مقدمه مکانیسم های دفاعی نقش بسیار مهمی در توانایی مقابله با استرس و سازگاری زنان مطلقه دارند. بر همین اساس، این پژوهش با هدف مقایسه اثربخشی آموزش سایکو درام هیجان مدار ذهن آگاهانه با سایکودرام و هیجان مدار بر مکانیزم های دفاعی زنان مطلقه اجرا شد. روش کار این پژوهش از نوع نیمه آزمایشی با طرح سه گروه آزمایش و یک گروه کنترل در سه مرحله پیش آزمون، پس آزمون و پیگیری بود. جامعه آماری زنان مطلقه در شهر اصفهان در پاییز 1400 بودند، که از میان آن ها 64 نفر به صورت هدفمند انتخاب و در چهار گروه (هر گروه 16 نفر) گمارده شدند. پرسشنامه مکانیسم های دفاعی اندروز و همکاران (1993) برای سنجش متغیر وابسته در سه مرحله استفاده شد. سه گروه آموزشی، هر یک طی 12 جلسه 90 دقیقه ای تحت آموزش قرار گرفتند و گروه کنترل هیچگونه آموزشی دریافت ننمود. داده ها با استفاده از تحلیل واریانس اندازه های مکرر و آزمون تعقیبی بونفرونی در نرم افزار SPSS نسخه 26 تحلیل گردید. یافته ها یافته ها نشان داد هر سه آموزش سایکو درام هیجان مدار ذهن آگاهانه، سایکودرام و هیجان مدار به یک اندازه در کاهش مکانیسم های دفاعی رشدنایافته و روان آزرده اثربخش هستند (01/0>p). در افزایش مکانیسم های دفاعی رشد یافته نیز فقط آموزش سایکودرام با بالاترین اثربخشی و پس از آن آموزش هیجان مدار دارای اثربخشی بودند (01/0>p). نتیجه گیری با توجه به اثربخشی همسان آموزش سایکودرام هیجان مدار ذهن آگاهانه، سایکودرام و هیجان مدار بر کاهش مکانیسم های دفاعی رشد نایافته و روان آزرده و همچنین آموزش سایکودرام به عنوان اثربخش ترین روش و سپس آموزش هیجان مدار بر ارتقاء مکانیسم های دفاعی رشد یافته، پیشنهاد می شود در مراکز مشاوره و روان درمانی، این آموزش ها برای زنان مطلقه استفاده شوند.

مقدمه:  زنان مطلقه در بسیاری مواقع به دلیل ترس از صمیمیت و تنظیم هیجانی ناکارآمد با مشکلات زیادی مواجه می­شوند. این پژوهش با هدف مقایسه اثربخشی رویکرد سایکودرام و رویکرد هیجان­مدار با آموزش التقاطی سایکودرام هیجان­مدار ذهن­آگاهانه بر ترس از صمیمیت و خودتنظیمی هیجان در زنان مطلقه اجرا شد. مواد و روش­ ها: پژوهش حاضر از نوع نیمه­آزمایشی با گروه کنترل است. جامعه آماری زنان مطلقه شهر اصفهان در پائیز 1400 بودند، که از میان آن­ها 64 نفر به صورت هدفمند انتخاب و در چهار گروه (هر گروه 16 نفر) گمارده شدند. پرسشنامه Descutner  و Thelen (1991) و پرسشنامه تنظیم هیجان Roemer  و Gratz (2004) برای سنجش متغیر وابسته استفاده شد. سه گروه آموزشی، هر یک طی 12 جلسه 90 دقیقه­ای تحت آموزش قرار­ گرفتند. داده­ها با استفاده از تحلیل واریانس اندازه­های تکرار شده تحلیل گردید. یافته­ ها: نتایج نشان داد در ترس از صمیمیت و خودتنظیمی هیجان بین آموزش هیجان­مدار، آموزش سایکودرام و آموزش التقاطی با گروه کنترل و بین آموزش هیجان­مدار و آموزش سایکودرام تفاوت معنی­داری وجود دارد (01/0>p)، ولی بین آموزش سایکودرام و هیجان­مدار با گروه آموزش التقاطی تفاوت معنی­داری وجود نداشت (05/0نتیجه­ گیری: با توجه به اثربخشی آموزش التقاطی سایکودرام هیجان­مدار ذهن­آگاهانه، آموزش سایکودرام و آموزش هیجان­مدار بر کاهش ترس از صمیمیت و ارتقای خودتنظیمی هیجان و همچنین اثربخشی بیشتر آموزش سایکودرام نسبت به آموزش هیجان مدار، پیشنهاد می­شود در مراکز مشاوره و روان درمانی، این آموزش­ها برای زنان مطلقه استفاده شوند.

شیوع ناسازگاری زناشویی و تاثیر آن بر سلامت جسمی و روحی زوجین و کودکان، باعث شده که متخصصان سلامت روان به حیطه زوج درمانی توجه ویژه ای داشته باشند. پژوهش حاضر با هدف بررسی تاثیر زوج درمانی هیجان مدار بر افزایش سازگاری زناشویی زوجین ناسازگار انجام گرفته است. نمونه مورد مطالعه در این پژوهش، 10 زوج (20 نفر) بودند که به طور تصادفی در دو گروه درمان و لیست انتظار جای گرفتند.زوج درمانی هیجان مدار در 20 جلسه برای هر زوج گروه درمان اجرا شد. ابزار مورد استفاده در این پژ‍وهش، پرسشنامه سازگاری زناشویی بود که در سه مرحله پیش آزمون، پس آزمون و پی گیری (دو ماهه) تکمیل گردید. نتایج این پژوهش توسط آزمون تحلیل واریانس با اندازه گیری مکرر تحلیل گردید. یافته های این پژوهش نشان دادند که زوج درمانی هیجان مدار بر افزایش سازگاری زناشویی زوجین تاثیر داشته است ( .(p<0.001شواهد هم چنین نشان دادند که تفاوت معناداری بین گروه درمان و لیست انتظار، در مرحله پس آزمون تا پی گیری مشاهده نشد. یافته های این پژوهش بدین معنا است که زوج درمانی هیجان مدار سازگاری زناشویی زوجین را در پایان درمان افزایش داده، اما تداوم اثر آن در طول زمان تایید نشده است.

زمینه ادبیات، شیوه معرفت شناختی خاصی برای فهم و بیان حقایق هستی است که از دیرباز توانسته است، نقش بی بدیلی در دانایی بشر ایفا نماید. اگرچه آثار معرفتی متون ادبی، در هر دو بعد شناختی و هیجانی روی می دهند، کارکرد هیجانی ادبیات به مراتب چشم گیرتر است. ادبیات داستانی، از طریق تخییل ذهن خواننده، ضمن کمک به شکل گیری هیجان های اخلاقی نظیر همدلی، همدردی و شفقت، به ایجاد توازن هیجانی، از طریق تخلیه هیجان های زیان بار می انجامد. آثار تربیتی ادبیات داستانی، در انطباق با نظریه عاطفه گرای اخلاق است که بر اساس آن ممانعت از گسست بین قضاوت اخلاقی و اقدام اخلاقی، مستلزم درک هیجانی از احساس ها و باورهای خود و دیگران و نیز ماهیت روابط اجتماعی در ورای گروه های اجتماعی است. در این مقاله از اخلاقمندی مبتنی بر معرفت هیجانی، تحت عنوان اخلاق هیجان مدار یاد می شود و تلاش می گردد، ضمن تبیین جایگاه عاطفه و هیجان در سوق دادن افراد به سمت خیر اخلاقی، نقش آفرینی معرفت شناختی ادبیات در این راستا مورد ارزیابی و تحلیل قرار گیرد. نتیجه گیری حضور و اثرگذاری مثبت ادبیات داستانی در یک بافت فرهنگی، به عنوان ابزار خیر اخلاقی، مستلزم بررسی های دقیق روانشناختی و جامعه شناختی است. در این راستا، ماهیت و آثار هیجانی متون ادبی در حوزه ادبیات کودک و آثار ادبی ترجمه شده، از اهمیت مضاعفی برخوردار است. در صورت لحاظ نمودن مختصات فرهنگی نظام عاطفی جامعه مخاطب، توسعه گنجینه ای غنی و متوازن از هیجان های آشنا و متعارف از یک سو و هیجان های پیچیده و نوپدید از سوی دیگر، نقشی است که ادبیات داستانی قادر است در توسعه اخلاق هیجان مدار ایفا نماید.

هدف اصلی پژوهش حاضر بررسی اثربخشی زوج درمانی هیجان مدار (EFT) بر سازگاری زناشویی است. این تحقیق از نوع نیمه تجربی همراه با پیش آزمون، پس آزمون و با گروه گواه است. 20 زوج که تعارضات زناشویی داشتند با روش نمونه گیری مبتنی بر هدف انتخاب شده و به طور تصادفی در دو گروه کنترل و آزمایشی جایگزین شدند. یک هفته پس از تکمیل پرسشنامه سازگاری زناشویی (DAS) جلسات درمانی بر روی گروه آزمایشی اجرا شد. زوجین گروه آزمایشی در 8 جلسه درمان 2 ساعته EFT شرکت کردند. یک هفته پس از خاتمه جلسات درمانی، زوجین هر دو گروه مجددا پرسشنامه های مذکور را تکمیل کردند. نتایج تحقیق با استفاده از آزمون آماری t مستقل تحلیل شد. نتایج آزمون t مستقل بر روی تفاضل نمره های پیش آزمون و پس آزمون در گروه کنترل و آزمایش نشان داد که، بین دو گروه، تفاوت معناداری در سطح 0.01 وجود دارد. به این ترتیب می توان گفت زوج درمانی هیجان مدار (EFT) بر افزایش سازگاری زناشویی موثر است. همچنین نتایج آزمون t وابسته نشان داد این رویکرد بر روی زنان بیش از شوهرانشان موثر بوده است.

مقدمه: شکست عاطفی، حالت سرخوردگی و حقارت است که پس از طرد شدن توسط محبوب به فرد دست می دهد. لذا مطالعه حاضر باهدف بررسی اثربخشی رویکرد هیجان- مدار بر تنظیم شناختی هیجان دانشجویان دختر دچار شکست عاطفی انجام شد.مواد و روش ها: طرح پژوهش نیمه آزمایشی از نوع پیش آزمون، پس آزمون و پیگیری با گروه گواه بود. جامه ی آماری شامل کلیه دانشجویان دختر مبتلا به شکست عاطفی دانشگاه های شهر اهواز در سال 94-93 بود. حجم نمونه 22 نفر بود که از این تعداد، 11 نفر از آزمودنی هایی که رضایت کامل داشتند در گروه آزمایش و 11 نفر دیگر در گروه گواه جایگزین شدند. ابزارهای مورد استفاده شامل پرسشنامه ضربه عشق، پرسشنامه تنظیم شناختی هیجان بود. همه آزمودنی ها به دو پرسشنامه پاسخ دادند سپس افراد گروه آزمایش، مداخله درمانی را طی 8 جلسه 60 دقیقه ای به صورت فردی و 2 بار در هفته دریافت نمودند. در پایان هر دو گروه مجددا به پرسش نامه تنظیم شناختی هیجان پاسخ دادند. پس از گذشت یک ماه از اجرای پس آزمون، آزمون پیگیری برای هر دو گروه اجرا گردید. برای تجزیه و تحلیل داده ها علاوه بر آمار توصیفی، از روش آماری تحلیل کوواریانس چندمتغیری استفاده شد.یافته ها: یافته ها نشان داد رویکرد هیجان- مدار در مرحله پس آزمون و پیگیری موجب استفاده بیشتر از راهبردهای مثبت شناختی تنظیم هیجان گروه آزمایش در مقایسه با گروه گواه شده است.بحث و نتیجه گیری: از آنجا که عشق و احساس های همراه با شکست عشقی از نوع هیجان است، لذا درمان هیجان-مدار می تواند تاثیر معناداری بر تنظیم شناختی هیجان دانشجویان دختر دچار شکست عاطفی بگذارد.

سابقه و هدف: اختلال اضطراب اجتماعی در کودکان و نوجوانان، با برخی مشکلات روان شناختی همراه است که به درمان مؤثر نیاز دارند. هدف این مطالعه بررسی اثربخشی درمان شناختی رفتاری هیجان مدار بر تنظیم هیجان و عادات خواب کودکان دارای اضطراب اجتماعی بود. مواد و روش ها: این پژوهش مطالعه ای نیمه تجربی با طرح پیش آزمون و پس آزمون با گروه کنترل بود. جامعه ی پژوهش شامل دانش آموزان پایه های چهارم تا ششم ابتدایی شهر قم در سال تحصیلی 1399 بود. تعداد 46 نفر از آن ها که نمراتشان در مقیاس اضطراب اجتماعی لایبویتز بالاتر از 29/5 بود، انتخاب و به صورت تصادفی، به دو گروه آزمایش و کنترل تقسیم شدند. شرکت کنندگان در پیش آزمون چک لیست تنظیم هیجان و پرسش نامه ی عادات خواب کودکان را پاسخ دادند. سپس، گروه آزمایش به مدت 16 جلسه در درمان شرکت کرد و گروه کنترل در لیست انتظار باقی ماند. در نهایت، شرکت کنندگان پس آزمون را نیز پاسخ دادند و داده های حاصل با استفاده از تحلیل کوواریانس و نرم افزار SPSS بررسی شد. یافته ها: نتایج تحلیل کوواریانس چندمتغیره نشان داد که پس از کنترل اثرهای پیش آزمون، تفاوت معناداری در ترکیب خطی متغیرهای تنظیم هیجان و عادات خواب دو گروه وجود داشت (0/063 =لامبدای ویلکز، 34/182=10،23F، 0/001=P). آزمون های تحلیل کوواریانس تک متغیره نیز افزایش معنادار تنظیم هیجان و کاهش معنادار بی ثباتی/منفی گرایی و اختلالات خواب (به جز تأخیر در شروع خواب) را در گروه آزمایش پس از جلسات درمانی نشان داد. نتیجه گیری: درمان شناختی رفتاری هیجان مدار می تواند درمانی مهم و اثربخش برای تنظیم هیجان و اختلالات خواب کودکان مضطرب اجتماعی باشد که به متخصصان سلامت روان مراجعه می کنند.

زمینه یکی از مشکلاتی که زنان معلم تجربه می کنند تعارض میان کار و خانواده است و آسیب پذیری در برابر مشکلات هیجانی و به دنبال آن افسردگی یکی از پیامدهای این تعارض است. اما آیا درمان هیجان مدار می تواند بر روی این افسردگی تاثیرگذار باشد؟ هدف هدف این پژوهش تعیین اثربخشی درمان هیجان مدار بر کاهش افسردگی در معلمان زن بود. روش طرح این پژوهش نیمه آزمایشی با پیش آزمون-پس آزمون و گروه گواه می باشد. ابزار گردآوری اطلاعات پرسشنامه افسردگی بک است. جامعه آماری پژوهش شامل کلیه معلمان زن در مقطع متوسطه واقع در شهر قزوین در سال 1396 بود. نمونه پژوهش شامل 30 نفر از معلمان زن شاغل به کار در مقطع متوسطه بود، که به روش نمونه گیری هدفمند و به صورت تصادفی در دو گروه 15 نفری آزمایش و گواه قرار داده شدند. گروه آزمایش از 10 جلسه درمانی بر اساس یک پروتکل محقق ساخته (1397) بهره بردند و نمره پرسشنامه افسردگی قبل و بعد از مداخله در دو گروه آزمایش و گواه با استفاده از تحلیل کواریانس تجزیه و تحلیل شد و مورد مقایسه قرار گرفت. یافته ها نتایج تحلیل کواریانس، تفاوت معناداری را در زمینه نمره افسردگی بین گروه آزمایش و گروه گواه و اثربخشی درمان هیجان مدار بر افسردگی معلمان زن نشان داد. (0/001>p) نتیجه گیری بر این اساس می توان گفت که پروتکل درمانی پژوهش حاضر اثربخش واقع شده و می شود از آن برای کاهش افسردگی معلمان زن بهره برد.

هدف: هدف از اجرای پژوهش حاضر بررسی تعیین اثربخشی درمان هیجان مدار بر کاهش تعارضات زناشویی زنان بود. روش: این پژوهش نیمه آزمایشی از نوع پیش آزمون – پس آزمون با دو گروه آزمایش و کنترل بود و جامعه آماری نیز زنان متأهل دارای تعارض زناشویی بودند که با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی 28 زن از میان متقاضیان شرکت در جلسات آموزشی هیجان مدار انتخاب و در دو گروه آزمایش (14 زن) و کنترل (14 زن) به صورت تصادفی کاربندی شدند. هر دو گروه پیش و پس از برگزاری جلسات آموزشی به پرسشنامه تعارضات زناشویی براتی و همکاران (1375) پاسخ دادند؛ داده ها با استفاده از تحلیل کوواریانس تجزیه و تحلیل شد. یافته ها: نتایج نشان داد که درمان هیجان مدار بر تعارضات زناشویی (96/92=F, 001/0=P) و مؤلفه های تعارض زناشویی در زنان گروه آزمایش مؤثر بود. نتیجه گیری: درمان هیجان مدار سبب بهبود نمرات تعارضات زناشویی در مقایسه با گروه کنترل شده است. با توجه به یافته های پژوهش می توان نتیجه گرفت که هیجان مدار بر کاهش تعارضات زناشویی مؤثر است.

هدف پژوهش حاضر، بررسی تاثیر به کارگیری رویکرد هیجان مدار بر میزان نارضایتی جنسی زوجین است. جامعه آماری این پژوهش، شامل زوجین مراجعه کننده به مراکز مشاوره دولتی و خصوصی شیراز بود که حداقل یک و حداکثر ده سال از ازدواج آنان می گذشت. از این جامعه، 16 زوج (32 نفر) که نمره کسب شده آنها در پرسشنامه رضایت جنسی، کمتر از سطح متوسط بود، انتخاب و بطور تصادفی در دو گروه آزمایشی و کنترل کاربندی شدند. گروه آزمایشی به مدت ده جلسه 1.5 ساعته، تحت مداخله زوج درمانی هیجان مدار قرار گرفتند. نتایج، نشان دهنده آن بود که مداخله هیجان مدار بر افزایش مولفه های رضایت جنسی زوجین موثر و تاثیر آن در زنان بیش از مردان بود.