ارگونومی
سال:1397 | دوره:6 | شماره:2 |تعداد مقالات:11

زمینه و هدف ایجاد نظم بستگی به تمهیدات متعدد در حوزه های مختلف زندگی دارد و محقق شدن نظم در هر قلمروی می بایست با سیاست گذاری مناسب، تدوین اصول راهبردی در سطح خرد و قانون گذاری صحیح در سطح ارگان های حکومتی همراه باشد. یکی از حوزه هایی که به این هدف کمک می کند ارگونومی قانونی است که امروزه با توجه به ایجاد مسائل و مشکلات قانونی درزمینه حوادث و سوانح کاربرد بیشتری یافته است؛ بنابراین در این پژوهش به بررسی مروری ارگونومی قانونی و اثر ایدئولوژی بر آن پرداخته شده است. روش کار این مطالعه، یک مطالعه مروری می باشد. مقالات منتشر شده انگلیسی در پایگاه های علمی Scopus، PubMed، Google scholar با کلیدواژه"forensic ergonomics" و"forensic human factors" بدون محدودیت زمانی جستجو شد و تعداد 3 مقاله واجد شرایط موردبررسی قرار گرفت. یافته ها در قسمت مروری نتایج نشان داد که در تعریف ارگونومی قانونی توافق نظر وجود دارد ولی مطالعات صورت گرفته بسیار اندک است. همچنین نتایج نشان داد که کاربرد ارگونومی قانونی رو به افزایش است و دورنمای این حوزه از ارگونومی مثبت است. در قسمت تحلیلی نیز نتایج نشان می دهد که بررسی و پیشنهادات مربوط به ایجاد قوانین درزمینه حوادث و سوانح باید به سیستم قضایی واگذار شود نه سیستم اجرایی یا مقننه. نتیجه گیری جهت پیشرفت در حوزه ارگونومی قانونی و جلوگیری از تاثیر ایدئولوژی و سیاست زدگی بر قانون گذاری در این زمینه، نیاز به معرفی بیشتر و تربیت متخصصان در این حوزه و توجه به اصول عقلانی و علمی در قانون گذاری احساس می شود.

زمینه و هدف استفاده از سرگرمی های الکترونیکی به شکل های گوناگون باعث اشغال بخش عمده ای از اوقات فراغت گروه های سنی مختلف به ویژه کودکان و نوجوانان شده است. هدف از تحقیق حاضر بررسی ارتباط بین پاسچر تنه فوقانی با میزان فعالیت جسمانی، ابعاد روانی و استفاده از سرگرمی های الکترونیکی بود. روش کار در این تحقیق مقطعی، تعداد 160 نفر از دانش آموزان دختر 7-12 ساله ساکن منطقه 17تهران انتخاب شدند. ابزار گردآوری اطلاعات شامل فرم کوتاه پرسشنامه میزان فعالیت جسمانی، (IPAQ)، پرسش نامه اطلاعات فردی مشتمل بر سوالاتی در مورد تعداد ساعات استفاده از سرگرمی های الکترنیکی، پرسشنامه اضطراب RCMAS)) و پرسشنامه افسردگی کودکان ماریا کواس ((CDI بود. برای اندازه گیری زاویه سر به جلو و شانه گرد از روش فوتوگرامتریک و برای اندازه گیری زاویه کایفوز از خط کش منعطف استفاده شد. جهت تجزیه و تحلیل اطلاعات جمع آوری شده، از آزمون رگرسیون خطی و در سطح اطمینان 95% (P<0. 05) استفاده شد (P<0/05). یافته ها بین افسردگی و اضطراب دانش آموزان با زاویه سر به جلو و بین افسردگی و سرگرمی های الکترونیکی با زاویه کایفوز ارتباط معنا داری وجود دارد (P<0/05). اما ارتباط معنی داری بین زاویه شانه گرد و ابعاد روانی و فعالیت جسمانی مشاهده نشد. نتیجه گیری ارتباط نزدیکی بین عوامل روانشناختی و پاسچر تنه فوقانی در دانش آموزان دختر مقطع ابتدایی شهر تهران مشاهده شد و این موضوع بهتر است در طراحی برنامه های پیشگیری و درمان مورد نظر قرار بگیرد.

زمینه و هدف فاکتورهای سازمانی، اجتماعی و فردی بسیاری می توانند عملکرد انسان را تحت تاثیر قرار دهند. تعهد فردی به ایمنی یکی از فاکتورهایی است که در مطالعات قبلی کمتر مورد توجه قرار گرفته است. هدف مطالعه حاضر بررسی نقش تعهد ایمنی در شکل دهی عملکرد ایمنی افراد می باشد. روش کار مطالعه مقطعی حاضر در میان 302 نفر شاغل در چندین شرکت تولیدی کوچک واقع در استان های مرکزی ایران انجام گرفت. داده ها با استفاده از یک پرسشنامه محقق ساخته جمع آوری شدند. جهت تعیین نقش تعهد فردی به ایمنی چندین فرضیه مطرح گردید. بر اساس این فرضیات، تعهد فردی نقش میانجی کننده بین فاکتورهای سازمانی و عملکرد ایمنی می باشد. جهت آزمون این فرضیات از رویکرد مدل سازی معادلات ساختاری استفاده شد. یافته ها نتایج نشان داد که تعهد فردی به ایمنی دارای اثر مستقیم بر روی ابعاد مختلف عملکرد ایمنی می باشد. تعهد مدیریت به ایمنی مهم ترین فاکتور سازمانی اثر گذار بر روی تعهد فردی به ایمنی می باشد (01/0>p و ضریب مسیر برابر با 257/0). محیط حمایتی دیگر فاکتور مهم در این زمینه می باشد (01/0>p و ضریب مسیر برابر با 175/0). در مقابل، آموزش های ایمنی اثر چندانی بر روی تعهد فردی ندارند (238/0=p). که نشان دهنده ناکارآمدی و عدم طراحی مناسب آنها دارد. نتیجه گیری با ارتقای سطح متغیرهای سازمانی و اجتماعی از جمله تعهد مدیریت به ایمنی و محیط حمایتی می توان تعهد فردی به ایمنی را افزایش داد و از این طریق، عملکرد ایمنی افراد را بهبود بخشید.

زمینه و هدف اختلالات اسکلتی-عضلانی از مشکلات عمده در پرسنل بخش مراقبت بیمارستان است. از جمله دلایل مهم آن می توان به وظیفه جابه جایی بیمار و استرس های روانی-اجتماعی اشاره نمود. این مطالعه با هدف بررسی ریسک اختلالات اسکلتی-عضلانی و استرس روانی-اجتماعی ناشی از جابه جایی بیمار در بهیاران انجام شد. روش کار این مطالعه به صورت مقطعی در بین 56 نفر از بهیاران بیمارستان آموزشی دانشگاه علوم پزشکی فسا در سال 1396 انجام گردیده است. داده ها با استفاده از پرسشنامه نوردیک و چک لیست شاخصMAPO و پرسشنامه محتوای شغلی JCQ گردآوری گردید. از آمار توصیفی جهت توصیف متغیرها و آزمون کای اسکوئر جهت تجزیه وتحلیل داده ها استفاده شد. یافته ها نتایج نشان داد که بیشترین شیوع اختلالات اسکلتی-عضلانی در ناحیه کمر (4/71 %) و کمترین در ناحیه ران و گردن (4/46 %) بوده است. نتایج ارزیابی ریسک اختلالات اسکلتی-عضلانی به روش MAPO نشان داد که 9 بخش از 12 بخش بیمارستان (2/63 %) در سطح ریسک متوسط (سطح2) قرار دارند. همچنین میانگین امتیاز ابعاد نیازهای روانشناختی شغل و نیازهای فیزیکی بالا بوده و میانگین امتیاز بعد حمایت اجتماعی پایین بوده که نشان دهنده استرس بالا می باشد. همچنین نیازمندی های فیزیکی شغل (035/0=P)، حمایت اجتماعی (002/0=P) و عدم امنیت شغلی (001/0=P) با سطوح ریسک MAPO رابطه داشتند. نتیجه گیری با توجه به یافته های مطالعه، شیوع کمردرد ناشی از جابه جایی بیمار در بهیاران بالا می باشد و همچنین بهیاران استرس های روانی-اجتماعی زیادی را تجربه می کنند لذا آموزش اصول ارگونومی و به کار بردن تجهیزات کمکی در حمل و جا به جایی بیمار توسط بهیار و همچنین کاهش عوامل استرس زا مانند نیازهای روانی و فیزیکی محیط کار، فقدان حمایت اجتماعی و عدم امنیت شغلی توسط مسئولین امر می توان در جهت کاهش ریسک اختلالات اسکلتی-عضلانی تلاش نمود.

زمینه و هدف کار با کامپیوتر در مدت طولانی، در شرایط استاتیک و وضعیت بدنی نامناسب ممکن است منجر به ناراحتی های اسکلتی-عضلانی شود. هدف از مطالعه حاضر اثر بخشی آموزش و تمرین ارگونومیکی در بهبود روش کار در میان کاربران کامپیوتر در مشاغل اداری در سال 1395 بوده است. روش کار این مطالعه توصیفی-تحلیلی به صورت مداخله ای بر روی 28 نفر از کارکنان اداری بیمارستان ولایت دامغان اجرا گردید. به منظور تعیین سطح احتمال خطر ارگونومیکی، وضعیت بدنی افراد قبل و 6 ماه بعد از مداخله با کمک روش ROSA مورد ارزیابی قرار گرفت. همچنین به منظور افزایش آگاهی پرسنل از برنامه های آموزش اصول ارگونومیکی استفاده شد. در نهایت از آنالیز واریانس یک طرفه و آزمون تی مستقل جهت تجزیه و تحلیل داده های آماری استفاده شد. یافته ها: پیش از اجرای برنامه مداخله آموزشی مهم ترین ریسک فاکتور در وضعیت های بدنی افراد به ترتیب در نواحی گردن (009/0=P)، آرنج (019/0=P) و شانه (031/0=P) بوده که پس از مداخله این سطح خطر در اندام های یاد شده کاهش یافت که این مقدار تغییر معنی دار بود. همچنین متغیرهای سن (028/0=P)، جنسیت (015/0=P)، شاخص توده بدنی (040/0=P)، سطح تحصیلات (047/0=P) و سابقه شغلی (025/0=P) دارای تاثیر معنا دار بر امتیاز نهایی ROSA بودند. نتیجه گیری نتایج بیانگر شیوع علایم اختلالات اسکلتی-عضلانی و سطح ریسک ارگونومیک محسابه شده به روش ROSA است که نیاز به مداخله ارگونومی در طراحی محیط، ابزار و تجهیزات همزمان با مداخله آموزشی وجود دارد.

زمینه و هدف یکی از فاکتورهای موثر بر سندروم تونل کارپال ((CTS عدم هماهنگی و تناسب ابزارها با دست می باشد. طراحی مناسب ابزار دستی به کارایی و تناسب بهتر و خستگی کمتر انسان کمک می کند. درپژوهش حاضر داده های آنتروپومتریکی ابعاد دست زنان و مردان راست دست و چپ دست جمع آوری شد. روش کار این پژوهش از نوع توصیفی و576 نفردر این پژوهش شرکت کردند، 10 بعد آنتروپومتریک دست طبق اصول اندازه گیری فیزانت، توسط کولیس دیجیتال در شرایط یکسان اندازه گیری شد. ابعاد آنتروپومتریک اندازه گیری شده طول دست و کف دست، عرض دست وکف دست، طول انگشتان (m1-m2-m3-m4-m5) و حداکثر ضخامت گرفتن بود. شاخص های توصیفی مانند صدک 5، 50 و 95م، ماکزیمم و مینیمم، میانگین و انحراف معیار با نرم افزار SPSS محاسبه شد. یافته ها در این پژوهش290زن و286 مرد شرکت داشتند. میانگین و انحراف معیار سن (95/9± 58/40)، قد (14/1± 66/1)، BMI (50/4± 85/26) بود. افراد راست دست (%8/90) و چپ دست (2/9%) بودند. اختلاف میانگین طول دست، طول کف دست، عرض دست، طول انگشت شست، طول انگشت میانی، طول انگشت کوچک، حداکثر ضخامت گرفتن زنان و مردان پژوهش حاضر0/01 p value

زمینه و هدف فعالیت فیزیکی منظم نقش مهمی در پیشگیری از کمردرد، پوکی استخوان، بیماری های قلبی عروقی، چاقی، انواع دیابت، سرطان، پرفشاری خون، افسردگی و مرگ زودرس دارد. همچنین، توانایی کار منعکس کننده تعاملات بین میزان توانایی جسمانی و ذهنی، شرایط کاری، قابلیت های عملکردی کارکنان، وضعیت سلامت کارکنان می باشد. در این پژوهش ارتباط بین شاخص توانایی انجام کار با سطح فعالیت فیزیکی بررسی شده است. روش کار این مطالعه از نوع توصیفی-تحلیلی و به صورت مقطعی، در میان 120 نفر از کارکنان مشاغل اداری و عملیاتی انجام گرفت. برای اندازه گیری فعالیت فیزیکی و شاخص توانایی انجام کار بترتیب از پرسشنامه بین المللی فعالیت بدنی و نسخه ایرانی پرسشنامه شاخص توانایی انجام کار استفاده گردید. تحلیل داده ها با استفاده از نرم افزار20 SPSS انجام و 05/0 P value

زمینه و هدف در دنیای صنعتی امروز، سلامتی نیروی شغلی می تواند تحت تاثیر برهم کنش ریسک فاکتورهای مختلف قرار گیرد. لذا پژوهش حاضر با هدف ارزیابی و تحلیل رابطه بین فاکتورهای نوبت کاری، استرس شغلی، رضایت شغلی و سلامتی در یک صنعت پتروشیمی صورت گرفته است. روش کار مطالعه حاضر با استفاده از روش توصیفی-پیمایشی اجرا شد. جامعه آماری این پژوهش شامل کلیه کارکنان یک شرکت پتروشیمی (4000 نفر) بود. نمونه مورد مطالعه بر اساس فرمول کوکران 360 نفر محاسبه شد که با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی ساده انتخاب شدند. جمع آوری اطلاعات با یک پرسشنامه تلفیقی با پایایی بالا (آلفای کرونباخ=83/0) انجام شد. تحلیل داده ها با استفاده از نرم افزار SPSS نسخه 0/22 انجام گردید. یافته ها نتایج تحلیلی ارتباط نوبت کاری، استرس شغلی، رضایت شغلی و سلامتی نشان داد تمام فرضیات موجود در مدل مفهومی طراحی شده مورد تایید بوده و بین این فاکتورها ارتباط معناداری وجود دارد (001/0>p). بعلاوه، نتایج نشان داد که علاوه بر تاثیر مستقیم نوبت کاری بر سلامتی، نوبت کاری بواسطه تاثیر بر استرس شغلی و رضایت شغلی بطور غیرمستقیم با سلامتی ارتباط معنی دار دارد (001/0>p). نتیجه گیری نتایج این مطالعه نشان داد که نوبت کاری هم به عنوان یک فاکتور مستقیم و هم به عنوان یک میانجی و فاکتور غیرمستقیم و از طریق تاثیر بر فاکتورهایی مانند رضایت شغلی و استرس شغلی می تواند بر سلامتی نیروی شغلی تاثیرگذار باشد. بنابراین، توجه به این پدیده سازمانی و بازطراحی یا تغییر در آن می تواند نقش مهمی در افزایش سطح سلامت نیروی شغلی و انگیزش شغلی و همچنین بهره وری سازمانی داشته باشد.