تحقیقات منابع آب ایران
سال:1395 | دوره:12 | شماره:2 |تعداد مقالات:16

در چند دهه اخیر بر اثر فعالیت های انسانی، اکوسیستم های آبی تخریب بسیاری را متحمل شده اند. دریاچه ی زریبار در 3 کیلومتری غرب شهر مریوان - ایران نیز از این موضوع مستثنی نبوده است. در حاشیه ی این قرق محلی، شهرستان مریوان و نه روستا واقع شده اند. طی چند سال اخیر بنا به دلایل مختلفی از جمله رشد شاخص های اقتصادی، جمعیت، ورود رسوبات و ...، دریاچه دچار مشکلات زیست محیطی و اجتماعی شده است. هدف از انجام این تحقیق ارزیابی بعد اجتماعی- اقتصادی- سیاسی حوضه دریاچه زریبار برای مدیریت یکپارچه آن می باشد. در این تحقیق برای رسیدن به این مهم از رویکرد تحلیل گروداران (Stakeholder Analysis) استفاده شده است. نتایج تحلیل نشان داد تعدد گروداران در مسائل مرتبط با دریاچه و ناهماهنگی های محسوس بین آنها از عوامل مهم در بروز و تشدید مشکلات زیست محیطی آن می باشد. نتایج نشان داد گرودارانی که به طور مستقیم در منطقه فعالیت می کنند، مورد توجه قرار نگرفته اند. لذا پیشنهاد می گردد که بسترهای مبتنی بر مشارکت کلیه گروداران فراهم گردد به طوری که بتواند منافع اجتماعی- اقتصادی- سیاسی جوامع محلی را با سیستم یکپارچه اکوسیستمی حوضه آبریز به تعادل برساند و همچنین به تبیین مشکلات از دیدگاه کلیه ی گروداران و آگاه سازی آنها به نفع پایداری اکوسیستم دریاچه منجر شود.

تحلیل ریسک به علت استفاده از مدل های ریاضی برای برآورد مخاطرات از یک طرف و آسیب پذیری از طرف دیگر همواره در معرض خطا است. این خطا هم به دلیل عوامل ورودی و هم به دلیل ساختار مدل، می تواند عدم قطعیت معنی داری را بر خروجی مدل جهت تصمیم سازی اعمال نماید. تحلیل ریسک زمانی که با مقوله موجودات زنده سروکار پیدا می نماید به علت وابستگی ماهوی این نوع مسائل به تغییرات زمانی و مکانی پیچیده تر از حالت های دیگر می باشد. این تحقیق به تحلیل تاثیر عدم قطعیت تابع دبی-احتمال در برآورد ریسک زمانی و مکانی سیل برای منطقه آزارود در حوالی تنکابن مازندران با استفاده از روش مونت کارلو می پردازد. جهت شبیه سازی سیل از مدل یک بعدی HEC-RAS استفاده گردیده است. همچنین از توابع خسارت زمانی و فیزیکی گیاه برنج به عنوان نمونه استفاده گردید و سپس ترکیب توابع خسارت و هیدرولیک سیل در محیط GIS صورت پذیرفت. در نهایت پس از تلفیق ریسک زمانی و مکانی خسارت، عدم قطعیت تابع دبی- احتمال در محاسبه ریسک منظور گردید. نتایج نشان داد که خسارت سالانه مورد انتظار کشاورزی (AGEAD) با در نظر گرفتن عدم قطعیت تابع دبی-احتمال از 1.8 درصد به 1.9 درصد تغییر می کند و عدم قطعیت ناشی از تابع مزبور برابر با 5.5 درصد می باشد.

جانمایی نامناسب چاه های بهره برداری از منابع آب زیرزمینی و برداشت بی رویه از آن ها، همواره تبعات اقتصادی فراوانی به همراه داشته و همچنین موجب خسارت های شدید به آبخوان می گردد. هدف این تحقیق توسعه یک مدل شبیه سازی- بهینه سازی، به منظور طراحی محل و ظرفیت بهینه چاه های بهره برداری با در نظر گرفتن ملاحظات کمی و کیفی آب می باشد. مدل مذکور با تلفیق مدل شبیه سازی آب زیرزمینی MODFLOW و الگوریتم بهینه سازی ازدحام ذرات توسعه یافته و به منظور کمینه سازی مجموع هزینه های حفاری چاه، انتقال و تصفیه آب در محدوده دشت سرخس واقع در شمال شرق ایران مورد استفاده قرار گرفته است. متغیرهای تصمیم مسئله مکان و نرخ پمپاژ چاه ها بوده و محدودیت های حداکثر نرخ پمپاژ و افت مجاز آبخوان به صورت قید در مدل با هدف تامین نیاز آب شرب شهر سرخس لحاظ شده است. نتایج به دست آمده نشان می دهد که با بهره گیری از مدلPSO-MODFLOW ، علاوه بر ارضای قیود مسئله میزان هزینه استحصال آب نسبت به طرح موجود در حال بهره برداری کاهش می یابد، به گونه ای که هزینه کل در شبکه بهینه طراحی شده 572 میلیون تومان و در طرح موجود با تعداد چاه یکسان برابر با 598 میلیون تومان به دست آمده که بیانگر کاهش 5 درصدی هزینه می باشد. همچنین نتایج تحلیل حساسیت نشان می دهد که تغییرات پارامتر هدایت هیدرولیکی آبخوان تاثیر زیادی بر نتایج به دست آمده ندارد. در حالیکه تغییرات نرخ پمپاژ بیشینه با تاثیر مستقیم در تعداد چاه های مورد نیاز باعث تغییرات قابل ملاحظه ای در هزینه نهایی می شود.

در این تحقیق اثر تغییر اقلیم بر متغیرهای هواشناسی و جریان سالانه حوضه سیروان با منظور نمودن عدم قطعیت های سناریوهای انتشار و ساختار مدل های هیدرولوژیکی، ارزیابی شده است. سناریو های آینده ی بارش، بیشینه دمای روزانه و کمینه دمای روزانه مدل اقلیمیCGCM3  برای حوضه آبریز سیروان به روش عامل تغییرات ریز مقیاس شده است و اثر تغییر اقلیم بر این متغیرها و تبخیر و تعرق پتانسیل حوضه ارزیابی شده است. برای شبیه سازی جریان رودخانه، بیست مدل هیدرولوژیکی سالانه مورد آزمون قرار گرفت و دو مدل (با عناوین M8 و (ICARLike که بهترین عملکرد را داشتند، برگزیده شدند. جریان سالانه حوضه آبریز سیروان توسط دو مدل هیدرولوژیکی برای سناریوهای آینده (65-2036) و دوره ی پایه (2000-1971) شبیه سازی شد و اثر تغییر اقلیم بر متغیرهای هیدرولوژیک حوضه ارزیابی شد. عدم قطعیت ها با استفاده از سه سناریوی A1B، A2، و B1 و دو مدل هیدرولوژیکی تحلیل شد. نتایج حاکی از افزایش دما و تبخیر و تعرق پتانسیل، کاهش بارش و جریان سالانه حوضه سیروان است. با وجود آنکه دامنه ی عدم قطعیت های سناریوهای انتشار و ساختار مدل های هیدرولوژیکی قابل توجه است، تحت همه حالات مورد بررسی، جریان سالانه حوضه سیروان در اقلیم آینده کاهش یابد.

بررسی روند متغیرهای اقلیمی در حوزه های آبخیز می تواند منجر به اتخاذ رویکردهای واقع گرایانه تر در مدیریت و برنامه ریزی منابع آبی در دسترس شود. در این تحقیق، روند تغییرات زمانی متغیرهای دبی جریان، بارش، تبخیر و دما در مقیاس ماهیانه، فصلی، سالانه در حوزه سد سفیدرود بررسی شده اند. بدین منظور از آزمون های پارامتریک رگرسیون و غیرپارامتریک من کندال تحت سه سناریو با فرضیات استقلال داده ها، پایستاری کوتاه مدت و بلندمدت بهره گرفته میشود. از آنجایکه در اکثر سری های زمانی هیدرولوژیکی وابستگی های سریالی و پدیده هارست مشاهده می شود، لازم است که آزمون من کندال برای اعمال اثر پایستاری کوتاه مدت و بلند مدت روی داده ها مورد بازبینی و اصلاح قرار گیرد. به منظور مقایسه نتایج حاصل از تحلیل روند، همگنی داده های متغیرهای اقلیمی به کمک آزمون های آماری انحرافات تجمعی، راست نمایی ورسلی و روش بیزین بررسی شدند. نتایج حاصل از تحلیل روند حاکی از وجود روند کاهشی مشهود و قابل توجه برای متغیر دبی جریان تحت تمامی آزمونها و فرضیات بوده اند. با توجه به مشاهده روندهای کاهشی برای بارش و دمای حداقل و افزایشی برای دماهای حداکثر، اثرگذاری پدیده تغییر اقلیم در سطح حوزه آبخیز مورد بررسی تا حد زیادی محتمل است. بررسی نتایج بدست آمده نشان می دهد که سریهای زمانی که ناهمگنی آنها در سطح معناداری بالایی تایید می شود، در اغلب موارد دارای روندهای کاهشی یا افزایشی در سطح معناداری بالایی نیز هستند. بنابراین، در صورت استفاده همزمان از آزمون های روند و همگنی به منظور بررسی تغییرات متغیرهای اقلیمی، نتایج قابل اطمینان تری حاصل می شود.

بهره برداری ناپایدار از منابع آب زیرزمینی باعث افت آبخوان ها و به تبع آن آثار اجتماعی- اکولوژیکی گسترده ای در سطح کشور گردیده است. محققین برای برون رفت از این بحران رویکردهای مختلفی را موردبررسی قرار داده اند. عمده این مطالعات به ویژه در ایران، تاکید ویژه ای بر ابعاد مهندسی داشته است درصورتی که اصول حاکم بر مدیریت یکپارچه منابع آب، نگرشی بین رشته ای را مورد توجه قرار داده است. مشکل کاهش سطح ایستابی محدوده رفسنجان یکی از این قبیل مشکلات است. لذا در این مقاله به بررسی تاثیرات بستر نهادی بر شکل گیری مشکلات این محدوده پرداخته می شود. بدین منظور با استفاده از ابزار دیاگرام های علی- معلولی در رویکرد پویایی سیستم، مولفه های مرتبط با بستر نهادی منابع آب زیرزمینی در دو مقیاس منطقه ای و کلان مورد واکاوی قرار گرفت. در مقیاس منطقه ای، با تمرکز بر منابع آب زیرزمینی محدوده رفسنجان، ساختار دینامیکی و ابعاد آن ترسیم گردید. در مقیاس کلان تاثیر «برنامه های عمرانی و توسعه» و «قوانین رسمی» در تشدید وضعیت بازوی رشد مورد بررسی قرار گرفت. نتایج حاکی از مشاهده سازوکار «رشد بیش از حد و افول» (Overshoot and collapse) در مقیاس منطقه ای است که نه تنها بستر نهادی باعث کنترل بازوی رشد آن نشده بلکه به خودی خود با فعال کردن سازوکارهای «تقلیل اهداف»، «جابجایی مشکل» و «راه حل هایی که شکست می خورند» باعث تشدید آن گردیده است.

پیش بینی ماهانه بارش یکی از موضوعات چالشی در حوزه هیدرواقلیم می باشد. از آنجا که استفاده عملیاتی از مدل های عددی پیش بینی ماهانه در کشورمان به اندازه مدل های کوتاه مدت نمی باشد، لذا تاکنون مدل های پیش بینی عددی ماهانه در کشورمان عملیاتی نشده اند؛ دو دلیل مهم این مشکل عدم دسترسی به کد مدل دینامیکی جهانی و عدم وجود داده های شرایط اولیه برای آغازگری آنها می باشند. این وضعیت موجب می شود تا هر ساله به دلیل عدم وجود سامانه پیش بینی فصلی قابل اعتماد، خسارات سنگینی به بخش های منابع آب، کشاورزی و منابع طبیعی کشورمان وارد گردد. به همین دلیل در این تحقیق برونداد مدل پیش بینی فصلی دینامیکی MRI-CGCM3 که هم اکنون در سازمان هواشناسی ژاپن برای پیش بینی ماهانه متغیرهای هواشناسی استفاده می شود، به سه روش رگرسیون چندگانه، میانگین متحرک و شبکه عصبی مصنوعی بر روی ایستگاههای سینوپتیک مشهد، سبزوار و تربت حیدریه پس پردازش شدند. بارش پس پردازش شده به روش های یاد شده با برونداد مستقیم مدل (DMO) مقایسه گردیدند. نتایج نشان می دهند که اعمال پس پردازش آماری بر روی برونداد مستقیم مدل موجب بهبود پیش بینی ماهانه بارش بین 6 درصد در روش میانگین متحرک تا 20 درصد در روش رگرسیون چند متغیره می باشد و کارآیی روش رگرسیون چندگانه به مراتب از دو روش میانگین متحرک و شبکه عصبی بهتر است. بر اساس منحنی ROC، پیش بینی های در محدوده نرمال تا بیش از نرمال از صحت بیشتری برخوردار می باشند.

گرمایش جهانی خصوصیات بارش های حدی را دستخوش تغییراتی خارج از دامنه تغییرات درونی اقلیم کرده است. در این تحقیق تحلیلی از نحوه تغییر مقادیر شدت-مدت-فراوانی بارش(IDF) تحت 10 سناریوی اقلیمی مشتق شده از مدل های اقلیم جهانی و سناریوی انتشار A1B برای دوره 2040- 2021 در استان خراسان رضوی ارائه شده است. مقادیر IDF برای 23 ایستگاه مورد بررسی تحت سناریوهای اقلیمی آینده در 3 سطح ریسک (25%، 50% و 75%) توسط یک روش ترکیبی پیشنهادی شامل: (1) تصویر سازی سناریوی بارش روزانه آتی توسط یک مدل ریزمقیاس نمایی ناپارامتریک توسعه داده شده برای مناطق خشک و نیمه خشک، (2) استخراج مقادیر IDF براساس روابط چندک-فراوانی بارش بین بارش های ساعتی و روزانه در ترم سری های حداکثر سالانه، برآورد شده اند. نتایج نشان می دهد که شدت بارش ها در سطح ریسک 50% نسبت به دوره پایه 2012-1993 بین 23-% تا 7.3% تغییر خواهد کرد. در این بین تداوم های کمتر نسبت به بیشتر دامنه تغییرات مثبت تری داشته و در دوره های بازگشت بالاتر دامنه تغییرات وسیعتر خواهد بود. بطور کلی مناطق مرکزی و جنوبی افزایش کمتری را نسبت به نواحی شمالی استان شاهد خواهند بود. همچنین مناطق پرباران شدت سیل خیزی بیشتری را پیش رو خواهند داشت؛ و در مقابل مناطق کم باران کاهش شدیدتری را متحمل می شوند. درسطوح ریسک کم نیز مقادیر شدت های حداکثر در آینده افزایش خواهد یافت؛ که این موضوع باید در طراحی سازه های پراهمیت مورد توجه خاص قرار گیرد.

با توجه به محدودیت منابع آبی، افزایش روزافزون نیاز به این منابع در همه زمینه ها و نیز تاثیر تغییرات اقلیمی بر منابع آبی، مدیریت بهینه منابع آبی و استفاده کارآمد از آن ها امری ضروری است. لازمه دست یابی به مدیریت بهینه، استفاده از تکنیک های مناسب بهینه سازی می باشد. در تحقیق حاضر که در محدوده حوضه آبریز دشت یزد-اردکان انجام گرفت، تکنیک های مختلف بهینه سازی شامل الگوریتم ژنتیک و الگوریتم ژنتیک چندهدفه مبتنی بر جواب غیر پست (NSGAП)، مورد استفاده قرار گرفتند. منابع آبی آبخوان زیرزمینی و آب انتقالی به صورت تلفیقی در نظر گرفته شد. اهداف مورد نظر عبارت بودند از حداکثر نمودن سود اقتصادی حاصل از برداشت آب با توجه به جنبه های کیفی پایداری آبخوان، حداقل نمودن عدم تامین نیاز کاربران و تعادل بخشی آبخوان. به منظور دسترسی به مقدار آب قابل برداشت آبخوان زیرزمینی از مدل مادفلو برای شبیه سازی آبخوان استفاده شد و بیلان آبی در گام های زمانی ماهانه به دست آمد. نتایج نشان داد الگوریتم ژنتیک NSGAП، توانایی بیشتری در تخصیص بهینه منابع آبی منطقه دارد. در ضمن چنان چه به جای استفاده از ذخیره قابل برداشت هر ماه، از مجموع ذخایر قابل برداشت سالانه سفره، استفاده شود، نتایج بهتری به دست می آید.

پژوهش حاضر به بررسی تجارب جهانی حدود 170 پروژه انتقال آب بین حوضه ای با شرایط اکولوژیکی متفاوت پرداخته است. نتایج بررسی، دلالت بر اوج عملیات اجرایی پروژه های انتقال آب بین حوضه ای در جهان در قرن 19 داشته است. نتایج تحلیل پروژه ها نشان داد که 43.75، 18.75، 12.5 و 25 درصد از پروژه ها به ترتیب با اهدف تامین آب شرب شهری، تامین آب کشاورزی و تولید انرژی، اهداف محیط زیستی و چند منظوره طراحی و اجرا شد ه اند. گرچه در بسیاری از کشورهای پیشرفته نسبت اجرای پروژه های مذکور در خصوص تامین آب شرب به بیش از 80 درصد کل پروژه های انتقال آب رسیده است. بر اساس آمار موجود بیش از 27 درصد میزان حجم آب برداشت شده در دنیا توسط پروژه های انتقال آب بین حوضه ای جابه جا می شوند. در ایران نیز بر اساس اطلاعات جمع آوری شده موجود، 6.35 کیلومتر مکعب در سال حجم آب انتقالی بوده که اکثر پروژه های انتقال آب بین حوضه ای برای تامین اهداف کشاورزی همراه با احداث تونل های طولانی اجرا شده اند. مبتنی بر نتایج موجود، از آن جاییکه طرح های انتقال آب بین حوضه ای مستقیما مدیریت حوضه ی مبدا و مقصد را تحت تاثیر قرار داده است، اغلب در بلندمدت منجر به تضعیف شرایط اجتماعی-اقتصادی و محیط زیستی در یکی از دو حوضه شده است. بر همین اساس اجرای پروژه های انتقال آب بین حوضه ای تنها در شرایط اضطرار و عدم وجود راه حل جایگزین و تنها در صورت ضرورت تامین آب شرب با شناخت همه جانبه و پتانسیل های منطقه، تنها با رویکرد مدیریت جامع و نظام مند، لحاظ جنبه های محیط زیستی، اقتصادی، اجتماعی، سیاسی و نهایتا در بلندمدت قابلیت طرح را خواهند داشت.

حفظ منابع آبی و حفاظت آنها از آلودگی از درجه اهمیت زیادی در چرخه طبیعی زندگی ما برخوردار است، نیترات به عنوان یکی از مهم ترین منابع آلودگی آب، تهدیدی جدی برای اکوسیستم های آبی محسوب می شود و با توجه به حلالیت بسیار بالای آن، خارج کردن آن از آب فرآیندی بسیار پرهزینه محسوب می شود، ارائه یک روش مطمئن که ضمن رفع آلودگی کم هزینه، سریع وآثار جنبی نامطلوب برای سلامت محیط نداشته باشد بسیار ضروری است، هدف از این مطالعه تعیین توان و ظرفیت پالایندگی سنبل آبی جهت حذف نیترات از محیط آبی می باشد عواملی مانند غلظت اولیه نیترات، زمان تماس، جرم جاذب، pH، و حضور سایر یونهای رقابتی از جمله سولفات روی جذب نیترات، مورد مطالعه قرار گرفت. نتایج نشان داد که بهترین راندمان حذف نیترات بیشتر از %99 در شرایط اپتیمم (زمان ماند30 ساعت، دوز جاذب سه بوته (15 ساقه) و (ph=6.4) اتفاق افتاد. ضمنا راندمان حذف نیترات در حضور یونهای سولفات کاهش نمی یابد.، با افزایش غلظت اولیه از30 به 150 میلی گرم در لیتر نیترات راندمان حذف تغییری محسوسی نمی کند و با افزایش جرم جاذب راندمان حذف از %67.96 به%100 افزایش یافت و زمان ماند کمتری جهت تعادل بدست می آید فرآیند جذب نیترات از ایزوترم لانگمویر R2=1 تبعیت می نماند در نهایت می توان نتیجه گرفت که سنبل آبی یک گیاه امیدوارکننده با عملکردهای عظیم به عنوان یک پالایشگر می تواند در راه رفع مشکلات زیست محیطی کمک موثری باشد.

در ایران به دلیل محدودیت و ناپایداری منابع آب سطحی، به طور گسترده ای از آب های زیرزمینی برای اهداف شرب، آبیاری و صنعت به عنوان منبع آب جایگزین استفاده می شود. این پژوهش با هدف تدوین رویکردی برای ارائه پهنه های کیفی آب زیرزمینی دشت شهربابک براساس ابزارهای نوین پهنه بندی مکانی فازی و تحلیل گروهی مکانی در محیط GIS انجام شده است. بر مبنای نتایج تحلیل فازی به ترتیب 21.4 و 40.5 درصد از آب های آبخوان دارای کیفیت مطلوب برای اهداف شرب (واقع در شرق و جنوب شرقی) و برای اهداف کشاورزی و آبیاری (قسمت های شمالی) می باشند. تحلیل گروهی نشان داد که چهار نوع آب آبیاری شامل C3-S1، C3-S4،C4-S1  و C4-S2 در آبخوان دشت شهربابک مشهود است. طبقه C4S1 با شوری زیاد و خطر سدیم کم، نوع غالب آب در منطقه مورد مطالعه بود. نتایج این مطالعه نشان دادند که تحلیل داده های کیفی آب با استفاده تحلیل مکانی فازی و تحلیل گروهی در GIS می تواند به روشن شدن فاکتورهای کنترل کننده کیفیت آب زیرزمینی کمک کند. بنابراین حفاظت از منابع آب زیرزمینی به منظور برنامه ریزی و مدیریت منابع، امری ضروری و بحرانی می باشد.

کروم شش ظرفیتی از جمله فلزات سنگین سمی و قابل حل در آب است که میزان آن در آب شرب شهر بیرجند بیش از حد مجاز است از طرفی 80% درختان فضای سبز بیرجند را کاج تشکیل میدهد لذا مطالعه حاضر با حذف کروم شش ظرفیتی از محلول های آبی توسط پودر مخروط کاج انجام شده است. جاذب مورد نظر در شرایط آزمایشگاهی تهیه و با استفاده از الک استاندارد ASTM با اندازه مش 100 دانه بندی شد. در این تحقیقpH ، زمان تماس، جرم جاذب، غلظت اولیه و دما برای حذف کروم 6 ظرفیتی و همچنین مدل های ایزوترمی لانگمیر و فروندلیچ مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد که افزایش pH وغلظت منجر به کاهش راندمان حذف و افزایش زمان تماس، میزان جرم جاذب و دما منجر به افزایش راندمان حذف گردید و از طرفی حذف کروم توسط پودر مخروط کاج از مدل ایزوترمی لانگمیر به خوبی تبعیت می کند و همچنین پودر مخروط کاج به عنوان جاذب طبیعی مناسبی برای حذف کروم شش ظرفیتی می باشد.

کاربرد منابع آب سطحی به عنوان عمده ترین منبع تامین آب شرب و همچنین کلر به عنوان پررایج ترین ضدعفونی کننده آب آشامیدنی باعث افزایش تشکیل محصولات جانبی ناشی از گندزدایی (DBPS) می شود که از عمده ترین آنها ترکیبات تری هالومتان (THMS) است که سرطان زا محسوب می شوند. هدف از این تحقیق تعیین غلظت تری هالومتان ها در واحدهای مختلف تصفیه خانه آب شهر سنندج و ارتباط آنها با کلرآزاد باقیمانده و موادآلی می باشد. نمونه برداری در ده نوبت، در مراحل مختلف تصفیه خانه آب سنندج ودر طول یکسال انجام شد که جمعا 50 نمونه آنالیز و نتایج تجزیه وتحلیل شد. THMS با دستگاه گازکروماتوگرافی اندازه گیری شدند. مقدار تری هالومتان ها در آب خام ورودی (کمتر از (15mg/l و خروجی حدود (20mg/l در حد بسیار پایین تر از استاندارد جهانی می باشد. این مطالعه نشان داد بین تشکیلTHMS  با کلر آزاد باقیمانده و مواد آلی رابطه خطی مستقیم وجود دارد. کمترین مقدارTHMS  بعد از واحد انعقاد و لخته سازی می باشد که نشان دهنده عملکرد این واحد در حذف THMS می باشد. بالاترین میزان  THMSمربوط به کلرزنی نهایی می باشد.

کسب رضایت مشتری درحال تبدیل شدن به هدف اصلی شرکتهاست. احساس رضایتمندی، موجب افزایش آستانه تحمل برای پرداخت بهای بیشتر در قبال محصول مورد نیاز خواهد شد. استفاده از روش های نوین قرائت شامل روش قرائت از راه دور و روش کارتی در بسیاری از کشورهای پیشرفته توانسته است به افزایش رضایت مشترکین منتهی شود. لذا این پژوهش به بررسی رابطه بین استفاده از روش های نوین قرائت با رضایتمندی مشترکین شرکت آب و فاضلاب استان قم می پردازد. داده ها در این تحقیق به صورت استنباطی و با استفاده از شاخص های آماری توصیفی و استنباطی از روش های موجود در آمار استنباطی نظیر مقایسه میانگین دو جامعه وابسته مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. ابزار اصلی گردآوری اطلاعات در این تحقیق پرسشنامه و مصاحبه ساختار یافته می باشد. روش نمونه گیری در این تحقیق، تصادفی ساده است. نتایج نشان می دهد که بیشترین رضایتمندی مربوط به روش قرائت از راه دور می باشد و روش حضوری و کارتی در رده های بعدی قرار می گیرند.