و کیتینی با درصد نیتروژن 6.8 درصد، خاکستر 34 درصد و وزن مولکولی 3.22×106 بدست آمد. بازدهی استخراج کیتین از پوست میگو 25-30 درصد بود. میزان استیل زدایی و وزن مولکولی از مشخصات مهم و مرتبط با مصرف کیتوسان در کاربردهای مختلف از جمله پزشکی است. در این مطالعه، اثر برخی عوامل بر میزان استیل زدایی مانند زمان واکنش، دما و منبع پوست میگو بررسی و حدود مناسب این عوامل معین شد. نتایج نشان می دهد که در محدوده دمایی 90oC و مدت واکنش 5 ساعت از پوست میگوی تازه می توان کیتوسان با درجه استیل زدایی 86 درصد و وزن مولکولی 3.57×105 بدست آورد. بازدهی تهیه کیتوسان از کیتین 75-80 درصد است. آزمون In vitro انجام شده روی این نمونه کیتوسان نشان دهنده زیست سازگاری آن است.

در این پژوهش پوسته سیست آرتمیا اورمیانا از سواحل دریاچه ارومیه جمع آوری، و بعنوان یک منبع جدید جهت استحصال موادی با ارزش افزودۀ بالا یعنی کیتین و کیتوزان خالص سازی و خشک گردید. کیتین موجود در سیست به روش شیمیایی طی چهار مرحله کانی زدایی، حذف مواد پروتئینی، لیپیدی و مواد رنگی انجام شد.خالص سازی با محلول کلرید سدیم و اسید استیک بود. میزان استخراج کیتین با بازدهی28±3درصد وزنی تعیین شد. تولید کیتوزان از کیتین با واکنش محلول هیدرواکسیدسدیم 50 درصد (حجمی- حجمی) و اتانول 97 درصد در دمای جوش به مدت 4 ساعت انجام و در این خصوص کیتوزان با بازدهی 60±3 درصد تولید گردید. برای شناسایی ساختار شیمیایی و تشخیص کیفی محصولات حاصل از پوسته های سیست آرتمیا اورمیانا، تست های تشخیص کیفی تجزیه عنصری دستگاهی (C.H.N.O)، طیف سنجی مادون قرمز (FTIR)، و پرتو نگاری اشعه ایکس(XRD) انجام شد. نتایج تجزیه عنصری نشان می دهد که کیتین استخراج شده از پوسته های سیست آرتمیا اورمیانا دارای 7.6 درصد نیتروژن، 48.6 درصد کربن و 7 درصد هیدروژن است، براساس این نتایج فرمول تجربی هر واحد کیتین پوسته سیست آرتمیا  (C7.6H12.8N1O17.7)n تعیین شد. نتایج تجزیه عنصری بیانگر این است که کیتوزان پوسته دارای 7.6 درصد نیتروژن، 41.4 درصد کربن، 6.7 درصد هیدروژن می باشد و بر این اساس فرمول تجربی هر واحد کیتوزان پوسته سیست آرتمیا نیز (C6.27H11.29N1O28.4)n بدست آمد. پوسته های سیست آرتمیای دریاچه ارومیه بعنوان منبع جدید در تولید کیتین و کیتوزان معرفی می شود. سالیانه می توان براساس ارزیابی های انجام یافته از پوسته های سیست آرتمیای دریاچه ارومیه مقادیر قابل توجهی کیتین و کیتوزان استخراج نمود.

در این تحقیق دو دسته از جاذب های طبیعی آلی و معدنی به لحاظ رفتارهای جذبی دردو سیستم گسسته و پیوسته مورد سنجش قرار گرفته است. از مشتقات کیتینی فراوری شده از پوسته های ضایعاتی میگو به عنوان جاذب های طبیعی آلی و از زئولیت نوع کلینوپتیولیت فیروزکوه با اشکال طبیعی و سدیمی به عنوان رزین معدنی طبیعی برای این منظور استفاده شد. هر دو دسته این رزین ها جذب موثری را روی ایزوتوپ های اکتیو و غیراکتیو سزیم، استرانسیم، کبالت و منگنز دردو سیستم گسسته و ستونی نشان دادند. جذب در هر دو دسته این جاذب ها تابع تغییرات PH محلول ها، زمان ماند، نوع جاذب و سایز ذرات بود ولی تغییرات دما تنها بر سرعت تبادل موثر بوده و بر کارایی کلی سیستم تبادل یونی اثری نداشت. جاذب های کیتینی تمایل بیشتری به جذب کبالت داشته و جذب در آنها تابع درجه استیلاسیون کیتین بود حال آنکه جاذب های زئولیتی تمایل بیشتری به جذب سزیم از خود نشان دادند. از بین 7 جاذب مورد استفاده کیتوزان 1 بهترین شرایط کاربردی را به خود اختصاص داد و علیرغم اینکه کیتوزان 2 جذب بسیار خوبی را نشان داد به لحاظ حلالیت زیاد در محیط های اسیدی قابل استفاده نمی باشد. استفاده موثر از کلینوپتیولیت سدیمی نیز تنها به موارد جذب سزیم محدود می گردد و کلینوپتیولیت طبیعی پایین ترین نتایج جذبی را به دست آورد.

در این پژوهش کیتین از پوست میگوی خلیج فارس استخراج و سپس در دمای 90 درجة سانتی گراد در جو نیتروژن با استفاده از سود 5 درصد وزنی استیل زدایی شد و کیتوسان با درجه استیل زدایی (Degree of Deacetylation) زیاد تهیه گردید و درباره اثر شرایط استیل زدایی بر عمل آوری قلیایی چند مرحله ای در مقایسه با عمل آوری قلیایی پیوسته مطالعه شد. درصد نیتروژن کیتوسان و درجه استیل زدایی آن با استفاده از طیف سنجی FTIR و تجزیه عنصری (CHNO) معین شد. تفاوت زیادی در درجه استیل زدایی و درصد نیتروژن کیتوسان حاصل از عمل آوری قلیایی چند مرحله ای و تک مرحله ای ملاحظه شد. در عمل آوری چند مرحله ای میزان استیل زدایی کیتین تا 9/90 درصدافزیش یافت که بر توسعه کاربردهای زیست درمانی کنتوسان اثر زیادی دارد. آثار شکل شناسی زنجیرهای کیتین و غلظت عامل قلیایی به عنوان نیروی محرکه پیشبرد واکنش استیل زدایی در این پژوهش بررسی گردید. نتایج نشان می دهد که قابلیت نفوذ NaOH در درشت مولکولهای کیتین در شرایط عمل آوری پیوسته بشدت کاهش می یابد، در حالی که در عمل آوری چند مرحله ای میزان نفوذ عامل قلیایی به داخل درشت مولکول کیتین افزایش یافته و زنجیرهای بیشتری در معرض عمل آوری استیل زدایی قرار می گیرند و در نتیجه درجه استیل زدایی افزایش می یابد.

در این پژوهش برای اولین بار کیتین از پوسته سیست آرتمیای دریاچه ارومیه به روش شیمیایی بهینه و یا بازدهی 3±28 درصد وزنی استخراج شد. سپس، مقداری از کیتین تولید شده با استیل زدایی به کیتوسان با بازدهی 5±50 درصد تبدیل شد. کیتین و کیتوسان استخراج شده با دو نوع مشابه تجاری از کشورهای ویتنام (از پوسته خرچنگ) و چین (از پوسته میگو) که به روشهای رایج شیمیایی تهیه شده بودند، مقایسه گردید. نایج بدست آمده نشام می دهد که نوع منبع اولیه و روشهای عمل آوری بر وزن مولکولی، گرانروی، ساختار بلوری، ساختار شیمیایی (درصد نیتروژن، کربن، هیدروژن و اکسیژن)، درجه استیل زدایی و رنگ اثر دارد. آزمایشهای تشخیص کیفی در این پژوهش شامل طیف سنجی زیر قرمز، پراش پرتوایکس، تجزیه عنصری، گرانروی سنجی، تعیین وزن مولکولی و سنجش درجه استیل زدایی است.

در این مطالعه رفتارهای جذبی پوسته میگو و مشتقات کیتینی حاصل از آن برای جذب رادیوایزوتوپهای 60Co، 137Cs، 90Sr و 54Mn از پسمانهای مایع هسته ای در دو سیستم گسسته و ستونی مورد بررسی قرار گرفت. پوسته میگو، مشتق کانیزدایی شده آن و همچنین کیتین و مشتق داستیله آن کیتوزان بعنوان جاذبهای مورد استفاده در این تحقیق انتخاب شدند. آزمایشات انجام شده بر روی 735 نمونه گسسته و 200 نمونه ستونی حاکی از آن است که مقدار نهایی جذب تابع pH محیط، اندازه ذرات و زمان ماندگاری، نوع جاذب و ضریب داستیلاسیون بوده و تغییرات دما تنها بر تغییر در سرعت جذب موثر می باشد. برای اندازه گیری نمونه ها از دستگاه LCP-AA و همچنین طیف سنجی گاما با دتکتور HPGe استفاده گردید. در بین پنج جاذب مورد سنجش، کیتوزان 1 و 2 بهترین نتیجه را در جذب کبالت از خود نشان دادند. برغم اینکه جاذبهای مورد بحث همگی در جذب رادیو ایزوتوپها موثر بودند لیکن کیتوزان 1 با ضریب داستیله 50 تا 70 درصد به لحاظ عملی بهترین نتیجه و از طرف دیگر پوسته میگو بدترین شرایط جذبی را دارا بود.

پوسته های سیست آرتمیای دریاچه ارومیه به منظور استخراج کیتین طی ماه های دی و بهمن 1380 از سواحل رشکان و بزرگراه جمع آوری، خالص سازی و خشک گردید. در مرحله اول آنالیز ترکیب شیمیایی و بیوشیمیایی پوسته با روش استاندارد (A.O, A.C.-1995)  تعیین شد. براساس نتایج به دست آمده پوسته های سیست آرتمیا اورمیانا دارای 5/0±8/4 درصد چربی، 1±5/10 درصد رطوبت، 2±32 درصد مواد پروتئینی، 2/0±5/0 درصد مواد رنگی و 1±20/65 درصد خاکستر خالص میباشد. نوع ترکیب و درصد عناصر معدنی تشکیل دهنده آن با روش XRF تعیین گردید. بر این اساس پوسته سیست آرتمیا دارای Zn=0.05، Fe2O3=1.68، CaO=4.05، K2O=2.12، Cl=3.23، SO3=6.82،MgO= 1.14  و Na2O=1.98 میباشد. استخراج کیتین از پوسته با انجام تغییراتی در روشهای مرسوم شیمیایی طی چهار مرحله کانی زدایی، حذف مواد پروتئینی، لیپیدی و مواد رنگی انجام شد. تخلیص مواد حاصل با محلول کلرید سدیم و اسید استیک بود. براساس نتایج حاصله پوسته سیست آرتمیا دارای 3±28 درصد کیتین است. شناسایی و تعیین ساختار مولکولی کیتین حاصله با روشهای طیف سنجی مادون قرمز (FTIR) و پراش پرتو ایکس (XRD) و تجزیه عنصری دستگاهی (C.H.N.O-analysis) انجام شد. سپس به منظور مقایسه کیفیت کیتین بدست آمده، طیف های حاصله از آن با طیف استاندارد سیگما و طیف دو نوع کیتین وارداتی از کشور ویتنام و چین مورد مطالعه و بررسی قرار گرفت. نتایج تجزیه عنصری نشان داد که کیتین استخراج شده از پوسته سیست آرتمیا اورمیانا دارای6/7 درصد نیتروژن، 6/48 درصد کربن، 7 درصد هیدروژن و 8/36 درصد اکسیژن است. براساس این نتایج فرمول تجربی هر واحد کیتین حاصله (C7.6 H12.8 N1.006 O5.2)  تعیین شد.

کیتوزان از مشتقات داستیله شده کیتین می باشد که در سخت پوستان، بند پایان، دیواره سلولی برخی از قارچها، پوست (پولک) ماهی و پوسته میگو یافت می شود. هدف از این پژوهش بررسی کارایی کیتوزان استخراجی از پوسته میگو به عنوان یک ماده تثبیت کننده و قوام دهنده و تاثیرات آن بر بافت سس مایونز در مقایسه با کیتوزان تجاری و کربوکسی متیل سلولز بوده است. در این تحقیق ابتدا کیتوزان به روش شیمیایی از پوسته میگو استخراج شد. درصد استحصال کیتوزان برحسب وزن مرطوب پوسته 17 درصد بود. میزان پروتیین و خاکستر و درجه داستیلاسیون کیتوزان تولیدی اندازه گیری شد و با کیتوزان تجاری مقایسه گردید. آنگاه تاثیر غلظتهای مختلف کیتوزان تولیدی بر خواص رئولوژیک سس مایونز بررسی و با کیتوزان تجاری و کربوکسی متیل سلولز مقایسه شد. ثبات امولسیون و ویسکوزیته نمونه های حاوی 0.1، 0.2 و 0.3 درصد از کیتوزان تولیدی تعیین شد. بالاترین ویسکوزیته سس مایونز در غلظت 0.3 درصد کیتوزان بدست آمد. همچنین نتایج تحقیق نشان داد که نمونه سس مایونز حاوی 0.2 درصد کیتوزان تولیدی از نظر ویسکوزیته، مشابه نمونه سس مایونز تجاری حاوی 0.2 درصد کربوکسی متیل سلولز می باشد.خواص حسی نمونه های سس تولیدی شامل رنگ، بو، عطر و طعم و بافت توسط گروه ارزیاب مورد ارزیابی قرار گرفت و نتایج موید این نکته بود که از نظر خواص حسی بین نمونه های حاوی غلظتهای مختلف کیتوزان تولیدی و نمونه های سس مایونز تجاری اختلاف معنی داری وجود ندارد. در نهایت این نتیجه گیری حاصل شد که در سس مایونز و سایر محصولات امولسیونی می توان از کیتوزان به عنوان یک ماده تثبیت کننده و قوام دهنده استفاده کرد.