زرشک بی دانه یکی از معدود گیاهان زراعی است که فقط در کشور ایران و جنوب استان خراسان، کشت می شود. اخیرا تحقیقای در زمینه شناسایی، بررسی تنوع و مطالعات سیتوژنتیکی زرشک بی دانه و گونه های خویشاوند آن در کشور آغاز گشته است. در مطالعه اخیر رابطه خویشاوندی زرشک بی دانه با زرشک وحشی بومی استان های خراسان بر اساس میزان پلوئیدی مورد بررسی قرار گرفت. گونه غالب در استان های خراسان گونه ... می باشد که با زرشک های بی دانه دارای تعداد کروموزوم و سطح پلوئیدی یکسانی می باشد که نشان دهنده رایطه خویشاوندی نزدیک این دو گونه با یکدیگر می باشد. سپس به منظور بررسی علل بی دانگی مطالعات گرده افشانی در باغ کلکسیون زرشک پارک علم و فناوری خراسان رضوی انجام گرفت. بدین منظور 4 تیمار مختلف بر روی هر کدام از زرشک های بی دانه و دانه دار و در طی سه سال متوالی انجام گردید. تیمار اول: دگر گرده افشانی زرشک دانه دار با گرده های زرشک بی دانه و دانه دار و بالعکس. تیمار دوم: خود گرده افشانی. تیمار سوم: گلهای اخته شده بدون گرده افشانی و تیمار چهارم تیمار شاهد یا همان گرده افشانی باز. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که نوع گرده افشانی و نوع گونه بر روی دانه دار شدن میوه ها در سطح 1 درصد معنی دار می باشد. نتایج حاکی از این امر است که علت بی دانگی در زرشک زراعی نوعی مکانیسم خود ناسازگاری دخیل می باشد که با دگر گرده افشانی توسط گرده های زرشک دانه دار برطرف می گردد و درصد قابل توجهی از میوه ها دانه دار می شوند.

ارتباط مستقیم بین افزایش میزان کلسترول در خون و خطر ابتلا به بیماری های قلبی و عروقی ثابت شده است و مواد غذایی حاوی کلسترول از جمله مواد پروتئینی و گوشتی، تخم مرغ، شیر و فرآورده های لبنی بالا می توانند سبب افزایش میزان کلسترول پلاسمای خون گردند. در این تحقیق کاهش کلسترول با استفاده از بتاسیکلودکسترین و تاثیر آن بر بعضی ویژگی های فیزیکوشیمیایی شیر بررسی گردید و طرح در سه بخش انجام گرفت. در مرحله اول مقادیر مختلف 0%، 5%، 1%، %1.5 بتاسیکلودکسترین را با دو نوع شیر به صورت خام قبل از هموژنیزاسیون و پاستوریزاسیون و هموژنیزه با مقدار ثابت چربی 3 درصد در دو درجه حرارت 8 و 20 درجه سانتی گراد در دو مدت زمان مختلف 5 و 10 دقیقه مخلوط کرده و مقدار کلسترول باقیمانده در شیر و نیز تاثیر این فرآیند بر خواص فیزیکوشیمیایی شیر یعنی مقادیر ماده خشک بدون چربی (SNF)، چربی باقیمانده، پروتئین، لاکتوز و دانسیته شیر بررسی و با نمونه شاهد مقایسه گردید. نتایج پس از تجزیه و تحلیل آماری نشان داد که با افزایش میزان بتاسیکلودکسترین به ویژه در درجه حرارت 20oC مقدار بیشتری کلسترول از شیر خارج می شود. هرچند که بتاسیکلودکسترین اضافی به ویژه برای مقادیر کم چربی به دلیل برهم کنشهای داخلی این مولکول سبب کاهش عمل کلسترول زدایی می گردد و مقدار 1% بتاسیکلودکسترین حد بهینه و ماکزیمم جذب کلسترول را دارا می باشد. هم چنین در شیر هموژن کلسترول زدایی بیشتری نسبت به شیرخام مشاهده گردید. زمان مخلوط کردن تاثیر چندانی در حذف کلسترول ندارد. در مرحله دوم نتایج حاصل از بررسی تاثیر فرآیند کلسترول زدایی بر ویژگی های فیزیکوشیمیایی شیر نشان داد که کاهش چربی به ویژه در شیر هموژن نسبت به شیر خام گردید. کلسترول زدایی اثر چندانی بر دانسیته شیر ندارد. اما اثر معنی داری روی میزان چربی، SNF، پروتئین، لاکتوز و خاکستر شیر دارد که با افزایش میزان بتاسیکلودکسترین این تاثیر بیشتر می شود و می تواند ناشی از واکنش های بتاسیکلودکسترین با بعضی از ترکیبات شیر و یا فرآیند کلسترول زدایی باشد. در مرحله سوم اثر کلسترول زدایی بر میزان pH و زمان انعقاد شیر بررسی گردید و نشان داد که عمل کلسترول زدایی به دلیل برهم خوردن تعادل چربی و افزایش اسیدهای چرب سبب کاهش pH و زمان انعقاد می گردد و برای مقادیر بیشتر بتاسیکلودکسترین آزاد شدن اسیدهای چرب آزاد و نیز فرآیندهای جداسازی به ویژه در درجه حرارتهای بالاتر کاهش pH محسوس تر است. نتیجه کلی این که با استفاده از حد بهینه بتاسیکلودکسترین کلسترول شیر به ویژه در شیر هموژن و در درجه حرارتهای بالاتر به میزان قابل ملاحظه ای (تا حدود 90%) گرفته شده اما این عملیات ممکن است بر روی بعضی از ترکیبات و خواص شیر تاثیر گذارند.

اهمیت پری بیوتیک ها یا ترکیبات غذایی غیر قابل هضم که به طور انتخابی رشد و فعالیت باکتری های پروبیوتیک نظیر لاکتوباسیل ها و بیفیدوباکتر ها را تحریک می کنند یکی از موضوعات مورد بحثی است که طی سال های اخیر به شکل گسترده ای مورد توجه قرار گرفته است. امروزه کارائی مواد غذایی حاوی پروبیوتیک ها، فیبرهای قابل هضم، اسیدهای چرب غیر اشباع امگا 3، اسید لینولئیک، آنتی اکسیدانهای گیاهی، ویتامین ها و مواد معدنی، بعضی پروتئین ها، پپتیدها و اسیدهای آمینه و فسفولیپیدها در حفظ و ارتقاء سلامت انسان به اثبات رسیده است. پروبیوتیک ها با بهره گیری از ترکیبات پری بیوتیک به سرعت تکثیر شده و با کاهش pH روده ای و تولید ترکیبات آنتی میکروبیال باعث تغییر فلور روده و از بین رفتن پاتوژن ها و در نتیجه حفظ سلامتی میزبان می گردند. در این خصوص اثرات پری بیوتیکی برخی گیاهان دارویی که از قابلیت پیشگیری و یا درمان بیماری های متعدد به ویژه بیماری های گوارشی انسان و حیوانات برخوردارند نیز مورد توجه روزافزون قرار گرفته و فعالیت های تحقیقاتی گسترده ای در زمینه شناسایی ترکیبات موثره، و اثربخشی آنها در سراسر جهان در دست انجام است. این پژوهش با هدف بررسی اثرات پری بیوتیکی اینولین استخراجی از دو نوع گیاه کاسنی صورت گرفت. پروسه تولید اینولین شامل استخراج اینولین طبیعی موجود در ریشه کاسنی یک ساله و دو ساله با استفاده از انتشار در آب داغ بود. عصاره خام خالص سازی و سپس تغلیظ شد و در نهایت اینولین به وسیله ترسیب با اتانول بازیابی گردید. به منظور تعیین ویژگی های اینولین آزمون کربوهیدرات کل، قند احیا، pH، درصد ماده خشک و درصد خاکستر صورت گرفت و درجه پلیمریزاسیون (DP) اینولین های استخراجی نیز تعیین گردید. میزان افزایش رشد و فعالیت باکتری های پروبیوتیک لاکتوباسیلوس کازئی و لاکتوباسیلوس رامنوسوس و باکتری پاتوژن اشرشیا کلی تحت تاثیر ترکیبات پری بیوتیکی استخراجی در شرایط آزمایشگاهی مورد بررسی قرار گرفت. بدین منظور از محیط MRS براث اصلاح شده حاوی درصدهای مختلف 0، 0.5، 1، 1.5 و2 اینولین های استخراج شده از ریشه های کاسنی در تحریک رشد باکتری های مورد آزمون در مقایسه با پودر اینولین خالص تجاری (شاهد) و دو مونوساکارید گلوکز و فروکتوز استفاده گردید. نتایج حاصل از بررسی تغییرات جذب سنجی، شمارش سلولهای زنده، pH و آزمون بازدارندگی نشان داد که سطح 2 درصد همه اینولین ها در افزایش دانسیته سلولی باکتریهای پروبیوتیک در رقابت با مونوساکاریدهای مورد آزمون موفق تر و به طورمعکوس سطح 2 درصد گلوکز و فروکتوز در روند افزایشی رشد اشرشیاکلی موثرتر بودند. در بررسی شمارش سلول های زنده باقی مانده طی دوره 24h تخمیرمشخص گردید، هر سه نوع اینولین، با افزایش تقریبی یک عدد لگاریتمی سلول زنده قابل شمارش در سطح 2 درصد در باکتری لاکتوباسیلوس کازئی نسبت به باکتری لاکتوباسیلوس رامنوسوس با افزایش تقریبی 0.7 عدد لگاریتمی سلول زنده قابل شمارش، در سطح 1.5 درصد موفق تر بودند. بررسی اثر بازدارندگی نشان داد که پروبیوتیک های رشد کرده بر روی سطح 2 درصد اینولین های استخراجی دارای بیشترین اثر بازدارندگی بر روی اشرشیاکلی بودند.

در این پروژه، در سه مرحله اصلی تولید نان شامل: "آماده سازی خمیر - پخت - سردسازی" بر اساس اطلاعات جمع آوری شده در خصوص نان سنتی و تکنولوژی نوین نانوایی، مکانیزاسیون اجرا گردیده است. در مرحله آماده سازی خمیر، نحوه پیش بینی و تنظیم دمای تخمیر با تکنولوژی موجود، ارائه شده است. پهن نمودن خمیر توسط پهن کن غلطکی طی مراحل مختلف با حداقل آسیب دیدگی خمیر، انجام شده است. در مرحله پخت، دستگاه پخت به روش غیر مستقیم به گونه ای طراحی و ساخته شده است که با گردش بهینه محصولات احتراق در مجاورت فضای پخت، ضمن رعایت موازین بهداشتی، راندمان حرکتی به بیش از 2 برابر دستگاه های دوار فعلی افزایش یابد. ملاحضات طراحی - ساخت و نان تولیدی مطابق با استاندارد ماشین آلات خبازی و استاندارد نان ایران است. در مرحله سردسازی، نان پخته شده در شرایط بهینه سرد شده، و بیاتی نان کاهش می یابد. این پروژه با مشارکت مالی و فنی "شرکت صنایع پخت مشهد" انجام پذیرفت و دانش فنی (شامل محاسبات فنی و طراحی- مجموعه نقشه های اجرایی) و ماشین آلات ساخته شده به آن شرکت واگذار گردید.

در این طرح پژوهشی امکان استفاده از امواج فراصوت در تهیه امولسیون های غذایی مورد مطالعه قرار گرفت و تاثیر اجزای تشکیل دهنده و بر هم کنش میان آنها بر ویژگی ها و خصوصیات کیفی امولسیون و تغییرات آن در طی نگهداری بررسی گردید. نتایج آزمایشات حاکی از این بود که امواج فراصوت توانایی کافی برای تامین انرژی و تنش بررسی لازم جهت خرد کردن و کاهش اندازه فاز پراکنده را دارند هر چند خواص فیزیکوشیمیایی پیش مخلوط امولسیونی اولیه بویژه گرانروی، کشش سطحی و قدرت یونی آن و نیز شرایط محیطی بر آستانه کاویتاسیون فراصوتی و تشکیل و پایداری قطارات موثرند. همچنین مشخص شد که بر هم کنش میان اجزا از جمله فعل و انفعالات بین امولسیفایر و بیوپلیمرها تابع غلظت آنها و ویژگی های محیط اطراف آنها بوده و نتیجه آن بر خواص کیفی امولسیون به خصوص اندازه قطرات و پایداری آن موثرند. علاوه بر این یافته های این پژوهش نشان داد که گر چه هر یک از اجزا بر پایداری کل امولسیون تاثیر گذارند، اما برآیند بر هم کنش های مختلف میان آنها از جمله بر هم کنش های الکترواستاتیکی، واندروالسی، هیدروفوبی و هیدراسیونی است که پایداری نهایی امولسیون را تعیین می کند.

لیمونین یکی از پر مصرف ترین ترکیبات طبیعی مولد عطر و طعم در صنایع غذایی است. اما به لحاظ فراریت بالا و حساسیت به اکسیداسیون، غالبا بخش قابل ملاحظه ای از آن در حین فرآوری و نگهداری مواد غذایی از دست می رود. از این رو ریزپوشانی این ترکیبات با هدف حفاظت از آن در مقابل شرایط محیطی مورد مطالعه قرار گرفت. به این منظور تاثیر نوع و غلظت ماده دیواره (کازئینات سدیم و نشاسته اصلاح شده) در حضور غلظت های مختلف سورفکتانت غیریونی tween 80 و یون دوظرفیتی کلسیم در محدوده pH اسیدی تا خنثی بر ویژگی های امولسیون لیمونن در آب و نیز پودر تهیه شده از آن به روش خشک کردن انجمادی بررسی گردید. نتایج نشان داد که با افزایش غلظت ماده دیواره، قطر متوسط قطرات امولسیون کاهش و یکنواختی اندازه آنها بیشتر شد. همچنین مشاهده شد که حضور tween 80 و یون کلسیم قطر متوسط و توزیع اندازه قطرات و نیز پایداری امولسیون را به طور معنی داری تحت تاثیر قرار داد، به طوری که کمینه اندازه قطرات به ترتیب در غلظت 1.5 درصد tween 80 و 0.4 درصد کلسیم بدست آمد. افزون بر این، یافته های تحقیق حاکی از این بود که نوع و غلظت ماده دیواره و ویژگی های امولسیون اولیه بر راندمان ریزپوشانی، ابقای لیمونن در طول نگهداری، رطوبت نهایی و ساختار سطحی ریزکپسول ها تاثیرگذار بود. در بین دو ماده دیواره مورد بررسی نشاسته اصلاح شده در غلظت 10% خواص ریزپوشانندگی و حفاظت کنندگی بهتری را نسبت به کازئینات سدیم از خود نشان داد.

اثر میدان های الکتریکی پالسی قوی بر میزان تخریب و انتقال جرم چغتدر قند مورد مطالعه قرار گرفت. در این تحقیق در مرحله اول شرایط میدان که شامل شدت میدان (0.5 تا 6 کیلوولت بر سانتیمتر )، تعداد پالس (1 تا 100 پالس) و ظرفیت خازن (0.5 تا 32 میکرو فاراد) بر درجه تخریب سلول چغندر بررسی گردید. نتایج اولیه نشان داد که تحت شرایط 20 پالس، 2 کیلوولت بر سانتیمتر و 8 میکرو فاراد و یا 10 پالس، 3 کیلو ولت بر سانتیمتر، 8 میکرو فاراد قادر است به سرعت و در کمتر از 1 دقیقه سبب تخریب سلول گردد. مهم ترین عوامل موثر بر قابل نفوذ نمودن سلول چغندر قند به ترتیب عبارتند از انرژی اعمال شده و شدت میدان الکنریکی. در مقادیر انرژی مساوی ویا بیشتر از 3.2 کیلوژول بر کیلوگرم با افزایش قدرت میدان میزان تخریب سلولی نیز افزایش می یابد. بررسی میزان انتقال جرم پس از تخریب سلولی به وسیله میدان الکتریکی پالسی با اندازه گیری انتقال و نشت یونها و مواد قندی از داخل سلول در درجه حرارت معمول، حرارت متوسط و بالا (50، 75 و 80 درجه سانتیگراد در مدت 15 دقیقه مورد ارزیابی قرار گرفت و با روشهای معمول و سنتی استخراج قند از چغندر (70 و 80 درجه سانتیگراد مقایسه گردید.نتایج نشان داد که مقادیر قابل ملاحظه ای مواد قندی پس از اعمال میدان 2 کیلوولت و 8 میکروفاراد در حرارت معمول به خارج از سلول منتقل شده و وارد شربت اطراف گردید درحالی که برای حصول همین مقدار قند اعمال حرارت 70 درجه سانتیگراد و زمان طولانی نیاز است. علاوه بر این میزان انرژی مصرفی در فرآیند حرارتی تقریبا 20 تا 50 برابر انرژی مورد نیاز برای میدان الکتریکی پالسی است. هم چنین افزایش بریکس و هدایت الکتریکی درشربت با افزایش شدت میدان به صورت خطی افزایش می یابد. در حالیکه این روند برای تیمار حرارتی غیر خطی است و این مساله در کنترل و جلوگیری از ورود مواد غیر قندی و نیز کفایت استخراج قند در سطح اقتصادی اهمیت زیادی دارد. تنظیم شرایط میدان (شدت میدان، ظرفیت خازن ها، تعداد پالس) و نیز تنظیم شرایط محفظه تیمار از نظر درجه حرارت فاصله الکترودها و حجم و مقدار چغندر درون محفظه اهمیت زیادی در راندمان و انرژی مورد نیاز دارند.

طرح استخراج قند از چغندر با استفاده از دستگاه مولد پالسهای ولتاژ بالا طبق مصوبه 71287038 شورای پژوهشی پژوهشکده علوم و صنایع غذایی خراسان رضوی در تاریخ 20/9/87 با کد 45086003 به تصویب رسید. مجریان طرح آقایان عبدالمجید مسکوکی و عباس پورزکی و ناظران طرح آقایان رسول کدخدایی و سعید صمدی می باشند. مدت طرح 18 ماه و اعتبار طرح یکصدوهفتاد میلیون ریال می باشد که هفتاد میلیون ریال آن از طرف صندوق حمایت از پژوهشگران ریاست جمهوری و الباقی توسط پژوهشکده تامین گردید. استفاده از میدانهای الکتریکی پالس قوی در صنایع غذایی یک فرآیند غیرحرارتی است که قادر به غیرفعال کردن میکروارگانیسمها وافزایش قابلیت نفوذ در بافتهای گیاهی و جانوری بدون واردکردن صدمه زیاد به طعم و کیفیت غذا می باشد. در این طرح فرایند طراحی و ساخت دستگاه مولد پالسهای الکتریکی ولتاژ بالا ارائه می گردد. ابتدا پس از بررسی روشهای مختلف تولید پالس، بهترین انتخاب شد. با استفاده از کنترلر دستگاه قادر به تولید پالسهای مربعی با پارامترهای قابل تنظیم دامنه 1-5kV، فرکانس 0.1-10 Hz، پهنای پالس حداکثر 10-100 ms و چرخه کاری 0-100% می باشد. در حالت خودکار که توسط کلیدهایی روی دستگاه انتخاب می گردد، مشخصات پالس فرکانس ثابت 10Hz، پهنای پالس 13ms و چرخه کاری 100% می باشد که دامنه پالسها توسط ولوم تعیین می گردد و قطار پالسها با فشردن دگمه باعث پالس زنی می گردد. ارائه تعداد پالس، دمای محیط و مقاومت بار در حالت پالس زنی (با تقسیم ولتاژ بر جریان در لحظه t=0) از دیگر مزایای این دستگاه می باشد. شکل موجهای ولتاژ و جریان بار را نیز می توان بر روی صفحه اسیلوسکوپ مشاهده کرد. محفظه های نگهدارنده مواد غذایی در ابعاد 10×10 سانتیمتر و با فاصله های یک تا پنج سانتیمتر ساخته شد. روکش آنها از جنس عایق فایبرگلاس و صفحات فلزی از فولاد استنلس-استیل-316 می باشند. در انتها سه نمونه ماده غذایی تحت آزمایش این دستگاه قرار گرفت که نتایج رضایتبخشی را به همراه داشت. فصل اول گزارش اختصاص به مقدمه ای درمورد دستگاههای مولد پالسهای ولتاژ بالا با کاربرد صنایع غذایی دارد. بررسی انواع روشهای تولید پالسهای ولتاژ بالا و استخراج بهترین روش در فصل دوم آمده است. در فصل بعد که طراحی بخش سیستم شامل قسمتهای الکتریکی و محفظه می باشد ابتدا محاسبات قطعات اصلی آورده شده است و سپس مشخصات دستگاه الکتریکی و محاسبات محفظه آزمایش بحث و بررسی شده است. بخش چهارم اختصاص به جزئیات نرم افزار و سخت افزار بخش کنترل کننده دارد. نتایج طرح در بخش پنجم، کد برنامه کنترل کننده در پیوست الف، برگه های اطلاعات فنی در پیوست ب و مقالات مستخرج در پیوست ج ذکر شده است.

ملاس محصول جانبی حاصل از تولید قند از چغندر و نیشکر است که موارد استفاده های بسیاری از جمله سوبسترای اصلی و مواد اولیه کارخانه های تولید الکل و خمیرمایه دارد. با کاهش تولید چغندرقند به دلیل خشکسالی های اخیر و در نتیجه کاهش تولید قند، میزان تولید ملاس نیز کاهش یافته و کارخانه های وابسته و مصرف کننده ملاس را دچار مشکل ساخته است. طرح حاضر به منظور پیش بینی و آینده نگری برای جستجوی منابع و مواد اولیه ای است که بتوان جایگزین ملاس نمود تا از توقف و کاهش تولید خمیرمایه جلوگیری گردد. در یک طرح مطالعاتی- آزمایشگاهی امکان جایگزینی منابع ارزانقیمت قندی نظیر آب پنیر، ضایعات خرما، کشمش، تفاله سیب و مرکبات، ضایعات گندم، آرد و نشاسته و بسیاری از منابع قندی دیگر از نظر میزان، امکان دسترسی، سهولت تبدیل به قند قابل مصرف مخمر نانوایی مورد مطالعه قرار گرفت و دو منبع بهینه به عنوان فراوان ترین، ارزانترین و قابل دسترس ترین منابع موجود انخاب گردیدند و به منظور بررسی قابلیت تبدیل و مورد استفاده قرار گرفتن توسط مخمر نانوایی یک مرحله آزمایشگاهی بر روی این دو سوبسترا انجام گردید. در این تحقیق مواد اولیه شرب خرما، لاکتوز خالص هیدرولیز شده توسط اسید و آنزیم و پرمیئت (آب پنیر حاصل از تولید پنیر فتا به روش اولترافیلتراسیون) هیدرولیز شده توسط اسید و آنزیم به صورت سوبسترای کامل و مخلوط با 50 درصد ملاس به عنوان سوبسترا انتخاب و بر روی آنها سویه خمیرمایه نانوایی مورد استفاده کارخانه کارخانه کشت داده شد و مقدار بیوماس (گرم در لیتر) خمیرمایه و فعالیت آنزیمی (گاز کربنیک تولید شده پس از تهیه خمیر) اندازه گیری گردید. نتایج نشان دادند که نمونه عصاره خرما و بعد از آن لاکتوز هیدرولیز شده اسیدی و پرمیئت هیدرولیز شده آنزیمی به عنوان جایگزین های ملاس قابلیت بسیار بالایی دارند در شرایط فعلی و با توجه به کمبود ملاس ناشی از کاهش تولید قند از چغندرقند از یک طرف و وجود مقادیر بسیار بالای ضایعات خرما و امکان جمع آوری و استفاده بهینه از آن در تهیه سوبسترا و همچنین وجود مقادیر زیاد پرمیئت حاصل از کارخانه های تولید پنیر دیگر جایگزین های مناسبی به نظر می رسند.

عملکرد زعفران در مزارع سن هشت به بعد بصورت قابل توجهی کاهش می یابد که این کاهش عملکرد می تواند به عوامل مختلفی از جمله حاصلخیزی خاک مزرعه چه مصرف کود شیمیایی و چه مصرف کودهای حیوانی بستگی داشته باشد. از عوامل مهم کاهش عملکرد زعفران در مزارع سن هشت به بعد می تواند مربوط به افزایش ترکیبات فنولی و کاهش ماده خشک پیازها باشد. در این تحقیق که در مزارع سه ساله، پنج ساله، و هفت ساله زعفران انجام شد، میزان تجمع ماده خشک، میزان نیتروژن ریزوسفر و پیاز و برگها، و میزان ترکیبات فنولی ریزوسفر، پیازها و برگهای زعفران با تکرارهای مختلف و با نمونه گیریهای تصادفی اندازه گیری شدند و به کمک روشهای آماری رابطه و اثر متقابل این ترکیبات شیمیایی با عملکرد اقتصادی زعفران در مزارع سنین مختلف زعفران محاسبه شد. نتایج حاصله نشان می دهد که اثر زمان نمونه برداری بر میزان ترکیبات فنولی برگهای گیاه زعفران تاثیر معنی داری نداشته است. اما زمان نمونه برداری اثر بسیار معنی داری بر میزان نیتروژن برگهای گیاه زعفران دارد. زمان نمونه برداری بر وزن تر و وزن خشک برگهای گیاه زعفران اثر بسیار معنی داری داشته است. اثر سن مزرعه بر مقدار ترکیبات فنولی برگها و برمیزان نیتروژن برگها اثر معنی داری نداشته است. اما سن مزرعه بر عملکرد اقتصادی زعفران، وزن تر و وزن خشک برگها اثر بسیار معنی داری داشته است. اثر متقابل زمان نمونه برداری و سن مزرعه بر میزان ترکیبات فنولی برگها بی معنی، بر میزان نیتروژن برگها بسیار معنی دار و بر وزن تر و وزن خشک برگها بی معنی بوده است. همچنین نتایج نشان می دهد که اثر زمان نمونه برداری بر میزان ترکیبات فنولی و بر میزان نیتروژن پیازها بسیار معنی دار و بر وزن تر و وزن خشک پیازها بی معنی بوده است. اثر سن مزرعه بر میزان ترکیبات فنولی پیازها بی معنی، بر میزان نیتروژن پیازها بی معنی، بر میزان عملکرد اقتصادی بسیار معنی دار، و بر وزن تر و وزن خشک پیازها بی معنی بوده است. اثر متقابل زمان نمونه برداری و سن مزرعه بر میزان ترکیبات فنولی پیازها بی معنی، بر میزان نیتروژن پیازها بی معنی، بر وزن تر و وزن خشک پیازها بسیار معنی دار بوده است. در رابطه با نتایج حاصل از اندازه گیریهای ریزوسفر، اثر زمان نمونه برداری بر میزان ترکیبات فنولی ریزوسفر زعفران بسیار معنی دار بوده است و همچنین این اثر بر میزان نیتروژن ریزوسفر زعفران بسیار معنی دار بوده است. اثر سن مزرعه بر میزان ترکیبات فنولی ریزوسفر بی معنی و بر میزان نیتروژن ریزوسفر نیز بی معنی بوده است. اثر متقابل زمان نمونه برداری و سن مزرعه بر میزان ترکیبات فنولی ریزوسفر بی معنی و بر میزان نیتروژن ریزوسفر معنی دار بوده است.