ارگونومی
سال:1394 | دوره:3 | شماره:2 |تعداد مقالات:9

مقدمه: امروزه ناراحتی های اسکلتی-عضلانی در دنیا به علت آسیبی که به نیروی کار و بهره وری وارد می سازد از اهمیت فوق العاده برخوردار است. لذا ضروری است که مطالعات وسیعی برای شناسایی و پیشگیری از بروز این آسیب ها و کنترل ریسک فاکتورهای ایجادکننده آن ها انجام گیرد.مواد و روش ها: این پژوهش با استفاده از یک مدل مداخله ارگونومی به بررسی و بهبود شرایط ارگونومیکی یک کارخانه تولید قطعات یدکی می پردازد. به منظور بررسی های نمونه ای از جدول مورگان برای تعیین حجم نمونه استفاده و به روش نمونه گیری تصادفی ساده تعداد 44 نمونه از 50 نفر کارکنان واحد تولیدی انتخاب شدند. برای شناسایی ریسک فاکتورهای ارگونومیکی از «پرسش نامه نوردیک» و «نکات بازبینی ارگونومی»استفاده شد. بر اساس مدل نظری مورد استفاده مداخله ارگونومی در دو مرحله انجام گرفت.یافته ها: در مرحله مداخله ارگونومی کلان در قالب کارگاه ها و کارگروه های مختلف، هفت هدف و سیزده پیشنهاد ارگونومیکی احصاء و ارائه شد. در مرحله مداخله ارگونومی خرد، بیست مورد ریسک فاکتورهای ارگونومیکی شناسایی و سیزده برنامه و راهکار برای برطرف کردن مشکلات پیشنهاد گردید. یازده مورد از راهکارها با تائید مدیریت ارشد در راستای بهبود شرایط ارگونومیکی و افزایش بهره وری به مرحله اجرا گذاشته شد.نتیجه گیری: مهم ترین نتیجه مداخلات ارگونومی جامع، تغییر در فرهنگ سازمانی است که منافع مستقیم و غیرمستقیم مثل راه حل های کم هزینه یا بدون هزینه برای حل مشکلات، ایجاد یک محیط بهبود مستمر و فعال، افزایش انگیزه کارکنان در مشارکت و نوآوری در حل مشکلات، تمایل بیشتر به تفکر برای ارائه ایده های جدید، ارتباطات بهتر بین مسوولین و کارکنان، افزایش توانمندی و سطح دانش عمومی شاغلین را به دنبال داشته است.

مقدمه: بیمارستان به عنوان محیط ارائه خدمات درمانی، تحت تاثیر منابع آلودگی صدا قرار دارد که می تواند از جنبه بهداشتی و آسایشی بر بیماران و کارکنان تاثیر منفی داشته باشد. این مطالعه با هدف تعیین میزان ارتباط آزار صدا با سلامت عمومی کارکنان بیمارستان های دانشگاهی و غیر دانشگاهی شیراز انجام شد.مواد و روش ها: مطالعه حاضر به صورت توصیفی- تحلیلی و در چهار بیمارستان دانشگاهی و غیر دانشگاهی شیراز با حجم نمونه 300 نفر از کارکنان بیمارستان ها با استفاده از فرمول و با توجه به مطالعات پیشین انجام شد. ابزار پژوهش در این مطالعه پرسشنامه های سلامت عمومی (GHQ)، آزار صدا (NAS) و دستگاه صداسنج مدل CEL-440 بود.یافته ها: در این مطالعه ارتباط نمره کلی سلامت عمومی کارکنان و تراز فشار صوت در بیمارستان های دانشگاهی ارتباطی معکوس و ضعیف (r=-0.103) و در بیمارستان های غیردانشگاهی یک ارتباط مستقیم و مثبت (r=0.274) بود که از نظر آماری معنادار نبود (P³0.05). ارتباط بین نشانه های جسمانی، اضطراب و بی خوابی، اختلال در کارکرد اجتماعی و افسردگی با فشار صوت یک ارتباط معکوس و ضعیف (r=-0.195)(p³0.05) بود. همچنین ارتباط بین سلامت عمومی با آزار صدا یک ارتباط مستقیم و مثبت (r=0.266) و معنادار (p£0.05) به دست آمد.نتیجه گیری: با توجه به نتایج به دست آمده از این مطالعه در بیمارستان های دانشگاهی صدا بیشتر از حدود تماس مجاز می باشد و سلامت عمومی شاغلین و بیماران را تحت تاثیر می گذارد و نیاز به انجام اقدامات کنترلی می باشد.

مقدمه: موفقیت تحصیلی از جمله اهداف اساسی برنامه های آموزشی و از جمله مهم ترین نگرانی های مسوولین آموزش و خانواده ها می باشد. تاکید بر کلاس های غیر تربیت بدنی از سوی مدیران، جهت کسب نمرات بیشتر، منجر به عدم اهمیت واحد تربیت بدنی و یا حذف این واحد در مواردی چون کمبود بودجه می گردد. بیان می شود فعالیت بدنی، با تاثیر بر ساختار مغز، باعث بهبود عملکرد حافظه و در نهایت موفقیت تحصیلی می گردد. لذا هدف از این مقاله مروری، بررسی شواهد درباره رابطه بین آمادگی هوازی و موفقیت تحصیلی می باشد.مواد و روش ها: دسترسی به مقالات با استفاده از بانک های اطلاعاتی و موتورهای جستجو مانند Google Scholar، PubMed و Elsevier و کلیدواژه های موفقیت تحصیلی، آمادگی هوازی و حافظه صورت گرفت. بازه زمانی مقالات مورد استفاده، از سال 1998 تا سال 2014 میلادی بود.یافته ها: عملکرد هیپوکامپ به عنوان عاملی مهم در تثبیت اطلاعات حافظه کوتاه مدت و بلندمدت، به شدت تحت تاثیر نوروترانسمیترها و هورمون ها می باشد. فعالیت ورزشی با شدتی بالاتر از حد متوسط، تاثیر قدرتمندی بر ترشح و تعدیل هورمون ها و نوروترانسمیترها دارد؛ بنابراین به طور غیرمستقیم موجب بهبود عملکرد حافظه می گردد. مطالعات نشان دادند فعالیت ورزشی از طریق افزایش ظرفیت هوازی، تاثیر مثبت بر نمرات دروس مختلف به خصوص درس ریاضی داشت.نتیجه گیری: آمادگی هوازی به دنبال فعالیت های منظم بدنی، نه تنها موجب سلامتی و کاهش عوامل خطرزا و بیماری ها می شود، بلکه با تاثیر بر ساختار مغز، باعث بهبود عملکرد حافظه و در نهایت موفقیت تحصیلی می گردد؛ لذا می بایست واحد تربیت بدنی در مدارس، بیشتر مورد توجه قرار گیرد.

مقدمه: ابزار کار نامناسب و غیر استاندارد، نور ناکافی و عدم استراحت کافی قالی بافان منجر به افزایش شیوع اختلالات اسکلتی عضلانی در آن ها می گردد که بایستی با نظارت بیشتر بر کارگاه های قالی بافی آن را کاهش داد.مواد و روش ها: این مطالعه از نوع توصیفی، تحلیلی به روش مقطعی می باشد که در کارگاه های قالی بافی روستایی شهرستان تکاب انجام شد. 86 کارگاه قالی بافی به روش نمونه گیری خوشه ای انتخاب شدند؛ که 222 نفر شاغل در این کارگاه ها مشغول بکار بودند. شدت روشنایی عمومی و موضعی در کارگاه های قالی بافی با دستگاه نورسنج مدل LX-13 اندازه گیری و اختلالات اسکلتی عضلانی شاغلین نیز با پرسشنامه نوردیک بررسی شد.یافته ها: نتایج نشان می دهد که اختلال ناحیه پشت بیشترین شیوع (61.3%) و اختلال ناحیه آرنج کمترین شیوع (7.2%) را در بین کارگران قالی باف داشتند. شدت روشنایی عمومی (82.4%) و شدت روشنایی موضعی اکثر کارگاه ها (91.9%)، کمتر از حد توصیه شده بود.نتیجه گیری: درگیری بیشتر اندام های فوقانی در کار قالی بافی منجر به افزایش اختلال در این اندام ها می گردد. نتایج نشان داد که اکثر شاغلین در کارگاه هایی با روشنایی غیر استاندارد اشتغال داشتند. موثرترین متغیر در ایجاد اختلال ناحیه گردن و پشت سابقه کار افراد و شدت روشنایی عمومی محیط کار، در اختلال ناحیه مچ دست و اختلال ناحیه شانه سابقه کار افراد بود.

مقدمه: وجود یک چارچوب مضمونی در حوزه ارگونومی و فاکتورهای انسانی به عنوان یک ضرورت تعیین شده است. اگرچه تحلیل محتوا ابزاری مفید در تحلیل روند و توزیع مقالات منتشر شده به شمار می رود، تحلیل محتوای مجلات ارگونومی به ندرت گزارش شده است. هدف از این مطالعه، تعیین روند محتوای مجله معتبر «Human Factors» از طریق تحلیل محتوای مقاله ای اخیر آن طی ده سال گذشته (2005 الی 2014) است.مواد و روش ها: روش تحلیل محتوای مستقیم در این مطالعه بکار رفت. تعداد 741 مقاله منتشر شده توسط دو تحلیل گر بر حسب کدهای مضمونی دسته بندی شد. برای تحلیل محتوا از یک چارچوب مفهومی استفاده گردید. نرم افزارهای EXCEL 2007 و SPSS 19 جهت آماده سازی و توزیع مضمونی و تحلیل روند مضمون های منتشر شده استفاده گردید.یافته ها: از میان 20 مضمون استخراج شده، شش مضمون اصلی «بیومکانیک، آنتروپومتری و فیزیولوژی کار»، «طراحی نمایشگرها و کنترل ها»، «سیستم های حمل و نقل سطحی»، «فرایند شناخت»، «فرایند توجه»، و «فرایندهای احساس، درک و روانی حرکتی» بیش از 50% واریانس مقاله های منتشر شده را تبیین می کنند. مضمون برجسته (درصد£ 10) این مجله، مضمون «بیومکانیک، آنتروپومتری و فیزیولوژی کار» (حدود 12%) است.نتیجه گیری: چارچوب مضمونی و الگوی انتشار استخراج شده در این مطالعه می تواند در برنامه ریزی آموزشی و تحقیقاتی حوزه فاکتورهای انسانی و ارگونومی دانشگاه ها، مراکز تحقیقاتی و سازمان های مرتبط به کار رود.

مقدمه: امروزه اهمیت و چگونگی ایجاد فضایی مناسب و کارا در محیط های کاری برای نیروهای انسانی بر کسی پوشیده نیست. طراحی مناسب محیط داخلی و نمای فضاهای کاری منجر به فعال شدن بیشتر نیروی انسانی، شادابی آن ها و کاهش افسردگی ها، افزایش کیفیت در کار و در نهایت جذب مشتری می شود. با این وجود طراحی این محیط ها به امری صرفا احساسی تبدیل گشته است که معماران با سلایق شخصی خویش بدان می پردازند. این پژوهش با جایگزین کردن روش های علمی و کارآمد و توجه به ویژگی های کمی و کیفی طراحی، به طراحی نمای بانک مسکن شهرستان ساری می پردازد.مواد و روش ها: پژوهش حاضر سعی دارد با تکنیک مهندسی کانسی به طراحی معماری محیط های کاری بپردازد. برای این منظور طراحی بازشوهای نمای بانک مسکن در شهر ساری را به عنوان نمونه موردی انتخاب و با این تکنیک ترجیحات احساسی کاربران را استخراج و با تجزیه و تحلیل علمی آن به یافتن الگوهای فیزیکی طراحی بازشوهای نما می پردازد. بررسی ها از طریق تکنیک مهندسی کانسی به همراه تنظیم پرسشنامه بر روی 200 نفر از نمونه آماری انتخابی و با شیوه افتراق معنایی (SD) با مقیاس هفت درجه ای لیکرت انجام شد و در نرم افزار (V.16) SPSS و با آزمون های میانگین و همبستگی پیرسون مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.یافته ها: یافته های این پژوهش ضمن تائید ارتباط معنادار بین ویژگی های کمی طراحی (نوع بازشوها) و کیفی (واژگان کانسی) در تکنیک مهندسی کانسی، نشان می دهد بازشوهای طاقی در صفات مربوط به دین داری در واژگانی چون وفادار، امانت دار و میانه رو به ترتیب با مقدار همبستگی 0.6، 0.63 و 0.6 و بازشوهای مستطیلی با کشیدگی عمودی در دسته صفات مربوط به اقتصاد و بانکداری در واژگانی چون ثبات با مقدار همبستگی 0.62 بیشترین ارتباط معنادار را به خود اختصاص داده اند.نتیجه گیری: با نظر به تاثیر مثبت الگوهای فیزیکی بازشوهای طاقی سنتی در انتقال احساس دین داری و بازشوهای مستطیلی با کشیدگی عمودی در القای احساسات مثبت نسبت به صفات مربوط به اقتصاد و بانکداری در بین کاربران، این بازشوها برای طراحی نمای بانک مسکن شهر ساری مناسب ارزیابی شدند.

مقدمه: ضعف طراحی ابزار دستی و عدم تناسب آن با کاربر یکی از اصلی ترین ریسک فاکتورهای اختلالات اسکلتی-عضلانی اندام فوقانی شناخته شده است. آسیب های ناشی از ابزارهای دستی تقریبا 9% از کل آسیب های ناشی از کار را شامل می شود. هدف از انجام این مطالعه بررسی تاثیر قطر ابزار در میزان راحتی و حداکثر گشتاور تولید شده دست و برآورد قطر بهینه ابزار دستی بوده است.مواد و روش ها: شرکت کنندگان شامل 12 نفر (6 مرد و 6 زن) با میانگین سنی 24.7 و انحراف معیار 5.84 سال می باشد. روش پژوهش بدین صورت بوده که هریک از شرکت کنندگان با 7 دسته ابزار با قطرهای متنوع به وسیله ابزار محقق ساخته سنجش گشتاور دست شروع به اعمال نیرو و چرخاندن دسته ابزار با تمام نیرو می کردند. سپس مدت زمان آزمون، حداکثر گشتاور و میزان راحتی دسته ابزار سنجیده و در نهایت آنالیز واریانس و آزمون تی صورت گرفته است.یافته ها: میانگین حداکثر گشتاور 1.88 و انحراف معیار 0.95 نیوتن متر، مدت زمان رسیدن به حداکثر گشتاور 13.96 و انحراف معیار 9.03 ثانیه، میانگین راحتی 3.27 و انحراف معیار 1.48 در بازه 7-1 نمره ای به دست آمده است. تفاوت معنی دار بین حداکثر گشتاور تولید شده بین دو گروه مردان و زنان مشاهده شد (P<0.001). میانگین حداکثر گشتاور 3.034 نیوتن متر و حداکثر سطح راحتی با میانگین 4.67 در قطر چنگش 38 میلی متر به دست آمد.نتیجه گیری: قطر بهینه برای بیشینه شدن راحتی کاربر و حداکثر گشتاور دست 38 میلی متری توصیه می گردد.

مقدمه: در سال های اخیر استفاده از لامپ های فلورسنت فشرده در سطح کشور با هدف بهینه سازی مصرف انرژی افزایش یافته است. با توجه به اهمیت اثرات بهداشتی منابع روشنایی، هدف پژوهش حاضر بررسی شدت میدان های الکترومغناطیسی انتشار یافته از لامپ های فلورسنت فشرده متداول هست.مواد و روش ها: در این مطالعه 54 حباب لامپ فلورسنت فشرده از لامپ های تولید شرکت های داخلی و خارجی مورد بررسی قرار گرفت. شدت میدان های الکترومغناطیسی در دو محدوده فرکانسی خیلی پایین و فوق العاده پایین به ترتیب با استفاده از دستگاه های مدل HI3603 و HI3604 شرکت Holaday اندازه گیری شد. داده ها با استفاده از نرم افزار SPSS تحلیل گردید.یافته ها: شدت میدان الکتریکی و مغناطیسی انتشار یافته از لامپ ها با افزایش فاصله از منبع کاهش یافت. در نقطه مرجع (25 سانتیمتری)، شدت موثر میدان الکتریکی در محدوده فرکانسی خیلی پایین و فوق العاده پایین به ترتیب 2.25 و 15.39 ولت بر متر و شدت میدان مغناطیسی به ترتیب 0.47 و 9.41 میلی آمپر بر متر تعیین گردید که کلیه مقادیر پایین تر از حدود مجاز کشوری بود. همچنین شدت موثر میدان الکتریکی و مغناطیسی برحسب شرکت سازنده اختلاف معناداری داشت (P<0.05) شدت میدان الکتریکی و مغناطیسی انتشار یافته از لامپ ها با افزایش فاصله از منبع کاهش یافت.نتیجه گیری: علیرغم پایین بودن شدت میدان های الکترومغناطیسی لامپ ها از حدود مجاز، با توجه به عدم دستیابی به شواهد قطعی در خصوص اثرات بیولوژیکی میدان ها، کاهش هر چه بیشتر مواجهه عمومی تا حد ممکن و منطقی ضروری است. در این راستا استفاده از لامپ های روشنایی با کیفیت مطلوب و استاندارد توصیه می گردد.