تحقیقات گیاهان دارویی و معطر ایران
سال:1394 | دوره:31 | شماره:6 (پیاپی 74) |تعداد مقالات:17

به منظور مطالعه پتانسیل دگرآسیبی و تعیین رابطه آن با تغییرات ترکیب های فنلی، در غلظت های مختلف عصاره های متانولی و اتانولی حاصل از اندام هوایی و زمینی ترشک (Rumex turcomanicus Czerep.) بر خصوصیات جوانه زنی و رشد گیاهچه کاهو (Lactuca sativa L.)، آزمایش فاکتوریل بر مبنای طرح کاملا تصادفی شامل دو قسمت از اندام گیاه (ریشه و اندام هوایی)، دو حلال عصاره گیری (متانول و اتانول) و در شش غلظت مختلف عصاره (0، 31.25، 62.5، 125، 250 و 500 پی پی ام) در سال 1392 در محل دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد انجام شد. پس از آماده سازی عصاره ها، اثر بازدارندگی آنها بر مولفه های جوانه زنی بذر و رشد گیاهچه کاهو مورد بررسی قرار گرفت. همچنین میزان ترکیب های فنلی در غلظت های مختلف هر یک از عصاره ها تعیین گردید. نتایج نشان از اثر بازدارندگی بالاتر عصاره های متانولی در مقایسه با عصاره های اتانولی، و بازدارندگی بیشتر عصاره های حاصل از ریشه در مقایسه با عصاره های اندام هوایی بر اغلب صفات مورد مطالعه داشت. در میان غلظت های مختلف عصاره، بیشترین بازدارندگی در غلظت 500 پی پی ام و کمترین بازدارندگی در غلظت صفر پی پی ام بدست آمد. میزان ترکیب های فنلی در عصاره های متانولی بیشتر از عصاره های اتانولی و در عصاره های ریشه بیشتر از عصاره های اندام هوایی بود. همچنین با افزایش غلظت عصاره افزایش معنی داری در میزان ترکیب های فنلی دیده شد. بررسی همبستگی بین میزان ترکیب های فنلی و پتانسیل آللوپاتی عصاره ترشک حکایت از رابطه مثبت و معنی دار تغییرات ترکیب های فنلی با قابلیت دگرآسیبی ترشک داشت.

جنس Satureja متعلق به خانواده Lamiaceae بوده و گونه های مختلف از آن در سراسر جهان یافت می شود. در ایران گونه های یکساله و چندساله این گیاه دارویی یه صورت خودرو رویش دارند که از میان آنها 9 گونه انحصاری کشور ما هستند. در این تحقیق، مرزه های چندساله ایران در ایستگاه تحقیقات گیاهان دارویی استان یزد در سال های 1392- 1388 مورد ارزیابی قرار گرفتند. اکسشن های برخی گونه های جنس Satureja در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار کشت گردید. از صفات مختلف شامل درصد استقرار گیاه، ارتفاع گیاه، قطر تاج پوشش، عملکرد تر و خشک اندام هوایی و میزان اسانس اندازه گیری بعمل آمد. تجزیه واریانس داده ها، اختلاف معنی داری (p<0.01) میان اکسشن ها برای صفات وزن تر و خشک اندام هوایی، وزن خشک برگ، بازده اسانس، ارتقاع و قطر تاج پوشش نشان داد. براساس مقایسه میانگین صفات به روش دانکن (S.bachtiarica) SKM از یزد، (S.spicigera) 107 از گیلان، 15 (S.rechingeri) از ایلام، 1-123 و 2-123 (S.mutica) از خراسان به لحاظ صفات زراعی ارزشمند مانند درصد استقرار، عملکرد اندام هوایی و میزان اسانس، اکسشن های برتر بودند.

جنس بومادران در ایران 19 گونه گیاه علفی چندساله و اغلب معطر دارد که شش گونه آن انحصاری کشور ایران است Achillea nobilis L. با نام فارسی بومادران تماشایی، یکی از گونه های بومی این جنس در ایران است. بخش های مختلف گونه های بومادران به طور گسترده در طب سنتی به علت خواص متعدد دارویی ازجمله فعالیت های ضد میکروبی، ضد التهابی، ضد آلرژی و آنتی اکسیدان استفاده می شوند. در این تحقیق بذر بومادران تماشایی از استان همدان جمع آوری شده و در مزرعه تحقیقاتی ایستگاه تحقیقات البرز واقع در شهرستان کرج وابسته به موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور کشت شد. به منظور بررسی و مقایسه کمی و کیفی اسانس سرشاخه گلدار و هر یک از اجزای آن (گل، برگ و ساقه) به صورت مجزا، پس از جمع آوری گیاه در زمان اوج گلدهی، جدا کردن اندام ها و خشک کردن در سایه، اسانس گیری به روش تقطیر با آب انجام شد. اسانس های حاصل با استفاده از دستگاه های کروماتوگرافی گازی (GC) و کروماتوگرافی گازی متصل به طیف سنج جرمی (GC/MS) مورد تجزیه کمی و کیفی قرار گرفتند. بیشترین بازده اسانس (نسبت به وزن خشک) مربوط به گل (51.32) و کمترین مقدار بازده اسانس مربوط به ساقه (%0.14) بود و بازده اسانس کل سرشاخه گلدار (%0.85) و برگ (%0.62) بود. ترکیب های عمده اسانس گل و برگ شامل سیس-کریزانتنول (به ترتیب %47.1 و %50.8) و آلفا-توجون (به ترتیب %8.8 و %9.1) بودند. اسانس ساقه با %19.7 کوبنول، %19.2 ایندیپون، %15.4 سیس-کریزانتنول و %9.9 اینترمدول، با اسانس برگ و گل تفاوت های زیادی داشت. ترکیب های عمده اسانس سرشاخه گلدار شامل سیس-کریزانتنول (%41.7)، آلفا-توجون (%10.2) و کامفور (%8.1) بودند. با توجه به نتایج حاصل نمونه مورد بررسی را می توان به عنوان یک کموتایپ غنی از سیس-کریزانتنول معرفی کرد. همچنین با توجه به اینکه ترکیب اسانس سرشاخه گلدار از نظر حضور ترکیب های عمده با ترکیب اسانس برگ و گل تفاوت زیادی ندارد، و از طرفی عملکرد سرشاخه گلدار از عملکرد برگ و گل به تنهایی بالاتر است، بنابراین اسانس گیری از سرشاخه گلدار این گیاه قابل توصیه است.

متابولیت های ثانویه نقش مهمی در واکنش گیاه نسبت به تنش های محیطی دارند و در شرایط تنش برخی از این ترکیب ها به میزان قابل توجهی در گیاه افزایش می یابد. در این راستا تاثیر قارچ بیماری زای Rhizoctonia solani (AG2-2) SBUka2 به عنوان الیسیتور در گیاه آویشن دنایی (Thymus daenensis Celak subsp.Daenensis) با هدف فهم بهتری از واکنش های گیاه به میکروارگانیسم ها و امکان افزایش و بهبود کیفیت متابولیت های ثانویه آن در شرایط کشت بافت انجام شد. فاکتورهای اندازه گیری شده در این تحقیق شامل میزان رزمارینیک اسید و کافئیک اسید و تغییرات کمی و کیفی اسانس آویشن دنایی دو اکوتیپ ایلام و اصفهان بود. نتایج آنالیز به کمک دستگاه کروماتوگرافی لایه نازک با کارایی بالا (HPTLC) نشان داد که در مقایسه با شاهد، میزان رزمارینیک اسید موجود در گیاه آلوده شده با قارچ در آویشن دنایی اکوتیپ ایلام %26.82 و در اکوتیپ اصفهان %8.25 کاهش یافت. همچنین میزان کافئیک اسید در گیاه آلوده شده با قارچ در آویشن دنایی اکوتیپ های ایلام و اصفهان به ترتیب %4.51 و %4.16 کاهش یافت. نتایج کمی اسانس نشان داد که در حضور قارچ، بازده اسانس اکوتیپ های ایلام و اصفهان به ترتیب 20% و 33% افزایش یافت. همچنین نتایج حاصل از کروماتوگرافی گازی همراه با طیف سنجی جرمی (GC-MS) مشخص کرد که آلودگی با قارچ باعث افزایش معنی دار برخی ترکیب های اسانس ازجمله تیمول و کارواکرول شده، در حالی که میزان برخی ترکیب های اسانس ازجمله پارا-سیمن و گاما-ترپینن در گیاه آلوده کاهش چشمگیری یافت.

به منظور بررسی صفات مورفولوژیکی و فنولوژیکی خصوصیات 12 جمعیت از گونه بابونه کاذب (Tripleurospermum sevasnense (Manden.) Pobed.)، شامل: کرج (1087)، تهران 1 (2386)، تهران2 (2397)، لرستان (4120)، اردبیل1 (8369)، اردبیل 2 (8394)، اردبیل 3 (13327)، خرم آباد (12211)، قزوین 1 (12956)، قزوین 2 (20049)، گلستان (16356) و فارس (17925) آزمایشی در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در 3 تکرار در سال زراعی 91-1389 در مزرعه مجتمع تحقیقاتی البرز کرج اجرا شد. صفات قطر طولی و عرضی تاج پوشش، سطح تاج پوشش، ارتفاع و تعداد گل در بوته، زمان گلدهی و برداشت، وزن تر و خشک سرشاخه، درصد و عملکرد اسانس اندازه گیری شدند. درجه حرارت تجمعی رشد روزانه در زمان گلدهی و برداشت محاسبه شد. نتایج تجزیه واریانس داده ها نشان داد که بین جمعیت ها در بیشتر صفات تفاوت معنی دار در سطح %5 وجود داشت. مقایسه میانگین بین جمعیت ها نشان داد که اردبیل 2 (8394) با داشتن عملکرد وزن سرشاخه تر (290.4 گرم در بوته) و وزن سرشاخه خشک (99.8 گرم در بوته) و عملکرد اسانس (252.2 میلی گرم در بوته) از سایر جمعیت برتر بود. محاسبه میانگین درجه حرارت تجمعی رشد روزانه در زمان گلدهی و برداشت GDD نشان داد که دو جمعیت قزوین 2 (20049) و تهران 1 (2386) به دلیل زمان زودتر گلدهی و رسیدن، از درجه حرارت رشد روزانه کمتری نسبت به سایر جمعیت ها برخوردار بودند و زودرس تر شناخته شدند. در تجزیه خوشه ای، جمعیت ها در سه گروه قرار گرفتند و جمعیت های خوشه1 شامل: کرج (1087)، قزوین (12956) و خرم آباد (12211) از لحاظ عملکرد سرشاخه و صفات مورفولوژیکی برتر از جمعیت های دو گروه دیگر بودند. براساس نتیجه این تحقیق، جمعیت های کرج، قزوین، خرم آباد و اردبیل2 برتر از سایر جمعیت ها بودند که پس از آزمایش های تکمیلی در چند منطقه آب و هوایی و بذرگیری انبوه از آنها به عنوان ارقام معرفی می شوند.

به دلیل عدم کفایت اطلاعات در مورد پراکنش گونه های گیاهی و جانوری، استفاده از مدل سازی برای پیش بینی پراکنش گونه ها در سال های اخیر افزایش یافته است. به این منظور طیف گسترده ای از تکنیک های مدل سازی ابداع شده است. در پژوهش حاضر با استفاده از عوامل محیطی و داده های رخداد گونه کما (Ferula ovina Boiss.) و با بکارگیری مدل ژنتیک الگوریتم نقشه پراکنش این گونه تهیه شد. داده های رخداد گونه (137 سایت) با استفاده از روش تصادفی طبقه بندی شده انتخاب گردید و کلیه لایه های محیطی اعم از لایه های فیزیوگرافی (شیب، جهت و ارتفاع مستخرج از نقشه رقومی ارتفاع)، لایه های محیطی خاک و لایه های اقلیمی با اندازه پیکسل 70×70 متر از روشهای میان یابی در محیط نرم افزار Arc GIS تهیه شد. کلیه اطلاعات حاصل به وسیله نرم افزار Desktop Garp مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت و نقشه پراکنش گونه کما تولید گردید. ارزیابی مدل با استفاده از شاخص سطح زیر منحنی (0.766) ROC بیانگر عملکرد خوب مدل می باشد. همچنین براساس نتایج حاصل از تحلیل حساسیت، دو فاکتور میزان سیلت و ارتفاع، مهمترین پارامترهای تاثیرگذار بر پراکنش گونه کما تعیین شد. از مدل مذکور می توان در تفسیر روابط گونه و محیط، تعیین مکان های با قابلیت بالای حفاظتی و همچنین تعیین مکان های مناسب برای احیای گونه کما و بررسی سناریوهای تغییر اقلیم و مدیریت استفاده کرد.

برای بررسی اثر منابع آلی و کود زیستی بر برخی صفات گیاه شمعدانی پیچ (Pelargonium peltatum Soland.) آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با دو عامل کود زیستی (فسفات بارور 2) و بسترهای مختلف کاشت شامل 16 تیمار، 4 تکرار در 64 واحد آزمایشی با 256 گیاه انجام شد. فسفات بارور 2 در 2 سطح (کاربرد و عدم کاربرد) و بسترهای مختلف کاشت شامل 8 بستر حاوی خاک باغچه، ماسه به همراه ترکیب های متنوع آلی (حجم به حجم) اعمال گردید. در این تحقیق، طول ساقه اصلی، تعداد ساقه فرعی، طول ریشه، تعداد گلچه در گل آذین، وزن تر اندام هوایی، زیرزمینی و گلبرگ ها در گیاه، پروتئین گلبرگ، محتوای کلروفیل برگ، فسفر برگ و فسفر قابل جذب بستر (پایان آزمایش) ارزیابی شد. نتایج نشان داد که اثر اصلی و متقابل دو عامل بر روی کلیه صفات اندازه گیری شده معنی دار شد. تیمارهای کود زیستی به همراه بسترهای کاشت خاک باغچه + ماسه + کمپوست زباله شهری + خاک آب بندان و ماسه + کمپوست ضایعات چای + کوکوپیت + خاک آب بندان، در مجموع دارای عملکرد بهتری بودند. خصوصیات فیزیکی، شیمیایی و غلظت عناصر غذایی بستر کاشت ماسه + کمپوست ضایعات چای + کوکوپیت + خاک آب بندان در سطحی مطلوب تر و متناسب با حدود استاندارد بستر کاشت گیاه شمعدانی بود. گیاهان کاشته شده در این بستر در صفاتی مانند تعداد ساقه، تعداد گلچه و کلروفیل برگ به ترتیب با میانگین 5.90، 6.42 عدد گلچه در گل آذین و 5.37 میلی گرم بر گرم وزن تر گیاه دارای عملکرد قابل توجهی نسبت به سایر تیمارها بودند. همچنین کاربرد فسفات بارور 2 به همراه این بستر می تواند مکمل مناسبی برای بستر کاشت، به منظور رشد بهتر، در پرورش شمعدانی پیچ باشد.

زخم رویدادی اجتناب ناپذیر در زندگی بوده که به علت عفونت میکروبی و یا آسیب فیزیکی یا شیمیایی بوجود می آید. مطالعه حاضر به منظور مقایسه اثر دارچین سیلان در التیام زخم های القا شده در رت با دانه کتان انجام شده است. تعداد سی و دو رت به چهار گروه هشت تایی تقسیم شدند. روند التیام زخم گروه های مربوط به عصاره 3% دارچین سیلان و غلظت 3% روغن دانه کتان در روزهای 3، 7، 14 و 21 مورد ارزیابی قرار گرفتند. همچنین یک گروه به عنوان شاهد هیچ دارویی دریافت نکرده و یک گروه به عنوان مرجع استاندارد، پماد وازلین اوسرین را دریافت کردند. نتایج نشان داد که عصاره دارچین و روغن بذر کتان در سرعت بخشیدن به روند التیام زخم ها موثر بوده و به طور خاص سرعت پیدایش اپیتلیوم در گروه تحت درمان را نسبت به گروه های دیگر افزایش داد، به طوری که اندازه محوطه زخم در گروه دارچین و در روز 21 برابر 2.6±0.04، در گروه دانه کتان 3.72±0.05، در گروه دارونما 5.01±0.09 و در گروه شاهد 5.3±0.07 بود.ارزیابی مقایسه ای این مطالعه نشان داد که عصاره دارچین سیلان در تسریع جمع شدن زخم از دانه کتان موثرتر بود.

بعضی از گیاهان زراعی از قابلیت مقاومت در برابر تنش های محیطی برخوردارند، به طوری که با مکانیزم عمل خود مانع از تولید بیشتر اکسیژن های رادیکال آزاد شده و یا با اکسیژن های رادیکال آزاد تولیدی مقابله می کنند. بر این اساس، به منظور بررسی اثر گونه های قارچی با رابطه میکوریزایی بر خصوصیات اکوفیزیولوژیکی گیاه زوفا (Hyssopus officinalis L.)، آزمایشی در قالب فاکتوریل بر پایه طرح بلوک های کامل تصادفی با 3 تکرار در سال زراعی 1391 در مزرعه تحقیقاتی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی آذربایجان غربی اجرا شد. تیمارهای آزمایش شامل گونه های قارچ میکوریزا (Glomus mousseae، G. intraradicese، G. fasiculatum، G. claroideum، Acaulospora longula و شاهد بدون میکوریزا) و آبیاری در چهار سطح (آبیاری در 80، 70، 60 و 50 درصد ظرفیت زراعی) بودند. نتایج آزمایش نشان داد که اثر آبیاری و میکوریزا بر میزان آنزیم آسکوربات پراکسیداز، و اثر متقابل بین آبیاری و میکوریزا روی درصد کلونیزاسیون، فعالیت کاتالاز و سوپراکسیددیسموتاز معنی دار بود. ترتیب بیشترین میزان آلودگی ریشه زوفا با G. mosseae، G. intraradices، G. fasiculatum، G. claroideum و A. longula در مقایسه با شاهد بود که با افزایش شدت تنش درصد کلونیزاسیون با همین ترتیب افزایش بیشتری داشت. بالاترین فعالیت سوپراکسید دیسموتاز و کاتالاز در برگ گیاهان تلقیح شده با G. mosseae، G. fasiculatum، G. fasiculatum و G. claroideum به ترتیب در ظرفیت های زراعی 50، 60، 50 و 50 بدست آمد. بیشترین میزان آسکوربات پراکسیداز هم متعلق به آبیاری در 50 درصد ظرفیت زراعی بود. به طور کلی نتایج این بررسی حکایت از آن داشت که گونه های میکوریزا با خنثی کردن اثرات رادیکال های آزاد، افزایش پایداری غشاء سلولی و میزان فعالیت آنزیم های آنتی اکسیدانت در تعدیل تنش کمبود آب موثر بودند.

به منظور بررسی اثر تاریخ کاشت و تراکم بوته بر عملکرد، اجزای عملکرد و میزان آلیسین دو اکوتیپ سیر (Allium sativum L.)، آزمایشی به صورت کرت های دو بار خرد شده در قالب بلوک کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه ای واقع در شهرستان دامغان در سال زراعی 1391-1390 انجام شد. در این آزمایش سه تاریخ کاشت (25 مهر، 20 آبان و 15 اسفند)، به عنوان عامل اصلی، دو اکوتیپ (کویر دامغان و سفید همدان) به عنوان عامل فرعی و سه تراکم کشت (35، 45 و 55 بوته در مترمربع) به عنوان عامل فرعی فرعی در نظر گرفته شدند. نتایج نشان داد با تاخیر در کاشت، صفات ارتفاع، وزن تر و خشک سوخ، عملکرد سیر، قطر و وزن خشک سیر چه کاهش یافتند. وزن تر و خشک سوخ، عملکرد سیر، قطر و وزن خشک سیر چه و مقدار آلیسین اکوتیپ سیر سفید همدان، به طور معنی داری بیشتر از اکوتیپ سیر کویر دامغان بود. افزایش تراکم، باعث کاهش وزن تر و خشک سوخ، قطر و وزن خشک سیر چه و افزایش ارتفاع و عملکرد سیر و تعداد سیر چه در سوخ گردید. بهترین تاریخ کاشت با توجه به حصول بیشترین عملکرد تر (1.7 کیلوگرم در متر مربع) و خشک (0.27 کیلوگرم در متر مربع)، تاریخ 25 مهرماه بود. اکوتیپ سفید همدان نیز به دلیل دارا بودن بالاترین وزن تر و خشک سوخ، قطر، وزن خشک سیر چه، میزان آلیسین و عملکرد بیشتر، مناسبتر شناخته شد و تراکم کاشت مطلوب نیز با توجه به حصول مقادیر بیشتر ارتفاع بوته، تعداد سیر چه در سوخ و عملکرد بالاتر، تراکم کشت 55 بوته در متر مربع بوده است.

به منظور بررسی اثر استفاده از نعناع (Mentha piperita L.)، آویشن (Thymus vulgaris L.) و به ویژه کاسنی (Chicorium intybus L.) بر عملکرد و مورفولوژی روده در جوجه های گوشتی، آزمایشی با 360 قطعه جوجه گوشتی یک روزه از سویه تجاری راس 308 در قالب طرح کاملا تصادفی با 3 تیمار در 3 تکرار و 40 قطعه جوجه گوشتی در هر تکرار (20 قطعه نر و 20 قطعه ماده) طراحی شد. تیمارهای آزمایشی شامل: جیره شاهد، جیره شاهد به علاوه پودر کاسنی و جیره شاهد به علاوه مخلوط پودر گیاهان کاسنی، نعناع و آویشن بود. جیره های آزمایشی در سه دوره 10-0، 24-11 و 42-25 روزگی استفاده شدند. صفات عملکردی شامل افزایش وزن بدن، خوراک مصرفی و ضریب تبدیل غذایی به صورت دوره ای اندازه گیری شدند. در 42 روزگی، برای بررسی اثر تیمارهای اعمال شده بر طول پرز، عمق کریپت و نسبت آنها در ژئوژنوم و ایلئوم، 6 پرنده از هر تیمار به صورت تصادفی کشتار شد. نتایج این مطالعه نشان داد که افزودن کاسنی یا مخلوط کاسنی، نعناع و آویشن سبب افزایش وزن بدن و مصرف خوراک شد (p<0.05) که بیشترین افزایش وزن بدن و کمترین ضریب تبدیل غذایی مربوط به گروهی بود که با جیره حاوی کاسنی تغذیه شده بودند. نتایج حاصل از بافت شناسی روده نشان داد که طول پرز، عمق کریپت و نسبت طول پرز به عمق کریپت در ژئوژنوم و ایلئوم تحت تاثیر تیمارهای غذایی قرار نگرفت. به طور کلی نتایج این آزمایش نشان داد که افزودن گیاه دارویی نعناع، آویشن و به ویژه کاسنی سبب بهبود عملکرد جوجه های گوشتی شد و بر مورفولوژی بافت روده جوجه های گوشتی اثری نداشت.

پژوهش حاضر، با هدف بررسی تاثیر کاربرد کودهای آلی بر عملکرد گیاه دارویی همیشه بهار (Calendula officinalis L.)، در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با 10 تیمار و 3 تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه زنجان مورد مطالعه قرار گرفت. تیمارها شامل کود گاوی، کود مرغی و ورمی کمپوست، هر یک در 3 سطح (5، 10 و 15 تن در هکتار) و تیمار شاهد (عدم کوددهی) بود. صفات اندازه گیری شده شامل وزن هزاردانه، تعداد طبق در بوته، سطح برگ، ارتفاع گیاه، وزن خشک گلبرگ ها، قطر طبق، شاخص محتوای کلروفیل برگ، فلاونوئید، کاروتنوئید و درصد وزنی اسانس بود. نتایج بدست آمده معنی دار بودن تاثیر نوع کود بر صفات وزن هزاردانه، تعداد طبق در بوته، سطح برگ، کاروتنوئید و درصد وزنی اسانس (p£0.01) و ارتفاع گیاه، وزن خشک گلبرگ ها و فلاونوئید (p£005) را نشان داد. در حالی که نوع کود بر قطر طبق و شاخص محتوای کلروفیل برگ ها تاثیر معنی داری نداشت. به طور کلی می توان نتیجه گرفت که کودهای آلی مورد استفاده، تاثیر مطلوبی بر عملکرد گیاه، صفات رشدی و کمیت مواد موثره موجود در همیشه بهار داشته است.

به منظور بررسی تاثیر نیتروژن از منابع زیستی و شیمیایی بر عملکرد کمی و کیفی بابونه آلمانی (Matricaria chamomilla L.)، در سال 1391 این تحقیق به صورت آزمایش فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوک های کامل تصادفی با 2 فاکتور شامل کود نیتروژنه در 3 سطح (عدم محلول پاشی، محلول پاشی نیتروژن از منبع اسید آمینه آمینول فورته و محلول پاشی اوره) و ورمی کمپوست در 5 سطح (0، 3، 6، 9 و 12 تن در هکتار) و در 3 تکرار در منطقه فیروزکوه انجام شد. نتایج تجزیه واریانس این آزمایش نشان داد که در بین سطوح تیمار محلول پاشی، بیشترین ارتفاع گیاه (35.27 سانتی متر)، تعداد گل در بوته (181.75 عدد) و عملکرد گل خشک (2053.7 کیلوگرم در هکتار) از محلول پاشی اوره حاصل شد. محلول پاشی اسید آمینه (آمینول فورته) بیشترین تاثیر را بر درصد اسانس (%0.59)، درصد کامازولن (%7.13)، عملکرد اسانس (11.98 کیلوگرم در هکتار) و عملکرد کامازولن (854.17 گرم در هکتار) داشت. در بین سطوح تیمار ورمی کمپوست، سطح 12 تن در هکتار ورمی کمپوست برای تمام صفات بیشترین میزان را باعث شد. مقایسه میانگین اثرات متقابل ورمی کمپوست و محلول پاشی نشان داد که ترکیب همزمان 12 تن در هکتار ورمی کمپوست و محلول پاشی اسید آمینه بیشترین تاثیر را بر عملکرد گل خشک و عملکرد کامازولن در هکتار داشت. نتایج این تحقیق نشان داد که کاربرد ورمی کمپوست و اسیدآمینه در افزایش اسانس و کامازولن و عملکرد کیفی بابونه تاثیر مثبت و معنی داری داشت.

در میان تنش های غیرزنده، خشکی مهمترین مشکل زراعی است که باعث کاهش عملکرد محصولاتی می شود که به صورت دائم یا دوره ای در معرض آن قرار می گیرند. Nepeta pogonosperma Jamzad et Assadiگیاهی چند ساله و متعلق به تیره نعناعیان می باشد. ایران منطقه ای خشک و نیمه خشک بوده و بیشتر زمین های زراعی با مشکل کم آبی مواجه می باشند که این پدیده عمده ترین دلیل کاهش عملکرد محسوب می شود. به منظور بررسی اثر تنش خشکی و فاصله کاشت بر گیاه Nepeta pogonosperma، تحقیقی در شرایط مزرعه در سال های 91-1390 در ایستگاه تحقیقات البرز (موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور) اجرا شد. این آزمایش در قالب فاکتوریل و بر پایه بلوک های کامل تصادفی در 3 تکرار اجرا گردید. عامل فاصله کاشت در 4 سطح (20×20، 30×30، 40×40 و 50×50 سانتی متر) و عامل خشکی در 3 سطح آبیاری (30، 60 و 90 درصد ظرفیت زراعی) اعمال شد. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که اثر متقابل تنش خشکی×فاصله کاشت بر قطر ساقه اصلی و درصد اسانس در سطح 5% معنی دار بود. اثر تنش خشکی و فاصله کاشت بر طول و عرض برگ، طول گل آذین، عملکرد در هکتار، درصد و عملکرد اسانس، تعداد ساقه گلدار و کل ساقه ها و تعداد گل آذین معنی دار بود. مقایسه میانگین تیمارها نشان داد که بیشترین عرض برگ (15.9 mm)، طول برگ (40.5 mm)، و عملکرد اندام هوایی در هکتار (3391 kg/ha) مربوط به تیمار بدون تنش خشکی (90% FC) بود. بیشترین تعداد ساقه بدون گل (47 Number/plant)، تعداد ساقه گلدار (41 Number/plant)، تعداد کل ساقه (88 Number/plant)، تعداد گل آذین (15.6 Number/plant)، و بیشترین عملکرد اندام هوایی در هکتار (5185 kg/ha)، درصد اسانس (%3.21) و عملکرد اسانس (122 kg/ha) مربوط به فاصله کاشت 20×20 سانتی متر بود. نتایج این بررسی نشان داد که به منظور دستیابی به بیشترین عملکرد اندام هوایی و عملکرد اسانس می توان از تراکم 20×20 در سطح تنش 60% ظرفیت زراعی استفاده کرد.

به منظور بررسی اثر کود بیولوژیک و تراکم بوته بر عملکرد و اسانس گیاه دارویی گشنیز (Coriandrum sativum L.)، شامل وزن هزاردانه، عملکرد بیولوژیک، عملکرد دانه، میزان اسانس و عملکرد اسانس، آزمایشی به صورت فاکتوریل با استفاده از دو عامل کود بیولوژیک نیتروکسین (عدم تلقیح، تلقیح با بذر، محلول پاشی بر روی بوته در مرحله ساقه رفتن و تلقیح با بذر+محلول پاشی بر روی بوته در مرحله ساقه رفتن) و تراکم بوته (12.5، 16.7 و 25 بوته در مترمربع) در قالب طرح پایه بلوک های کامل تصادفی با دوازده تیمار و سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی شرکت کشاورزی ران در شهرستان فیروزکوه در سال 1390 مورد مطالعه قرار گرفت. نتایج حاصل از این پژوهش نشان داد که بیشترین وزن هزاردانه (5.04 گرم)، عملکرد بیولوژیک (5727.9 کیلوگرم در هکتار)، عملکرد دانه (630.1 کیلوگرم در هکتار)، میزان اسانس در دانه (%0.26) و عملکرد اسانس (1.60 کیلوگرم در هکتار) در تیمار تلقیح نیتروکسین با بذر همراه با محلول پاشی بر روی بوته در مرحله ساقه رفتن حاصل شد. تراکم بوته نیز دارای تاثیر معنی داری بر روی صفات مورد بررسی بود، به طوری که بیشترین عملکرد بیولوژیک (6853.1 کیلوگرم در هکتار)، عملکرد دانه (755.8 کیلوگرم در هکتار) و عملکرد اسانس (1.13 کیلوگرم در هکتار) در تراکم 25 بوته در مترمربع و نیز بیشترین میزان اسانس (%0.19) در تراکم 16.7 بوته در مترمربع بدست آمد. طبق نتایج حاصل، تیمار شامل مصرف دو بار کود بیولوژیک نیتروکسین و استفاده از تراکم 25 بوته در مترمربع، بهترین نتیجه را داشته است.

وراپامیل با مهار کانال های کلسیمی نوع T فعال و غیرفعال از ورود کلسیم به داخل سلول ها جلوگیری می کند. با توجه به اینکه اثرات ضداسپاسمی مواد از طریق مهار کانال های کلسیمی اعمال می شود و اثر ضدانقباضی و کاهش فعالیت مکانیکی عضلات صاف ایلئوم توسط اسانس مرزه نشان داده شده است، مطالعه حاضر اثر هم افزایی کلسیم بلوکر وراپامیل و اسانس مرزه (Satureja hortensis L.) را بر جلوگیری از تحریک کولینرژیک ایلئوم موش سفید بزرگ آزمایشگاهی مورد بررسی قرار داده است. در این مطالعه با استفاده از دستگاه فیزیوگراف، اثر غلظت های مختلف اسانس مرزه و وراپامیل بر انقباضات ایزوتونیک ایجاد شده به وسیله استیل کولین 4-10 مولار در ایلئوم مورد بررسی قرار گرفت و یافته ها نشان داد که هر دو ماده وراپامیل و اسانس مرزه بر انقباض ناشی از استیل کولین اثر مهارکنندگی داشته و همچنین غلظت های غیرموثره آنها نیز اثر هم افزایی در مهار انقباض داشته که از لحاظ آماری معنی دار می باشد (p<0.05).