کنفرانس ملی به سوی شهرسازی و معماری دانش بنیان
سال:1400 | دوره:3 |تعداد مقالات:59

به طورکلی یکی از مهم ترین عوامل در تبیین استانداردهای شهری جهت بالا بردن کیفیت زندگی شهری توجه به مدیریت شهری می باشد در ایران پس از انقلاب جمهوری اسلامی، شورای اسلامی شهر به عنوان یکی از نهادهای مهم در مدیریت شهری، بمنظور تصمیم گیری مردم برای خود، با انتخاب مستقیم از سوی مردم، معرفی و بنیان گذاری شد. شورای اسلامی شهر که عملکردها و وظایف خاصی را بر عهده دارد لزوماً بایستی در تحقق مدیریت اسلامی خود نیز از مؤلفه های اسلامی تبعیت نموده باشد. از این رو پژوهش حاضر به بررسی تحقق مؤلفه های اسلامی در مدیریت شورای اسلامی شهر و در نمونة موردی برای شهر قروه با هدف دستیابی به مؤلفه های اسلامی در مدیریت شهری پرداخته است. روش تحقیق در این پژوهش به صورت می دانی و باتوجه به پرسش نامه بوده است اطلاعات پرسش نامه با استفاده از روش رگرسیون چندمتغیره موردمطالعه، بررسی و تجزیه وتحلیل قرار گرفته است در انتها این نتیجه تبیین گشت که هفت شاخص از نظر معناداری و اصولی در سطح قابل قبولی قرار دارد و برای تبیین استانداردهای حداکثری جهت مدیریت شوراهای اسلامی شهر قروه باتوجه به معیارهای اسلامی نیاز است که برنامه ریزی اصولی در تبیین 7 شاخص و همچنین تفکر مجدد در خصوص جایگذاری استاندارد سه شاخص رد شده تدوین گردد. این 7 شاخص اصولی که از استاندارد کافی برخوردار هستند عبارت اند از: ظرفیت نهادی سازمانی در ارائه خدمات شهری باتوجه به اصول اسلامی، همپوشانی در حیطه و وظایف و عملکردهای شورای شهر اسلامی باتوجه به مؤلفه های اسلامی، اجرای کامل قوانین و مقررات شوراهای اسلامی باتوجه به چارچوب مؤلفه های اسلامی در جهت مدیریت، مدیریت یکپارچه هماهنگ کننده و ناظر در شوراهای اسلامی، چارچوب قانونی ارتباط نهادها با یکدیگر در فرایند تهیه، تصویب و اجرا در تبیین و ارتقاء مدیریت شوراهای اسلامی، همگرایی سیاسی و برنامه ای پیرو قوانین اسلامی، ساختار مدیریت شهری.

معماری معاصر ایران علی رغم پیشینه غنی و پررمزورازی که داشته است، متأسفانه امروزه از نقطه نظرات فراوانی قابل نقد و نفی می باشد. یکی از این مشکلات، مسئله طراحی داخلی است که همچون تافته جدابافته ای از معماری مسیر خود را طی می کند. طراحی داخلی رویکردی پایه است که بسیاری از مردم و حتی متخصصان آن را فقط در تزیینات سطحی، سطوح نازک کاری، نوع کف پوش ها، رنگ آمیزی سطوح، و تزییناتی ازاین دست می پندارند. در این نوع نگرش اشتباه، هنگامی که ساخت بنا به پایان می رسد زمانی است که تازه کار طراحان داخلی آغاز می گردد. آنچه که باعث شده معماران مدرن از جمله آدولف لوس تزیینات را جنایت معرفی کنند همین نوع نگاه بزک و ارائه به فضاهای داخلی معماری بوده است که در دوره های قبل از آن بسیار فراگیر و باب شده بود. باید دانست که معماری یک کل به هم پیوسته ای است که مسائل مربوط به طراحی داخلی را نیز شدیداً تحت تأثیر خود قرار می دهد، به عبارت دیگر، تک تک خشت ها و آجرهایی که در یک بنایی روی هم چیده می شوند، جایگاه طراحی داخلی آن بنا را رقم می زنند؛ پس در جهت رسیدن به یک طراحی داخلی ایده آل باید این فرایند را از معماری و از طراحی پلان آغاز نمود به عنوان مثال می توان معمار را در نظر گرفت که پروژه را به عنوان یک قطعه مستقل تصور می کند برخلاف معماری که خود را عمداً به مراحل ساخت واگذار می کند. مقایسه لوس و لو کوربوزیه ازاین جهت جذاب است که در کار هر دو معمار روش های خلاقانه ای بین این دو نگرش وجود دارد.

توسعه پایدار شهری که از دهه 50 میلادی در کشورهای توسعه یافته و با هدف یافتن راه حل برای مشکلات محیط زیست آغاز گردید، در سال های اخیر به ابعاد دیگری از چالش های شهرنشینی از جمله، مسائل اجتماعی و اقتصادی نیز پرداخته است. از طرفی دیگر، سابقه تاریخی کشور ایران نشان می دهد که طبیعت همواره مورد احترام و پاسداشت مردم بوده و همواره تلاش می شده فارغ از محدودیت های جغرافیایی، به طریقی حفظ، ابقاء و ایجاد گردد. باغ ایرانی، گونه فضای شهری است که همواره به ابعاد تأثیرگذارش در زمینه محیط زیست و تعدیل شرایط محیطی پرداخته شده و کمتر به ابعاد ناملموس آن از جمله؛ ویژگی های اجتماعی اش توجه گردیده است. باتوجه به چالش هایی که شهرهای امروز در زمینه مسائل اجتماعی از جمله؛ بیگانگی و بی تفاوتی انسان نسبت به محیط که ناشی از کم رنگ شدن عناصر معنابخش آن بوده و وی را دچار سرگشتگی، افسردگی و بیماری های متعدد روحی و روانی گردانده است، پرداختن به الگوهای بومی، از جمله باغ ایرانی و بازخوانی ارزش های ناملموس آن که برخاسته از فرهنگ و شاخصه های انسانی فضا است، می تواند به ارتقاء مؤلفه های اجتماعی به عنوان یکی از ارکان توسعه شهری پایدار توجه پرداختن بدان را بیش ازپیش آشکار سازد. هدف: هدف از این پژوهش تبیین محتوای باغ ایرانی به مثابه فضایی است که در آن به ابعاد رویکرد توسعه پایدار، به ویژه بعد اجتماعی پرداخته شده است. روش پژوهش: در این پژوهش از پارادایم پراگماتیسم و رویکرد شناختی و روان شناختی محیط بهره برده شده است. ازاین رو روش پژوهش؛ کیفی و از نوع استدلال قیاسی بوده که بر پایه مرور متون و اسناد کتابخانه ای، مقالات، کتب، منابع تاریخی و تصویری، و همچنین مشاهدات می دانی استوار گردیده است. یافته ها: ساختار باغ ایرانی، هویتی نظام مند است که ارزش های معنایی در آن، به مثابه عنصر تقویت کننده رابطه انسان، محیط و جامعه، مطرح می باشد. به بیانی دیگر، فضای باغ به مدد محتوای فرا کالبدی اش، مبدل به مکانی می گردد که حس تعلق، حضور، تعهد و مسئولیت به مکان، در آن شکل گرفته و تا مرز فداکاری نسبت بدان گسترش می یابد. ازاین رو، باغ ایرانی نه فقط به عنوان طبیعت انسان ساخت تعدیل کننده شرایط محیط زیست و اقلیم، بلکه به مثابه فضایی دارای غنای فرهنگی و تاریخی که سبب ارتقاء ویژگی های اجتماعی شهروندان می شود، حائز اهمیت است.

زیباشناختی در تمامی شرایط زندگی انسان بخش مهمی از ادراک و کنش اوست، و شهر، ظرف فعالیت ها و زندگی انسان و ترکیبی از عناصر انسان ساخت و طبیعی و تجلیگاه آرمان ها و تفکر جامعه است. زیبایی شهر فقط تحت تأثیر ساختمان ها نیست بلکه نحوه ارتباط آنها با یکدیگر مهم است، همبستگی اجتماعی عملکرد اصلی شهر است، پس شهر باید متعلق به عموم باشد، کالبد محیط تمامیتی است که من جزئی از آنم، ادراکم از این تمامیت تبعیت کرده ظاهر زیبا به وجود می آید. شهر زیبا، زیبائی را به انسان القا می کند و انسان با درک زیبائی به سمت کمال مطلوب حرکت می کند. پس زیبایی در کالبد و در طرح و نقشه نیست، زیبائی در روح شهر و شهروند است. اگر شهر، زیبائی را به شهروند القا کند شهروند به آرامش، سعادت و تعادل می رسد. هرچه این زیبایی کالبدی شهر بر اساس فرهنگ و جهان بینی ساکنان شکل گیرد تأثیر پایدارتر و مؤثرتر واقع می شود. شیعه به متابعت از سیره رسول الله (ص) و درنظرگرفتن تقدس اماکن دینی و مذهبی، بنیان گذار زیباترین ابنیه ویژه نیایش و عبادت درجهان اسلام است. فضای الهی و نظرکرده این اماکن، همیشه ایام روح بخش و دلنواز بوده است. در این مقاله بر آنیم ابتدا به مفاهیم مرتبط با زیبایی بپردازیم، سپس از دیدگاه برخی علمای اسلام و اندیشمندان غرب زیبائی را تعریف نموده و معیارهای زیبایی را مورد شناسایی قرارداده و در ادامه به معماری سقاخانه به عنوان نمونه موردی از عناصر فضای شهری اشاره کنیم و آن را مورد بررسی قرار دهیم. روش تحقیق دائن مقاله به صورت کتابخانه ای و توصیفی-تحلیلی بوده و در برخی موارد به مطالعات می دانی هم پرداخته شده است.

فضا مفهومی وابسته به اندیشه انسانی و با تحول در اندیشه انسانی و تغییر در سازوکار سازمان دهی جوامع انسانی به فضا، شکل و فرم و کیفیات فضایی تغییر می نماید. فضا در مفهوم موجود به تنهایی نمی تواند هیچ ویژگی خاصی را مطرح کند. فضا بنا بر هر فرهنگ و حتی خرده فرهنگ می تواند به درجات مختلف متفاوت باشد. فضاهای شهری که تمام فعالیت های اجتماعی اقتصادی در آن وجود دارد تا به نیازهای جامعه بشری پاسخ داده شود، ارتباط فضای شهری با انسان های شکل دهنده و ایجادکننده این فضاها همواره ارتباطی 2 سویه بوده است، ارتباطی که با تأثیر موقعیت جغرافیایی، شیوه زندگی، آداب، رسوم، فرهنگ و تمدن هر قومی درهم آمیخته است، اما در همه آن ها سیری تکاملی دیده می شود، مراحلی که طی گذر زمان و تغییر نیازهای جوامع بشری در نسل های متفاوت تا حدودی باعثت تغییر شکل فضای شهری متناسب با نیازهای جوامع باعث تغییر فرم و شکل فضاهای شهری شده است. میدان های نیز ازجمله فضاهای مهم شهری هستند که در آن علاوه بر فعالیت های روزمره به نیاز تعاملات اجتماعی انسان نیز پرداخته می شود. این پژوهش از طریق مطالعات اسنادی و کتابخانه ای موجود و بررسی متون نظری در طی سال ها و دوره های مختلف است که به شناسایی و تبیین مفهوم فضای شهری (عملکرد اجتماعی و کنش متقابل انسانی شهروندان با محیط اطراف) فضایی که مردم در جریان زندگی روزمره در آن حاضر شده و به تعامل با یکدیگر و محیط پیرامون می پردازند.

یکی از مهم ترین دغدغه های اصلی برنامه ریزان و مدیران شهری در سال های اخیر اثرات مخاطرات طبیعی بر جوامع اجتماعی و محلات شهری می باشد به همین دلیل توانمندی و تقویت اجتماعی ساکنان در یک محیط نقش مهمی در تاب آوری در مقابل مخاطرات طبیعی دارد مفاهیم تاب آوری اجتماعی و جامعه تاب آور در جهت کاهش خطر مقابله با سوانح و موفقیت برنامه های بازسازی در چارچوب مشارکت عمومی در دهه های اخیر اهمیت زیادی پیدا کرده است. هدف از این پژوهش بررسی تاب آوری اجتماعی و سنجش مؤلفه های تاب آوری اجتماعی در منطقه 7 شیراز و رتبه بندی و ارزیابی محلات از لحاظ مؤلفه های تاب آوری اجتماعی می باشد. در این پژوهش ابتدا از طریق مطالعات کتابخانه ای، مولفه ها و عوامل اثرگذار بر تاب آوری اجتماعی مشخص و تعریف عملیاتی گردید. سپس با استفاده از پرسشنامه در قالب فرآیند تحلیل شبکه ای ANP وزن نهایی مولفه ها بوسیله متخصصین تعیین گردید و با استفاده از مدل ELECTRE محلات مورد مطالعه رتبه بندی گردید. نتایج پژوهش بیانگر این است که از میان مولفه های مورد مطالعه، مولفه سرمایه اجتماعی به ترتیب با وزن (36/0) دارای بیشترین وزن و مولفه سرمایه انسانی با وزن (28/0)، کیفیت زندگی با وزن (17/0) و مولفه ویژگی های جمعیتی با وزن (13/0) در مراحل بعدی هستند. با توجه به روش الکتره اولویت بندی انتهایی محلات مورد مطالعه منطقه 7 بیانگر این است که محلات شریف آباد با امتیاز3، بلوار اتحاد با امتیاز 2، بلوار نصر شرقی با امتیاز 1 و بلوار فرصت شیرازی در انتها، به ترتیب در رتبه های اول تا چهارم قرار دارند.

این مقاله یک چارچوب مفهومی باهدف اجرای اصول پایداری در صنعت ساختمان ارائه می کند. این چارچوب به تیم های طراحی اجازه می دهد تا تعادل مناسبی بین مسائل اقتصادی، اجتماعی و زیست محیطی داشته باشند و طرز فکر متخصصان ساخت وساز را در مورد اطلاعاتی که هنگام ارزیابی پروژه های ساختمانی استفاده می کنند تغییر می دهد و درنتیجه پایداری صنعت ساختمان را تسهیل می کند. هدف این پژوهش شناسایی عوامل مؤثر در افزایش عمر مفید ساختمان و درنتیجه آن رسیدن به توسعه پایدار شهری است. روش مقاله توصیفی تحلیلی و کاربردی است. برای رسیدن به هدف پژوهش ابتدا به تحلیل کتابخانه ای پرداخته و سپس برای سنجش تحقیقات از پرسش نامه استفاده شد. جامعه آماری در این تحقیق شامل 30 پرسش از شاخص های تأثیرگذار در این مقوله از تعداد 150 نفر از مهندسان و کارشناسان دست اندرکار صنعت ساخت وساز شامل مهندسان مشاور، کارفرمایان، مالکان، سازندگان و مجریان بود. روش نمونه گیری مورداستفاده، نمونه گیری طبقه ای بوده که به شیوه های تقسیم مساوی، انتساب بهینه و انتساب متناسب است که برای تعیین حجم نمونه از روش کوکران استفاده شد. پس از تحلیل پرسش نامه ها در این میان، به کارگیری اختصاص زمان و هزینه لازم و کافی برای تهیه نقشه های اجرایی لازم، استفاده از طراحان و پیمانکاران باسابقه، تغییرات سلیقه ای در طرح های جامع و تفصیلی که با افزایش ارزش زمین تخریب ساختمانی با عمر کم را توجیه پذیر می سازد، احداث یا ایجاد تغییر در طرح های توسعه ای حمل ونقل زمینی و زیرزمینی، برآورد دقیق و کامل از مقادیر کار و جریان نقدینگی اجرای پروژه، استفاده از عوامل اجرایی ذی صلاح در اجرای کارهای ساختمانی، تأسیسات مکانیکی و تأسیسات برقی، قطع ارتباط مجری و مهندس طراح با ساختمان پس از اتمام کارهای اجرایی، بازسازی و نوسازی ساختمان خارج از مسئولیت بخش های فنی ذی صلاح طراحی، نظارت و اجرا دارای بیش ترین سهم در طراحی مسکن پایدار را دارد.

فرسودگی یکی از مهم ترین مسائل مربوط به فضای شهری است که باعث بی سازمانی، عدم تعادل و بی قوارگی آن می شود و عاملی است که به زدودن خاطرات جمعی و شکل گرفتن روزمرگی حیات شهری منجر می شود. این عامل با کاهش عمر اثر و با شتابی کم وبیش تند باعث حرکت به سوی نقطه پایانی می گردد و بحران های فراوانی را در ابعاد مختلف اجتماعی، زیست محیطی، کالبدی، فعالیتی و. . . به بافت تحمیل خواهد کرد. بافتهای فرسوده شهری که دارای فرسودگی در جهات مختلف می باشند در مقابله و مواجهه با بحران های ذکرشده دارای آسیب پذیری بالاتر و تاب آوری پایین هستند؛ لذا لزوم مداخله در این بافت ها در جهت ایجاد تعادل، هماهنگی میان بنیان های زندگی اجتماعی، اقتصادی و بهبود کالبد شهری بیش ازپیش حائز اهمیت می باشد. لازم به ذکر است که تعادل بخشی یکی از مهم ترین و درعین حال کمتر شناخته شده ترین اهداف تاب آوری در بافت های فرسوده می باشد. اصلی ترین مسئله در این زمینه عدم همسو و هم پوشان بودن این زوایا با یکدیگر و توجه نکردن به تمامی ابعاد به طور یکسان است. توجه به ابعاد گوناگون فرسودگی و عوامل ایجاد آن و تمرکز جهت افزایش تاب آوری بافت و همچنین ارائه طریق در جنبه های مختلف سکونتی، مالی، مدیریت شهری، کالبدی و اجتماعی نیازمند ایجاد یک مدل جامع می باشد تا بتوان از طریق آن بافت را در تمامی ابعاد بررسی و تحلیل کرده و اولویت های رسیدگی در بافت را تعیین نمود در همین راستا در این پژوهش با استفاده از مدل مفهومی نوسازی متوازن که یکی از به روزترین مدل های کاربردی در راستای تحلیل عملی در بافت های فرسوده شهری می باشد و مطابق با شرایط بومی شهرهای ایران و مختص به این شرایط و موقعیت فعلی این نوع بافت ها برنامه ریزی و تهیه شده است، دلایل عدم توازن در بافت یک محله فرسوده در کلانشهر تهران با نام محله وحیدیه در تمامی ابعاد آن بررسی و سپس با یکدیگر مقایسه شده و به اولویت بخشی ابعاد فرسودگی و اصلاح الگوی نوسازی در این محدوده در جهت افزایش میزان تاب آوری در بافت فرسوده شهری پرداخته شده است. سپس با مقایسه و برهم نهی ابعاد تاب آوری و ابعاد مدل مفهومی نوسازی متوازن درصد پاسخگویی این مدل در جهت افزایش تاب آوری بافت مورد سنجش قرار گرفته است.

امروزه بسیاری از معماران منظر اهمیت زیادی به رویکرد اکولوژیک در طراحی های مدنظر خود مطرح می کنند. بر اساس رویکرد اکولوژیک، به فاکتورهای مختلفی از جمله بستر و محیط طبیعی در طراحی توجه می شود. هدف این پژوهش رسیدن به اصول طراحی پیست اسکی بر اساس ویژگی های خاص و اکولوژیک منطقه می باشد. تاکنون پژوهش هایی در زمینه ی طراحی پیست اسکی و ایجاد منظر اکولوژیکی انجام شده است اما طراحی پیست اسکی با تاکید بر مؤلفه های منظر اکولوژیکی موضوعی جدید و نو است که جنبه ی عملکردی نیز دارد. لذا طراحی جدید و منحصربفرد، باتوجه به امکانات و توپوگرافی منطقة کوهستانی می تواند دستیابی به این هدف را اسان کند. لذا در این پژوهش سعی شده است راهبردهای طراحی نمونه موردی پیست اسکی، با تاکید بر مؤلفه های اکولوژیکی مدنظر قرار گرفته و در قالب یک روش تحقیق توصیفی-تحلیلی و بر اساس نتایج پرسش نامه خبرگان به روش(AHP) ارزش گذاری معیارها و زیر معیارهای منظر اکولوژیک صورت پذیرد. در این پژوهش ارتباط بین سیستم های پیچیده و تعاملات محلی نیز موردمطالعه قرار گرفته است. نتایج حاصل از این بررسی ها نشان می دهد توپوگرافی، شکل زمین، پوشش گیاهی بومی، استفاده از باد طبیعی و حفظ انرژی و تنوع زیستی بیشترین ارزش را در زیرمعیارها دارا بوده و طراحی این پیست می تواند ارتباط خوبی با مدل مفهومی رویکرد اکولوژی برقرار کند و این خود می تواند راهکاری در باز زنده سازی و احیای اکوسیستم های فراموش شده محلی باشد.

محدوده تاریخی شهرها به واسطه کیفیت های محیطی خود در ابعاد گوناگون همواره مورد قضاوت کاربران خود قرار می گیرند. در دهه های اخیر موضوع کیفیت های محیط شهری به یک بحث تخصصی در جوامع شهری تبدیل شده است و توجه طراحان شهری به ماهیت زندگی و الگوهای رفتاری در مجموعه های ناکارآمد شهری معطوف شده است. آنچه در مبحث کیفیت های محیط شهری اهمیت ویژه تری دارد، ادراک و خوانش فضاها در ابعاد مختلف کالبد و عملکرد از سوی کاربران فضا هست. روش شناسی تحقیق در این پژوهش به لحاظ هدف"کاربردی"و به لحاظ روش انجام "توصیفی-تحلیلی" به همراه کاوش های میدانی است. جمع آوری اطلاعات به دو روش کتابخانه ای و مطالعه اسناد مربوط به حوزه علوم رفتاری و همجنین پیمایش میدانی با استفاده از تکنیک هایی چون مشاهده، عکس برداری، طراحی پرسشنامه و تکنیک نقشه برداری رفتاری صورت گرفته است. جهت تکمیل پرسشنامه تعداد 100 نفر به شکل تصادفی از میان ساکنین محدوده تاریخی شهر نسبت به وضعیت فعلی محدوده موردمطالعه از منظر کیفیات محیطی و خوانایی در ابعاد مختلف کالبدی، عملکردی مورد پرسش قرار گرفته اند. با توجه به نتایج پرسشنامه مشخص گردید که میزان رضایت مندی شهروندان و کاربران از شاخص های کیفیت محیطی و خوانایی محدوده در بازه هایی از پاسخ های "کم تا متوسط" به صورت متغیر در جریان بوده است که نشان از وضعیت نامساعد و نامطلوب محدوده تاریخی قزوین دارد. از سوی دیگر از تحلیل الگوهای رفتاری کاربران در دو محور سپه و امام خمینی این گونه تتیجه گیری می شود که دو محور ارزیابی شده در ابعاد کالبد و عملکرد از نقاط ضعف نسبتاً بالایی به لحاظ مؤلفه های کیفی محیطی به ویژه از منظر خوانایی برخوردار هستند. الگوهای رفتاری غالب، شامل الگوهای رفتاری معمول و غالبا ساماندهی نشده(ناهنجار) شهروندان در فضاهای شهری این دو محور هست و کمتر الگوهای رفتاری برنامه ریزی شده متناسب با زمینه در برخورد با کاربری های شاخص محدوده به چشم میخورد که می توان ریشه آن را در عدم خوانش فضاهای شهری محدوده تاریخی از منظر کالبد و عملکرد و در عین حال عدم ساماندهی کیفیت های محیطی محدوده در ایجاد الگوهای رفتاری متناسب با محیط دانست. لذا در پایان باهدف اصلاح کیفیت های محیطی و افزایش خوانش فضاهای شهری پیشنهاداتی جهت افزایش تمایز کالبدی-عملکردی محدوده به ویژه در دو محور سپه و امام خمینی ارائه شدند.

امروزه توجه به بحث انرژی و آسایش در طراحی ساختمان، می تواند تأثیر بسزایی در کاهش مصرف انرژی و بهبود کیفیت فضا داشته باشد. با توجه به اهمیت روزافزون مصرف انرژی و کمبود مطالعات در این زمینه خصوصاً در فضاهای آموزشی و توجه به گوناگونی اقلیمی کشورمان و سهم قابل توجه این فضاها در مصرف انرژی، نیاز به تعیین معیارهای طراحی بیش از گذشته احساس می شود. هدف این تحقیق بررسی نقش عوامل مختلف در تأمین شرایط آسایش و تأثیر هرکدام بر میزان مصرف انرژی فضای آموزشی در اقلیم گرم و خشک هست. بدین منظور به وسیله روش شبیه سازی شده و تأثیر متغیرهای مختلف بر میزان مصرف انرژی eQUEST کامپیوتری، فضای کلاس درس در نرم افزار ارزیابی گردید. نمونه پایه این تحقیق، یک کلاس درس متداول است که متغیرهای مستقل تحقیق شامل عایق حرارتی بام، عایق حرارتی دیوار، نفوذ ناخواسته هوا، ابعاد پنجره، نوع شیشه و سیستم کنترل روشنایی می باشند. تأثیر هر یک از متغیرها به صورت مستقل بر میزان مصرف انرژی کلاس درس تخمین زده می شود و در مرحله بعدی تأثیر نسبی هر یک از متغیرها بر میزان مصرف انرژی موردنیاز ساختمان و بهترین ترکیب متغیرها بر مصرف انرژی کلاس درس شناسایی گردید. بر اساس نتایج به دست آمده، تأثیر مستقل هر متغیر و همچنین تأثیر هم زمان به کارگیری متغیرهای مختلف مورد ارزیابی قرار گرفت و بهترین حالت هر متغیر که در آن بهره وری انرژی بالاتری حاصل شده بود، شناسایی گردید. بر اساس نتایج به دست آمده در این مرحله می توان ادعا کرد که در صورت طراحی مناسب فضاهای آموزشی می توان ضمن تأمین شرایط آسایش حرارتی و بصری، در مصرف انرژی فضاهای آموزشی تا 55 % صرفه جویی نمود.

امروزه مرمت بناهای تاریخی نه فقط به جهت حفظ اصالت بنا و تداوم بخشیدن به آن، بلکه به عنوان یک صنعت مهم با اهداف و رویکردهای مختلف اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی حائز اهمیت بسیار می باشد. در این پژوهش به مطالعة موردی خانة صادق هدایت به عنوان یکی از مشاهیر ادبی معاصر پرداخته و تلاش گردیده ضمن حفظ ارزش های کالبدی و با درنظرگرفتن پتانسیل های موجود در بنا، طرح باز زنده سازی بنای ذکر شده به عنوان مجموعه فرهنگی -هنری با رویکرد ارتقای تعاملات اجتماعی ارائه گردد. در واقع هدف اصلی در این پژوهش در ابتدا دستیابی به یک چارچوب نظری و عملی جهت ارائة طرح مرمتی متناسب با کالبد و شخصیت ادبی منتسب به بنا می باشد که ضمن ایجاد حس پویایی و ارتقای تعاملات اجتماعی به نیازهای فرهنگی و اجتماعی طیف وسیعی از جامعه پرداخته شود. این پژوهش که به روش تحلیل کیفی محتوا-استدلال منطقی که به صورت مطالعة کتابخانه ای، میدانی صورت گرفته است. به منظور ارتقای تعاملات اجتماعی و ایجاد احساس رضایت و پویایی در گردشگر که از اهداف اصلی ما می باشند یافته ها و راهکارهای نظری و عملی به شرح زیر پیشنهاد می گردد: مطالعه و شناخت دقیق ظرفیت ها و پتانسیل های موجود در بنا، شناخت شخصیت ادبی منتسب به بنا به عنوان عامل هویت بخش و میراث ناملموس (میراث پنهان)، ارائة کاربری های متنوع برای هر فضا (به منظور بالابردن مشارکت مردمی) متناسب با رویکرد و نیازهای جامعه، ایجاد انگیزه های اقتصادی از مرمت، سازش میان کالبد و نیازهای امروز، توجه و اهمیت به نسل جوان به منظور فرهنگ سازی بهتر نسبت به ارزش های تاریخی و هویتی.

زیبایی خاصیت وجود انسان و تمایل به آن از مختصات آدمی است که همواره موردتوجه خاص گذشتگان بوده است. زیبایی شناسی به عنوان یکی از محورهای اصلی مطالعاتی در حوزه معماری نقش بسزایی در ایجاد یک بنا و ماندگاری آن به عنوان یک آرکی تایپ ایفا می کند، در پژوهش حاضر به دنبال ایجاد یک رویکرد زیبایی شناسانه و ارائه شاخصه های زیبایی شناسی جهت بهبود طراحی معماری بناهای فرهنگی، بخصوص فرهنگسرای هنر ارائه کنیم و در این راستا با تببین این شاخصه های مؤثر به طراحی یک فرهنگسرای هنر منطبق بر این اصول و شاخصه ها دست یابیم. جهت تحقق این موضوع، پژوهش پیشرو به روش تحلیلی با بهره گیری از منابع کتابخانه ای و بررسی نمونه موردی به ارزیابی این شاخصه-ها می پردازد. دو رویکرد عمده در زیبایی شناسی وجود دارد که شامل رویکرد عینی و رویکرد ذهنی می باشند. هر یک از آن ها بیان گردیده و شاخصه های مؤثر مورد تحلیل قرارگرفته است. نتایج این پژوهش نشان می دهد از میان این شاخصه-ها 23 شاخص به عنوان شاخصه های زیبایی در بنا یا طراحی یک مجموعه ملاک اصلی در طراحی زیبایی شناسانِ خواهند بود که می توان از این موارد در هر بنایی بهره برد. شاخصه های عینی مؤثر: تناسبات، مقیاس، تعادل، تنوع و تضاد، نظم در بی نظمی، نور، سادگی، فرم و شکل، مصالح و توالی شاخه های ذهنی مؤثر: جذابیت، توحید (وحدت)، خاطره انگیزی، معناداری، خلاقیت، احساس آرامش، سبک، رمز آلودگی، فرهنگ، هویت، کارایی و اصالت

کیفیت روسازی معابر شهری نقش مؤثری در کیفیت تردد ترافیک، ایمنی عبور، استهلاک وسایل نقلیه و همچنین فضای مطلوب شهری دارد. در حال حاضر روسازی معابر شهر تهران از کیفیت مطلوبی برخوردار نیست. در این تحقیق آسیب ها و معضلات موجود در عملکرد آسفالت بررسی می شود و آسیب های شهر تهران اولویت بندی خواهد شد، سپس ملاک های موجود در تصمیم گیری به ترتیب تعیین می گردد، روش تحقیق در پژوهش حاضر تحلیلی-توصیفی و از نوع کاربردی است، به عبارت دیگر بعد از توصیف علمی پدیده به تحلیل داده ها پرداخته شده و درنهایت نتیجه ای علمی و منطقی از این تحلیل سنتز می شود. همچنین شناخت و بررسی آسیب های آسفالت، به عنوان یکی از مناسب ترین راهکارها در حل معضلات کنونی کفسازی با آسفالت در کشور ما می تواند مؤثر واقع شود و موردبررسی قرار خواهد گرفت نتایج حاصل از این تحقیق از طریق مهندسی معکوس آسیب های آسفالت حاکی از آن است که فقدان روش مناسب تهیه آسفالت، کمبود نظارت در مرحله اجرا، کیفیت نامناسب زیرسازی آسفالت و. . .، به ترتیب عمده ترین مشکلات روسازی آسفالتی در تهران هست. شناسایی آسیب های موجود می تواند راهی در جهت تسهیل بهبود وضعیت موجود باشد.

در عصر حاضر، حفاظت از میراث مصنوع، به طور فزاینده ای مورد تأکید قرارگرفته است. این میراث، حامل اطلاعات تاریخی و ارزش های فراوانی برای نسل کنونی و آتی است. میراث مصنوع، نشان دهنده ی تاریخ جوامع، شیوه زندگی، علوم و تکنیک های ساخت و فن آوری های کهن و. . . است. یکی از ارکان حفاظت از میراث مصنوعی و به طورکلی میراث فرهنگی، حفاظت از میراث معماری هست. با توجه به اینکه عناصر اصلی سازنده این بناها، مواد و مصالح آن است و در طی زمان به دلایل متعدد روبه فرسایش می گذارد، پرداختن به این پرسش که «چه اقداماتی در راستای مرمت و تجدید مواد و مصالح میراث تاریخی می توان به کاربست و مداخلات چگونه و تا چه میزان باشند؟ » ضرورت می یابد. در همین راستا پژوهش حاضر سعی در امکان سنجی استفاده از مصالح نوین و بررسی ضرورت های استفاده از مصالح بوم آورد در حفاظت و مرمت میراث تاریخی دارد و جوانب گوناگون استفاده از آن ها را مورد ارزیابی قرار می دهد. به این منظور مطالعه و شناخت ویژگی مصالح سنتی و نوین، بررسی اثرات آن ها درروند حفاظت و مرور قوانین موجود در این حوزه موردتوجه قرارگرفته است. پژوهش به روش کیفی تدوین شده و با توجه به اهداف با استفاده از راهبرد ترکیبی به بررسی موضوع پرداخته شده. راهبردهای توصیفی-تحلیلی و استدلال منطقی ساختار این پژوهش را شکل داده اند. نحوه گردآوری اطلاعات پایه بر اساس مطالعات کتابخانه ای است. و بر پایه آن مدل پیشنهادی، اصول تجدید مواد و مصالح در میراث معماری و همچنین روش های ممکن جهت اجرای این اقدامات ارائه شده است.

در طی چند سال اخیر تاب آوری به عنوان مهم ترین راهکار در برابر سوانح طبیعی موردتوجه صاحب نظران و مسئولین شهری قرار گرفته است. در تاب آوری مؤلفه های مختلفی مطرح هستند که مهم ترین آن ها تاب آوری کالبدی، اجتماعی و اقتصادی است. در این راستا پژوهش حاضر نیز تلاش دارد تا الگوی از مؤلفه های تاب آوری شهری با تاکید بر سوانح طبیعی را ارائه دهد. روش پژوهش از نظر هدف کاربردی از نظر متدولوژی توصیفی – تحلیلی می باشد جامعه آماری پژوهش گروه خبرگان و حجم نمونه آماری 30 نفر از کارشناسان و اساتید و دانشجویانی بوده اند که تاکنون در این زمینه مطالعه و مقالاتی داشته اند. روش گردآوری داده ها، به صورت کتابخانه ای – اسنادی و میدانی با ابزار پرسش نامه صورت گرفته است. روش تجزیه وتحلیل داده ها با معادلات ساختاری و نرم افزار pls بوده است. یافته های پژوهش نشان داده است در میان ضرایب بدست آمده تاثیر مؤلفه نهادی-مدیریتی برتاب آوری شهری با کسب امتیاز 837/0 و مؤلفه اقتصادی با کسب ضریب 714/0 بیشترین امتیاز را دارد. بعد از آن تأثیر مؤلفه اجتماعی با ضریب 624/0 در رتبه سوم قرار دارد. در نهایت مؤلفه زیست محیطی نیز با کسب امتیاز 355/0 در رتبه آخر از نظر تأثیرگذاری برتاب آوری شهری قرار دارد.

در دهه های اخیر با گذار از توسعه کشاورزی به صنعتی، شهرها به عنوان عرصه استقرار خدمات، به عنوان موتور محرک اقتصادی کشورها و اصلی ترین جایگاه زیست و استقرار جوامع بشری تبدیل شده اند. چرخه دائمی انباشت سرمایه و تمرکز به خصوص در کلان شهرها و مناطق کلان شهری، به مانند جاذبه مغناطیسی، جمعیت و فعالیت را هرچه بیشتر به خود جذب کرده اند. اگرچه این انباشت و تراکم فزاینده، مزیت و صرفه های اقتصادی فراوانی برای کسب وکارها و اقتصاد ملی داشته است اما تبعات تراکم فزاینده در ابعاد گوناگون اجتماعی، اقتصادی و زیست محیطی و بهداشت و سلامت جامعه به مرور از مزایای آن پیشی گرفته است. یکی از دغدغه های کنونی شهرهای جهان که تراکم در آنها بیش از نقاط دیگر است این است که چه الزاماتی موجب درگیری مردم با تهدیدهایی نظیر کرونا می شود. از طرفی در این برهه از زمان مردم درگیر این هستند که مکان هایی که در آن زندگی و تفرج می کنند چگونه بر سلامت و رفاه آنها تأثیر می گذارد و این موضوع که حضور در این فضاها و مکان ها آنها را در خطر ابتلا قرار می دهد یا خیر و از نقطه نظر دیگر بیان این نکته خالی ازلطف نیست که انتشار این ویروس تا حد زیادی بر محمل جهانی شدن و رشد سریع شهری و توسعه حمل ونقل ملی و بین المللی شیوع و گسترش یافته است در این راستا نقش مدیریت و برنامه ریزان شهری بسیار پررنگ تراز زمان های دیگر نمود می یابد و در این زمان بیش از دیگر عوامل پرداختن به موضوع شیوه ارتباط مردم با شهرها و حضورپذیری در آنها اهمیت می یابد. در این پژوهش باتکیه بر روش توصیفی و تحلیلی به تحلیل و بررسی موضوع پژوهش پرداخته شده است و سعی در این است که ابتدا با ارائه مفاهیم چارچوب های مدیریت و برنامه ریزی شهری درکی درست از موضوع پژوهش ارائه داده و سپس نقش مدیریت و برنامه ریزی شهری در زمان شیوع بیماری کرونا مورد بررسی قرار گرفته و در نهایت نقش تاب آوری شهری در این دوران ارائه گردد.

فرسودگی در تمامی وجوه کالبدی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی موجب ناکارآمدی قسمتهایی از شهرهای ایران شده است؛ طرح نوسازی بافت فرسوده محله محور با تاکید بر سرمایه های اجتماعی و مشارکت مردمی، یکی از جدیدترین راهکارهای مطرح برای حل این معضل می باشد. در پژوهش کاریردی حاضر، سعی بر آن است که با روش ارزیابی کارایی، تأثیر طرح مذکور بر نوسازی بافت های فرسوده محلات خوب بخت (منطقه 15 شهرداری تهران) و سیروس (منطقه 12 شهرداری تهران ) مورد بررسی قرار گیرد و براساس سنجش میزان کارایی به استنتاج در ارتباط با مدل بومی مناسب برای نوسازی بافت فرسوده محلات شهری پرداخته شود. برمبنای نتایج حاصل، محله خوب بخت با 100 ٪ و محله سیروس با 83٪ کارایی نوسازی شده است. لذا مدل نوسازی محله خوب بخت، می تواند به عنوان یک مدل بومی نوسازی بافت فرسوده مورد توجه قرار گیرد.

سلسله جبال البرز که سد طبیعی بین فلات مرکزی ایران و نوار شمالی ساحل خزر است، موجب ایجاد اقلیم منحصربه فردی گشته که به سبب آن جنگل های انبوه تأمین کننده مصالح برای یک معماری متفاوت با فلات مرکزی و نواحی کوهستانی سرزمین ایران شده است. استحصال آسان چوب از این طبیعت پرمهر سبب ایجاد نوع خاصی از معماری تحت تأثیر سلطه گسترده چوب در این ناحیه گردیده است. پژوهش حاضر به معرفی، بررسی اجزای تشکیل دهنده و نحوه ساخت، نوع خاصی از بناهای کوهپایه غرب گیلان به نام «دورگون پرنجن »/dugun peranjan/ پرداخته است. که بنا به بیان صاحب نظران این حوزه، نمونه ای درخشان از نحوه استفاده از چوب در معماری سنتی روستایی گیلان است. همچنین مختصری به نحوه باربری اجزای سازه ای اشاره گردیده است که بیانگر تیزبینی و درک فنی بالای سازندگان و نگارشگران زمان خود است. بخش اعظم خصوصیات و ویژگی های بیان شده در این پژوهش توسط استادکاران و افراد صاحب نظر محلی بیان شده است و بخشی نیز توسط پرداختن و مشاهده جزئیات بناهای سنتی موجود به دست آمده است. در پایان و با جمع بندی نکات مثبت این معماری به بیان برخی پیشنهادها و راهکارها برای معماری سکونتگاهی امروز سرزمین گیلان پرداخته شده است.

در برخورد با محیط، ادراک حسی مقدمه اولیه تولید معنا است و طراح محیط باید تفکرات صرفاً فنی را با دنیای ادراک حسی گره بزند تا امکان نزدیک شدن به معنای واقعی و زنده موجود در دل زندگی مردم فراهم شود. در معماری شاخص تمامی تشکل های کالبدی و روانی مؤلف به بستری برای شکل گیری اثر او تبدیل می شوند تا موجب شود مخاطب جوهرهای معنوی از خود داشته باشد. فرم در معماری نوعی معماری تجسمی، ادراکی-حسی است و تمامی حواس را به کار می گیرد. بررسی و شناخت حس لامسه میان فرم و عملکرد به عنوان ارتباط دهنده قوه ادراک با محیط اند و درک نسبتاً کاملی را برای ما به وجود می آورند نقش معماری حواس و به کارگیری حواس انسانی در یک اثر معماری به عنوان عاملی مهم در جهت سازماندهی و افزایش مطلوبیت فضاهای زیستی انسان از اهداف اصلی این پژوهش می باشد فضای معماری که به عنوان جوهرة اصلی معماری شناخته می شود در پاسخی به فعالیت هایی که تابع نیازهای انسان است ایجاد می گردد. انسان به عنوان مخاطب اصلی آثار معماری باید بتواند فضا را به نحو مطلوب ادراک نماید. ادراک انسان از محیط، به واسطه کانال های ارتباطی سیستم ادراکی انسان که همان حس لامسه است صورت می گیرد، لذا لازم است که در یک اثر معماری، حس لامسه جهت ادراک مطلوب محیط بکار گرفته شوند. معماری حواس، به کارگیری حس لامسه، در فضاهای زیستن است که به ادراک مطلوب تر فضا می انجامد. هدف از معماری برانگیختن احساسات، به ویژه احساسات شورانگیز و معنوی است. معماری در قلب ساخت و خلق بناهایی جهت عملکرد مختلف و رفع نیازهایی چون زیست، امنیت، آسایش و نیازهای بی شمار دیگر انسان نمود می یابد. شباهت های ناگزیر در ساخت وسازهای جوامع گوناگون طی هزاره ها و بر حسب نیازهای مشترک، الگوهای نسبتاً مشابهی به وجود آورده است و درک و فهم انسان از این فرایند، وابستگی تام به ابزار درک وی از فضا دارد. درک و دریافت هر کس از فضا تابع مراحل خاصی است که با دریافت اندام های حسی از محیط شروع می شود و به ادراک خاتمه می یابد و بسته به نحوه برخورد او با فضا و میزان استفاده از حواس برای درک آن است. محدوده تشخیص اندام های حسی و توانایی های فردی و عوامل دیگری نیز نقش مهم و تعیین کنندة در این احساس و ادراک بازی می کنند. همچنین بنا بر شرایط ویژه حس لامسه مهم تر از حواس دیگر هستند. از جمله این شرایط، معلولیت افراد در یک حس یا حضور در فرهنگ های متفاوت است. هدف در این پژوهش بررسی حس لامسه و نقش این حس در درک و ارتباط فرم و عملکرد است. ترکیبی از روش های تحقیق کیفی و کمی به کار رفت و بدنه اصلی پژوهش حاضر روش تحلیلی-اکتشافی بود در برخورد با محیط، ادراک حسی مقدمه اولیه تولید معنا است و طراح محیط باید تفکرات صرفاً فنی را با دنیای ادراک حسی گره بزند تا امکان نزدیک شدن به معنای واقعی و زنده موجود در دل زندگی مردم فراهم شود. در معماری شاخص تمامی تشکل های کالبدی و روانی مؤلف به بستری برای شکل گیری اثر او تبدیل می شوند تا موجب شود مخاطب جوهرهای معنوی از خود داشته باشد. فرم در معماری نوعی معماری تجسمی، ادراکی-حسی است و تمامی حواس را به کار می گیرد. بررسی و شناخت حس لامسه میان فرم و عملکرد به عنوان ارتباط دهنده قوه ادراک با محیط اند و درک نسبتاً کاملی را برای ما به وجود می آورند نقش معماری حواس و به کارگیری حواس انسانی در یک اثر معماری به عنوان عاملی مهم در جهت سازماندهی و افزایش مطلوبیت فضاهای زیستی انسان از اهداف اصلی این پژوهش می باشد فضای معماری که به عنوان جوهرة اصلی معماری شناخته می شود در پاسخی به فعالیت هایی که تابع نیازهای انسان است ایجاد می گردد. انسان به عنوان مخاطب اصلی آثار معماری باید بتواند فضا را به نحو مطلوب ادراک نماید. ادراک انسان از محیط، به واسطه کانال های ارتباطی سیستم ادراکی انسان که همان حس لامسه است صورت می گیرد، لذا لازم است که در یک اثر معماری، حس لامسه جهت ادراک مطلوب محیط بکار گرفته شوند. معماری حواس، به کارگیری حس لامسه، در فضاهای زیستن است که به ادراک مطلوب تر فضا می انجامد. هدف از معماری برانگیختن احساسات، به ویژه احساسات شورانگیز و معنوی است. معماری در قلب ساخت و خلق بناهایی جهت عملکرد مختلف و رفع نیازهایی چون زیست، امنیت، آسایش و نیازهای بی شمار دیگر انسان نمود می یابد. شباهت های ناگزیر در ساخت وسازهای جوامع گوناگون طی هزاره ها و بر حسب نیازهای مشترک، الگوهای نسبتاً مشابهی به وجود آورده است و درک و فهم انسان از این فرایند، وابستگی تام به ابزار درک وی از فضا دارد. درک و دریافت هر کس از فضا تابع مراحل خاصی است که با دریافت اندام های حسی از محیط شروع می شود و به ادراک خاتمه می یابد و بسته به نحوه برخورد او با فضا و میزان استفاده از حواس برای درک آن است. محدوده تشخیص اندام های حسی و توانایی های فردی و عوامل دیگری نیز نقش مهم و تعیین کنندة در این احساس و ادراک بازی می کنند. همچنین بنا بر شرایط ویژه حس لامسه مهم تر از حواس دیگر هستند. از جمله این شرایط، معلولیت افراد در یک حس یا حضور در فرهنگ های متفاوت است. هدف در این پژوهش بررسی حس لامسه و نقش این حس در درک و ارتباط فرم و عملکرد است. ترکیبی از روش های تحقیق کیفی و کمی به کار رفت و بدنه اصلی پژوهش حاضر روش تحلیلی-اکتشافی بود.

نیاز به مسکن یکی از ابتدایی ترین و اولین نیاز های بشر بوده است. از ابتدا مسکن ها انواع مختلفی داشته اند، یکی از آن ها مسکن های استیجاری هست که هم اکنون بصورت گسترده توسط دولت ها بنام مسکن ها ارزان قیمت در حال ساخت و ساز هستند، نوعی از مسکن های استیجاری دولتی هستند، شهرک های سازمانی که تحت نظر دولت هستند هم مسکن استیجاری نیز محاسبه می شود، در این پژوهش سعی شده که نظام های مختلف در مسکن اجتماعی بررسی و سیاست ها دخیل در آن مطرح و با نمونه ها و تجربیات کشور های خارجی مورد مقایسه قرار گیرد، تا نگاهی اصولی تر به این مورد داشته باشیم. روش مورد استفاده در این پژوهش روش اسنادی و کتابخانه ای هست که با تحیلیل و مقایسه با تجربیات کشور های جهان به شناخت نقاط ضعف و موانع و مشکلات پیشرو و ارائه راهکار ها و پیشنهاداتی در جهت رفع این موانع و تحقق مسکن ارزان قیمت در داخل کشور پرداخته شده است. برای رفع مشکل مسکن استیجاری باید از توانائی ها و امتیازات هر سه بخش دولتی، خصوصی و تعاونی بهره گرفت، ازجمله این راهکار ها می توان به افزایش تنوع و در نتیجه افزایش کارآمدی نظام استیجار نیازمند تقویت بخش خصوصی و تشکل بخشیدن به تعاونی ها و همچنین تجدید نظر درنقش بخش دولتی، حمایت و تقویت تعاونی های مسکن از سوی دولت، چنانچه از قالب شعار خارج شود در بلند مدت می تواند ازطریق نهادهای مردمی وتعاونی های مسکن در روانسازی سیاست های دولت درامر خانه دارکردن محرومان و اقشارکم درآمد جامعه نقش موثری را ایفا کنند.

یکی از چالش های مهم شهری امروز تغییر ماهیت فضاهای عمومی به فضاهای اشتراکی است. انحصاری شدن این فضاها باعث محروم ماندن برخی از شهروندان در استفاده از آن ها و گرفتن حق انتخاب از گروه های کم درامد شهری است. عدم تنوع افراد و در پی آن ایجاد شکاف طبقاتی یکی از معضلات فضاهای عمومی در شهرهای معاصر است. ازآنجایی که یکی از شاخص های کیفیت فضایی برقراری عدالت و همه شمولی آن هست، و بنا بر نظریه اقتصاد سیاسی هر فضا نمادی از یک شیوه تفکر خاص یا عملکردی از ایدئولوژی نظام اجتماعی – سیاسی است در این پژوهش به بررسی علل پیدایش و سازوکارهای این فضاها در شهر تهران خواهیم پرداخت. برای روشن تر شدن موضوع با روش مقایسه ای و رویکرد توصیفی-تحلیلی به بررسی و مقایسه دو مرکز تجاری در شهر تهران پرداخته شد و درنهایت راهکارهایی برای رسیدن به عدالت شهری و ارتقا سطح کیفی فضاهای عمومی ارائه شده است. بررسی ها نشان داده که مرکز خرید پالادیوم که با فاصله دو دهه از مرکز خرید گلستان ساخته شده، فضایی کاملاً متفاوت را ایجاد کرده است. این فضا، نمونه یک فضای سرمایه داری است که مهم ترین هدف آن نه ایجاد یک فضایی عمومی برای اقشار مختلف اجتماعی که یک فضای اشتراکی در جهت منافع گروه های پرقدرت و بازگشت سرمایه به چرخه تولید است که نتیجه سیاست های حاکم در این دوران هست.

بیان مسئله: طراحی در بافت های تاریخی دچار آسیب های بسیاری می باشد. بافت های تاریخی ایران اکثراً به نظر می رسد رها شده اند و طراحی در آنها و بازبینی بر اصول خاصی صورت نمی پذیرد. خیابان سی تیر از محالت قدیمی تهران است و اصالتی ویژه دارد، لذا هرگونه اقدام در آن باید با هدف تداوم اصالت آن باشد. احیای بافت تاریخی خیابان سی تیر تاکنون به صورت متمرکز و در محدوده خاص صورت گرفته و سایر مناطق آن رها شده است. خیابان سی تیر به عنوان خیابانی که به ثبت ملی میراث فرهنگی رسیده است، نقش بسزایی برای آشنایی با فرهنگ و تاریخ ایران ایفا می کند. توسعه شهری در سال های اخیر در این بافت باعث تخریب این خیابان، رو به انزوا رفتن، عدم درک درست از آن و دور شدن این بافت از چهره اصیل خود شده است. امروزه در این خیابان تنها غرفه های اغذیه فروشی باعث جذب گردشگران شده است و چنین کاربری هایی سبب برهم زدن ساختار منسجم محله، کاهش جایگاه اجتماعی و کمرنگ شده اصالت و هویت محلی آن شده است. هدف پژوهش: هدف از این پژوهش مطالعه و شناسایی اصولی است که بتوان مبنی بر آنها طراحی در بافت های تاریخی را ارتقاء بخشید. روش پژوهش: به این منظور در این نوشتار از روش پژوهشی تحلیل محتوا در شناسایی پارامترهای میان افزا بر طراحی در بافت های تاریخی بهره گیری شده است و نتایج حاصل از روش تحلیل محتوا با استفاده از استدلال منطقی در بازخوانی اصول طراحی در بافت تاریخی خیابان سی تیر به کار گرفته شده است. نتیجه گیری: در این پژوهش بنا شده تا در نمونه موردی طراحی سرای موسیقی محلی نتایج حاصل از مرحله تحلیل محتوا و استدلال منطقی مورداستفاده قرار گیرد. به نظر می رسد اصول طراحی مبتنی بر شاخصهای توسعه میان افزا راه حل مناسبی در برون رفت از مسائل موجود در طراحی و مواجه با بافت های تاریخی داشته باشد. بدین ترتیب نتایج حاصل از روش های پژوهشی به کار گرفته شده در طراحی سرای موسیقی محلی که می تواند تطابق بیشتری با ضوابط کاربری در بافت های تاریخی سی تیر داشته باشد و مورداستفاده قرار گرفته شود.

بسیاری از نظریه های اوقات فراغت که در قرن اخیر بیان شده اند پاسخی می باشد در مقابل مشکلاتی که حاصل نتیجه انقلاب صنعتی بوده است که بااین حال اوقات فراغت نقش اساسی را در زندگی ما دارد. ازاین رو باتوجه به رشد سریع جمعیت در شهرها و توسعه ی بافت شهری و ساخت وساز، پهنه های طبیعی و فضاهای سبز موجود در بافت شهرها به طور چشمگیری کاهش یافته است عناصر طبیعی در محیط شهری و نیاز انسان به تعامل با آن از ضروریاتی است که در شهرسازی مدرن کمرنگ شده است. این روند که با گسترش شهرنشینی پس از انقلاب صنعتی در قرن نوزدهم آغاز شد، در قرن بیستم شدت گرفت. کاهش حضور طبیعت در شهر، نگرانی شهروندان را نسبت به اهمیت حفظ سرمایه های طبیعی در محیط شهری و تأثیر آن بر جنبه های مختلف زندگی به دنبال داشت. پس از آن خلق پارک های شهری و فضاهای سبز با هدف جبران این کمبود و افزایش کیفیت زندگی در شهرهای مدرن در قالب جنبش پایداری ایجاد شد. پارک های شهری بدون درنظرگرفتن کیفیت و هویتمندی آنها نمی تواند راه حل بحران موجود باشد. بیشتر در شهرسازی های نوین فضاهایی با عناوینی همچون: پارک، بوستان، فضای سبز و حتی باغ طراحی می شوند که در طراحی و اجرای آنها معمولاً روش سلیقه ای و بدون درنظرگرفتن یکی از مبانی نظری در عرصه باغسازی صورت می گیرد. باتوجه به نمونه های معاصر و کنکاش باغ و پارک ها این نکته را روشن می کند که جامعه مدنی ایران به عنوان تمدنی که خود ایجادکننده و دارای سبک خاص باغ سازی در جهان بوده امروزه فاقد روش نوین در طراحی باغ و بوستان و. . . می باشد. نیاز ساکنین شهرهای مدرن امروزی به ارتباط بیشتر با طبیعت در قالب زندگی روزمره، ضرورت خلق فضاهایی که شهروندان به آن احساس تعلق بیشتری داشته باشند را آشکار ساخته است. در این پژوهش تأثیرگذاری باغ ایرانی در طراحی پارک های شهری، به عنوان یک راه حل برای رسیدن به تعاملات اجتماعی، فرهنگی و تاریخی در شهر اهر تحلیل و مورد بررسی قرار گرفته است. روش پژوهش ضمن مطالعه اسنادی و کتابخانه ای و مطالعات تطبیقی از نوع توصیفی است. نتایج حاصله نشان می دهد که اصول و روش های طراحی باغ ایرانی در پارک شهری می تواند تأثیر فراوانی در حس آرامش و تعلق به مکان و فضای سبز ایجاد کند.

در پی تغییرات سریع شهرها بخشی از بافتهای شهری به علت فرسودگی نتوانسته اند با محیط خود و خدمات دهی به ساکنین ارتباط برقرار کنند. امروز آسیب پذیری بافت های فرسوده در برابر سوانح طبیعی به عنوان مسئله ای جهانی پیشروی مدیران شهری قرار گرفته است. با توجه به شرایط و موقعیت بافت فرسوده شهر قزوین و توجه نکردن و رسیدگی نامناسب شرایط تاب آوری در برابر مخاطرات طبیعی در وضعیت نابسامانی قرار دارد. این پژوهش به ارزیابی وضعیت شاخص های تاب آوری در بافت فرسوده و قدیمی شهر قزوین است. پژوهش ازنظر هدف کاربردی و ازنظر نظر روش بررسی توصیفی-تحلیلی است. با استفاده از روش های آماری همچون تحلیل عاملی و آزمون تی تک نمونه ای تاب آوری کالبدی مورد ارزیابی قرار گرفت. تعداد 17 شاخص در چهار مؤلفه، کیفیت ابینه، دسترسی و معابر و مقاومت بر اساس مطالعات مبانی نظری تحقیق انتخاب شد. در گام بعد بر اساس این شاخص ها، پرسشنامه پژوهش طراحی شد و براین اساس نمونه مطالعاتی شهروندان 378 است که پرسش نامه ها بر اساس روش نمونه گیری چند مرحله خوشه ای در میان نمونه مطالعاتی (شهروندان محله های فرسوده) توزیع شد و در ادامه اطلاعات جمع آوری شده وارد نرم افزار SPSS شد و سپس مورد تجزیه وتحلیل قرار گرفت. در پایان، سه مؤلفه تاب آوری کالبدی با یکدیگر و بر اساس نمره های میانگین مقایسه شد. نتایج بدست آمده حاکی از آن است که شاخص دسترسی با نمره میانگین 11/2 در رتبه اول قرار دارد. در رتبه دوم شاخص مقاومت با نمره میانگین 59/1 قرار گرفته است. نهایتاً شاخص کیفیت ابنیه با نمره 47/1 در رتبه های سوم قرار دارد که به عنوان کم اهمیت ترین بعد شناخته شده است. در نهایت می توان بیان کرد که مطلوبیت تاب آوری شهری در زمینه کالبدی در منطقه یک قزوین در برابر حوادث و مخاطرات طبیعی ضعیف بوده است و از تاب آوری و پایداری پایینی برخوردار است.

توسعه ی پایدار مفهومی بسیار مهم است، چون اصول و ایده آل هایی را شامل می شود که بی توجهی نسبت به آنان، نابودی محیط و بشریت را در پی خواهد داشت. در توسعه ی پایدار به رشد اقتصادی و تحقق استانداردهای بهتر زندگی بدون از دست دادن منابع کمیاب طبیعی توجه می شود و به طور هم زمان، عدالت اجتماعی در استفاده از میراث جمعی بشریت و همچنین محافظت از منابع ارزشمند طبیعت، مورد تأکید قرار می گیرد. گردشگری رابطه ی تنگاتنگی با توسعه پایدار دارد. این صنعت به عنوان یکی از منابع درآمد و ایجاد اشتغال در سطح محلی می تواند رهیافتی برای توسعه اقتصادی باشد. توسعه ی پایدار گردشگری توسعه ای است که در آن توازن و تعادل، حفظ ارزش ها و کیفیت اخلاقیات و اصول و مزیت های اقتصادی همه به همراه هم دیده شده و کوشش می شود تا توسعه ای همه جانبه جایگزین توسعه صرفاً اقتصادی گردد. معماری موزه شاید جزء اندک بناهایی باشد که دست طراح درزمینه ی طراحی فرم، فضاسازی و سناریو پردازی و حتی تعریف عملکردها بسیار باز است و معمار می تواند با آزادی زیادی نسبت به تعریف هر بخش اقدام نماید و از طریق توجه به اصول معماری پایدار، جذب گردشگر پایدار را سبب شود. این پژوهش باهدف بررسی ارتباط بین معماری پایدار و صنعت گردشگری، به صورت توصیفی-تحلیلی و مبتنی بر روش کتابخانه ای انجام شده است. نتایج نشان می دهد که توجه به اصول پایداری در طراحی معماری موزه علاوه بر تأمین زیرساخت های گردشگری و جاذبه گردشگری، ارتباط موثر میان گردشگران و محیط را سبب می-شود و همچنین به پایداری محیط زیست منطقه کمک خواهد کرد.

پل ها همواره عناصری برجسته در معماری شهرها بوده اند. ارتباط دهنده های شهری ای که پیوندهای اجتماعی را دگرگون می سازند. امروزه پل ها واسط های شهری ای هستند که کارکرد عمده آن ها حمل ونقل افراد، کالا و وسایل نقلیه است. در حالیکه پل ها به عنوان عناصر مهم ارتباطی و کارکردی و بصری شهرها نشانه هایی از معماری زمان خود، وضعیت اجتماعی و اقتدار حکومتی آن دوران هستند؛ بنابراین پژوهش حاضر باهدف گونه شناسی سه پل دوران صفوی در شهر اصفهان به دنبال شناخت تأثیرات بازه های زمانی مختلف و سیر تحول ساخت پل در دوران صفوی هست. بررسی ها نشان می دهد که گرچه پل ها دارای طراحی های متنوع هستند ولی در همه آن ها کارکردهای ارتباطی، اجتماعی، فضایی مشابهی در جریان بوده و هست پله ای تاریخی در ایران علاوه بر کارکردی که در وهله اول متصور می گردد صوری زمینی از نگرش و روح زمان خود هستند. در این پژوهش به روش توصیفی تحلیلی سعی در بازشناسی سیر تحول آن در ادوار حکومت صفویه شده است. درنهایت با بررسی کارکرد، کالبد و سازه ای سه پل این نتیجه منتج شده است که پل خواجو می تواند تکامل یافته تجربیات گوناگون پل سازی آن دوران باشد.

در دنیای مدرن و پیشرفته امروز به منظور مدیریت مسئولانه در محیط زیست و با توجه به تغییرات اقلیمی روش های جدید طراحی و اجرای ساختمان ها بر اساس منابع کارآمد و اصول زیست محیطی همواره موردتوجه مهندسین معمار، عمران و ساخت بوده است. حفاظت از انرژی و استفاده پایدار از آن پیشرفت های عظیم فنّاوری استخراج نفت و سایر ذخایر زیرزمینی، استفاده هر چه بیشتر این منابع تجدید ناپذیر را فراهم آورده است لذا طراحی ساختمان ها باید به گونه ای باشد که مصرف سوخت فسیلی را به حداقل برساند و همچنین از فناوری های در تولید استفاده کنند که قابلیت تجدید پذیری داشته باشند. توجه به این مسئله که منابع بهره برداری شده در سامانه های توسعه در کجا استفاده می شوند و چگونگی پایدار نگه داشتن آن ها و استفاده از منابعی که امکان جایگزینی سریع تری دارند بسیار مهم است و این امر باعث مصرف بیش ازحد استفاده ما از منابع تجدید ناپذیر نمی گردد. اگر ما بخواهیم ساخت وسازی درست و اصولی در راستای حفظ محیط زیست داشته باشیم، می بایست از مصالحی در این امر استفاده کنیم که قابلیت این موضوع را به خوبی برای ما ایفا کند. انتخاب صحیح مصالح ساختمانی پایدار و مناسب باعث کاهش مصرف انرژی و در ادامه کمتر مصرف شدن سوخت های تجدید ناپذیر می شود و سلامتی بیشتر محیط زیست را تأمین می کند زیرا این مصالح باعث کاهش مصرف سوخت در جهت گرمایش ساختمان ها شده که خود کاهش نشر آلاینده های هوا و گازهای گلخانه ای را به همراه دارد همچنین استفاده از منابع طبیعی کاهش می یابد و جامعه به سوی اصول پایداری نزدیک می شود. این فن آوری رویکردی جدید درزمینهٔ طراحی ساختمان است، که این امر باعث بالا رفتن کیفیت و هماهنگی اجرا و مدیریت در صنعت ساخت وساز می گردد.

امروزه با درنظرداشتن میزان تأثیر روانشناسی محیطی در کیفیت محیط بیمارستانی علی الخصوص در دوران کرونا ضرورت توجه به این مقوله در طراحی داخلی مراکز درمانی در جهت دستیابی به یک فضای مطلوب برای بیماران مهم بشمار می آید. روانشناسی محیطی یک رشته نوپایی است که به تأثیر متقابل رفتار و عوامل فیزیکی معماری و محیط می پردازد، بیمارستان ها باتوجه به اهمیتی که دارند باید مکانی آرام داشته باشد. نفوذ رنگ و نور و تأثیر آنها بر ذهن و جسم انسان به روش های مختلفی ثابت شده است. شناخت چگونگی به کارگیری این دو فاکتور نور و رنگ به عنوان عامل مؤثر در بهبودی بیماران کرونایی از اهداف اصلی این پروژه است. روش پژوهش بر اساس مطالعات کتابخانه ای و تحقیقات انجام شده پیرامون این موضوع می باشد. یافته ها حاکی است که استفاده از نور طبیعی باعث کاهش تنش بیماران و بهبود عملکرد بدن بیماران می شود. می توان از نور خورشید به عنوان منبع ویتامین D برای بیماران کرونایی استفاده کرد. رنگ در طراحی داخلی یک فاکتور مهم در معماری داخلی بیمارستان ها به شمار می رود که برای بیماران کرونایی بهتر است از رنگ های سرد، گرم و رنگ های خنثی با تناسب درست و ایجاد کنتراست استفاده شود تا بهبودی را تسریع ببخشد. در نتیجه، معماری داخلی بیمارستان ها و استفاده از نور و رنگ در اتاق های بستری بیماران و ورودی بیمارستان ها می تواند بر روی استرس بیمار اثر گذاشته و حس آرامش را به بیمار القا کرد در نهایت بهبودی بیمار را سرعت بخشد.

مهم ترین سؤال این تحقیق چگونگی تأثیر ملی گرایی بر معماری بناهای دانشگاهی در دوره پهلوی اول و دوم است لذا سعی شده تا ویژگی ها معماری آن تبیین گردد. در تحقیقِ پیشِ رو، منظور از واژه ی معاصر، بازه ی زمانی از آغاز پهلوی اول (20-1304) تا آخر پهلوی دوم (57-1320) است یعنی دورانِ تحولِ معماریِ ایران که از بسیاری جهات قابل تأمل و تعمق است. در این دوران، برای نخستین بار بناهایی با کاربری هایی جدید ساخته شد که محصول تحولات مدرن جامعه ی جهانی بودند: نظیرِ اداره ی پست، موزه، بانک، راه آهن، دادگستری و. . . . از دیگر سو، این کاربری های نوظهور در کنار میل به جهانی شدن معماری در ایران، نیازمند توجه به طراحیِ ایرانی یا به عبارتی ملی گرایی در عرصه ی معماری بود. بااین همه باید دانست که مبحث ملی گرایی فقط مربوط ملی گرایی معاصر در قالب دیدگاهی سیاسی توانست تعریف جدیدی را در قبال ملی گرایی تاریخی که جایگاهی مداوم در طول تاریخ داشت، ارائه دهد. این تحقیق به روش تحلیلی-توصیفی و با استفاده از روش تحقیق کیفی به تحلیل دانشگاه های بازه زمانی آغاز پهلوی اول تا اواخر دوران پهلوی دوم پرداخته و درنهایت با کمک استنتاج به بیان اصول کلی در ارتباط با تأثیر ملی گرایی بر معماری دانشگاه های دوره پهلوی در ایران می پردازد. پس از بررسیِ میزانِ برآوردِ ملی گرایی در دوره ی پهلویِ اول و دوم، نکاتِ قابل درنگی نیز نمایان می شود که شامل استفاده از الگوهای تکرارشونده معماری در فرم، تزئینات و کیفیت ساخت وساز و مصالح هست. این الگوها به دو صورت مستقیم و غیرمستقیم از فرم، تزئینات و مصالح (نظیر کپی برداری از شکل ستون، پلکان و نقوش تزیینی) بهره جسته اند. در تعریف نشانه های معماری ملی، معماری قبل و بعد اسلام و دوره مدرن ایفای نقش می کنند همچنین ضمن اینکه ویژگی ها معماری دوران خود را نیز بازگو می کردند اشاره غیرمستقیم به عناصر قبل و بعد از اسلام نیز در آن ها دیده می شود.

طی چند دهه اخیر، برند سازی شهری به یکی از موضوعات مهم اتخاذشده توسط برنامه ریزان شهری به جهت ارتقاء رقابت پذیری شهرها در عرصه شهرهای جهانی تبدیل شده است. شهرها با ملحق شدن به شبکه برندسازی شهری در پی افزایش توان رقابت پذیری اقتصادی خود می باشند و برای دستیابی به این توسعه و ارتقاء اقتصادی به تدوین سیاست ها و استراتژی هایی دست زده اند که درعین حال در پی تجدید حیات خویش می باشند، زیرا اصلی ترین رسالت برندینگ شهری کمک به رشد اقتصادی شهر است. به واقع با بهره گیری از نگرش های نوین بازیابی مکان، بازآفرینی بافت نای تاریخی و مداخلات مکانی-فرهنگی، سیمای شهر را بهبود بخشیده، شهروندان را به سکونت در شهر یا منطقه علاقه مند ساخته و در جذب سرمایه گذار و گردشگر به شهر با ایجاد یک تصویر و برندشهری مختص آن شهر نقش مؤثری ایفا می کند، چراکه درواقع برند شهری هویت ویژه یک شهر و نشان و تخصص شهر را نشان می دهد. با توجه به اینکه برند شهری به عنوان کلیدی در رویارویی با چالش های قرن حاضر مطرح است، و درعین حال به عنوان ابزاری به جهت تحقق بازآفرینی شهری و تأمین امنیت اجتماعی و پایداری اقتصادی شهری هست. در همین راستا، در این پژوهش با روش تحقیق کتابخانه ای و اسنادی و با یافته های مطالعه به ارزیابی اطلاعات به دست آماده پرداخته شده است، مفهوم برند شهری را به طورکلی و اهداف آن موردمطالعه قرارداده و رایج ترین استراتژی ها را بررسی می کند. این مقاله در مورد مفهوم سازگاری برندینگ شهری و بازآفرینی شهری می پردازد و نقش برند را در تصویرسازی شهری و بازآفرینی شهری بررسی می کند.

نشانه های شهری به عنوان نمود کالبدی ارزش های معنایی و فرهنگی جامعه، می تواند موجب ارتقای کیفیت فضای شهری شود. شناسایی اصول طراحی در جهت درس آموزی آینده، اهمیت پژوهش را دوچندان می کند و عدم توجه به این مهم، آسیب بر هویت ارزشمند شهری خواهد داشت؛ لذا پژوهش، باهدف تبیین مبانی طراحی نشانه های شهری با رویکرد شهر ایرانی-اسلامی، به بررسی ویژگی های نشانه شناختی مکتب اصفهان در شهرسازی دوران صفوی می پردازد. روش تحقیق پژوهش، تحلیل محتوا بر پایه داده های کمی و کیفی است که با ابزار گردآوری داده مشتمل بر مطالعات کتابخانه و نقشه های تحلیل فضای شهری، تنظیم پرسش نامه و یادداشت برداری از پاسخ مصاحبه شوندگان بهره برده است. یافته های تحقیق نشان می دهد که باتوجه به ابداع مکتب اصفهان ساخت تک بناهای شاخص رواج نداشته و عمدتاً این بناها در مجموعه های شهری و در ارتباط با فضاهای پیرامون خود قرار می گرفته اند و توجه صفویه به سنت شیعه و اسلام سبب شده کانون های مرکزی شهرها بطن ساخت بناهای مذهبی و حکومتی در کنار یکدیگر قرار گیرند. توجه مشارکت کنندگان در پژوهش به نمادهای تاریخی و برانگیختگی حس هویت آنان با وجود این نشانه ها نسبت به شهر اصفهان نیز در ارتباط کامل با ویژگی های کالبدی نشانه ها و نحوه استقرار و مقیاس این نشانه ها دارد. نتایج حاصل، ضرورت توجه به نشانه های شهری بیش از سایر عناصر در بازنمایی هویت های فرهنگی و شهری اذعان می دارد. نشانه ها در کنار سایر عناصر نام برده سبب خوانایی فضاهای شهری گشته و آنها را برای شهروندان رسا، مطلوب و امن می سازد و احساس تعلق مکانی و در نهایت حفظ این آثار را در آنها برمی انگیزاند.

امروزه با رشد سریع و ناموزون شهرها، با احداث ساختمان های بزرگ که هیچ گونه ارتباطی باکیفیت اقلیمی منطقه نداشته و نیازهای حرارتی و آسایشی ساکنان را به هیچ وجه تأمین نمی کند، روبرو هستیم. اقلیم تا آنجا که به آسایش انسان مربوط می شود، نتیجه متقابل عناصری چون تابش خورشید، دما، رطوبت، وزش باد و میزان بارش می باشد؛ بنابراین طراحی اقلیمی روشی است برای کاهش همه جانبه هزینه انرژی یک ساختمان. طراحی ساختمان اولین «خط دفاعی» در مقابل عوامل اقلیمی خارج بناست و اهمیت آن باتوجه به بحران انرژی در سالهای اخیر و افزایش روزافزون مصرف سوختهای فسیلی به عنوان منابع محدود انرژی و تأثیر آن بر محیط زیست، کشورهای جهان را بر آن داشته که با مسائل مربوط به انرژی برخوردی متفاوت نمایند، براین اساس استفاده بهینه از انرژی های تجدیدپذیر امری ضروری شمرده می شود و این سؤال در ذهن شکل می گیرد که چگونه می توان به الگو بهینه یک ساختمان از نظر مصرف انرژی در اقلیم گرم و خشک دست یافت؟ و هدف استفاده از طراحی اقلیمی با اهمیت کاهش مصرف انرژی و در نهایت به روش استقرایی، توصیفی-تحلیلی یافته ها پرداخته شده است؛ بنابراین در این مقاله در پی نشان دادن تأثیر اقلیم بر ساخت وساز در مناطق گرم و خشک و آسایش حرارتی برای ساکنین ساختمان، استفاده از تجهیزات گرمایشی و سرمایشی که به حداقل ممکن کاهش یابد را در نظر گرفته شده است.

امروزه دانش، فرهنگ و خلاقیت اساس استراتژی های شهرها برای توسعه محلی هستند. به دنبال رویکردهای مختلف، شهرها تلاش می کنند تا دانش و خلاقیت را در مناطق شهری به جهت کاهش اثرات نامطلوب الگوهای سنتی ناکارآمد توسعه دهند. و بر پایه دانش و خلاقیت خود، توسعه شهری نوین را تعریف و تقویت کنند. شهرها امروزه در رقابتی تنگاتنگ برای احراز جایگاهی جهانی و منطقه ای هستند و رقابت آنها بخصوص از زمانی تشدید شده است که فناوریهای ارتباطات و اطلاعات خود را به عنوان واقعیتهای شهری جدید ارائه کرده اند. گذار موفقیت آمیز به توسعه خلاق و در عین حال مبتنی بر شهرسازی دانش بنیان، مستلزم سرمایه گذاری بلند مدت در آموزش، توسعه ظرفیت نوآور و خلاق، نوسازی زیرساختهای اطلاعاتی و ایجاد فضای مساعد اقتصادی نوین است. برای رقابت در سطح ملی و بین المللی شهرها به زیرساختهای دانش، خلاقیت، افراد آموزش دیده و ماهر، تکنولوژی، زیرساختهای الکترونیکی و پیوند با اقتصاد دانش بنیان نیاز دارند. این مقاله با شیوه توصیفی تحلیلی و با تکیه بر مطالعات اسنادی به بررسی و تحلیل شهرسازی دانش بنیان و تاثیرات آن بر شهرهای خلاق پرداخته است نتایج تحقیق نشان می هد این رویکرد نوین توسعه شهری در بسیاری از کشورهای جهان به کار گرفته می شود اما در کشور ما علیرغم داشتن پتانسیلهای کافی متاسفانه هنوز زیرساختهای لازم برای این کار فراهم نشده و توسعه خلاق بر گرفته از اصول شهرسازی دانش بنیان به یک باور عمومی تبدیل نشده است.

معماری امروز معاصر ایران در بستری شکل گرفته است که به طور مداوم از جریان های مدرنیته، صنعتی شدن و جهانی شدن تاثیر پذیرفته است. شیوه های زندگی مردم فناوری، متعاقب آن کالبد (جسم) و محیط زیست را تغییر اساسی داده است. میشه گفت گذار جامعه ایران به مدرنیته از حدود یک قرن پیش آغاز شده است و هم اکنون نیز در جریان می باشد، زیراکه جامعه ما هیچگاه زیرساخت های مدرنیته را به صورت کامل در اختیار نداشته و از نظر فنی نیز همواره دارای کمبودهای فراوانی بوده است که از آن جمله آنها ضعف در ساختارهای زمینه گرایی و اصالت مندی کاملاً مشهود است. . . .

پژوهش حاضر با هدف بررسی فاکتورهای معماری بومی در اقلیم گرم و مرطوب صورت گرفته تا بتوان از نتایج به دست آمده در این تحقیق در راستای ارائه راهکارهایی مناسب جهت به وجود آوردن یک فضای کاربردی استفاده نمود. بنابراین، این پژوهش اولاً به شناخت منطقه، اقلیم و بافت شهری می پردازد، سپس با توجه به معماری بومی به سوی راهکارهای بومی می رود. به طوری که در صورت اعمال درست این مؤلفه ها در طراحی و ساخت به صورت غیرمستقیم در کیفیت جسمی، روانی و اجتماعی آن اثر می گذارد. روش تحقیق حاضر، کیفی است و مطالعات آن به روش کتابخانه ای گردآوری شده است و همچنین این پژوهش درصدد پاسخ به این پرسش است که ویژگی های معماری بومی اقلیم گرم و مرطوب کدم اند؟ چگونه می توان با بهره گیری از راهکارهای معماری بومی نیاز منطقه را در راستای پاسخ به اقلیم فراهم نمود؟ یکی از مشکلات بزرگ در معماری امروزه، فاصله افتادن میان معماری مدرن و معماری بومی است. در معماری معاصر ممکن است به کارگیری عناصر و فضاهای معماری بومی، جوابگو نباشد اما بسیاری از اصول رعایت شده در معماری گذشته را می توان در معماری معاصر الگو قرارداد. اصولی مانند جهت گیری ابنیه و جبهه قرارگیری فضاها در تمام موارد باید رعایت شود با ترکیب رویکردهای اقلیمی گذشته که اکثراً امروزه نیز قابل اجرا و استفاده است می توان معماری اقلیمی و بومی را احیا کرد. با شناخت ویژگی های اقلیم گرم و مرطوب و به کارگیری عوامل محیطی، اقلیمی، فرهنگی و استفاده از مصالح بوم آورد می توان به نیازهای ساکنان این منطقه نیز، پاسخ داد.

یکی از نمودهای عینی معماری و شهر سازی سنتّی ایران بناهای تاریخی است. کاروانسراها و بازارها همیشه به عنوان جاذبه ها و ستون فقرات شهرها ایفای نقش کرده اند، لذا بررسی مقوله های مربوط به ابعاد بازآفرینی شهری دربازارها و کاراوانسرهای ایرانی با هدف بازآفرینی و احیای این ارزشها الزامی به نظر می رسد. هدف از این تحقیق بررسی تأثیر ابعاد بازآفرینی شهری بر حس تعلق شهروندان هست. روش تحقیق بکاربرده شده از نوع توصیفی-پیمایشی بوده و ابزار گردآوری تحقیق پرسشنامه ساختار یافته است. روش نمونه گیری از نوع غیر احتمالی در دسترس و جامعه آماری تحقیق معماران و دانشجویان معماری دارای تجربه بازدید از سرای سعدالسلطنه قزوین هست و همچنین روش تجزیه و تحلیل داده ها، معادلات ساختاری هست. نتایج تحقیق نشان می دهد ابعاد بازآفرینی شهری تأثیر مثبت و معناداری بر حس تعلق شهروندان قزوین دارد که بعد اقتصادی میزانش تاثیرش از سایر ابعاد بیشتر است.

اجزای سازه ای بتن در ساختمان ها و پل ها به شکل های مختلفی موجود می باشند. درک پاسخ این اجزا در حین بارگذاری برای ایجاد یک سازه ایمن و کارآمد امری ضروری است. روش های گوناگونی در مطالعه پاسخ اجزای سازه ای مورداستفاده قرار گرفته است. تست های بر پایه آزمایش (تست های آزمایش محور) به طور گسترده به عنوان وسیله ای در جهت تحلیل تک تک اجزا و اثر مقاومت بتن تحت بارگذاری مورداستفاده واقع شده است. این روش به شدت زمان گیر است و استفاده از مصالح موردنیاز آزمایش هزینه بر می باشد. به این منظور روش تئوری اجزای محدود نیز در مطالعه این اجزا مورداستفاده قرار می گیرد. البته تلاش های اولیه برای به کاربردن این روش باتوجه به نرم افزارها و سخت افزارهای موجود ناممکن و زمان بر بود. در سالهای اخیر استفاده از اجزای محدود به دلیل پیشرفت علم و توانایی های سخت افزاری و نرم افزاری کامپیوتری افزایش یافته است. امروزه این روش در تحلیل اجزای سازه ای بتنی به عنوان روش اصلی به کار برده می شود. استفاده از کامپیوتر برای مدل کردن این المان ها بسیار سریع تر و از نظر اقتصادی به صرفه تر می باشد. به منظور درک کامل کارایی نرم افزار کامپیوتری اجزای محدود باید نگاهی به عقب و به داده های آزمایشگاهی و تحلیل های ساده نمود. داده های کسب شده از یک تحلیل اجزای محدود مفید نخواهد بود تا زمانی که گام هایی در جهت درک اینکه چه اتفاقی درون مدل ساخته شده توسط نرم افزار در حال رقم خوردن است، برداشته شود. همچنین به منظور اطمینان یافتن از درستی و صحت خروجی نرم افزار کامپیوتری انجام بررسی های ضروری در حین مسیر موردنیاز می باشد. با درک روش اجزای محدود و موارد استفاده آن، تحلیل های به مراتب بهتر و کارآمدتری را می توان برای یافتن پاسخ اجزای سازه ای و مشارکت آن ها در سازه ایجاد کرد. این مقاله مطالعه ای در تیرهای پیش تنیده بتنی با استفاده از تحلیل اجزای محدود می باشد که در آن با استفاده از این روش پاسخ تیرهای پیش تنیده بتنی تحت بارگذاری عرضی تعیین شده است. وسعت دید این مقاله به تعیین ویژگی های استاتیکی مثل تغییر شکل های خمشی و توزیع تنش ها محدود می شود. به ابن منظور یک تیر بتنی پیش تنیدة مستطیلی برای تحلیل درنظر گرفته شده است. از برنامه ANSYS 12. 1 در جهت تحلیل اجزای محدودی استفاده شده است. تیر بتنی پیش تنیده ذکر شده با تکیه گاه مفصلی مدل شده است و در مقاطع تیر از مصالح ایزوتروپیک استفاده شده است.

در طراحی خانه های مسکونی لازم است از علم روانشناسی محیطی بهره گرفت. لحاظ نمودن این امر نه تنها در طراحی کالبدی کمک خواهد کرد بلکه از لحاظ مفهومی و عملکردی نیز راهگشای طراحی ها خواهد بود. امروزه در طراحی فرم ها بیش از این که طرح ها بر پایه احساس و نگرش طراحان به نیازهای ویژه ساکنین باشد بردانش و آگاهی آنان و پیش فرض هایشان استوار است. در طراحی بناهای مسکونی امروزی هدف اصلی و عمده تأمین سرپناه مدنظر است و در این میان به تنها چیزی که توجه نمی شود، ادراک و در کل نیازهای جسمی، روحی و روانی کسانی است که قرار است در اینده در این خانه ها ساکن شوند. علم روانشناسی محیطی برای طراحان این امکان را به وجود می آورد تا طراح های آن ها بیشتر با نیازها و سلایق هماهنگ شود و در نتیجه محیط های طراحی شده بیشتر نیازهای زندگی ساکنان را فراهم کند. در این میان آشنایی با روانشناسی محیطی در کنار سایر علوم رفتاری نقش مهمی را ایفا می کند چراکه آشنایی طراحان با این علوم کمک می کند تا با فهم ادراک انسان ها از محیط، محیطی را طراحی کنند که بر اساس خواسته های آن ها باشد. در این مقاله با استفاده از روش تحلیل محتوی متن و شفاف سازی متون و با استناد به پژوهش های انجام شده در این حوزه ابتدا موارد مربوط به مسکن مطلوب و رضایتمندی از محیط نظریه های مربوط به ادراک محیط و رفتار بررسی و با استفاده از متون تخصصی و منابع کتابخانه ای مهم ترین مؤلفه ها و معیارها دررابطه با رضایت مندی از محیط های مسکونی در مجتمع های مسکونی تدوین و ارائه گردیده است.

هنرمندان ایرانی نیز در طرح های اسلیمی و زینت بخش دست فرایندهای هنری خود ساختن و نوآوری های نیز پرداختم سفالگری و کاربرد سفالی و نقوش اسلیمی و ایده هایی از طبیعت که اسلیمی گاهی به صورت نقش اصلی و زمانی همراه با دیگر طرح های نقش دارد هنرمندان ایرانی اثرات کار خود را از طبیعت الهام می گرفتند و هیچ گاه به تقلید از آن ها مشخص نشده است این نوع هنر نه تنها شرافت و کمال می بخشید بلکه عاملی بود در جهت سیر انسان به سمت خلاقیت و آگاهی و دانایی. از اصلی ترین عوامل شناخت و فهم برای ادراک فرم و فضا در معماری است که طراحان تصورات خود را می یابد. فرم و هندسه ریاضیات درمعماری بنا بلکه در اجزاء معماری و تزئینات آن نیز بکار می رفت. فرضیه این پژوهش این طور به نظر می رسد که اولاً نقوش سنتی از فلسفه ی اسلامی طبیعت پیروی کرده است. ثانیاً تأثیر زیادی در زیبایی بصری معماری ایرانی-اسلامی داشته است. هدف از این پژوهش که از نوع کیفی است و با استفاده از روش گردآوری و تحلیل اطلاعات به صورت توصیفی-تاریخی است، بیان تأثیر نقوش سنتی در بناهای موجود برای ایجاد تأثیر حس معنوی و عرفانی بر افراد است.

امروزه شهرهای ما از لحاظ بناهای بلندمرتبه نیاز به توجه بیشتر جهت رسیدن به وضعیت مطلوب دارند. چرا که شهرها به دلیل شرایط زندگی شهری و عوامل مربوط به آن با مسائلی از جمله کمبود زمین های مناسب، افزایش جمعیت، تقاضای فزاینده مسکن، رشد بی رویه شهرها به خصوص در کلان شهرها و تأمین کاربری های عمومی یا خصوصی موردنیاز و. . . . . . . روبه رو شده اند، کلیه این موارد سبب شده که ساخت وساز بناهای بلند بیش ازپیش موردتوجه قرار گیرد. این در حالی است که برخی از این بناها بدون برنامه ریزی و بدون رعایت بسیاری از الزامات فنی و مهندسی احداث شده اند که خود مشکلات بسیاری را ایجاد نموده است، یکی از این مشکلات سیمای کالبدی و نمای شهری و ساخت و سازها می باشد. نمای هر ساختمان به عنوان جزئی کوچک از بافت و کالبد شهری، دارای نقش مهمی در ایجاد تصویر و هماهنگ در سیمای شهر برای شهروندان است. از سوی دیگر سیمای هر شهر مظهر چگونگی زندگی اجتماعی و نگرش شهروندان آن شهر می باشد که ویژگی های معماری و کیفیت کالبدی آن را تعریف می کند، عوامل متعدد در شکل گیری نمای یک ساختمان به ایجاد تصویر ذهنی در شهروندان و در نهایت ادراک آنها از سیمای شهر تأثیرگذار است. اگر گذری در بافت جدید به خصوص در مناطق مرفه یا همان بالای شهر داشته باشید خود را در میان ساختمان های بلندمرتبه با نماهای بی هویت از جنس غیرایرانی که به تجلی نشسته است و سیمای شهر را نامناسب کرده است برمی خوریم. حال باتوجه به این مشکل باید سعی کنیم که در عین ساخت بناهای بلندمرتبه و ساخت وسازهای گسترده سیمای کالبدی شهر را نیز موردتوجه قرار دهیم.

رابطه بین فرهنگ و بازآفرینی در سه حالت بررسی می شود، که عبارتند از؛ "بازآفرینی فرهنگ مبنا "، "بازآفرینی فرهنگی" و "فرهنگ و بازآفرینی". در این میان بازآفرینی فرهنگ-مبنا با ادغام استراتژی های گردشگری، برندسازی شهری و رویدادمداری، همواره سعی در منحصر به فرد ساختن شهر، خلق جاذبه شهری و ایجاد گرایشات اقتصادی برای سرمایه گذاری، دارد. گردشگری خلاق به عنوان نسل سوم گردشگری شهری، یکی از نمودهای ترکیب میراث در مفاهیم شهری، مبتنی بر خلاقیت برای شناسایی نیازهای جوامع محلی می باشد. با توجه به رویکرد بازآفرینی شهری و در راستای توسعه گردشگری خلاق، در جمع بندی های به عمل آمده از مطالعات شناختی؛ استراتژی های مبتنی بر گردشگری رویدادهای خاص، گردشگری جاذبه های مکانی و گردشگری فرهنگی با بوجود آوردن بستر جهت تعاملات گردشگران و تحقق گردشگری خلاق، محور اصلی این رویکرد را تشکیل می دهند. روش پژوهش حاضر برحسب نوع هدف کاربردی و به روش توصیفی-تحلیلی انجام شده است. در بخش نخست پژوهش ابعاد و شاخص های لازم برای سنجش نقش بازآفرینی شهری فرهنگ-مبنا در توسعه گردشگری خلاق از میان متون نظری مستدل و معتبر استخراج شد و در ادامه اطلاعات مربوط به شاخص ها در محلات تاریخی شهر یزد به روش TOPSIS و از طریق نرم افزار SPSS مورد تجزیه وتحلیل قرار گرفتند. با توجه به نتایج تاپسیس از 3 معیار و 10 شاخص اصلی پژوهش و 7 محله تاریخی شهر یزد به عنوان گزینه، محله فهادان و محله گودال مصلی با وزن و اهمیت 918/0 و 505/0 به ترتیب در رتبه های اول و دوم، و محله گنبدسبز با وزن اهمیت118/0 در اولویت آخر قرار دارند. در نتیجه می توان اظهار داشت که تنوع جاذبه ها و عناصری مرتبط با بازآفرینی فرهنگ-مبنا پشتوانه مهمی برای توسعه گردشگری خلاق درمحلات تاریخی شهر یزد به شمار می رود.

زنان مهم ترین نقش را در حفاظت از محیط زیست بر عهده دارند، این قاعده در رابطه با «زنان خانه دار» به جهت مسئولیتی که در اداره ی خانه بر عهده ی آن ها است، از کنترل ورود و خروج اقلام و وسایل منزل تا تغذیه، همگی زیر نظر آن ها صورت می گیرد، نقشی دوچندان متصور بوده است. زنان به جهت حس مادرانگی و نوع دوستی که در آن ها نهادینه است، نسبت به محیط زیست، مسئولیت بیشتری احساس می کنند. آموزش و سهولت در نحوه ی تفکیک زباله در محیط خانه، نقش بسزایی در حفاظت از محیط زیست که میراث نسل ما برای آیندگان خواهد بود داشته است. ازاین رو، نوع و شیوه ی تفکیک زباله های خشک در خانه و نگهداری این محصولات در مکانی برای انتقال به بیرون از خانه برای بازیافت، نیز یکی از دلایل استقبال اندک از تفکیک زباله از مبدأ به شمار می رود. وجود سطل زباله هایی با طراحی ویژه، مناسب جهت کنترل و نگهداری انواع زباله: زباله تر(کمپوست) و زباله خشک (شیشه، کاغذ و غیره) در محیط خانه، علاوه بر کارایی و عملکرد مناسب دارای زیبایی نسبی مطابق با سلیقه کاربر باشد، می تواند کمک شایانی در تشویق زنان به تفکیک زباله نماید. در تحقیق پیش رو که نوعی تحقیق توصیفی پیمایشی از نوع کیفی است و ابزار گردآوری اطلاعات به شیوه ی رفتار نگاری و پرسش نامه توأمان بوده است و سعی شده در بررسی های تکمیلی، راهکارهایی جهت شیوه های بهینه در تفکیک زباله تر و خشک از مبدأ، در اختیار علاقه مندان و پژوهشگران قرار دهیم. روش نمونه گیری به صورت تصادفی ساده از زنان ساکن از منطقه دو تهران صورت گرفته است.

مطالعاتی که از دهه 1370 در جهان آغاز شده، نشان می دهد که شکل شهر و الگوی طراحی آن می تواند در میزان مصرف انرژی تأثیرگذار باشد. علاوه بر ویژگی های کالبدی شهر، خصوصیات اجتماعی اقتصادی و فرهنگی ساکنان آن نیز در میزان مصرف انرژی مؤثر خواهد بود. باتوجه به نقش الگوی طراحی و مدیریت شهری در بهینه سازی مصرف انرژی، ضوابط، مقررات و دستورالعمل هایی در سایر کشورها تهیه شده که در کنار مسائل فنی مربوط به ساختمان، حوزه شهرسازی را نیز در بر می گیرند. در حال حاضر، مهم ترین سند قانونی مربوط به بهینه سازی مصرف انرژی در ایران، مبحث نوزدهم مقررات ملی ساختمان است. درعین حال مستندات قانونی دیگری مانند قانون نحوه جلوگیری از آلودگی هوا» و قانون «اصلاح الگوی مصرف» نیز موجود است که لزوم تدوین ضوابط و مقررات در حوزه شهرسازی را مطرح می کنند. باتوجه به این پشتوانه پیشنهاد می شود کمیته دائمی با مسئولیت تدوین و بازنگری راهنما و ضوابط طراحی شهری با هدف بهینه سازی مصرف انرژی تشکیل شود. پیش نویس اولیه راهنمای طراحی شهری با هدف بهینه سازی مصرف منابع با همکاری دانشگاه فنی برلین در آلمان و مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی ایران و بر اساس اصولی چون استفاده بهینه از منابع، برنامه ریزی یکپارچه، توجه به شرایط اقلیمی و شیوه زندگی، و ارائه راهکارهای با حداقل هزینه و مبتنی بر فن آوری بومی در حال تدوین بوده و می تواند مبنای تهیه ضوابط و مقررات حوزه شهرسازی قرار گیرد.

نزدیک به نیمی از منابع انرژی های برگشت ناپذیر به دلیل استفاده بی رویه از منابع انرژی تجدیدناپذیر سبب بروز بحران انرژی در جهان شده است. امروزه استفاده از انرژی های تجدیدپذیر به دلیل افزایش آلودگی های ناشی از سوخت های فسیلی و رو به اتمام بودن این منابع موردتوجه همگان قرار گرفته است. 40 درصد مصرف انرژی در بخش ساختمانی است که مسئله پایان دادن به سوخت های فسیلی و نقش اصلی ساختمان در مصرف مقدار قابل توجهی از انرژی تمرکز تحقیقات جهانی را بر مفهوم جدیدی به نام ساختمان خالص انرژی صفر قرارداده است. ساختمان های صفر انرژی ساختمان هایی هستند که برآیند سالانه تولید و مصرف انرژی در آنها صفر است این ساختمان ها عاری از گازکربنیک هستند زیرا در آن از سوخت های فسیلی استفاده نمی شوند شناخت ساختمان صفر انرژی و اصول مورداستفاده در طراحی آن موضوعی است که امروزه در دنیا بسیار موردتوجه بوده است. کاربرد مفاهیم پایداری و اهداف توسعه پایدار در جهت کاهش اتلاف انرژی و آلودگی محیط زیست در معماری مبحثی به نام معماری پایدار را به وجود آورده است. ایده ساختمان های صفر انرژی در جهت. نیازهای انرژی در قرن 21 شکل گرفته است در این ساختمان ها نیاز به انرژی به حداقل رسیده و سوخت موردنیاز از طریق انرژی های تجدیدپذیر. می گردد در نتیجه منابع انرژی تجدیدپذیر به دلیل ترکیبی از هزینه های بالای سوخت و نگرانی در مورد مسائل مربوط به آلایندگی بسیار محبوب اند.

امروزه گردشگری به عنوان یکی از مهم ترین صنایع توسعه پایدار، فرصت بزرگ فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی برای کلان شهرها و مادر شهرهای جهانی ازجمله کلان شهرهای ایران به وجود آورده وازنظراقتصادی تاثیربسزایی به وجود آورده است. دربناهای معروف و تاریخی بیشترین گردشگر را جذب می کنند. همایش های کاربردی در زمینه معماری و توریسم می تواند اهمیت توجه به معماری و توریسم را نشان دهد و همچنین در ارائه نمونه ها، الگوها و رویکردهای حوزه معماری در مسیر تأثیرگذاری بر رونق صنعت توریسم و جذب سرمایه گذران مؤثر باشد. معماری ایرانی و زیبایی معماری در جذب توریسم حایزاهمیت زیادی در جذب توریسم دارد.

امروزه رشد شهرنشینی، افزایش جمعیت و به دنبال آن افزایش وسایل حمل ونقل شهری، باعث ایجاد تراکم و ترافیک گسترده ای در معابر شهری و بالطبع افزایش اتلاف وقت و صرف هزینه های سنگین برای شهروندان شده است. بدون شک مدیریت زمان برای هر فردی به ویژه در دنیای امروز یک ضرورت اجتناب ناپذیر و لازمه زندگی هدفمند و با برنامه است. سیستم حمل ونقل عمومی یکی از زیرمجموعه های حمل ونقل درون شهری است. حمل ونقل عمومی علاوه بر افزایش ظرفیت عملکردی معابر شهری ساختاری منظم و یکپارچه را در ترددهای شهری ایجاد می کند. برنامه ریزی شبکه حمل ونقل همگانی در طرح جامع توسعه شهری دارای جایگاه ویژه ای است و این جایگاه به علت بهره وری بهینه از امکانات شهری است. در پژوهش حاضر مطالعه موردی بر روی یکی از خطوط شبکه حمل ونقل عمومی انجام شده، نواقصی در ساختار زمان بندی این شبکه وجود داشت که باعث اتلاف وقت مسافرین می گردید و سعی بر این شد تا زمان بندی و کارایی این شبکه را در دو بازه زمانی پرتردد و کم حجم ترافیکی مورد بررسی قرار دهیم، و در نهایت مدلی بهینه برای بهبود عملکرد این شبکه ارائه شد و اهداف ذکر شد.

امروزه، گرمایش جهانی و رشد کمبود انرژی به بزرگترین چالش های بشریت بدل شده اند. شهر بدون کربن، اصطلاح نوپدیدی در دانش شهرسازی است. ریشه های پیدایش نخستین گونه از پروتوتایپ های کم کربن را باید نه در قرن بیست و یکم بلکه در قرن بیستم میلادی و صداهای بلند جریانات محیط زیستی نیمه دوم آن قرن و متعاقب با پیدایش ادبیات گسترده پایداری و نیز پیدایش دانش طراحی شهری در سطح جهان دنبال نمود. در این زمینه، مفاهیم مشابه باغ شهرها، اکو سیتی ها یا بوم شهرها، شهر فشرده، شهر هوشمند، شهرهای دانش بنیان و یادگیرنده، شهر زیست پذیر، شهر اکولوژیکی و شهر کم کربن ظهور یافته اند. از شهرها، معمولاً به عنوان سرزمین فرصت ها برای رویارویی با تولید کربن یاد می شود که این مهم در اجلاس COP21 و توافق پاریس در سال 2015 میلادی نیز مورد تأکید قرارگرفته است. شهر کم کربن، اکنون در بسیاری از نقاط پیشرو جهانی در مقیاس های مختلفی از واحد همسایگی گرفته تا مقیاس محله ای در حال ساخت تدریجی است. این مطالعه با رویکرد کیفی و با ماهیتی مروری-نظری از ابزارهای اسنادی و مطالعات کتابخانه ای استفاده نموده است. نتایج، گویای امکان نظم دهی به سیر پیدایش و خاستگاه زمانی شهر کم کربن به همراه ارائه یک مقوله بندی جامع هفت گانه از مقولات و اصطلاحات شامل توسعه کم کربن، اقتصاد کم کربن، سبک زندگی کم کربن، جامعه کم کربن، باهمستان کم کربن، محله کم کربن و شهر کم کربن و نیز تعاریف تطبیقی در این حوزه است.

آتریوم به معنای حیاط داخلی یا مرکزی است که در معماری سنتی ایران گودال باغچه ها و یا گلخانه هایی با سقف شیشه ای بوده است. در معماری بومی روم باستان به در ورودی حیاط کلیساهای دوره صدر مسیحیت اتاق می شده است. آتریوم ها این روزها به صورت یک فضای محصور هست که به صورت عمودی و به ارتفاع چندطبقه ایجاد می شود. و نور طبیعی را به داخل بنا هدایت می کند، آتریوم ها بنا به نحوە قرارگیری در پلان و کارکرد انواع مختلفی دارند، که در این مقاله بررسی می شود. در معماری مدرن پایداری در طراحی بناهای بلندمرتبه به عنوان یکی از مهم ترین منابع مصرف انرژی در حوزه ساختمان، از دغدغه های اصلی طراحان پایدار قلمداد می شود. این موضوع در مورد آسمان خراش های اداری اهمیت بیشتری پیدا می کند. این فضاها نیاز به نور کافی، تهویه مناسب و شرایط آسایش حرارتی دارند، که با تعبیه آتریوم می توان این مسئله را حل کرد. با بررسی فرم ها و ساختار و شکل هندسی آتریومها و شرایط اقلیمی منطقه می توان میزان دریافت نور و انرژی را به صورت بهینه تنظیم کرد.

منظر شهری دور از بشریت نیست و توسط بشر ادراک می شود. منظر شهری، اولین نقطه سطح تماس انسان با محیط ) شهر(است. بستر منظر شهر، هندسه، فضا، کالبد و به عبارت دیگر، فرم کالبدی است و ازاین رو بخش این مواردِ تحت تأثیر انسان ها شکل می گیرد، پس بایستی قابل انعطاف باشد و بتواند فضایی خاطره انگیز و امن را به منظور حضور و فعالیت شهروندان ایجاد کند. می توان گفت منظر شهری وسیله ای است که شهر را پدیدار می کند. موضوع منظر شهری مقوله ای دوبعدی به شمار می رود، از یک سو به مؤلفه های محسوس و عمدتاٌ بصری سازنده فضا می پردازد و از سوی دیگر به شرایط ذهنی فضا شامل ابعاد تاریخی، خاطره ای، هویتی و امثال آن ها نظر می کند. تصویر ذهنی شهر، درواقع کلیت به هم پیوسته ای از نمادها و نشانه هاست که به مفاهیم، ارزش ها، معانی و چیزهایی شبیه به آن واقعیت می بخشد. در این مقاله روش تحقیق بکار گرفته شده از نوع تحلیلی-توصیفی است و به سبب مباحث وسیع نظری و مقوله های کلی، مطالعات انجام شده برای به دست آوردن نتایج مطلوب بر اساس اصلی ترین منابع موجود کتابخانه ای و اسنادی انجام گرفته است، سعی بر آن است تا با بررسی و دسته بندی شاخص های سنجش منظر مطلوب شهری گامی مؤثر در ارتقاء منظر شهری و همچنین با ایجاد فضایی خاطره انگیز سبب تأثیرگذاری بر ادراک شهروندان شود. حضورمردمی در این فضاها ناشی از نبود محیط مناسب و فقدان کیفیت منظر شهری است.

این پژوهش به بررسی مفاهیم اصلی پیرامون ایجاد قرارگاه های رفتاری و نحوه تأثیرگذاری رفتار در محیط در ایجاد فضاهای اجتماعی فعال در فضاهای شهری می پردازد. این پژوهش با تشریح مفاهیم کلیدی و چارچوبی منظم از قرارگاه های رفتاری، نحوه ایجاد، ارتقا و سنجش کیفیت فضاهای شهری را ارزیابی می نماید. ازاین رو با استفاده از مطالعات کتابخانه ای و اسناد، مقالات مختلف داده های موردنظر را جمع آوری کرده است. این پژوهش ازنظر هدف بنیادی و جز دسته پژوهش های توصیفی هست.

فرهنگ و منظر شهری در ارتباط بین این موضوع، تأثیراتی متقابل بر یکدیگر دارند. رابطه رفت و برگشتی منظر شهری، معماری و فرهنگ که شامل ارزش های اجتماعی وهنجارهای موجوددرجوامع بشری و همچنین دانش باورها، هنرها، قوانین، آداب رسوم توانایی مردم و جامعه می شود. یکی ازمهترین موضوعات امروز بحثت هویت شهری و فرهنگ آن درمنظری شهری هستش، که به این موضوع کم توجه شده است که باعث رفتارهای ناهنجاری فرهنگی دررفتارمتقابل یک جامع در آن تعیین می کند. فرهنگ درست در منظر شهری تاثیربسزایی وجودداردکه از راه آموزش به نسل بعدی منتقل می شود؛ همچنین فرهنگ راهکارهای شایع موجه دریک جامعه است.

رویکرد تعاملات اجتماعی بر ارزش گذاری های سنتی و بستر شهرها تکیه دارد و پایه آن بر بازگشت به ساختار سنتی در محلات تأکید میی نماید و بدیهی است که قادر است با توجه به قابلیت و ظرفیت های نوین اجتماعی، راهکارهای بارز و تأثیرگذاری را در راستای احیا و بازآفرینی بافته ای فرسوده و تاریخی رو به افول شهر ارائه نماید؛ و در این راستا پژوهش حاضر تلاش دارد چگونه می توان با بهبود وضعیت محله و سازمان دهی و بازآفرینی فضاهای شهری و تأکید برپایداری و حفظ و احیای ارزش های تاریخی محله جهت ارتقاء تعاملات اجتماعی و ایجاد سرزندگی محور اصلی شهرک سعدی شیراز دست یافت. پژوهش فوق، از نظر هدف تحقیق دررسته تحقیقات کاربردی و روش تحقیق توصیفی-تحلیلی هست. روش گردآوری داده ها از مطالعات کتابخانه ای و میدانی بوده است. برای تحلیل داده ها از مدل SWOT استفاده شد. اصلی ترین هدف در این طرح بهبود وضعیت محله و سازمان دهی و ایجاد فضای شهری دارای تعاملات اجتماعی و اقتصادی در شهرک سعدی شیراز هست. سؤال تحقیق این هست که آیا می توان با ساماندهی و محرک ساختن کاربری های شاخص و بازآفرینی فضاهای شهری به ارتقاء تعاملات اجتماعی و اقتصادی دست یافت؛ که اگر این امر صورت گیرد باعث شکوفایی وضعیت محله، جمعیت پذیری بیشتر در بافت، مکان جذب توریست و باعث رونق اقتصاد در محله می گردد. زنده ماندن و پویایی بافت درگرو فعالیت ها و مشارکت های ساکنین آن در زندگی روزمره جاری در شهر است و این جز با ایجاد و احیا عرصه های مناسب که امکان تعامل و فعالیت را فراهم آورند، ممکن نیست. نتایج نشان می دهد که بهبود وضعیت محله و سازمان دهی و بازآفرینی در کنار ایجاد پروژه های محرک باعث ارتقاء ایجاد فضای شهری دارای تعاملات اجتماعی و وضعیت ساکنین محله می گردد. نوسازی در کنار پروژه های محرک تأثیر مثبت و مستقیم بر تعاملات اجتماعی دارد به عبارت دیگر نوسازی خانه ها و معابر عمومی تأثیر زیادی در بهبود وضعیت محله در ایجاد فضای شهری دارای تعاملات اجتماعی مؤثر هست.

با توجه به اینکه هدف معماری پایدار در اقلیم گرم و خشک، بالا بردن توانایی بنا ها در فضای درونی است به طوری که افزون بر آسایش اقلیمی، کمترین مصرف انرژی لازم باشد. امروزه با توسعه و پیشرفت تکنولوژی، لزوم توجه به توسعه پایدار و ساخت و سازهای مطابق با اصول معماری در راستای استفاده بهینه از منابع طبیعی موجود از اهمیت خاصی برخوردار است. در اقلیم های مختلف ایران، معماری سنتی در مناطق مختلف از نظر ساخت و ساز در رابطه با اقلیم و شرایط پایداری بررسی می شود. چراکه گونه های مختلف بنا در مناطق گوناگون، حاکی از تاثیر پذیری عوامل اقلیمی می باشد. به این ترتیب محیط زیست، شهرها و حتی بناهای مربوط به این حوزه های اقلیمی، ویژگی های خاصی متناسب با شرایط اقلیمی خود به دست آوردند. شناخت و بررسی عوامل اقلیمی در هر منطقه بسیار موثر در ایجاد آسایش و راحتی ساکنان آن منطقه است. به دلیل اینکه اقلیم و معماری ارتباط مستقیمی با هم دارند. در این مقاله سعی شده است خصوصیات اقلیمی منطقه گرم و خشک و اصول معماری پایدار بررسی شود تا بدین طریق به ارتباط معماری گذشتگان در جهت استفاده بهینه از انرژی و پایداری محیط اشاره شود و پیشنهاداتی راجع به چگونگی طراحی پایدار متناسب با اقلیم گرم و خشک در شهر یزد ارائه شود.

پیشی گرفتن رشد شتابان جمعیت شهری از امکانات و خدمات شهری مطلوب همراه با نبود برنامه ریزی صحیح، همواره موجب ناهمگونی و عدم تعادل توزیع امکانات و خدمات از جمله فضای سبز شهری در سطح شهر شده است که متعاقباً منجر به افزایش چشمگیر استرس در بین شهروندان می شود. طراحی محیط و منظر و فضاهای سبز در جهت کنترل استرس شهروندان، یکی از اهداف طراحی شهری سالم به شمار می رود. در این راستا، هدف این مقاله نیز، طراحی محیط و منظر شهری جهت کنترل استرس شهروندان در محدودة میدان 9 دی در منطقه 17 شهر تهران است. در این پژوهش، نوع تحقیق کاربردی و روش انجام آن توصیفی-پیمایشی است. گردآوری اطلاعات از طریق مطالعات کتابخانه ای و مشاهدات میدانی (پرسشنامه) صورت گرفته است. جامعه آماری پژوهش، محدوده میدان 9 دی منطقه 17 شهر تهران می باشد که در نهایت با استفاده از فرمول کوکران نمونه ای با حجم 99 نفر بدست آمده است. روش نمونه گیری نیز به روش در دسترس بوده است؛ به منظور تجزیه وتحلیل اطلاعات، از آزمون آماری t تک نمونه ای در نرم افزار Spss استفاده شده است. یافته های پژوهش تحقیق در نهایت فرآیند طراحی فضای شهری در جهت کنترل استرس شهروندان را نشان می دهد که شامل اولویت بندی استراتژی ها، اقدامات و راهکارهای موردنیاز، ارائه ایده طراحی، طراحی راهبردی و پلان بخشی می باشند. در طرح نهایی تحقیق، در جهت ایجاد حس آرامش برای شهروندان سعی شده از گونه های گیاهی متنوع و همچنین ایجاد فضاهایی مثل لاین دوچرخه سواری و آب نماها استفاده شود.

پایه و اساس معماری پایدار بر ملاحظات زیست محیطی استوار است. مواردی مانند عدم تخریب محیط زیست، عدم آلودگی آب های محیطی و استفاده مناسب از انرژی، تشکیل دهنده پایه های معماری پایدار هستند، که در جهت کاهش اتلاف انرژی به وجود آمده است. به جهت نزدیک کردن هرچه بیشتر یک بنا به شاخص های معماری پایدار، روش های متفاوتی وجود دارد؛ که یکی از این روش ها، بهره گیری از سیستم ساختمان های هوشمند است که بنا بر تحقیقات، در صرفه جویی انرژی بسیار مؤثر عمل کرده است. لذا این مقاله بر اساس مطالعات کتابخانه ای، سعی بر معرفی کاربرد سیستم هوشمند و مزایای استفاده از آن در معماری ساختمان ها به جهت بهینه سازی و مدیریت انرژی برای دستیابی به معماری پایدار دارد. در ادامه با معرفی معماری پایدار و ویژگی های هوشمند سازی ساختمان، نقاط مشترک این دو مقوله و نیز بررسی نمونه هایی از بناهای پایدار که در طراحی آن ها از این فناوری استفاده شده، نقش مؤثر این مقوله در سرعت بخش بودن برای رسیدن به معماری پایدار اثبات می شود. امید است که این پژوهش به صورت عملی، معماران را در بکارگیری این رویکرد نوین، ترغیب نماید.

بعد از جنگ جهانی دوم، با افزایش جمعیت و مهاجرت افراد از روستاها به شهرها، به تدریج جوامع با مشکل کمبود انرژی مواجه شدند. امروزه استفاده بیش از حد سوخت های فسیلی و منابع تجدیدناپذیر انرژی، زمینه های بحران محیط زیست را فراهم ساخته و زندگی بشر را با چالش روبه رو کرده است. از آن جایی که ساختمان ها بخش اعظمی از آلودگی های زیست محیطی را ایجاد می کنند، استفاده از شیوه هایی که میزان مخاطرات زیستی را کاهش دهد، از اهمیت بسیاری برخوردار است. معماری پایدار روشی در طراحی است که بر کاهش مصرف منابع تجدیدناپذیر و بهینه سازی مصرف منابع تجدیدپذیر تاکید می ورزد. این نوع معماری آسیب های ناشی از طراحی ساختمان بر منابع انرژی و محیط زیست را کاهش می دهد، بنابراین ساختمانی که با طراحی پایدار ساخته می شود کمترین ناسازگاری را با محیط زیست خواهد داشت. معماری پایدار برخلاف الگوهای رایج ساخت و ساز، بر اصول طراحی اکولوژی و منطبق با طبیعت استوار است. این امر ضرورت ایجاد و توسعه مقوله پایداری در معماری را به خوبی آشکار می سازد. به دلیل اهمیت موضوع، همچنین از آنجایی که تاکنون اصول مشخصی برای این نوع طراحی بیان نشده است، در پژوهش حاضر، مبانی و مفاهیم مرتبط با مساله توسعه پایدار و معماری به روش کیفی و تحلیل محتوا، گردآوری و تشریح گردیده است. با در نظر گرفتن مباحث مطرح شده این نتیجه حاصل می شود که معماری پایدار دربرگیرنده معانی، مفاهیم و شیوه هایی است که علاوه بر حفظ محیط زیست و کمترین اثرات تخریبی برآن در طول زمان مانا و پایدار خواهد بود.

آلودگی صوتی منبع خیلی از ناهنجاری های اجتماعی و شهری است. با ازدیاد جمعیت و گسترش شهرها، این نوع آلودگی در حال افزایش است. آلودگی صوتی تأثیر قابل ملاحظه ای بر ایجاد خستگی و کاهش بازدهی افراد دارد. آلودگی صوتی علاوه بر کاهش عملکرد افراد بر روی سلامتی جسمی و روانی آنها نیز تأثیرگذار است. در این مقاله به صورت مختصر به مقوله صوت و ویژگی های آن پرداخته می شود. ازآنجاکه صوت یک موج مکانیکی است، برای انتقال از یک محیط به محیط دیگر، نیاز به بستر مناسب دارد. پلیمرها به خاطر ویژگی منحصر فردی که دارند می توانند بستر لازم برای کاهش انرژی موج صوت را فراهم کنند و شدت امواج صوتی را به شدت کاهش دهند یا به طور کامل آنها را حذف نمایند. در این مقاله، اثر اضافه کردن نانوذرات مختلف بر بهبود خواص فوم های پلیمری بررسی می شود. با افزودن این نانوذرات در بستر پلیمر و تهیه فوم های نانوکامپوزیت های پلیمری خواص جذب صوت آنها می تواند تا حد زیادی بهبود یابد. فوم های نانوکامپوزیتی با افزایش مسیرهای عبور صوت، احتمال میرا شدن موج صوتی را از طریق اتلاف گرانرو افزایش می دهند. آنها انواع مختلفی دارند که باتوجه به نسبت ابعادی می توان آنها به صورت، نانوذرات صفحه ای، نانوذرات لوله ای و نانوذرات ذره ای تقسیم بندی نمود. در این مقاله مدنظر است، اثر انواع نانوذرات بر روی کاهش آلودگی های صوتی در نمونه های فوم های پلیمری برای معماری موردبحث و بررسی قرار گیرد.

معماری همواره در هر دوره تاریخی تجلی اندیشه ها و روحیه والای معماران، هنرمندان، عرفا و اندیشمندان و فلاسفه بوده است و در این میان اندیشه های شیخ اشراق سهروردی در باب "نور" و تجلی آن از اهمیت ویژه ای برخوردار است. وی با نگاهی عارفانه به توحید، مکتب فلسفی جهان شمولی را بر اساس نور و ظهور و اصالت ماهیت آن، پایه ریزی می کند. نور با ابعاد گسترده معنویت و عرفانی که در خود مستتر دارد، در همه جا بر کیفیت فضا تأثیرگذار بوده و مسجد به عنوان یکی از شاخص ترین بناها در سرزمین های اسلامی، عرصه ظهور و بروز نمایش شکوه و تعالی روح انسان و حرکت به سوی نور مطلق، به بهترین و زیباترین اشکال ممکن بوده است. در این پژوهش به بررسی دیدگاه شیخ شهاب الدین سهروردی (که فلسفه خود را حکمت اشراق به معنای درخشندگی و برآمدن آفتاب نام نهاده و بنیان گذار حکمت نوریه است) در مورد نور و جایگاه آن در معماری سنتی مساجد می پردازیم. پژوهش حاضر در پی آن است تا در ابتدا ضمن بررسی نگاه خاص سهروردی به موضوع نور بر مبنای آن تعریفی از هنر و زیبایی شناسی ارائه دهد و عوامل مؤثر در ذهن و زبان و ناخودآگاه هنرمندان را رهگیری نماید و از آنجا که نور همواره به عنوان یکی از عوامل مؤثر بر ارزش فضایی اماکن مقدس مطرح بوده و اهمیت و جایگاه ویژه و تأثیرگذاری داشته است، معماری مساجد را به طور خاص به عنوان یکی از جلوه گاه های ارزشمند معماری، مورد بررسی قرار دهد. بنای مسجد به عنوان محل عبادت خدا، جایگاه انسان را در ابعاد معنوی و الوهیت تشدید نموده و نمود گاه وجوه وجودی اوست. به همین منظور پارامتر نور به عنوان اساس وجود خدا و انسان که بر پایه دیدگاه اشراقی استوار است به عنوان کلید این پژوهش قرار گرفته است. تحلیل و بررسی عناصر معماری، نقوش و رنگ های به کاررفته در مساجد و حضور و نقش نور در غنا بخشیدن به آنها منشأ زیبایی درآمیخته با عرفان و الوهیت در هنر اسلامی است که در این فرآیند با بهره گیری از منابع و اسناد کتابخانه ای مطالعات صورت گرفته به عنوان یک پژوهش بنیادی نظری با ماهیت توصیفی به بررسی آن می پردازیم.