INTERNATIONAL CONFERENCE ON COASTS, PORTS AND MARINE STRUCTURES (ICOPMAS) PORTS & MARITIME ORGANIZATION | Year:2011 | دوره:9 |Papers Count:81

پدیده ای که به عنوان کشند قرمز یا رشد جلبکهای تک سلولی در دریاها مطرح است با نام شکوفایی مضر جلبکی (Harmful Algal Bloom) شناخته می شود، این پدیده با گسترش و افزایش تراکم این جلبکها به عنوان یک مشکل در دریاها و اقیانوسها مطرح است و با مرگ و میر ماهیها، صدفها و دیگر موجودات دریایی در زمینه های اقتصادی، اکولوژیکی و بهداشتی تاثیرات نامطلوبی می گذارد. اثرات مخرب این پدیده بر توریسم، کاهش ذخایر آبزیان و به خطر افتادن سلامتی موجودات و انسانها ناشی از انتقال سم موجود در جلبک به ماهیها و صدفها و در نهایت به انسان می شود. افزایش روز افزون فعالیتهای صنعتی بشر باعث آلودگی بیشتر دریاها، اقیانوسها و مواد مغذی موجود در آن شده که اثراتی مانند افزایش شکوفایی جلبکهای مضر را در پی داشته است.

با وجود استفاده گسترده از اتصالات لوله ای DKT در سازه های فراساحل، تاکنون هیچ گونه معادله پارامتری برای تعیین توزیع ضرایب تمرکز تنش (SCFs) در امتداد محل تقاطع اعضای اصلی و مهاری در این نوع اتصال ارائه نشده است. در این مقاله، تاثیر پارامترهای هندسی بی بعد و همچنین زاویه تمایل عضو مهاری روی توزیع مقادیر SCF در امتداد پنجه جوش در اتصالات لوله ای DKT تحت بارگذاری متعادل محوری مورد مطالعه قرار می گیرد. سپس یک معادله پارامتری برای تعیین توزیع مقادیر SCF در امتداد منحنی فضائی 360 درجه پنجه جوش، بر حسب پارامترهای هندسی بی بعد اتصال، ارائه می شود. معادله پیشنهادی ضوابط ارائه شده توسط دپارتمان انرژی بریتانیا برای پذیرش معادلات پارامتری را ارضا نموده و در نتیجه با اطمینان در فرایند تحلیل و طراحی اتصالات لوله ای قابل استفاده می باشد.

مانگرو در سواحل مناطق اقلیمی گرمسیری و نیمه گرمسیری و همچنین در مناطق معتدل دنیا پراکنده شده اند. در این مناطق مانگرو ها با تولید کالا ها و فراهم آوری خدمات زیاد مانند حفاظت از سواحل در برابر طوفان و فرسایش فایده مندی هایی را برای بشر ایجاد می کنند. واژه مانگرو اشاره به گونه درختی یا درختچه ای بردبار به شوری دارد که در سواحل پناهگاهی و مصب ها در مناطق گرمسیری و نیمه گرمسیری رشد می کند. مانگروها به دلیل حضور در پهنه های بین جزر و مدی، شدیدا با اکوسیستم های دریایی و خشکی بالا دست رابطه متقابل دارند و از این طریق به تقویت یک مجموعه حیاتی جانوری و گیاهی متنوع در مناطق ساحلی - دریایی، آب های لب شور تا شیرین و گونه های خشکی زی کمک می کنند. مانگروها دارای بیوماس غنی می باشند که نسبت به سایر جوامع گیاهی از جهات مختلف پربارتر است. بنابراین، به عنوان منبع غذایی مهمی در محدوده استقرار خود محسوب می شوند. رسوبات رویشگاه، غنی از مواد آلی و به طور متناوب از آب اشباع است که به علت کمبود اکسیژن و تجزیه بی هوازی بوی سولفید می دهد. در صورتی که روند بی هوازی در رسوبات سواحل مانگرو به دلیل افزایش بیش از حد مواد آلی (اغلب در اثر آلاینده ها) ادامه یابد، سولفید متصاعد شده با آب تشکیل اسید سولفوریک (H2So4) می دهد که با اسیدی شدن محیط اثر منفی مستقیم بر آبزیان دارد.

لطفا برای مشاهده چکیده به متن کامل (PDF) مراجعه فرمایید.

در این مقاله تاثیر اعضای مهاری افزوده هم صفحه که در واقع عامل تفاوت هندسی اتصالات لوله ای KT و DKT هستند، روی توزیع ضرایب تمرکز تنش (SCFs) در امتداد پنجه جوش بررسی شده است. بدین منظور، تاثیر پارامترهای هندسی بی بعد شامل t، g و b همچنین زوایه اتصال عضو مهاری به عضو اصلی (q) روی توزیع مقادیر SR در امتداد پنجه جوش تحت بارگذاری متعادل محوری مورد مطالعه قرار گرفته است. پارامتر SR به صورت نسبت مقدار SCF در یک نقطه خاص از اتصال DKT به مقدار SCF در همان نقطه در یک اتصال لوله ای KT با مشخصات هندسی یکسان تعریف می شود. تاثیر هندسه اتصال روی توزیع مقادیر SR به دقت بررسی شده است. به ازای مقادیر بخصوصی از پارامترهای بی بعد، تفاوت قابل توجهی بین مقادیر SCF در اتصالات KT و DKT با خصوصیات هندسی یکسان مشاهده گردید. این نتیجه، لزوم استفاده از معادلات پارامتری که مخصوص اتصالات لوله ای DKT طراحی شده اند را روشن می سازد. چنین معادلاتی در حال حاضر موجود نیستند. ضرایب تمرکز تنش پارامترهای ضروری در محاسبات خستگی و مکانیک شکست سکوهای فراساحلی هستند.

طوفان های استوایی سیستم های چرخشی کم فشار در مناطق استوایی هستند که در نیمکره شمالی، درجهت خلاف عقربه های ساعت به دور خود می چرخند. گستردگی حرکت آنها بین 150-800 کیلومتر بوده و در طول سطح دریا با سرعت 300-500 کیلومتر در روز پیشروی می کند. انرژی امواج بزرگ این طوفان ها با نزدیک شدن به سواحل به تاثیرگذاری قابل توجهی منجر شده و در بسیاری مناطق مخرب ترین امواج منطقه را تشکیل می دهند. به همین دلیل در بسیاری از مناطق امواج ناشی از توفان های استوایی (حاره ای) شرایط غالب موج طراحی سازه ها را در امتداد این خطوط ساحلی تشکیل می دهند.از آنجایی که سواحل جنوبی ایران در مرز دریای عمان به شکل تصادفی تحت تاثیر طوفان های استوایی قرار دارند، تحلیل آماری این طوفان ها اهمیت ویژه ای دارد. بدلیل بالاتر بودن ارتفاع این امواج از مقادیر متناظر ناشی از پدیده های دیگر جوی مانند بادهای موسمی جنوب غربی یا باد شمال، این امواج علی رغم فراوانی وقوع کم امواج طراحی سواحل دریای عمان محسوب می شوند. در تحقیق حاضر طوفان های استوایی اقیانوس هند که در فاصله سال های 1945 تا 2009 میلادی به محدوده 1000 کیلومتری سواحل ایران نزدیک شده اند مورد مطالعه قرار گرفته است. شکل 1 مسیر و سرعت این طوفانهای استوایی را نشان می دهد. همانگونه که مشاهده می شود اغلب این طوفانها به سمت غرب و عمان حرکت کرده و یا در حین حرکت به غرب دور زده با حرکت به سمت شرق به طرف پاکستان می روند [5]. شدیدترین طوفان ثبت شده در این بازه زمانی طوفان گنو می باشد که بر خلاف مسیر معمول طوفان های استوایی شمال اقیانوس هند و دریای عرب مسیر آن بسیار به سمت غرب و شمال متمایل شد. برررسی داده های طوفانهای اقیانوس هند همچنین نشان می دهد که اصولا اغلب طوفان های استوایی در منطقه اقیانوس هند و خلیج بنگال روی داده اند به گونه ای که در فاصله سال های 1945 تا 2009 میلادی از 648 طوفان رخ داده در منطقه اقیانوس هند و دریای عمان 548 طوفان در منطقه اقیانوس هند به وقوع پیوسته و تنها 100 طوفان در 1000 کیلومتری ساحل ایران در دریای عرب و دریای عمان رخ داده است.

کانال قشم (تنگه خوران) حد فاصل ساحل شمالی جزیره قشم و ساحل جنوبی ایران از نظر اقتصادی، استراتژیک، محیط زیست و نظامی جزو مهمترین مناطق دریایی ایران و جهان است. قرارگیری مهمترین بنادر ایران (بندر رجایی و باهنر) در شرق کانال و مهمترین زیستگاه آبی کشور (جنگل های مانگرو) در غرب کانال و ظرفیت بالای توسعه سواحل شمالی و جنوبی، اهمیت ویژه اقتصادی، زیست محیطی و استراتژیک به این منطقه بخشیده است. دستیابی به پارامترهای جریان در این محدوده با استفاده از مدل عددی اطلاعات مفیدی جهت تحقیقات بعدی در زمینه محیط زیست، رسوب، جزرومد و ناوبری در اختیار می گذارد. مدلسازی عددی این تحقیق با سه مدل Mike21،Mike3،Delft3D به انجام رسید. پس از تعیین مشخصات محیطی و تشکیل شبکه محاسباتی با مثلث بندی نا منظم شرایط مرزی نوسانات سطح آب محلی ناشی از جزرومد در مرزهای باز کانال اعمال گردید. مدل هیدرودینامیک یک بار بصورت 3 بعدی اجرا شد، تا صحت سنجی نتایج آن با داده های میدانی 3 بعدی موجود در شرق، مرکز و غرب منطقه طرح تعیین شود. سپس مدول 2 بعدی هیدرودینامیک جهت شبیه سازی جریان های جزرومدی بطور کیفی و کمی برای یکسال شمسی (2005) استفاده شد. نتایج حاصل از آن پس از صحت سنجی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.بطوریکه پس از رسیدن به این مهم و با استفاده از خروجیها نتایج بدست آمده بررسی شد. در این تحقیق تغییرات سرعت و جریان و نوسانات سطح آب در کانال قشم در طول یک دوره کامل جزرومدی یکساله مورد نقد و بررسی قرار گرفت. از جمله سایر نتایج این تحقیق می توان به بررسی دبی خالص جریان و جهت کلی جریان ورودی و خروجی به کانال در این بازه زمانی اشاره کرد.

لوله های انتقال آب و سایر سیال ها که در بستر دریاها و رودخانه ها قرار می گیرند الگوی جریان را در اطراف خود تغییر می دهند. این تغییرات باعث افزایش آشفتگی در اطراف لوله شده و حفره آبشستگی در زیر لوله را ایجاد می کنند.آبشستگی در زیر لوله می تواند منجر به شکستن لوله و در نهایت موجب خسارات اقتصادی و زیست محیطی شدیدی شود. در این مقاله نتایج تحقیق آزمایشگاهی بر روی تاثیر قرارگیری آبپایه در کاهش حداکثر عمق آبشستگی در زیر لوله های مستغرق ارائه شده است. آزمایش ها در دو حالت 1) آبشستگی زیر لوله بدون آبپایه 2) آبشستگی زیر لوله همراه آبپایه انجام شده است. در حالت همراه آبپایه، لوله در دو موقعیت روی بستر و در فاصله D/4 از بستر (D قطر لوله)، قرار داده شد. در انجام آزمایش ها از سه لوله با قطر های 20، 30 و 40 میلی متر استفاده و در حالت همراه با آبپایه از یک آبپایه به ضخامت 5mm، به طول 25cm (عرض فلوم) و ارتفاع 13cm (عمق بستر ماسه ای) که در فاصله D/2 از مرکز لوله قرار گرفت، استفاده شد. وقتی آبپایه در پایین دست لوله قرار می گیرد آبشستگی در جلوی لوله تا حدودی ناچیز می شود.با ایجاد فاصله بین لوله و بستر و استفاده از آبپایه، در مورد کاهش آبشستگی زیر لوله نتایج بهتری را می توان به دست آورد.

به طور کلی منطقه ساحلی محل تلاقی دو زیست بوم خشکی و دریا با مختصات فیزیکی و زیستی مستقل است که یک ناحیه انتقالی با موقعیت جغرافیایی مشخص را می سازد. مناطق ساحلی نواحی پویایی از عملکرد متقابل زمین آب و اتمسفر هستند که در عین حال تحت تاثیر تغییرات دائم طبیعی و دستکاری انسان قراردارند آلودگی دریاها و تاثیر فعالیت های خشکی که ماحصل پیامد توسعه اقتصادی-اجتماعی در خط ساحلی و حوضه های آبریز آن می باشد، از مهمترین چالش ها در اغلب نقاط دنیا است که به طور مستقیم زیستگاه های ساحلی را تحت تاثیر قرار می دهد، از سوی دیگر تغییرات آب و هوایی نیز نواحی ساحلی را متاثر ساخته و با تغییر سطح آب دریا، فرسایش اراضی حوضه های آبخیز، طوفان ها، تغییر در رخساره سواحل و جابجایی منابع زنده اثرات زیانباری به دنبال دارد. این در حالی است که سواحل از دیر باز نقش غیر قابل جانشینی در اقتصاد و توسعه تمدن ها دارا بودند و به عنوان مدخل ورود به دریا در سراسر جهان منابعی جهت تغذیه، حمل و نقل، دسترسی به انرژی و تفرج برای شمار روز افزون مردم فراهم آورده اند. چنین ویژگی هایی سبب تمرکز انسان و مجموعه خدماتی وابسته به آن در کرانه دریاها گردیده است و توسعه این روند فضای ناحیه ساحلی را متحول ساخته و به تدریج اشکال طبیعی و زیستگاه های ویژه آن جای خود را به سیماهای انسان ساخته فعالیت بشری داده است که هر یک به نحوی آلاینده های مختلفی را به ناحیه ساحلی و دریا وارد می کنند.

در این مقاله، هدف مدلسازی اقلیم امواج در غرب استان هرمزگان و کالیبراسیون دقیق مدل به وسیله روشهای کلاسیک مانند رسم نمودار سری زمانی و همچنین روشهای آماری مانند رسم نمودار Q-Q و محاسبه پارامترهای آماری مختلف به همراه مقایسه و بررسی هر یک از این روشها می باشد. مدل ریاضی مورد استفاده در این تحقیق مدل طیفی جهتی MIKE21 SW بوده و کالیبراسیون مدل بوسیله مقایسه نتایج آن با اندازه گیریهای یکساله در نخیلو انجام گرفته است. در این مقاله، پس از معرفی مدل و محدوده مدلسازی و اندازه گیریها، نتایج مدل بوسیله مقایسه سری زمانی و پس از آن با استفاده از روشهای آماری همچون رسم نمودار Q-Q و محاسبه پارامترهای آماری مختلف کالیبره شده است. در پایان نیز یک رویه مناسب برای کالیبراسیون مدلهای امواج ارائه گشته است.

طرح مدیریت یکپارچه مناطق ساحلی ایران (IRICZM) امروزه به مرحله ای رسیده است که نیاز به یک سامانه محتوایی و مدیریتی دارد. سامانه اطلاعات جغرافیایی (GIS) بعنوان یک ابزار راهگشا، بهترین راه حل نیاز فوق می باشد. در این مقاله ما سه مدل و کارکرد اصلی IRICZM را که شامل 1 - برنامه ریزی ساحلی، 2 - نظارت و پایش ساحلی و 3- حفاظت ساحلی می باشد را با استفاده از این سامانه توضیح می دهیم. این مقاله طراحی چارچوب یک سامانه WebGIS را برای ICZM ایران توضیح می دهد که بر روی مفاهیم مشترک، تئوری ها و فن آوری ها، جهت طراحی و اجرای آن تاکید می کند. این چارچوب با اختصار ICZM WebGIS نامیده می شود.این شامل دو عنصر اساسی می باشد که اجزای مشورتی و تحلیلی فرایند تصمیم سازی را تشکیل می دهند. جزء مشورتی بر پایه مفهوم نقشه های قانونی می باشد و جزء تحلیلی شامل روشهای تحلیل تصمیم ساز می شود. سامانه IRICZM WebGIS دارای معماری متمرکز (بر محور Server) است و قابلیت های GIS را از طریق شبکه وب، در اختیار کاربران سامانه قرار می دهد. این سامانه از HTML، CSS و زبان برنامه نویسی جاوا برای کاربران و ترکیب زبان برنامه نویسی PHP و خادم نقشه (MapServer) و پایگاه داده SQL Server در سمت Server استفاده می کند.

طراحی سازه های دریایی اعم از ساحلی و فرا ساحلی، مستلزم داشتن اطلاعات صحیح و دقیقی از رژیم امواج دریا می باشد. برای تولید این اطلاعات، روش های پیش بینی مختلفی به کار می روند که شامل روش های تجربی، روش های عددی و روش های نرم و یا ترکیب این روش ها می باشند. روش های تجربی که بر مبنای روابطی میان پارامترهای بدون بعد امواج می باشند، به علت سادگی نسبی شان در مقایسه با سایر روش ها، در گذشته در مدل سازی مشخصات امواج دریا کاربرد بیشتری داشته اند. ضرایب ثابت روابط تجربی با استفاده از تحلیل ابعادی اندازه گیری های میدانی تعیین می شوند و بنابراین این روش ها که با توجه به اطلاعات منطقه خاصی توسعه یافته اند، در همه جا، نتایج دقیقی را تولید نمی کنند.

هدف از این مطالعه، شبیه سازی بلند مدت میدان موج در جنوب خلیج فارس به روش شبه زمانی می باشد. به این منظور ابتدا کلیه منابع اطلاعات باد و موج از قبیل اطلاعات اندازه گیری شده، ماهواره ای و مدلهای عددی موجود در منطقه گردآوری و با هم مقایسه شده اند. نهایتا اطلاعات باد اصلاح شده مدل NCEP/NCAR به دلیل داشتن بیشترین بازه زمانی به عنوان باد ورودی به مدل انتخاب شده است. سپس مدل SWAN در حالت پایدار برای حالات مختلفی از سرعت و جهت باد اجرا گردیده است. گام بعدی تشکیل جداول دو بعدی درونیابی برای هر یک از پارامترهای موج با توجه به سرعت و جهت باد در نقاط مورد اهمیت بوده است. پس از تشکیل این جداول، سری زمانی باد اصلاح شده NCEP/NCAR با استفاده از این جداول درونیابی شده و سری زمانی مشخصات موج بدست می آید. تطابق نسبتا خوبی بین نتایج مدل و داده های نقاط واسنجی وجود دارد، لذا می توان با اطمینان خوبی از نتایج مدل استفاده نمود. با توجه به طولانی بودن مدت مدلسازی می توان با اعمال آنالیز حدی، مشخصات موج با دوره بازگشتهای بزرگتر را بدست آورد. مزیت این روش آن است که بجای اجرای مدل در حوزه زمانی به مدت 60 سال با اجرای مدل برای حالاتی محدود در حوزه فرک.انسی و استفاده از جداول درونیابی مدت زمان اجرا به شدت کاهش می یابد

خصوصیات هیدرودینامیکی جریان های دائمی حاصل از تشکیل امواج ایستا در مقابل سازه های ساحلی نظیر موج شکن های با دیواره قائم و شیب دار، از اصلی ترین عوامل آبشستگی پای موج شکن ها بوده و ناپایداری و تخریب این سازه ها را در بر دارد. در این میان شناخت ویژگی های هیدرودینامیکی الگوی تشکیل جریان های چرخشی دائمی در مجاورت موج شکن ها، گام موثری در پیش بینی و جلوگیری از اثرات مخرب این پدیده خواهد بود. در این مقاله از یک مدل عددی دو بعدی بدون شبکه بندی بنام هیدرودینامیک ذرات هموار تراکم پذیر [2] برای شبیه سازی تشکیل امواج ایستا در پای یک موج شکن قائم استفاده شده و نتایج مدل عددی با نتایج تحلیلی و همچنین نتایج آزمایشگاهی زنگ و همکاران در سال 2001 صحت سنجی و با نتایج عددی یگانه بختیاری و همکاران در سال 2010 مقایسه شده است. مقدار خطای ناچیزی که در نتایج صحت سنجی دیده می شود، قدرت روش هیدرودینامیک ذرات هموار در شبیه سازی این مساله را به خوبی نمایان می سازد. در ادامه با استفاده از مدل صحت سنجی شده، الگوی جریان های دائمی حاصل از تشکیل امواج ایستای کامل و ناقص در مجاورت موج شکن های با شیب دیواره مختلف مورد ارزیابی قرار می گیرد. برای این منظور سه نوع موج شکن با شیب های دیواره قائم، 1:2 و 2:1مورد نظر می باشد.نتایج مدلسازی تحقیق حاضر حاکی از آن است که در پای موج شکن ها یک سری جریان های دائمی در سل های تکرار شونده ای ایجاد می شود که بسته به مشخصات موج ایستا، عمق آب، ارتفاع و اندازه شیب موج شکن ها، دارای سرعت های چرخشی متفاوتی می باشند و سرعت ذرات آب در جریان های دائمی پای موج شکن با شیب کمتر (2:1) بطور چشمگیری افزایش یافته و جریان دیگری درون سل اصلی جریان ایجاد می شود که آبشستگی این ناحیه را تشدید می کند.

مهمترین منبع آلودگی های نفتی در خلیج فارس مربوط به حمل و نقل نفت توسط تانکرها و استخراج، تخلیه و انتقال نفت به وسیله پالایشگاه های فعال در بنادر می باشد. چون پارامتر باد به عنوان عامل مهم انتقال آلودگی مطرح می باشد، میدان باد از طریق توزیع احتمالی وی بول برای کالیبره نمودن باد غالب با توجه به داده های اندازه گیری مورد توجه قرار گرفته است. به منظور برآورد تعیین پارامترهای توزیع احتمالی وی بول از روش حداقل نمودن اختلاف مربعات استفاده شده است. میدان باد محاسبه شده با سایر داده های میدانی مقایسه و انطباق خوبی ملاحظه شده است. میدان دینامیکی آب توسط یک مدل هیدرودینامیکی جدید و از طریق تلفیق با میدان باد بدست آمده تا انتقال و انتشار آلودگی برای تعیین نحوه حرکت ابر آلودگی بر روی سطح آب تخمین زده شود. یک پایگاه داده ها بر روی آبهای خلیج فارس شامل میدان باد و مولفه های جزر و مدی تهیه شده است. یک مدل سه بعدی برای تعیین سرنوشت و انتقال آلودگی در دریا معرفی شده که شامل توصیف فرآیندهای انتشار، پخش افقی وعمودی، تبخیر، امولسیون و حلالیت است. برای مدلسازی پدیده جابه جایی و نفوذ در آبهای خلیج فارس به عنوان آبهای کم عمق از روش پیمایش اتفاقی استفاده شده است. مقایسه مسیر آلودگی واقعی و محاسباتی بر اساس میدان باد گفته شده به منظور تهیه نقشه ریسک تطابق خوبی نشان داده است.

هدف در این مقاله گسترش روش قطعه به قطعه (SSM)، ارائه شده توسط Ghazavi و همکاران در سال 1997، به حالت الاستوپلاستیک و تعیین رفتار بار-نشست شمع ها تحت اثر بار قائم در خاک همگن و لایه ای می باشد. روش جدید SSM در حالت الاستوپلاستیک ارائه دهنده یک روش قابل اعتماد و در عین حال ساده برای تعیین توان باربری و رفتار بار-نشست شمع های فشاری می باشد. این روش با استفاده از روش های سنتی تعیین ظرفیت باربری جداری، انتهایی شمع و همچنین تنش برشی نهایی استفاده شده توسط [2] Lehane می تواند رفتار بار-نشست و توان باربری کل شمع در حالت غیر خطی و همچنین برای خاک همگن یا لایه ای را به دست آورد. برنامه تعیین توان باربری شمع تحت اثر بار قائم در حالت الاستوپلاستیک در MATLAB نوشته شده است. بر اساس این برنامه شمع به n قسمت مساوی تقسیم می شود و یک مقدار اولیه برای بار وارد بر سر شمع و یک مقدار تغییر شکل برای المان اول فرض می شود. این مقادیر فرضی با استفاده از اصطکاک نهایی در طول جداره المان و حداکثر بار قابل تحمل در انتهای شمع کنترل می شوند. این روند به صورت پیش رونده ادامه می یابد تا در نهایت مقدار بار و جابجایی حداکثر قابل تحمل برای شمع به دست می آید.در روند این برنامه مقدار بار متناظر با هر مقدار جابجایی اعمالی وارد بر سر شمع به دست می آید و بر این اساس می توان نمودار بار-جابجایی شمع را رسم کرد.

جمعیت های ناحیه ساحلی که در نزدیکی خط ساحلی متمرکز می باشند، در برخی مناطق در معرض مخاطره هایی مانند سیل ناحیه ساحلی و سونامی می باشند. شهرهای ساحلی در ایران نیز هر از چند گاهی دچار مخاطراتی گردیده اند که از آن جمله می توان به طوفان گنو اشاره کرد. تغییرات کوتاه مدت تراز آب دریای خزر نیز در بسیاری از مناطق ساحلی این دریا مشکل ساز بوده است. برای مثال می توان به طوفان13 نوامبر 1993 اشاره کرد که در طی آن نیروگاه نکاء به دلیل بالا آمدگی بی سابقه تراز آب دچار مشکل گردید. در این تاریخ ایستگاه اندازه گیری سطح آب در بندر انزلی 55سانتی متر مدطوفان را نشان داده است [2].

تئوری موج کنوئیدال که از معادلات ارائه شده توسط Korteweg و de Vries برای امواج با شکل ثابت استخراج شده است، خصوصیات امواج را بر حسب توابع بیضوی ژاکوبی توصیف می نماید. حد موج کنوئیدال در آب عمیق، تئوری موج دامنه کوتاه و حد آن در آب های کم عمق، تئوری موج یکتایی (solitary) می باشد. مزیت تئوری موج کنوئیدال داشتن حل تحلیلی برای امواج بوزینسک غیرخطی (weakly nonlinear) با شکل ثابت می باشد. بنابراین، با استفاده از تئوری موج کنوئیدال می توان برخی از خصوصیات امواج بوزینسک را استخراج نمود. در تئوری موج کنوئیدال بر خلاف تئوری موج خطی، خصوصیات موج مانند طول موج و سرعت ظاهری موج نه تنها به پریود موج و عمق آب بلکه به ارتفاع موج نیز وابسته است [2]. در این مقاله حل تحلیلی تغییر ارتفاع موج کنوئیدال در اثر کم شدن عمق آب به دست آمده است. به عبارت دیگر، shoaling امواج کنوئیدال با صرفنظر از اتلاف انرژی و بر اساس اصل بقای انرژی برای حالتی که امواج به صورت عمود بر ساحل با شیب ملایم و خطوط تراز مستقیم و موازی می تابند، به صورت تحلیلی به دست آمده است [3 و 4]. حل تحلیلی shoaling امواج کنوئیدال و خطی برای یک حالت خاص مقایسه شده است که نشانگر افزایش حدود 5 درصدی ارتفاع موج بر اساس تئوری موج کنوئیدال نسبت به تئوری موج خطی در انتهای شیب می باشد. نتیجه حل تحلیلی همچنین با حل عددی معادلات بوزینسک در مایک 21 مقایسه شده است که انطباق قابل قبولی مشاهده می شود.

سکوهای جکتی فولادی از جمله سازه های مرسومی می باشند که در فعالیتهای فراساحلی مورد توجه قرار گرفته اند. مهمترین معیار در فرآیند نگهداری این سازه ها، نظیر هر سازه مهندسی دیگر، کسب اطمینان از عملکرد مطلوب در طی دوره عمر بهره برداری طراحی شده می باشد. این تحقیق شامل بررسی تجربی بر روی یک مدل آزمایشگاهی سکوی ثابت فراساحلی می گردد که جهت بسط تکنیکی موثر برای فرآیند عیب یابی با حداقل حساسیت به نامعینی های محاسباتی و داده برداریهای عملی، انجام می گیرد. بدین منظور، سیستم منطق فازی و تحلیل آماری برای انجام عیب یابی سراسری و رده بندی گفتاری عیوب، بسط داده می شوند.

کارایی مکانیسم های کنترل پیامد خارجی منفی برخی فعالیتها، به نا اطمینانی هزینه اجتماعی این پیامدهاوابسته است. علیرغم وجود این مکانیسم های کنترل، انحراف از سطح مطلوب این پیامدها همیشه وجود داشته است. از آنجا که سواحل همواره دامنه وسیع تحمل هزینه اجتماعی این پیامدها به شمار می آیند وابزارهای کنترل چندان از کارایی لازم برخوردار نیستند این مقاله سعی می کند ضمن معرفی ابعاد این پیامدها، مکانیسمی پیشنهاد کند که منجر به تصحیح عمکرد کنترلها از مسیر بازاری گردد. برای دستیابی به این هدف تحلیل عمده خود را برکاهش نااطمینانی جامعه از هزینه اجتماعی پیامدها درآینده استوار می کند. نتایج این تحلیل نشان می دهد با کاهش نااطمینانی ناشی از انتظارات، می توان در بازارهای آتی، امکان خرید وفروش اوراق قرضه آلودگی را برای فعالان درحوزه های ساحلی فراهم کرد. این امر با انتشار اوراق توسط دولت معادل با بالاترین ارزش خسارت درسواحل و اجبار به خرید اوراق قرضه توسط عاملین پیامدها، میسر خواهد شد. از این رهیافت راهبردی بازارمحور می توان انتظار افزایش کارایی وبهبود روشهای کنترل پیامدهای خارجی منفی را انتظار داشت.

منابع انرژی هیدروکربنی علاوه بر خشکی در بستر دریاها نیز وجود دارند که از آن جمله می توان به میادین نفت و گاز موجود در خلیج فارس و دریای خزر اشاره نمود.سکوی های خود بالابر به عنوان واحدهای سیار حفاری، با توانایی جابجایی از محلی به محل دیگر، جهت حفاری و استخراج این منابع مورد استفاده قرار می گیرند. یکی از سکوهای مورد استفاده در دریای خزر، سکوی خود بالابر ایران خزر، با حداکثر عمق عملیاتی 120 متر می باشد که برای حفاری در بعضی حوزه های نفتی آن مورد استفاده قرار می گیرد. این سکو با ارتفاع پایه 127 متر و فونداسیون از نوع اسپادکن می باشد. با توجه به هزینه های بالای ساخت این نوع سکوها، بررسی و تحقیق در مورد حوادث و خطرات احتمالی وارد بر سکو های خودبالابر از اهمیت شایانی برخوردار است. آسیب ناشی از پدیده نفوذ سریع اسپادکن یک آسیب شایع در سکوهای خودبالابر می باشد.

می دانیم که اگر در یک نقطه مقداری بار الکتریکی مثبت وجود داشته باشد، خطوط نیروی میدان الکتریکی (E) حاصل بطور عمود از آن خارج می شوند و برعکس.ضمنا می دانیم که هرگاه بار الکتریکی حرکت کند، جریان داریم (i= ne) که عبور جریان از یک سیستم هادی در اطراف آن میدان مغناطیسی بوجود می آورد. با توجه به جهت حرکت انگشتان دست راست، جهت میدان مشخص می شود.حال اگر در یک سیم، جریان متناوب بفرستیم (جهت جریان در A.C. عوض می شود) پس اطراف آن یک میدان الکترومانیتیک تشکیل می شود، که این دو میدان E و H عمود بر یکدیگر بوده و بردار انرژی را می سازند که با سرعت نور انتشار می یابد.

در احداث موج شکنها و سازه های حفاظت توده سنگی، بهره گیری از امکانات محلی و دسترسی به مصالح مناسب و با صرفه اقتصادی از اهمیت ویژه ای برخوردار می باشد. از آنجا که معمولا حجم مصالح مصرفی در موج شکنها و پروژه های حفاظت سواحل بسیار بالاست، جهت پایین آوردن هزینه ساخت و همچنین پایین آوردن ریسک خرابی سازه ها، سنگ به عنوان یکی از کاربردی ترین و اصلی ترین مصالح مصرفی در این پروژه ها محسوب می گردد. معیارهای اصلی انتخاب سنگ در این گونه پروژه ها شامل مقاومت، دوام، بلوک دهی، مشخصات فیزیکی، سازگاری با محیط، قابل دسترس بودن، شرایط اجرایی، هزینه استخراج، حمل، استقرار و اثرات زیست محیطی می باشد. از میان ویژگیهای مذکور، دوام سنگ و مقاومت آن در برابر عوامل مخرب و مهاجم حاکم بر محیط های دریایی از مهمترین خصوصیاتی است که مصالح مورد استفاده در ساخت سازه های دریایی باید از آن برخوردار باشند. ضرورت شناخت مصالح سنگی مصرفی و دوام آنها در سازه های دریایی زمانی مشخص می گردد که به فهرست تعداد قابل ملاحظه ای از سازه های تخریب شده، به علت کاربری مصالح سنگی نامرغوب و بی دوام توجه شود. هزینه سنگین ساخت و نگهداری و همچنین مرمت و بهسازی چنین سازه هایی، لزوم شناخت عملکرد مصالح مصرفی و دوام آنها را در شرایط محیط دریا بیش از پیش آشکار می نماید.

توسعه فعالیت های اقتصادی و تجاری در دریای خزر و در راس آن فعالیت های نفتی، نیاز روزافزون به شناخت جامع و کامل این دریا را ضروری ساخته است. یکی از اصلی ترین مطالعاتی که در این دریا انجام می شود مطالعات شناخت پدیده های هیدرودینامیکی همچون موج و جریان می باشد. در این مقاله سعی می شود تا با استفاده از اطلاعات بلند مدت موج و پروفیل قائم جریان که توسط دستگاه ADCP اندازه گیری شده، و پردازش این اطلاعات، ضمن تعیین مشخصه پارامترهای هیدرودینامیکی منطقه، برخی پردازش های اولیه که در درک و شناخت منطقه موثر می باشند ارائه شود.

پهنه بندی حساسیت زیست محیطی سواحل کشور، با هدف شناسایی و جانمایی مناطق حساس ساحلی (Sea Sensitive Area: SSA) در کرانه های کشور در سالهای گذشته در دستور کار سازمان حفاظت محیط زیست قرار گرفت و به بدین منظور از معیارهای سازمان جهانی دریانوردی (IMO) در این خصوص که برای مناطق حساس ساحلی تدوین شده و امروزه مورد استفاده است، ملاک عمل قرار گرفت.سپس با تلفیق معیارهای اتحادیه بین المللی حفاظت (I.U.C.N) برای انتخاب مناطق حفاظت شده ساحلی دریایی (1)، تجارب سالم و کلارک برای شناسایی ذخیره گاه های ساحلی (2) و معیارهای آیمو برای تشخیص مناطق به ویژه حساس دریایی (3) و بهره گیری از تجارب داخلی برای نخستین بار به تدوین معیارهایی برای تعیین درجه حساسیت زیست محیطی منطقه ساحلی در کشور منجر شد (4). معیارهای یاد شده، قادرند از طریق وزن گذاری عددی با دامنه محدود در کرانه سواحل کشور (Shore zone)، درجه حساسیت خط کرانه را تعیین نمایند. به علاوه کاربرد آنها امکان گزینش مناطق تحت مدیریت و درجه حفاظتی هر منطقه را ممکن می سازد. تعیین درجه حساسیت هر بخش از ساحل ابزاری کار آمد برای تصمیم گیرندگان در هدایت توسعه اقتصادی و اجتماعی در منطقه ساحلی و یکی از ارکان مدیریت زیست محیطی منطقه ساحلی محسوب می شوند.

خلیج فارس در فصول مختلف سال در معرض جریانات هوایی طوفان ساز بوده و لذا در ناوبری و ساخت اسکله ها مورد توجه قرار می گیرد. این طوفان ها بیشترین تلاطم را در فصول زمستان و اوایل بهار ایجاد می کنند و زمانی که باد شمال در این فصول با باد قوس همراه گردد موجب انقلاب دریایی می شود.بطور کلی بادهایی که عموما منطقه خلیج فارس را تحت تاثیر خود قرار می دهد عبارتند از باد شمال، باد قوس، باد سهیلس و باد نعشی. بادهای دریایی خلیج فارس غالبا در تمام مدت سال از سوی شمال تا غرب وزیده و به باد شمال معروف می باشد. بادهایی که از جهت جنوب یا مشرق می وزد معروف به باد شرجی (باد شرجی) است. این باد عموما گرم و مرطوب بوده و گاهی همراه با هوای ابری است. سرعت این باد بندرت از 24 گره تجاوز کرده است و معمولا قدرت آن کمتر از باد شمالی است که پس از آن می وزد.

مناطق ساحلی اراضی حساسی هستند که از دو سو تحت تاثیر اکولوژی دریا و خشکی قرار دارند. این مناطق دارای زیستگاهها و آبزیان حساس منابع معدنی و تفرجگاهی قابل ملاحظه ای بوده و پشتوانه بسیار مهمی برای فعالیتهای معیشتی شیلات و صنایع حمل و نقل به شمار می آیند. انتخاب روش مناسب برای شناسایی مناطق حساس سواحل استان مازندران می تواند راهکاری مناسب برای ایجاد یک پایگاه داده برای فرایند مدیریت مناطق ساحلی و الگویی برای تصمیم گیری و هدایت فرایند توسعه در مناطق ساحلی باشد تا از بروز تعارضات زیست محیطی در گستره های ساحلی این استان جلوگیری نماید. معیارهای IMO برای انتخاب مناطق حساس دریایی یک روش تجربه شده جهانی است که در این تحقیق مورد توجه قرار می گیرد. از اهداف ویژه شناسایی مناطق حساس دریایی، علاوه بر حفاظت از مناطق دارای اهمیت اکولوژیکی خاص، حمایت از منابع اقتصادی- اجتماعی است که وابسته به تولیدات منابع طبیعی مناطق ساحلی- دریایی هستند. به همین منظور محدوده مورد مطالعه شامل 487.15 کیلومتر خط ساحلی استان مازندران در تماس با دریای خزر می باشد که در بخش خشکی کاربری های ساحلی تا فاصله 3 کیلومتر از مرز پس کرانه مورد توجه قرار گرفته است و مرز دریایی آن نیز منطبق بر خط هم عمق 10 متر تعریف گردید. سپس بر اساس معیارهای ارائه شده آیمو و شناسایی مناطق واجد شرایط این معیارها، مناطق بویژه حساس منطقه مورد مطالعه پهنه بندی می گردد. نتایج بدست آمده نشان داد، تالاب میانکاله و خلیج گرگان به لحاظ اینکه حائز شرایط ذکر شده در تمامی معیارهای روش مورد استفاده می باشد از حساسیت و اهمیت بالایی برخوردار است، دیگر مناطق حساس منطقه مورد مطالعه عبارتند از: تالاب فریدونکنار، مصب رودهای مهم شیلاتی، پارک جنگلی سی سنگان، اثر طبیعی ملی خشکه داران، جنگلهای خزری رامسر، چالوس، نور و نوشهر- منطقه حفاظت شده البرز مرکزی، سایت های پرندگان در طول نوار ساحلی.

امروزه آبگیری از دریا بخشی از سیستم خنک کننده تاسیسات پالایشگاه ها و نیروگاه ها بوده و به عنوان یکی از مناسب ترین روش ها، مخصوصا برای پالایشگاه ها و نیروگاه هایی که در نزدیکی دریا احداث می شوند تلقی می گردند. در مطالعات هیدرولیکی و هیدرودینامیکی سیستم های آبگیری، دو مساله اصلی مورد توجه قرار می گیرد: الف) رعایت ضوابط زیست محیطی ب) عدم تاثیرگذاری پساب خروجی بر موقعیت آبگیری و جلوگیری از ایجاد Recirculation. نوع تخلیه، موقعیت محل تخلیه و نیز موقعیت آن نسبت به محل آبگیری، مواردی هستند که در طراحی سیستم های آبگیری مورد مطالعه قرار می گیرند. پخش پساب های حرارتی در نزدیکی محل تخلیه عمدتا تابع شرایط و مشخصات هیدرولیکی تخلیه کننده ها مانند سرعت و مومنتوم جریان خروجی بوده و کمتر از اثرات عوامل محیطی تاثیر پذیر است. در این محدوده که میدان نزدیک (Near field) نامیده می شود استهلاک حرارت اضافه از طریق آشفتگی صورت می پذیرد. در محدوده خارج از میدان نزدیک که میدان دور (Far field) نام دارد، استهلاک و پخش حرارت از طریق پدیده های دیگری مانند تبادل حرارت با محیط و جریانات محیطی صورت می گیرد [1]. در مقاله حاضر سعی شده است تا تاثیر در نظرگرفتن مدل میدان نزدیک در مطالعات پخش حرارت پالایشگاه میعانات گازی بندرعباس بررسی گشته و اهمیت لحاظ نمودن آن در مطالعات مشابه آتی مورد تاکید قرار گیرد. نتایج مدل سازی ها نشان می دهد که عدم اعمال محدوده میدان نزدیک در مطالعات پخش حرارت منجر به نتایج غیرعملی و بسیار محافظه کارانه گشته و منجر به تخلیه پساب حرارتی در فاصله دورتری از ساحل می گردد [1 و 3]. در این مقاله علاوه بر مقایسه نتایج مطالعات پخش حرارت با و بدون درنظرگرفتن میدان نزدیک، نحوه انتقال نتایج مدل میدان نزدیک به عنوان ورودی به مدل میدان دور نیز ارائه شده است. از آن جایی که پروژه های متعددی در کشور در این زمینه و زمینه های مشابه مانند سیستم های آب شیرین کن وجود دارد، تجربیات حاصل از این پروژه می تواند برای جامعه حرفه ای مهندسی و دست اندرکاران پروژه های دریایی مفید باشد.

امواج سطحی ناشی از باد در آب عمیق را می توان به وسیله مدلهای موج نسل سومی، بر اساس معادله تعادل عمل یا انرژی به خوبی پیش بینی کرد.برخی از این مدلها برای نواحی فلات قاره با اضافه کردن اثرات کاهش ژرفا، انکسار و اصطکاک بستر توسعه داده شدند، هرچند این مدلها به طور واقعی نمی توانند برای نواحی ساحلی در مقیاسهای افقی کمتر از 30-20 کیلومتر و عمق آب کمتر از 30-20 منر به علت محدودیتهای اثرات آب کم عمق و همچنین تکنیکهای عددی موجود در آنها به کار روند. به طور کلی، در نواحی کم عمق دو دو رویکرد موجود است: رویکرد اول، مدلهای تجزیه کننده فاز است (phase-resolved) که از معادلات توازن جرم و تکانه استفاده می کنند حال آنکه دیگر مدلها، از روش فاز میانگین (phase-averaged) به عبارت دیگر از معادله توازن عمل یا انرژی، به علاوه فرایندهای فیزیکی مورد نیاز و از تکنیکهای عددی مناسب استفاده می کنند. این مدلها بر اساس معادله تعادل انرژی، تغییرات طیف موج را در حوزه های زمانی و مکانی دوباره سازی می کنند که به دو صورت لاگرانژی و اویلری موجودند. در مدلهای لاگرانژی امواج از آب عمیق به سمت ساحل انتشار و انرژی موج در طول شعاع امواج انتقال می یابد. در مدلهای اویلری روند تکامل موج روی یک شبکه فرموله شده که از این تکنیک در مدلهای موج آب عمیق و فلات قاره استفاده می شود. البته این مدلها به علت اغماض از تفرق و همچنین استفاده از نظریه موج خطی برای انتشار امواج در آبهای ساحلی مناسب نیستند.

پی های شمعی بطور وسیعی در سازه های فرا ساحلی و ساحلی مانند سکوهای دریایی (سکوهای شابلونی، سکوهای وزنی و...)، سازه های پهلوگیر و دولفین های مهاری مورد استفاده قرار می گیرند. بارهای وارده به شمعها از نوع محوری، جانبی و لنگر خمشی بوده که بار محوری می تواند از نوع کششی و یا فشاری باشد. تقریبا تمام شمع ها تحت بارهای جانبی قرار می گیرند. در بعضی از سازه ها مقدار بارهای افقی نسبت به بارهای قائم ناچیز و قابل صرفنظر کردن می باشد. لیکن در مواردی شمع ها و گروه شمع ها، تحت بارهای جانبی قابل توجهی قرار می گیرند. به عنوان مثال، در اسکله ها و سازه های بندری، در سازه های نگهبان متکی بر شمع ها، در پی های شمعی واقع در مناطق زلزله خیز و در پایه پلهای متکی بر شمع، شمع ها تحت نیروهای افقی قرار می گیرند. برای انتقال بار سازه به خاک، شمعها در اغلب اوقات به صورت گروه به کار گرفته می شوند. به دلیل وجود اندرکنش بین شمعهای مجاور، رفتار شمعها در گروه بسته به موقعیت آنها تغییر می کند. وقتی که شمعها نزدیک یکدیگر اجرا شوند، منطقی است فرض شود که تنشهای انتقالی از طریق شمعها به زمین، یکدیگر را پوشش می دهند. این مساله می تواند باعث کاهش ظرفیت باربری گروه شمع گردد. به طور ایده آل، فاصله شمعها در گروه باید طوری انتخاب شود که ظرفیت باربری گروه شمع کمتر از مجموع ظرفیت های باربری تک تک شمعها نشود. با توجه به مطالب فوق، ضروری است که رفتار گروه شمع تحت بار جانبی مطالعه شود.

آزمایش کنترل یکپارچگی شمع (Pile Integrity Test)، PIT، بر روی بیش از 30 مورد از شمع های اجرا شده قدیمی اسکله های 10 و 14 پست در بندر امام خمینی به منظور برآورد طول آنها انجام شده است. اسکله های 10 و 14 پست در مجاورت هم و به طول تقریبی 5000 متر و پهنای 55 متر در اواسط دهه 70 میلادی احداث شده اند. شمع های اجرا شده از نوع بتنی پیش تنیده کوبشی، تولید شده به روش سانتریفیوژ و به قطر 800 میلیمتر است. هدف اصلی از انجام آزمایش های PIT برآورد طول شمع های اجرا شده، به ویژه در ردیف های نزدیکتر به سمت پهلوگیری کشتی، به منظور ارزیابی گسترش ظرفیت اسکله های 10 و 14 پست بندر امام خمینی بوده است. قبل از انجام عملیات این نگرانی وجود داشت که با توجه به نسبت بالای طول به قطر شمع ها که در محدوده 30 تا 50 برآورد می شد، اخذ نتیجه مطلوب امکان پذیر نباشد. اما علیرغم مشکل فوق و همچنین مشکل دسترسی مستقیم به راس شمع ها، نتایج رضایت بخشی بدست آمد. علل اصلی در موفقیت نتایج، یکپارچه بودن شمع ها و عدم وجود اتصال، کیفیت بالا و همگنی بتن شمع ها و توخالی بودن آنها را می توان برشمرد.طول شمع ها در محدده 25 الی 40 متر و میانگین 33 متر حاصل شد که برای اهداف افزایش ظرفیت اسکله مناسب بود.

رسوبگذاری یک مشکل همیشگی در بنادر رودخانه های جزر و مدی و نیز در خورها بوده است. هزینه های بالای لایروبی سبب شده است که مطالعات زیادی جهت بررسی فرآیندهایی که در رسوبگذاری بندر نقش دارند، انجام شده و روش ها و مدل های گوناگونی برای کمی کردن نرخ رسوبگذاری و ارائه راه حل هایی جهت کاهش آن پیشنهاد شود. اختلاف چگالی در طول ورودی بندر، یک نیروی محرک برای جریان های چگال به داخل بندر است. جهت رفع این مشکل و نیز تامین امنیت ناوبری، عملیات لایروبی بایستی به طور مداوم صورت گیرد. لذا می توان به جای خروج مواد رسوبی از بندر، ترجیحا از ورود رسوبات در همان ابتدا جلوگیری کرد. در این تحقیق تاثیر دیوار انحراف جریان (شکل 1) بعنوان سازه جلوگیری کننده از ورود رسوبات به بندر تحت شرایط جزر و مدی مورد نظر می باشد.

لطفا برای مشاهده چکیده به متن کامل (PDF) مراجعه فرمایید.

مناطق ساحلی نواحی پویایی از عملکرد متقابل زمین، آب و اتمسفر هستند که در عین حال تحت تاثیر تغییرات دائم طبیعی و دستکاری انسان قراردارند [19]. ساحل به گستره ای اطلاق می شود که در آن محدوده خشکی و دریا به هم می رسند. البته با گذشت زمان این خط اشتراک نیز ثابت نبوده و جابجا می شود بخصوص در مواقع جزر و مد و یا گذر طوفان های دریایی این مرز به شدت تحت تاثیر قرار گرفته و تغییر می کند. بنابراین همواره به جای خط ارتباط، ناحیه اشتراک قابل تعریف است [26]. کشور ایران همانند بسیاری از کشورهای دیگر با تخریب کمی و کیفی سواحل مواجه است که این تخریب دارای آثار سوء زیست محیطی، اجتماعی و اقتصادی بوده و در صورت استمرار، محیط زیست انسان را در پهنه های ساحلی در آینده نزدیک با مشکلات عدیده ای مواجه خواهد ساخت [28]. به منظور کاهش سرعت این تخریب ها اقدامات همه جانبه ای مورد نیاز است تا ضمن حفظ منابع پایه در مناطق ساحلی، زمینه و شرایط بهره برداری منطقی و اصولی از این نواحی فراهم گردد. با توجه به این موضوع، لازم است تلاش های زیادی برای شناخت کانون های آلاینده سواحل صورت پذیرد. مشکلات موجود در سواحل کشور حاکی از این موضوع می باشد که اقدامات صورت گرفته نه تنها از هماهنگی لازم برخوردار نبوده بلکه در موارد زیادی ناقض یکدیگر نیز هستند.

در دنیای ماشینی امروز، سفر لازمه زندگی انسان پر مشغله معاصر گردیده و بر اساس این نیاز، گردشگری در اغلب کشورها بعنوان محور توسعه قرار گرفته است.گردشگری ساحلی در قرن 19 شروع شد و همگام با توسعه در سیستم حمل و نقل و افزایش رفاه، در حال گسترش می باشد. سواحل ماسه ای از اولویت های مکانی برای گردشگری ساحلی بشمار می روند و جزء جاذب ترین نواحی برای پشتیبانی بسیاری دیگر از فعالیت های انسان مانند تجارت دریایی، توسعه بنگاه های تولیدی-اقتصادی و اسکان جمعیت محسوب می شوند.استان مازندران خصوصا در فصل تابستان پذیرای عده کثیری از گردشگران، بویژه در تفرجگاه های ساحلی که شامل طرح های سالمسازی دریا هستند می باشد. طرح های سالمسازی دریا که شناگاه رسمی محسوب می شوند به منظور تامین امنیت جانی، مالی و فرهنگی و ایجاد محیطی سالم برای تفریحات، در ساحل دریا برای عموم مردم ایجاد می شود.در این مطالعه از تجزیه و تحلیل عوامل استراتژیک موسوم به SWOT استفاده شد. ماتریس SWOT می تواند با در نظر گرفتن عوامل داخلی (شامل قوت ها و ضعف ها) و عوامل خارجی (شامل فرصت ها و تهدیدها)، مبنای خوبی را برای تدوین استراتژی ها فراهم آورد. در این ارتباط 4 تفرجگاه ساحلی در غرب استان مورد بررسی قرار گرفت، طبق نتایج بدست آمده تفرجگاه حسینی نوشهر در موقعیت ST قرار گرفت که در مقایسه با سایر تفرجگاه های مورد بررسی که در موقعیت WT قرار گرفتند از وضعیت به نسبت بهتری برخوردار است.

مطالعه حاضر به منظور بررسی وضعیت آبسنگهای مرجانی عسلویه و تاثیر فعالیتهای بشری روی آنها در مقایسه با آبسنگهای مرجانی نای بند که در فاصله دورتری از شهر عسلویه قرار دارد می باشد. در این بررسی با استفاده از روش Manta Tow بهترین تراکم از آبسنگ های مرجانی انتخاب شد و با استفاده از روش Line Intercept Transect (LIT) از طریق انجام عملیات غواصی و عکس برداری زیر آب، پراکنش و درصد پوشش آبسنگ های مرجانی محاسبه شد. نتایج نشان داد که، درصد پوشش آبسنگهای مرجانی زنده در منطقه نای بند 59% و در منطقه عسلویه کمتر از 20% برآورد گردید. بررسی شاخص وضعیت و شاخص گسترش در منطقه نای بند نیز حاکی از وضعیت خوب مرجانهای منطقه نای بند نسبت به عسلویه می باشد. بررسی ها در این دو منطقه نشان داد که آثار بیماری مرجانهای منطقه عسلویه مشهودتر از مرجانهای نای بند می باشد که احتمالا دلیل اصلی این تفاوتها حضور بیشتر استرس های ناشی از فعالیتهای انسانی در منطقه عسلویه می باشد که در مجموع باعث شده وضعیت سلامت آبسنگهای مرجانی عسلویه به صورت بحرانی برآورد گردد.

امروزه، بنادر به عنوان واسطه حمل و نقل دریایی و خشکی، تبادل انواع مختلف کالا از قبیل کالاهای کانتینری، فرآورده های نفتی، مواد معدنی، فله خشک و مایع و سایر کالاهای متفرقه را عهده دار می باشند. از سوی دیگر، توجه به مسایل زیست محیطی در کنار سایر ملاحظات فنی، نقش بسزایی را در طراحی پروژه ها و علی الخصوص طرح های توسعه بنادر ایفا می نماید. هم اکنون در اکثر پروژه ها، طراحی ها بر عهده بخش فنی بوده و ارزیابی های زیست محیطی به صورت مستقل و جدا از بخش فنی انجام می پذیرد. این موضوع سبب می شود اندرکنش مطلوبی میان مسایل فنی و زیست محیطی برقرار نشده و میزان تاثیرگذاری ملاحظات زیست محیطی در تصمیم گیری ها کاهش یابد. لذا همکاری گروه زیست محیطی با بخش فنی می تواند تا حد زیادی سبب ارتقاء کیفیت و توجه به مسایل زیست محیطی در پروژه های مختلف گردد.بندر خلیج فارس، که در مجاورت بندر شهید رجایی قرار دارد، اولین بندر ایرانی است که در آن صادرات فرآورده های نفتی توسط بخش خصوصی انجام می پذیرد. این موضوع سبب ایجاد جایگاه ویژه ای برای این بندر در میان سایر بنادر ایران گردیده است. همچنین این بندر در کنار فعالیت اصلی خود، در امر تبادل مواد معدنی و کالای عمومی نیز فعال می باشد. فعالیت های یاد شده آلودگی های زیادی را از جنبه های مختلف در محدوده بندر ایجاد می نمایند که از آن جمله می توان به پراکندگی مواد معدنی در هوا و خاک، اختلاط فرآورده های نفتی با روانآب های سطحی موجود در ترمینال مواد نفتی و پخش آن در سایر نقاط بندر، آلودگی خاک ناشی از نشت فرآورده های نفتی و شستشوی خطوط لوله انتقال اشاره نمود.علاوه بر موارد فوق، بهره برداری از این بندر، آلودگی های بالقوه ای همچون تولید فاضلاب و آلودگی های ناشی از لایروبی حوضچه بندر را به همراه دارد. مجموعه موارد فوق، مسایلی را از جنبه زیست محیطی به وجود آورده، لزوم توجه و ارایه راهکارهای مناسب جهت مواجهه با آن ها را دوچندان می سازد. در این مقاله، ابتدا خلاصه ای از طرح توسعه بندر خلیج فارس عنوان گردیده و در ادامه با معرفی آلودگی های ناشی از توسعه در بندر خلیج فارس، راهکارهای مختلفی که در طرح جامع این بندر جهت کاهش تاثیر آلودگی ها در نظر گرفته شده بیان شده است.

در مقاله حاضر نتایج مدلسازی عددی توزیع آلودگی در خلیج گرگان ارائه شده است. برای این منظور یک مدل سه بعدی بر مبنای کاربرد روش عددی حجم محدود تهیه شده است. معادله دیفرانسیل انتقال انتشار با روش حل نیمه ضمنی در جهت های متناوب (ADI) در میدان سه بعدی حل شده است. با اعمال شرایط مرزی حاصل از مد طوفان در دریای خزر، مدلسازی جریان به صورت دو بعدی، با کاربرد مدل عددی CECAD که بر مبنای روش حجم محدود می باشد انجام شده است. از اطلاعات هیدرودینامیک بدست آمده به عنوان داده های ورودی در مدل زیست محیطی استفاده شده است. جهت کاهش نوسانات و امکان پیش بینی تغییرات ناگهانی غلظت آلاینده ها و بهبود نتایج از محدودگر GH استفاده شده است. مقاله حاظر حاوی اطلاعات هندسی و توپوگرافی و شرایط مرزی مدلسازی جریان و همچنین نتایج مدلسازی زیست محیطی در این خلیج می باشد. همچنین ورود آلودگی در دو موقعیت مختلف شامل محدوده اطراف بندر ترکمن و محدوده اطراف بندر گز در نظر گرفته شده و اثرات توزیع و پخش مواد آلاینده در داخل خلیج مورد بررسی قرار گرفته است.

مناطق ساحلی مناطقی هستند که در آن محدوده دریا و خشکی به هم می رسند. البته با گذشت زمان این خط اشتراک ثابت نبوده و جابجا می شود. بخصوص در مواقع جزرومد و یا گذر توفان های دریایی این مرز به شدت تحت تاثیر قرار گرفته و تغییر می کند. این مناطق از دو سو تحت تاثیر اکولوژی دریا و خشکی قرار دارند و دارای زیستگاه ها و آبزیان حساس، منابع معدنی و تفرجگاهی قابل ملاحظه ای بوده و پشتوانه بسیار محکمی برای فعالیت های معیشتی، شیلات و صنایع حمل و نقل بشمار می آیند [2]. مرزهای تقریبی ناحیه ساحلی در خشکی محدود به عوارض طبیعی مانند تپه های ماسه ای یا صخره ها بوده و در دریا نیز به مرز ناحیه جریان های انتقالی رسوبی موازی با ساحل، محدود می گردد. بنابراین این ناحیه تاثیر پذیرترین ناحیه از پدیده های دریایی قلمداد شده و نقل و انتقال رسوبات آن به صورت موازی و عمود بر ساحل می باشد. همچنین آثار آن ها که بصورت فرسایش و رسوبگذاری ساحلی خواهند بود، به عنوان بارزترین نشانه های این پدیده ها در ناحیه ساحلی می باشند.

برای استخراج و بهره برداری از منابع انرژی هیدروکربنی موجود در بستر دریاها نیاز به سازه های خاصی می باشد که از جمله آنها سکوهای حفاری، بهره برداری، مسکونی و...می باشند. از مهمترین مسائل سکوها، عمر خستگی سکو می باشد که باید عمر طراحی مد نظر را با ضریب اطمینان مشخصی فراهم سازد. این سکوها به علت اینکه تحت تاثیر امواج متناوب دریا هستند، تحت تاثیر پدیده خستگی می باشند. اتصالات لوله ای جوشی سکوهای دریایی به علت دارا بودن تمرکز تنش بالا به شدت تحت تاثیر این پدیده هستند. از طرفی محیط خورنده آب دریا به شدت بر عمر خستگی اتصالات لوله ای جوشی سکوهای دریایی تاثیر کرده و آن را کاهش می دهد. به طور کلی، محیط خورنده آب دریا، با ایجاد خوردگی باعث کاهش مقاومت و افزایش تمرکز تنش می شود و از طرف دیگر، باعث تسریع جوانه زنی ترک و پس از آن با تجزیه آندی و شکست های هیدروژنی باعث افزایش بسیار زیاد نرخ رشد ترک خستگی و کاهش بسیار زیاد عمر خستگی می شود.

منطقه سواش ساحلی یا آب شویی ساحلی دارای هیدرودینامیک بسیار پیچیده ای می باشد. یکی از پدیده های که در این هیدرودینامیک پیچیده نقش بازی می کند بالاروی امواج است، به عبارت دیگر میزان بالاروی امواج در منطقه سواش ساحلی در تخمین نحوه فرسایش ساحل و تغییر شکل پروفیل بستر بسیار مهم می باشد. روابط تجربی موجود عمدتا بر اساس روش های برازشی بر روی داده های آزمایشگاهی ارائه شده، بنابراین می توان با استفاده از ابزارهای محاسباتی هوشمند و با کاربرد داده های موجود، مدل دقیقتری برای پیش بینی این پدیده ارائه نمود. روشهای محاسباتی نرم، نظیر شبکه های عصبی مصنوعی، روشهای غیرخطی هستند که در مواردی که سایر روش ها قادر نیستند روش محاسباتی دقیقی از مساله ارائه دهند مورد استفاده قرار می گیرند. عدم نیاز به جزئیات کامل و دقیق مساله، مهمترین مزیت روش های محاسباتی نرم می باشد. در این تحقیق با استفاده از شبکه های عصبی مصنوعی بالاروی امواج ناشی از باد در منطقه سواش ساحلی با به کارگیری داده های آزمایشگاهی آرنس (1981)، مس (1989)، وندرمییر و استم (1992) و آرنس و همبا (1988) مدل سازی شده است که با نگاهی جامع تر نسبت به پدیده بالاروی امواج در منطقه آب شویی ساحلی با توجه به رخداد فرایندهای مشابه در هر دو حالت ساحل نفوذپذیر و نفوذناپذیر و با انتقال دانش بالاروی امواج با استفاده از اثرات نفوذپذیری و طیف چگالی انرژی موج و موارد دیگر، مطالعه و مدل سازی این پدیده در منطقه سواش ساحلی صورت گرفته است. در ابتدای شبیه سازی هر دسته داده با استفاده از پارامترهای ورودی مختلف، میزان تاثیر آنها بر مقادیر پیش بینی شده بدست آمده و بدین ترتیب پارامترهای حاکم و موثر بر پدیده بالاروی امواج شناسایی شدند و با استفاده از کل داده ها شامل بستر نفوذپذیر و نفوذناپذیر مدل سازی با شبکه های عصبی صورت گرفت و نتایج نشان داد که پارامترهای ورودی شاخص نوع شکست، نفوذپذیری، ارتفاع موج نسبی و شیب بستر دارای بیشترین اثر در مقادیر پیش بینی شده بالاروی امواج می باشند.در انتها همچنین نتایج نشان می دهد که دقت مدل های مبتنی بر شبکه عصبی بیشتر از روابط تجربی می باشد.

پدیده خستگی در سکوهای دریایی از جمله مهمترین مسائل این سازه ها می باشد که حدودا 35 درصد هزینه های تعمیرات و نگهداری سکو را به خود اختصاص می دهد. سازه های فلزی جکت که برای استخراج نفت و گاز بکار می روند معمولا از اعضای فلزی لوله ای شکل تشکیل شده اند که توسط جوش به هم متصل می شوند. اتصالات جوشی ممکن است باعث افزایش تمرکز تنش شده که به شدت بر روی عمر خستگی اتصال اثر می گذارد. برای سازه های فراساحل که در معرض بارهای دینامیکی قابل ملاحظه موج می باشند، خستگی در بسیاری از موارد ملاک طراحی است.امروزه با توجه به گسترش نیازهای بشر به منابع انرژی، مخصوصا منابع نفتی، استفاده از انواع سکوهای دریایی برای کشورها بسیار حائز اهمیت است. سازه های لوله ای جوش شده، بصورت متداول در سکوهای ثابت شابلونی استفاده می شوند. این سازه ها به شدت مستعد شکست حاصل از خستگی (fatigue) بدلیل تمرکز تنش در اتصالات جوش شده و بارگذاری سیکلی هستند. بکاربردن حلقه های داخلی سخت کننده (stiffener) در اعضای اصلی می تواند بطور موثری موجب کاهش تمرکز تنش در اتصالات سازه های فلزی جکت و در نهایت افزایش عمر خستگی سازه شود. تحقیقات نسبتا کمی روی رینگ های تقویت کننده اتصالات صورت گرفته است و نتایج معمولا محدود به بررسی های آزمایشگاهی است که به سالهای پیش بر می گردد. در این تحقیق، از نرم افزار ANSYS جهت تحلیل سازه استفاده شده است و سکوی مورد نظر همراه با تمام اتصالاتش به دو صورت همراه با سخت کننده و بدون سخت کتننده مورد بررسی قرار گرفته است. در طراحی های امروزی از این عمل اجتناب می گردد، چون شناسایی آسیب حاصل از خستگی در هر سخت کننده مشکل است. با اینحال، هنوز اتصالات فراوانی از سکوهای دریایی در سراسر جهان همراه با سخت کننده اجرا می شوند. در شکل 1 نحوه بکار بردن این رینگ ها در مدل آورده شده است.

دریاچه ارومیه به عنوان پهناورترین دریاچه داخلی کشور دارای نقش بسیار مهم در تعدیل اقلیم منطقه است. در این ناحیه در دهه های اخیر فعالیت های کشاورزی و صنعتی و هم چنین پروژه های زیر بنایی و توسعه منابع آب گسترش یافته است. این اقدامات اثرات قابل ملاحظه و اساسی بر شرایط اکولوژیکی و تراز آب دریاچه ارومیه داشته است. از سوی دیگر تغییرات آب و هوایی نقش به سزایی در مورد تراز سطح آب دریاچه دارد که تاکنون اثرات آن بر روی دریاچه با در نظر گرفتن توپوگرافی بستر دریاچه مورد بررسی واقع نشده است. در تحقیقی که در این زمینه به روش شبکه عصبی صورت پذیرفت اثر عمق دریاچه تا حداقل تراز مشاهداتی برداشت شده از ایستگاههای ساحلی اعمال شده و رابطه تراز های پایینتر آب در محاسبات وارد نشده است.

ناحیه ساحلی، محل پیوند آب و خشکی و فصل مشترک دو اکوسیستم با اختصاصات مجزا از یکدیگر است. توسعه اقتصادی، رشد سریع جمعیت، مهاجرت از بخش های درونی سرزمین به نواحی ساحلی و بهره کشی از منابع ساحلی، فشار فزاینده ای را بر مناطق ساحلی وارد می کند. امروزه علائمی از آشفتگی در بسیاری از نواحی ساحلی جهان و ایران به چشم می خورد، به گونه ای که این نواحی در آستانه رسیدن به مرحله افت تولید و اختلال در عملکردهای اکولوژیکشان هستند. از این رو قانون مند ساختن رابطه انسان با ناحیه ساحلی با هدف بهره برداری پایدار از خدمات آن ضرورت دارد. خطه ساحلی خزر به علت شرایط جلگه ای و پرتولید بودن و به دلیل وجود زمین های کشاورزی فراوان، با تقاضای زیاد برای سکونتگاه های شهری همراه است. این منطقه آسیب پذیر می باشد و تقاضای بالا در این منطقه منجر به رقابت، تضاد و آشفتگی می شود. یکی از راهکارهای جلوگیری از تخریب، ارزیابی شایستگی زمین برای استقرار کاربری ها است. در خطه ساحلی شمال کشور، شبکه سکونتگاهی انسانی یکی از پرتراکم ترین جمعیت های انسانی را در واحد سطح در خود جای داده است.

سواحل ماسه ای اغلب دارای امواج تحت سلطه هستند همچنین رسوبات دانه درشت بطور فزاینده ای باعث پر کردن دوباره سواحل شده که غالبا تغییرات بسیاری را در خطوط ساحلی ایجاد می کنند. درک محدود از فرآیندهای حاکم بر مورفولوژی ساحل، مانع از پیش بینی دقیق تغییرات خط ساحلی می شود. سوالی که اغلب در ذهن ایجاد می شود این است: امواج چه تاثیری در تغییرات خط ساحلی برجای می گذارند و واکنش ساحل در مقابل آنها چیست ؟ تغییرات خط ساحلی کلید بررسی عقب نشینی یا پیشروی ساحل است. تجزیه و تحلیل تغییرات خط ساحلی و پیش بینی دقیق تغییرات عرض سکوی ساحل با استفاده از روشهای آماری رگرسیون خطی تخمین زده می شود. تجزیه و تحلیل به این روش به شناسایی الگوهای رفتاری موج و ارتباط آن با موقعیت های خط ساحلی می پردازد. رگرسیون نوع متعارف تجزیه و تحلیل چند متغیره است که برای برقراری ارتباط بین دو مجموعه از متغیرها و شناسایی الگوهایی که به طور همزمان در مجموعه داده ها رخ داده می پردازد.در این تحقیق با انتخاب 3 ایستگاه در منطقه ساحلی نور واقع در جنوب دریای خزر و اندازه گیری روزانه تغییرات خط ساحلی و پارامترهای موج در مدت 6 ماه صورت گرفت این نقاط در شکل 1 نشان داده شده است. و سپس با استفاده از روش آماری رگرسیون خطی به بررسی روابط بین تغییرات پارامترهای موج و تغییرات خط ساحلی پرداخته شده این روش می تواند به پیش بینی تغییرات خط ساحلی بپردازد.

آگاهی از مشخصات باد محدوده خلیج فارس با توجه به کاربرد آن در مطالعه جریانات، امواج و مد طوفان از اهمیت زیادی برخوردار است. استفاده از مدلهای ریاضی هواشناسی یکی از روشهای جامع جهت پیش یابی مشخصه های باد مناطق مختلف می باشند که ارزیابی صحت نتایج آنها بررسیهای جامعی را می طلبد.البته این مدلها بصورت کلی و منطقه ای می باشند که برای استفاده از آنها در مناطق محلی بایستی مورد واسنجی قرار گیرند. لذا در تحقیق حاضر مدل ریاضی هواشناسی ECMWF-Operational در نسخه های Original و Modified در کل خلیج فارس در بازه زمانی سالهای 2003-1992 مورد تحلیل و بررسی قرار گرفته است و نتایج آنها با یکدیگر مقایسه شده اند. به منظور تعی ین صحت نتایج مدل های فوق در خلیج فارس، اطلاعات باد اندازه گیری شده در محل 13 ایستگاه هواشناسی موجود در منطقه، تحلیل و با نتایج مدلهای مذکور مورد ارزیابی قرار گرفته است.

برنامه ریزان، مدیران و اپراتورهای بنادر نسل جدید دید، نگرش و درک متفاوت و جدیدی از نوع فعالیت و توسعه این بنادر دارند. آنها بندر را به عنوان مجتمع دینامیک و در حال پیشرفت در یک مجموعه پیچیده از شبکه تولید، پخش و توزیع بین المللی کالا و خدمات می بینند. بر اساس این تفکر، تلقی و دیدگاه مدیران این نسل از بنادر از نقش انفعالی ارائه تسهیلات و خدمات بندری به نقش فعال همکاری در پروسه تجارت جهانی تغییر یافته است.با مطرح شدن رویکرد های نوین در مدیریت بنادر نسل جدید، سازمان بنادر و دریانوردی ناگزیر است که جهت تعالی صنعت دریانوردی و بنادر، به خصوص رشد و ارتقاء آن و نیل به هدف اصلی خود، تامین زیر ساخت ها و ارایه خدمات مطمئن مورد نیاز مشتریان، سیستم مدیریتی مناسبی را استقرار نماید.در این پژوهش بیان شده است که استفاده از مدیریت عملکرد، سیستم مناسبی برای این سازمان می باشد که به منظور پیاده سازی آن نخست باید نقشه استراتژیک سازمان بنادر و دریانوردی از روش کارت امتیازی متوازن (BSC) و بر اساس مدل مدیریت استراتژی متوازن (BSM)، با کمک دانش فنی و تجارب مشاورین متبحر و مدیران آگاه طراحی و ترسیم گردد. در این مقاله تدوین و پیاده سازی نظام مدیریت عملکرد در مجموعه سازمان بنادر و دریانوردی که موجبات نیل به اهداف تعالی سازمان را فراهم آورده و با رویکردی استراتژیک و کارآمد به مدیریت بنادر نسل جدید می نگرد، شرح داده شده است.

بحث عمر مفید خدمت رسانی سازه های بتنی از دیدگاه طراحی، تعمیر و نگهداری از اهمیت ویژه ای برخوردار می باشد. ساخت سازههایی با دوام کافی و همچنین تخمین عمر مفید خدمت رسانی باقی مانده سازه های موجود به منظور اقدامات تعمیر-نگهداری از اهداف شبیه سازی رفتار بتن در طول عمر آن از دیدگاه دوام با استفاده از مدل های ریاضی می باشند. ضایعات و خسارات ناشی از اثرات خوردگی روی سازه هایی که در سواحل دریا احداث می گردند، سالانه رقم قابل توجهی از هزینه های صنعت ساختمان را به خود اختصاص می دهد. در این راستا، شناخت عوامل خورنده به ویژه عوامل محیطی و پیش بینی میزان گسترش خرابی ها در طی دوره بهره برداری مستلزم آگاهی و مطالعه دقیق در این زمینه می باشد. بنا بر تحقیقات صورت گرفته، یکی از عوامل خرابی زودرس سازه های بتنی مسلح در محیط های خورنده بخصوص محیط دریایی نفوذ یون کلرید به درون بتن می باشد. بطور متوسط، حدود %5.3 از وزن آب دریا را نمک های مختلف تشکیل می دهند. این نمک ها در ترکیب با یکدیگر انواع کلرورها و سولفات ها (نظیر کلرید سدیم، کلرید و سلوفات منیزیم سولفات کلسیم و...) را تشکیل داده که هر یک از آنها به نحوی موجب تخریب سازه های بتنی مسلح واقع در محیط های دریایی می گردند. از این میان، کلرور ها نقش غالبی را در شروع و گسترش خرابی های ناشی از خوردگی فولاد مدفون ایفا می کنند.

در میان مولفه های یک واحد شناور، سیستم مهاربندی اهمیت ویژه ای دارد. برای طراحی سیستم های مهاربندی نیز پارامترهای مختلفی وجود دارد، نظیر نوع آنکورها، مقاومت خط مهاربندی، الگوی بستر، شرایط محیطی و مدت زمانی که واحد شناور، مهار شده باقی خواهد ماند. از این رو برای تعریف سیستم مهاربندی بهینه، یعنی سیستمی که منجر به تغییر مکان های مینیمم واحد شناور شود جوانب متعددی می بایستی در نظر گرفته شود. در این پژوهش الگوی سیستم مهاربندی که تغییر مکان های سازه را مینیمم نماید به عنوان پارامتر بهینه سازی مورد توجه قرار می گیرد. موضوع حاضر، در برخی تحقیقات اخیر بصورت یک مساله بهینه سازی با استفاده از الگوریتم ژنتیک مورد توجه قرار گرفته است (نظیر [1] و [2]). در برخی پژوهش های مشابه (نظیر [3]) بهینه سازی رایزرها با استفاده از الگوریتم ترکیبی فازی-ژنتیک مد نظر قرار گرفته است. همچنین در تحقیقات بسیاری، بهینه سازی سازه ها با توجه به جوانب مختلف طراحی با استفاده از منطق فازی بررسی شده است ([4] و [5]). لیکن در این تحقیق با استفاده از منطق فازی، الگویی بهینه برای سیستم مهاربندی شناور در مجموعه ای از شرایط محیطی نامتقارن بدست می آید که منجر به تثبیت بهتر و کاهش تغییر مکان های سیستم شناور می گردد.

پخش آلودگی در تالاب تحت تاثیر عوامل مختلف فیزیکی، شیمیایی و بیولوژیکی است. از آن جمله می توان به عوامل فیزیکی شکل تالاب، باد، جریان، دبی، محل تخلیه آلودگی به محیط و عوامل شیمیایی ضریب میرایی اشاره کرد. در این تحقیق به منظور مشخص نمودن عوامل موثر در پخش آلودگی، با مطالعه چگونگی پخش آلودگی در دریا، به روشی برای مدل کردن پخش آلودگی دست یافته و معادلات حاکم بر آن تعیین شده است. با توجه به ماهیت معادلات و کم عمق بودن تالابها و با عنایت به اینکه نرم افزار Mike 21، یک مدل دوبعدی در سطح و متوسط گیری در عمق می باشد، این نرم افزار برای تحلیل عوامل موثر در پخش آلودگی استفاده شده است و از طریق تغییر یکی از پارامترهای موثر و ثابت فرض نمودن پارامترهای دیگر نحوه و میزان تاثیر آن عامل، به صورت آنالیز حساسیت مورد بحث و بررسی قرار گرفته است. به منظور ملاحظه اثر ضریب پخش، جریان، دبی و محل تخلیه بر چگونگی پخش آلودگی در تالاب از نمونه واقعی تالاب گمیشان استفاده کرده و با در دست داشتن مقادیر واقعی پارامترها تاثیر هر کدام از آنها را بر پخش آلودگی مورد بحث و بررسی قرار گرفته است. همچنین تاثیر پارامتر شکل و نسبت عرض و طول تالاب بر روی میزان پخش نیز در یک تالاب مستطیلی شکل بررسی شده است. نتایج این تحقیق نشان می دهد که هرچه تالاب کشیده تر باشد، انتقال آلودگی و پخش آن سریعتر صورت گرفته و در نتیجه رقیق شدگی بیشتری را شاهد خواهیم بود. همچنین میزان رقیق شدگی به ازاء افزایش سرعت برای سرعت جریانهای بالاتر به ترتیب در وسط تالاب کمتر شده و در انتهای تالاب میزان رقیق شدگی بیشتر می گردد.

لطفا برای مشاهده چکیده به متن کامل (PDF) مراجعه فرمایید.

یکی از بزرگترین تهدیدات محیط زیست گرم شدن کره زمین است.گرم شدن زمین یا گرمایش زمین نام پدیده ای است که منجر به افزایش میانگین دمای سطح زمین و اقیانوس ها گردیده است. عوامل زیادی اعم از طبیعی یا انسان ساخت بر تغییرات آب و هوا موثرند.چرخه 11 سال یک بار خورشید، تغییرات کوچک در مدار گردش زمین، اثر گلخانه ای طبیعی یا جذب اشعه ورودی خورشید به وسیله ابر، ذرات معلق، ازن و سایر گازهای طبیعی مثل بخار آب، دی اکسید کربن، اکسیدهای نیتروژن، طغیان آتش فشان ها و بالاخره تغییرات طبیعی آب و هوا از جمله این عوامل هستند.

واحدهای جک آپ از دهه 1955 وارد عملیات اکتشاف و استخراج نفت و گاز شدند. یک سکوی جک آپ سازه ای است مشتمل بر بدنه، سه یا چهار پایه خرپایی مشبک، نوعی شالوده و مکانیسمی برای بالا و پائین بردن پایه ها. این مجموعه در حالتی که پایه ها از بدنه افراشته هستند، به محل مورد نظر حمل می شود. سپس پایه ها با مکانیسمی ویژه به پایین رانده شده و پس از رسیدن به بستر با پمپاژ آب دریا درون مخازن شناوری تعبیه شده در داخل بدنه، پیش بارگذاری و به بستر دریا فرو می روند. آنگاه بدنه تا ارتفاع مورد نیاز که بر مبنای شرایط موضعی دریا تعریف و تعیین می گردد با کمک همان مکانیسم ویژه بالا برده شده و در تراز عملیاتی آن تثبیت می شود.

ربات های زیر آبی (AUV) در اندازه ها و ابعاد متفاوت و با گستره متنوعی از فناوری ها و امکانات در سال های اخیر طراحی، ساخت، آزمایش و بکارگیری شده اند و حتی در برخی موارد به تولید صنعتی رسیده اند. انواع این ربات ها از نمونه های کوچک و ساده ای که صرفا مجهز به دوربین فیلمبرداری کوچکی هستند تا گونه های پیشرفته و بسیار پیچیده ای که در اعماق بیش از شش هزار متری دریا امکان انجام عملکردهای متنوع و متعددی را دارند، شامل می شوند.

در بین روش های مدل سازی جریان هایی با سطح آزاد، روش حجم سیال روشی متداول و پرکاربرد می باشد. در این روش تاکنون الگوریتم های مختلف و متنوعی ارائه گردیده است که یکی از آنها روش Youngs می باشد. در این روش، در ابتدای هر مرحله شیب فصل مشترک و یا بردار یکه عمود بر سطح در هر سلول مشخص می گردد سپس با مشخص شدن وضعیت قرارگیری سطح آزاد در هر سلول و نیز با توجه به میدان سرعت، می توان شار عبوری سیال را در وجوه هر سلول محاسبه نمود. لذا با محاسبه مقادیر جدید کسر حجمی، موقعیت سطح آزاد در گام زمانی بعد مشخص می گردد. به منظور افزایش دقت این روش، می توان از تکنیک شبکه ریز، سطح مشترک دقیق تری را محاسبه نمود. در این تحقیق مدلسازی جریان ب ااستفاده از روش Youngs و تکنیک شبکه ریز انجام شده است. صحت و دقت مدل به کمک آزمون استاندارد جریان برشی مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد که استفاده از تکنیک شبکه ریز دقت و زمان اجرای مدل را به مقدار قابل توجه بهبود می بخشد.

موج شکن، سازه ای است که می تواند یک ناحیه امن را در بندرگاه برای بارگذاری و بارگیری کشتی ها فراهم آورد. از میان انواع موج شکن ها، موج شکن های حفره دار برای مستهلک کردن انرژی امواج نزدیک ساحل قابلیت بسیار بالایی دارد. در این مطالعه یک مدل اصلاح شده بر اساس راه حل کلی ارائه شده توسط Li و همکاران (2003) برای محاسبه پتانسیل موج ورودی، عبور کرده و منعکس شده از این موج شکن ارائه شده است. در این مدل پارامتر امتداد موج ورودی در نظر گرفته شده است. این پارامتر نقش مهمی در انعکاس و رد شدگی موج از دیواره های موج شکن و در واقع در کارایی این نوع موج شکن ایفا می کند. امتداد بهینه موج که در آن کمترین انعکاس از موج شکن اتفاق می افتد برای موج شکن محاسبه شده است. نتایج بدست آمده می تواند برای انتخاب نوع و جانمایی موج شکن های حفره دار در دریا با توجه به شرایط خاص محیطی به عنوان دستورالعمل مورد استفاده قرار گیرد.

خط لوله در بستر ناهموار دریا در محیط بسیار پیچیده و متغیری قرار دارد. اگر در منطقه کاری خط لوله، جریان دریایی قابل توجهی وجود داشته باشد، عبور جریان از روی خط لوله باعث پراکنش گردابه ها در دنباله جریان عبوری شده و این وضعیت نیز نیروی تحریک متغیری را به دهانه وارد و معمولا قسمت هایی از خط لوله به صورت معلق قرار می گیرد. در چنین وضعیتی ارتعاش و در نتیجه خستگی به دلیل نیروی نوسانی وارد شده ایجاد می شود. برای محاسبه نیروی وارد به دهانه آزاد خط لوله در اثر تغییرات جریان در دنباله آن باید بتوان جریان در اطراف لوله را به خوبی مدل نمود. با توجه به ابعاد لوله و سرعت جریان دریایی، معمولا جریان به صورت آشفته خواهد بود و لذا باید از روش های مناسب مدلسازی جریان آشفته استفاده کرد. در این تحقیق جهت بررسی الگوی جریان اطراف خط لوله دریایی، از گسسته سازی معادلات ناویر استوکس به روش حجم محدود استفاده گردید.جهت مدل سازی آشفتگی از روش شبیه سازی گردابه های بزرگ به عنوان روش اصلی و روش K-Epsilon به عنوان روش شروع کننده حل استفاه گردید. نتایج تحقیق محدوده های حضور گردابه ها و نقاط جدایش جریان و حدود تغییرات ضرایب پسا و برا را به وضوح مشخص می نماید.

سکوهای جک آپ سازه های شناوری هستند که در هنگام انجام عملیات با جک کردن پایه های خود و قرار دادن آنها بر روی بستر دریا به صورت یک سکوی ثابت با قابلیت عملیات حفاری در آب های تا عمق 100 متر، مورد بهره برداری قرار می گیرند. این سازه ها به دلیل استقامت بالا و جابه جایی کوچک در برابر نیروهای محیطی در هنگام عملیات نسبت به سایر انواع دیگر سکوهای حفاری (مانند سکوهای نیمه شناور، کشتی های حفاری و...) و همچنین توانایی انجام عملیات در عمق های مختلف، در دهه های اخیر مورد توجه بخش فراساحل قرار گرفته اند. از مهمترین دلایلی که سبب استقبال از این نوع سکوها جهت انجام حفاری اکتشافی و توسعه ای گردید، می توان به قابلیت های بالای انجام عملیات در آب های نیمه عمیق، توانایی تطبیق با بارهای متغیر محیطی و تغییرشکل کوچک در برابر آنها و قابلیت بالای حمل و نقل بین نقاط مختلف با صرف کمترین هزینه اشاره نمود.

مطالعات اخیر بررسی خطرپذیری نوار ساحلی کشور نشان دهنده پایین بودن خطر سونامی در ساحل ایرانی دریای خزر و پیرامون خلیج فارس در اثر حرکت گسلها در حین زلزله های احتمالی می باشد. از طرف دیگر سوابق تاریخی موید بالا بودن ریسک برخورد امواج سونامی تولید شده در بخش غربی اقیانوس هند و سونامی های حاصل از گسل فعال مکران به سواحل ایرانی دریای عمان است. سونامی هایی که در اقیانوس هند بوجود می آیند می توانند بخشهای جنوب شرقی ایران را تحت تاثیر قرار دهند. علاوه بر خطر برخورد سونامی هایی که از اقیانوس هند می آیند گسل بسیار فعال مکران نیز در مجاورت و به موازات خط ساحلی دریای عمان وجود دارد. همانگونه که در شکل 1 مشاهده می شود گسل مکران به موازات خط ساحلی کشور با فاصله ای حدود 100 کیلومتر در دریای عمان امتداد یافته است. این گسل خطرناکترین گسلی است که به موازات خط ساحلی ایران قرار گرفته و قادر است سونامی های بزرگی را به بوجودآورد. هر سونامی که توسط گسل مکران ایجاد شود مستقیما به سواحل دریای عمان در ایران برخورد خواهد نمود.

سواحل در گذر تاریخ، بطور قطع جذابترین سکونتگاه ها برای انسان بوده است. چنین شرایطی با پیامدهای زیست محیطی همراه بوده است به گونه ای که کاهش تنوع زیستی، کاهش منابع زنده، تخریب زمین های ساحلی، فرسایش کرانه ها، رسوب گذاری در دهانه رودخانه ها، پرشدن تالاب های ساحلی و آلودگی ها نشانه ای از آن است. بروز مشکلات روزافزون در مناطق ساحلی جهان در نیمه دوم قرن گذشته موجبات نگرانی کشورها و مجامع جهانی را فراهم آورده و توجه برنامه ریزان را به خود معطوف داشته است. مدیریت یکپارچه مناطق ساحلی به عنوان اصلی ترین روش نجات سواحل از آشفتگی های زیست محیطی شناخته شده و کشورهای بسیاری در جهان از طریق تهیه برنامه مدیریت یکپارچه مناطق ساحلی، در جستجوی توازن بخشیدن نیاز انسان به خدمات منطقه ساحلی با توان ها و آستانه های طبیعی این مناطق بوده اند.

بهره گیری از رادیوهای برای تقاضای کمک در موارد اضطراری از اواخر قرون نوزده و اوایل قرن بیستم میلادی با استفاده از کدهای مورس اغاز شد. سپس انتقال صوت با رادیوهای آنالوگ امکانپذیر گردید که تا امروز از این رادیوها برای انتقال صوت و تقاضای کمک توسط شناورها استفاده می گردد. با اختراع رادیوهای دیجیتال و احساس ضرورت ارسال پیام های متنی در بین کاربران روی شناورها و یا بین شناور و ایستگاه های ساحلی، سیستم رادیوهای دیجیتال با پیام انتخابی اختراع و مورد بهره برداری قرار گرفت. این سیستم برای تقاضای کمک توسط شناورهای درحال اضطرار به کار گرفته می شود. هدف نهائی زمانی حاصل می گردد که دریافت کننده پیام خصوصا در ساحل بتواند نوعی کمک رسانی نماید. کمک رسانی نیاز به نیروی انسانی آموزش دیده و تجهیزات مناسب دارد. با توجه به برد رادیوهای دیجیتال دارای پیام انتخابی و تعدد ایستگاه های ساحلی مجهز به این نوع رادیو، تامین آنها در همه ایستگاه های ساحلی مقدور نیست. ایجاد مراکز تجسس و نجات و تامین ملزومات مورد نیاز نیز ایجاب می نماید که این مراکز مستقیما، با سرعت، دقت به پیام های درخواست کمک اضطراری دسترسی داشته باشند. راه حل موجود ایجاد شبکه رادیوهای دیجیتال با پیام انتخابی با مرکزیت مراکز تجسس و نجات دریائی است.سازمان به طور هوشمندانه این موضوع را مد نظر داشته و نسبت به مطالعه، طراحی و بررسی برای ایجاد شبکه ای از این نوع رادیوها اقدام نموده است که بتواند همه آبهای ساحلی و خارج از آن را پوشش داده و نسبت به تکمیل فرایند شنود پیام های اضطراری و کمک رسانی از طریق مراکز تجسس و نجات دریائی اقدام نماید.

یکی از روشهای ارزیابی تغییر خط ساحلی ارزیابی تعادل توده رسوب و وضعیت طبیعی رسوبات است. رسوب سبب افزایش خشکی (فلات قاره) می شود و اثرات آنرا می توان توسط بررسی پروفایل ساحلی تعیین کرد [2]. برای پیش بینی وقوع فرسایش یا رسوبگذاری در ساحل و شکل گیری تغییر عرض ساحل مطالعات بسیاری صورت گرفته است. گسترده ترین و رایج ترین پارامتر مورد استفاده در این خصوص پارامتر بدون بعد سرعت سقوط است که این پارامتر می تواند به عنوان روشی در پیش بینی نوع مورفولوژی ساحل باشد [3].این مقاله به بررسی مشخصه های مورفولوژیک ساحل نور واقع در جنوب دریای خزر با استفاده از مشخصات فیزیکی امواج وباد و تاثیرات آن روی ساحل نیز استفاده شد همچنین با تعیین قطر دانه های d50 رسوبات منطقه و قرار دادن آن در فرمولهای سرعت سقوط دانه های رسوب این مقادیر تعیین شد و همچنین با بکار بردن این مقادیر پارامتر بدون بعد سرعت سقوط محاسبه شده و در نهایت نوع مورفولوژی ساحل نور تعیین شد. نور از شهرهای استان مازندران در کشور ایران بین 36 درجه و 1 دقیقه تا 36 درجه و 38 دقیقه عرض شمالی و 51 درجه و 18 دقیقه تا 52 درجه و 16 دقیقه طول شرقی واقع است. شکل 3-1 موقعیت و شمای کلی منطقه مورد مطالعه را نشان می دهد.

با توجه به مشکلات و محدودیت های بنادر جنوبی ایران جهت پذیرش کشتی ها از نظر تعداد و ظرفیت، و همچنین به جهت بهبود عملکرد این بنادر، در سال های اخیر، طرح توسعه آن ها از جمله گسترش و تکمیل حوضچه ها، احداث اسکله های جدید با قابلیت پهلودهی کشتی های بزرگ، احداث تاسیسات زیربنایی و تجهیزات مدرن بندری و غیره مورد توجه و تاکید بسیار قرار گرفته است. طرح توسعه مجتمع بندری شهید رجایی، با توجه به موقعیت فوق العاده و استراتژیک این بندر در منطقه از جمله مهم ترین این موارد می باشد. در این طرح به منظور احداث اسکله های جدید با قابلیت پهلودهی کشتی های نسل ششم و با توجه به شرایط ژئوتکنیکی پروژه، عمق آبخور و سایر مطالعات صورت گرفته، سیستم دیوار دیافراگم بتنی مهارشده به عنوان گزینه منتخب ساخت اسکله، مورد تایید قرار گرفته است.با توجه به مزیت های سیستم اسکله های دیوار دیافراگم بتنی مهار شده و استفاده گسترده از آن ها و با عنایت به ملاحظات مالی و هزینه های احداث این پروژه ها، بازنگری فرآیند طراحی و بهینه سازی این نوع اسکله ها امری ضروری به نظر می رسد. در فرآیند استفاده از الگوریتم های بهینه سازی جهت محاسبه قیدهای حاکم بر سازه نیازمند تحلیل آن می باشیم. این مطلب به دلیل پیچیدگی های خاص این پروژه و طولانی بودن زمان مورد نیاز جهت تحلیل دینامیکی غیرخطی سازه امری دشوار و بسیار زمان بر تلقی می گردد.در این مقاله ضمن مطالعه موردی فاز دوم طرح توسعه مجتمع بندری شهیدرجایی از روش الگوریتم باینری جامعه پرندگان جهت بهینه سازی سیستم اسکله دیوار دیافراگم بتنی مهارشده با تغییر متغییر های طراحی استفاده گردیده است. قیدهای حاکم بر مساله بهینه سازی شامل تنش المان های سازه ای و اختلاف جابه جایی افقی دیوار اصلی اسکله (Quay Wall) می باشد که این مورد با استفاده از تکنیک تقریب سازی شبکه عصبی مصنوعی محاسبه می گردد.

به دنبال سونامی ویرانگر اقیانوس هند که موجب خسارات گسترده و کشته شدن بیش از 225000 نفر گردید، آگاهی عمومی در مورد سونامی ها افزایش یافته است. تمرکز جمعیت در طول سواحل دریای خزر همانند سایر مناطق ساحلی سراسر جهان احتیاج مبرم ارزیابی خطر سونامی در این منطقه را نشان می دهد.سونامی های لرزه ای دریای خزر در خلال ده سال اخیر کم و بیش بررسی شده است. اگر چه مجموعه اطلاعات به دست آمده از وقایع تاریخی، لرزه خیزی منطقه ای و مدل سازی های عددی دریای خزر وقوع متناوب سونامی های لرزه ای در گذشته و احتمال تکرار آن ها را در آینده نشان می دهد، لیکن وقایع ثبت شده در گذشته چندان مخرب نبوده اند. بااین وجود فعالیت لرزه ای تنها عامل تولید سونامی در دریای خزر محسوب نمی شود. در دریاها اصولا امکان وقوع سونامی های موضعی مخرب ناشی از زمین لغزش های زیرسطحی، گسستگی تپه های گلی و سایر عوامل نیز وجود دارد که در این منطقه به دلیل نبود اطلاعات قابل اعتماد و کم بودن فراوانی وقوع به اندازه کافی مطالعه نشده اند.

نقش دریاها در زندگی بشر از دیرباز به گونه ای بوده که بسیاری از نیازهای خود را از طریق آن برآورده می ساخته است. در این میان سواحل و بنادر بعنوان محل ورود و دسترسی به دریاها و اقیانوس ها دارای جایگاه ویژه ای می باشند، به همین دلیل بررسی و مطالعه در زمینه مهندسی سواحل و دریا از اهمیت خاصی برخوردار بوده است.امروزه برای شناخت بیشتر و مدلسازی فرایندهای دریایی نظیر امواج و جریانات دریایی، انتقال رسوب، پخش آلودگی، شوری، حرارت و محیط زیست دریا، مدلهای عددی بسیاری چه بصورت مهندسی و بزرگ مقیاس و چه مدل‍‍های کوچک مقیاس و عمدتا با کاربردهای تحقیقاتی توسعه یافته اند.

تعیین مقدار روگذری از روی موج شکن تاثیر به سزایی در بهینه کردن مقطع موج شکن دارد. به طور معمول در طراحی موج شکن تراز تاج بر اساس معیاری که برای روگذری مشخص شده، تعیین می گردد. این معیار بر اساس کاربری پشت موج شکن و نیز پایداری شیب سمت حوضچه بدست می آید. تاکنون روابط زیادی جهت تعیین مقدار روگذری از روی موج شکن ارائه شده است که هر کدام از آنها بسته به شرایط فیزیکی مقطع و شرایط هیدرودینامیکی، نتایج متفاوتی را ارائه می کنند و ممکن است در برخی شرایط نتایج نزدیک به واقعیتی ارائه کنند و در شرایط دیگری نتایج نادرستی دهند.در این مقاله مقادیر روگذری اندازه گیری شده در مدل فیزیکی موج شکن جدید بندر انزلی، در مقایسه با روابط مختلفی که جهت محاسبه مقدار روگذری توسط افراد مختلف ارائه شده، مورد ارزیابی قرار گرفته است.

خلیج چابهار در شمال دریای عمان و سواحل جنوب شرقی ایران واقع شده است. برنامه های عظیم حمل و نقلی طرح ریزی شده برای این منطقه از یک سو و موقعیت برجسته محیط زیستی این منطقه از سوی دیگر بر اهمیت توجه به اثرات سوء فعالیت های صنعتی که می تواند گیاهان و جانوران دریایی و همچنین اقتصاد محلی وابسته به ماهیگیری این منطقه را تهدید کند افزوده است. در این مقاله کاربرد کاوش عددی در برآورد زمانی تجدید پذیری آب را بر اساس پیگردی آلودگی فرضی در خلیج چابهار را نشان می دهیم. بدین منظور از مدل عددی هیدرودینامیکی تفاضل محدود open source چند منظوره به نام «COHERENS» که قابلیت مدلسازی محیط زیستی در محیط های آبی مانند فلات قاره ها و مصب رودها و انتقال آلودگی ها و رسوب را دارا می باشد استفاده شده است. مدت زمان لازم برای تجدید آب به سادگی قابل اندازه گیری مستقیم نیست اما به صورت غیر مستقیم با استفاده از این مدل عددی به دست آمده است.این مدل با در نظر گرفتن مولفه های جزر و مدی و سرعت جریان موازی ساحل در مرز آزاد دریا، تنش سطحی به صورت تابعی از سرعت باد، دمای هوا، رطوبت نسبی و انتقال حرارت در سطح آب مدلسازی شده است. اطلاعات تکمیل شده در مورد مدت زمان لازم برای تجدید آب می تواند در تعیین کیفیت آب در محیط های ساحلی و همچنین در مدیریت حد پایداری منابع دریایی مورد استفاده قرار گیرد.

کشور ایران با بالغ بر 5000 کیلومتر خط ساحلی، یکی از کشورهایی است که محدوده قابل توجه از سرزمین آن در ارتباط مستقیم با دریاست. اقتصاد، گردشگری، پراکندگی سکونتگاه های زیستی، مناطق حساس و ارزشمند زیست محیطی و... زیرسیستم هایی هستند که از دریا تاثیر پذیرفته و بر آن تاثیر می گذارند. در این میان نوع بهره برداری از زمین تبلور برآیند نیروهای موثر در سرزمین است. اقتصاد و محیط زیست را شاید بتوان دو زیرسیستم اصلی در برهم کنش نیروهای فوق معرفی کرد. انعکاس فضایی روابط فوق همان است که بر سطح زمین به صورت محیط کالبدی و مصنوع نمایان می شود.مدیریت یکپارچه مناطق ساحلی، یکی از گام های اساسی در پاسخ به مسایل زیست محیطی و بهره برداری از منابع طبیعی در سواحل بوده و بخش مهمی از دستور کار جهانی در قرن بیست و یکم می باشد. امروزه هیچ طرح توسعه ای نیست که به ایده توسعه پایدار، دست کم در مطالعات پایبند نباشد. شاید یکی از عرصه هایی که توسعه پایدار نقشی پایه دارد، عرصه سواحل است. این مهم در بسیاری از کشورهای توسعه یافته به سیاست های کنترل و پایش توسعه ترجمه شده است. مقاله حاضر حاصل بخشی از مطالعات انجام شده در طرح مدیریت یکپارچه سواحل است که به مبحث برنامه ریزی کاربری پرداخته است.

لطفا برای مشاهده چکیده به متن کامل (PDF) مراجعه فرمایید.

یکی از پدیده های مخرب که همواره مورد توجه مهندسین قرار داشته و آنها سعی کرده اند که همواره برداشت دقیقی از نحوه و میزان تخریب آن داشته باشند پدیده آبشستگی در اطراف پایه های پل است. محققین مختلف در سراسر دنیا همواره به بررسی این پدیده پرداخته و راهکارهای مختلفی به منظور کنترل آن و یا کند کردن توسعه آن در اطراف پایه های پل ها ارائه داده اند. آبشستگی فرآیندی وابسته به زمان بوده و گذشت زمان نقش مهمی را در میزان توسعه و تخریب آن ایفا می کند. در این تحقیق به بررسی میزان توسعه فرآیند آبشستگی در اطراف پایه های مستطیلی با دماغه گرد همراه با صفحات مستغرق پرداخته شد. این صفحات با ایجاد جریانات ثانویه مقدار و جهت تنش برشی بستر را تغییر می دهند که منجر به تغییر سرعت، عمق و انتقال رسوب در منطقه مورد نظر می شود. آزمایشات برای پایه با زاویه 0، 5 و 10 درجه با جهت جریان و صفحات مستغرق با آرایش های مختلف انجام شد. در آزمایشات، صفحات مستغرق در دو زاویه 20 و 30 درجه با جهت جریان و سه ارتفاع 0، 1.25 و 2.5 سانتیمتر روی بستر نصب شدند. نتایج آزمایشات نشان داد که صفحات مستغرق علاوه بر کنترل فرآیند آبشستگی در قسمت جلو پایه، تاثیر خوبی در کنترل توسعه زمانی فرآیند آبشستگی دارند. حداکثر کاهش عمق آبشستگی برای پایه 0، 5 و 10 درجه با صفحات مستغرق با ارتفاع 2.5 سانتیمتر در روی بستر و زاویه 30 درجه با جهت جریان به ترتیب در حدود 45.57، 39.76 و 27.78 درصد بود.

محاسبه نیروهای حاصل از امواج در سازه های فراساحلی پایه ای برای طراحی و ساخت این سازه ها می باشد. در ساخت سازه های جکتی اعضای استوانه ای مرسوم ترین اعضا هستند. بنابراین در بسیاری از تحقیقات به عنوان یک رویکرد اساسی به منظور بررسی پدیده های متعدد مد نظر می باشند. در کنار تئوری های مختلف، شبکه های عصبی مصنوعی و شبکه های موجک دو روش توانمند هستند که برای تخمین این نیروها به کار می روند. یک شبکه عصبی موجکی در واقع تلفیقی از تئوری تبدیل موجک با مفهوم اصلی شبکه های عصبی است که به کارگیری آن به عنوان جایگزینی مناسب در شبکه های پیشخورد عصبی جهت تخمین و تقریب توابع غیر خطی اختیاری پیشنهاد می شود. هدف اصلی این مقاله ارزیابی توانایی روش شبکه عصبی و حالت خاصی از شبکه عصبی موجکی تحت عنوان ویونت در پیشگویی نیروهای هیدرودینامیکی طولی ناشی از امواج در یک عضو استوانه ای قائم می باشد. نتایج عددی بدست آمده حاکی از آن است که نه تنها شبکه های عصبی و ویونت در تخمین این نیروها از قابلیت بالایی برخوردارند بلکه شبکه ویونت نسبت به شبکه پیشخورد عصبی عملکرد بهتری را داشته است.

تخمین دقیق ویژگی های لایه مرزی در اکثر تحقیقات و پروژه های علوم پایه و مهندسی مساله اصلی و محافظت محیط ساحلی موضوع حیاتی بسیاری از کشورهاست. برای محافظت ساحل از امواج، سازه های دریایی مثل موج شکن ها، دیواره های دریایی، کیسونها و ... استفاده می شوند. خسارت و از بین رفتن سازه های دریایی، دو علت اصلی دارد: 1- ویژگی ساختاری (که نیرو و ضربه موج روی سازه اثر می کند) و 2- بی ثباتی کف مثل آب شستگی در مجاورت سازه. بنابراین درک بهتر ویژگی های مرز کف تقریبا مهمترین مساله برای مهندسی ساحل که شامل طراحی سازه های ساحلی است می باشد.

لطفا برای مشاهده چکیده به متن کامل (PDF) مراجعه فرمایید.

واژه خور (Khoor) ریشه در زبان عربی دارد و نوعی از شاخابه (Inlet) است که به واسطه پیشرفتگی آب دریا در خشکی در اثر جزر و مد ایجاد می گردد. این فرم هیدرولوژیک ساحلی معمولا دارای طولی بیش از عرض آن بوده و با هیچ آبراهه ای در خشکی ارتباط ندارد و به تدریج با فاصله گرفتن از دریا باریک می شود تا سرانجام انتهای آن در اراضی هم سطح ناپدید گردد. خورها ممکن است دارای شکل های مارپیچی، منشعب و تاج مانند باشند.

ایران با بیش از 3000 کیلومتر مرز ساحلی یکی از کشورهای پر ساحل دنیا محسوب می شود. بنابراین طراحی، ساخت، ترمیم و تقویت سازه های دریایی در نواحی ساحلی ایران به یک ضرورت تبدیل شده است. از این میان، اسکله شمع و عرشه به دلایل متعدد مورد توجه بیشتری واقع است. در طراحی این اسکله ها ضوابط مختلف توصیه شده در آیین نامه های معتبر سازه های دریایی بایستی رعایت گردد. این ضوابط تاثیرات ناشی از عوامل جوی را در طول عمر سازه در کنار شرایط فوق العاده در خود جای داده اند. بنابراین درجه اهمیت و کاربری این سازه ها، بررسی های دقیق تر در این خصوص را ایجاب می کند.در این تحقیق دو مورد اسکله شمع و عرشه یکی با شمعهای قائم و دیگری با شمعهای مایل که از ا سکله های مورد بهره بردای در بندر پتروشیمی پارس جنوبی می باشند. به کمک نرم افزار اجزای محدود مدل گردید. پس از تحلیل بار افزون اسکله تحت اثر بار های ذکر شده، نتایج حاصل از آنالیز مورد ارزیابی قرار گرفته است. با بررسی پاسخ این سازه ها نقاط ضعف آنها پیدا شده سپس سیستم مقاوم لرزه ای بصورت متناسب با سازه اسکله موجود پیشنهاد گردید.همچنین بار تحریک لرزه ای مناسب جهت اعمال به سازه و بدست آمدن بحرانی ترین پاسخ انتخاب گردید. به دنبال آن مدلسازی اندرکنش خاک - سازه با توجه به نوع خاک محل احداث سازه صورت گرفت و تغییرات خاک در بستر شمع های اسکله به روش طول گیرداری معادل که برگرفته از آیین نامه سازه های دریایی ژاپن می باشد انجام شد و پاسخ سازه بهسازی شده با پاسخ سازه در حالت اول مقایسه گردید. نتایج حاصل از مدل سازی و تحلیل های عددی نشان می دهند روش بهسازی پیشنهادی در این تحقیق به نحو قابل توجهی رفتار سازه را بهبود بخشیده است.

کانال قشم یا تنگه خوران (شکل 1) یکی از مهمترین مناطق دریایی ایران و منطقه می باشد. قرارگیری مهمترین بنادر ایران (بندر رجایی و باهنر) در شرق کانال و مهمترین زیستگاه آبی کشور (جنگل های مانگرو) در غرب کانال و ظرفیت بالای توسعه سواحل شمالی و جنوبی، اهمیت ویژه اقتصادی، زیست محیطی و استراتژیک به این منطقه بخشیده است. در این تحقیق با استفاده از مدلهای عددی Mike21، Mike3، Delft3D و با توجه به اطلاعات میدانی موجود، مدلسازی کمی و کیفی دو بعدی و سه بعدی جهت بررسی شرایط هیدرودینامیک و مدل دو بعدی یکساله جهت بررسی الگوی کیفی از نحوه انتقال رسوبات در منطقه صورت پذیرفته است. داده های میدانی نوسانات سطح آب و مولفه های جزر و مدی در دو مرز باز شرقی و غربی اعمال گردید. واسنجی مدل با استفاده از پارامتر زبری بستر و مقایسه نتایج مدل با مقادیر اندازه گیری شده نوسانات سطح آب در مرکز کانال صورت پذیرفت. اعتبار سنجی مدل با مقایسه مقادیر سرعت جریان های بدست آمده از مدل با مقادیر اندازه گیری شده میدانی در سه نقطه در شرق، مرکز و غرب کانال صورت پذیرفت. آنالیز حساسیت مدل نسبت به باد و موج، تاثیر جزر و مد را به عنوان اصلی ترین عامل ایجاد جریان ها در منطقه نشان می دهد. نتایج نشان دهنده غلظت بالاتر رسوبات در مناطق غربی کانال می باشد. از جمله نتایج مهم این مدلسازی، مشخص شدن مناطق تحت رسوبگذاری و فرسایش در کانال قشم می باشد.

انتقال رسوبات بصورت بار بستر در ایجاد مشکلات زیست محیطی و اقتصادی در بنادر و کاهش عمر مفید سازه های ساحلی نقش اساسی دارد. از این رو، این پدیده از مسائل بسیار مهم در مهندسی سواحل به حساب می آید. انتقال بار بستر در تنش های برشی کم تا متوسط جریان به صورت انتقال جهشی و در تنش های برشی زیاد به صورت انتقال توده ای انجام می گیرد. در مقاله حاضر، یک مدل دوفازه لاگرانژ-لاگرانژ بر پایه روش ذره ای SPH برای شبیه سازی هیدرودینامیک انتقال بار بستر در حالت انتقال جهشی تحت جریان یکطرفه توسعه یافته است. در مدل دوبعدی حاضر، فازهای سیال و رسوب به طور مجزا مدلسازی گشته و برهمکنش آن ها با تعریف نیروی دراگ به عنوان ترم اندرکنش سیال-رسوب در نظر گرفته شده است. نتایج شبیه سازی میدان سرعت جریان با نتایج آزمایشگاهی یگانه بختیاری (1997) مقایسه گردیده است. مطابقت خوب بین نتایج مدل عددی و مدل آزمایشگاهی بیانگر قدرت مدل لاگرانژ-لاگرانژ حاضر در شبیه سازی مکانیسم انتقال رسوبات تحت تنش های متوسط می باشد.

امروزه موج شکن های مستغرق بطور فزاینده ای در نواحی ساحلی جهت محافظت از خطوط ساحلی در برابر فرسایش مورد استفاده قرار گرفته اند. کارکرد اصلی موج شکن های مستغرق در نواحی ساحلی، کاهش انرژی موج در اثر شکست موج و مستهلک نمودن انرژی آن پیش از رسیدن به ساحل همراه با حفظ منظره طبیعی ساحل می باشد. بهبود دانش موجود در مورد تاثیرات موج شکن های مستغرق روی امواج و جریانهای دریایی سبب انجام محاسبات دقیق تر در زمینه های تعیین نحوه و میزان جابجایی رسوبات دریایی در حضور اینگونه سازه ها می شود. همچنین این سازه ها نقش مهمی در حفظ اکوسیستم منطقه و ایجاد محیطی مناسب و حفاظت شده برای جانداران و ماهی ها ایفا می کنند.

یکی از مهمترین شاخص های آلودگی اکوسیستم های آبی تغییر در فاکتورهای فیزیکی و شیمیایی آب است که می تواند بر بیولوژی، فیزیولوژی و اکولوژی موجودات آبزی تاثیر گذار باشد.اندازه گیری متغیرهای کیفی آب (دما، شوری، اکسیژن محلول و PH) می تواند یک دید اولیه از هر ایستگاه به ما بدهد.بندر امام خمینی (ره) با دارا بودن بالاترین رکورد تخلیه و بارگیری در بین بنادر کشور سالانه پذیرای صدها فروند کشتی اقیانوس پیماست که این منطقه را به یکی از مناطق با ترافیک سنگین دریایی تبدیل کرده است.در این مطالعه فاکتورهای PH، EC، COD، TDS و کدورت در اسکله های مختلف و در ماه های مختلف در سال مورد بررسی قرار گرفت. کلیه روشهای نمونه برداری و آنالیز پارامترها بر اساس روشهای ارائه شده توسط (ROPME 1999) و (Clesseri،1989) انجام شد. فاکتورهای هدایت الکتریکی (EC)، کدورت (Turbidity)، کل مواد جامد (TDS)، میزان اکسژن خواهی (COD) و PH در اسکله های بندر امام خمینی مورد سنجش قرار گرفت. نتایج حاصل از آزمون One Way Of Anova، اختلافاتی را برای هر یک از فاکتورها در بین ایستگاه های مختلف و ماه ها مختلف نشان می دهد.

همه کشورهای دنیا چه توسعه یافته و چه در حال توسعه برای کسب بهره مندی از فواید و کارکردهایی سرزمین، سعی در انتخاب بهینه کاربری ها در عرصه های سرزمینی خود می کنند تا در مسیر استفاده و توسعه پایدار از منابع خویش باشند. جزیره هندورابی یکی از جزایر تابع بخش کیش از شهرستان بندر لنگه است که در 8 کیلومتری کرانه های جنوبی این شهرستان در روستای چیرویه واقع شده است. فاصله مستقیم این جزیره تا بندر لنگه 119 کیلومتر و تا بندرعباس 325 کیلومتر است. در این مطالعه با هدف شناسایی و پهنه بندی کاربری های مطلوب در این جزیره، از روش ارزیابی چند معیاره مکانی استفاده شد. برای اینکار ابتدا معیارهای موثر بر فرایند ارزیابی مکانی تعیین کاربری مطلوب در جزایر شناسایی و پس از آن با استفاده از روش دلفی اولویت معیارها مشخص گردید و در نهایت پهنه بندی برای تعیین کاربری مطلوب در منطقه انجام گرفت. در این بررسی از تصاویر ماهواره ای Quick bird سال 2008 استفاده شد. در فرایند تعیین کاربری مطلوب در جزیره هندورابی دو گروه معیار محیطی- اکولوژیک و اقتصادی-اجتماعی شامل 15 معیار اصلی و 23 معیار فرعی است مورد توجه قرار گرفت. ارزیابی انجام گرفته نشان داد از کل گستره خشکی جزیره هندورابی 43.5 درصد برای فعالیت گردشگری (از نوع گسترده)، 30.9 درصد برای حفاظت و 25.6 درصد نیز برای فعالیت های توسعه ای (توسعه سکونتگاهی و کاربری صنعتی) مناسب است. این بررسی نشان داد کاربری های جنگلداری یا جنگلکاری، کشاورزی و مرتعداری در جزیره مذکور قابلیت برنامه ریزی ندارند.

در این تحقیق با توجه به حجم عملیات حمل و نقل و تمرکز منابع آلاینده هوا 10 ایستگاه جهت اندازه گیری غلظت گازهای محیطی و میزان گرد و غبار در مجتمع در نظر گرفته شد. سپس در زمان اوج آلودگی هوا با استفاده از دستگاه گاز سنج محیطی و دستگاه غبارسنج محیطی [2] میزان گازهای O3، CO، NO، NH3، H2S، SO2 و NO2 و همچنین غلظت گرد و غبار اندازه گیری شد. بررسی انجام شده و اندازه گیری غلظت گازهای مورد بررسی در ایستگاههای مورد مطالعه نشان داد که میانگین غلظت گازهای H2S-NH3-NO-O3 و SO2 در محیط به ترتیب برابر است با 0.5، 0.2، 0.7، 1 و 0.4 ppm در طی مراحل انجام این مطالعه مشخص گشت حمل و نقل غیر اصولی کالاهای فله خشک بدلیل انتشار ذرات و ترکیبات سمی درهوا، کالاهای فله مایع بدلیل انتشار بخارات آلی، انتشار گاز CFCs از تاسیسات یخچالی و سردخانه ها، تعمیرات تجهیزات و تاسیسات بندری بدلیل انتشار بخارات مواد حلال در هوا، فعالیتهای تعمیرات شناورها بدلیل انتشار گرد و غبار و ترکیبات سمی نظیر آزبست در هوا، کشتیرانی در حوضچه ها بدلیل انتشار گازهای آلاینده از موتورهای دیزلی شناورها بویژه در مناطق پر ترافیک حوضچه ها، عبور و مرور اتومبیلهای سنگین بدلیل انتشار گازهای آلاینده بویژه در مناطق پر ترافیک و پر تردد بندر از مهم ترین عوامل آلودگی هوای بندر شهید رجایی می باشد.