تحقیقات گیاهان دارویی و معطر ایران
سال:1392 | دوره:29 | شماره:4 (پیاپی 62) |تعداد مقالات:20

باروری و اوولاسیون تحت تاثیر بسیاری از عوامل هورمونی و دارویی است. یکی از داروهایی که احتمال می رود با تغییرات نروترانسمیتری از جمله دوپامین بتواند بر اوولاسیون اثر بگذارد، هایپریسین می باشد. هایپریسین یکی از اجزای اصلی گیاه علف چای (Hypericum perforatum L.) می باشد. از هایپریسین برای درمان افسردگی استفاده می شود که یکی از عوارض مهم آن ایجاد حساسیت به نور است. در این مطالعه تاثیر هایپریسین بر روی اوولاسیوان موش صحرایی بررسی شد. بررسی حاضر بر روی 30 سر موش صحرایی ماده سالم نابالغ 25 روزه به صورت زیر انجام شد. در روز اول در ساعت 9 صبح هورمون PMSG در تمامی موش های صحرایی بجز گروه شاهد تجویز شد. گروه شاهد بدون دریافت دارو و با شرایط تقریبا یکسان با سایر گروه ها نگهداری شدند. در روز دوم تزریقی انجام نشد، اما در روز سوم گروه کنترل مثبت اول در ساعت سه بعدازظهر گنادورولین را با دوز 800 نانوگرم به صورت زیرجلدی دریافت نمودند. گروه کنترل مثبت دوم ساعت یک بعدازظهر فنوباربیتال را با دوز 4mg/kg از راه داخل صفاقی دریافت کردند. گروه کنترل مثبت سوم ساعت یک بعدازظهر فنوباربیتال را با دوز 4mg/kg از راه داخل صفاقی و دو ساعت بعد GnRH را با دوز 800 نانوگرم به صورت زیرجلدی دریافت نمودند. موش های صحرایی گروه آزمایش اول همانند گروه کنترل مثبت سوم بود، ولی علاوه بر آن هایپریسین را با دوز 25mg/kg به صورت خوراکی30  دقیقه قبل از تجویز فنوباربیتال دریافت کردند. گروه آزمایش دوم همانند گروه آزمایش اول بود ولی هایپریسین با دوز 50mg/kg دریافت کردند. در روز چهارم در ساعت 9 صبح موش های صحرایی آسان کشی و تعداد فولیکول های رسیده، فولیکول های پر خون و جسم خونی بر روی تخمدان ها شمارش گردید. نتایج نشان داد که تجویز هایپریسین رشد فولیکولی را افزایش داده و بر تعداد فولیکول های رسیده و جسم خونی می افزاید و اوولاسیون را تشدید می کند، به طوری که تعداد زیادی از تخمک ها به وسیله این دارو در مقایسه با گروه های کنترل اووله شدند. البته اظهارنظر قطعی در مورد چگونگی تاثیر هایپریسین نیازمند اندازه گیری هورمون ها و میانجی های شیمیایی مداخله کننده می باشد.

به منظور بررسی اثرهای تنش شوری در حضور و عدم حضور عنصر آهن بر رشد، میزان رنگیزه های فتوسنتزی و نیز تغییرات باندهای الکتروفورزی دو جنس بابونه آلمانی (Matricaria chamomilla L.) و بابونه رومی (Anthemis nobilis L.)، آزمایشی به صورت فاکتوریل و در قالب طرح کاملا تصادفی با سه تکرار در سال 1388 در پژوهشکده زیست فناوری دانشگاه زابل اجرا گردید. تیمارهای آزمایش شامل دو جنس بابونه آلمانی و رومی به عنوان فاکتور A، چهار سطح شوری 0، 50، 100 و 150 میلی مولار نمک کلرید سدیم به عنوان فاکتور B و دو سطح تیمار آهن شامل 0 و 100 میکرومولار به عنوان فاکتور C در نظر گرفته شدند. نتایج نشان داد که با افزایش شوری از شاهد تا 150 میلی مولار، از وزن تر و خشک اندام های هوایی کاسته و بر وزن تر و خشک ریشه افزوده شد. تیمار کمبود آهن نیز از وزن تر و خشک هر دو بخش هوایی و ریشه دو جنس بابونه کاست. البته تاثیر شوری بر رنگیزه های فتوسنتزی همراه با کاهش مقادیر کلروفیل a و b و افزایش مقدار کارتنوئیدها بود. در نبود آهن از میزان کلروفیل a به میزان %32.9 و کلروفیل b معادل %35.5 نسبت به تیمار شاهد (حاوی 100 میکرومولار آهن) کاسته شد. هر چند در دو سطح شوری 50 و 100 میلی مولار یک باند 42 کیلودالتونی در جنس بابونه رومی سنتز شد، اما در بالاترین سطح شوری (150 میلی مولار نمک کلرید سدیم) بیشتر باندهای پروتئینی آن حذف شدند. احتمالا سطح 150 میلی مولار نمک کلرید سدیم خارج از تحمل بابونه رومی می باشد. در این بین، در بابونه آلمانی تحت تنش شوری و کمبود آهن هیچ باندی حذف نشد و دو باند 14 و 18 کیلودالتونی نیز در آن ظاهر شدند.

تاثیر کودهای شیمیایی، دامی و تلفیقی از آنها شامل 20 تیمار بر عملکرد کمی و کیفی گل محمدی (Rosa damascena Mill.) با استفاده از طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در مجتمع تحقیقاتی البرز کرج در خاک لوم رسی با pH= 7.9 مورد بررسی قرار گرفت. در این مطالعه از نیتروژن، فسفر، پتاسیم و ترکیبی از عناصر ریز مغذی و کود گاوی استفاده شد. اسانس موجود در گلبرگ های گیاه در هر تیمار در سه سال متوالی با روش تقطیر با آب استخراج گردید و ترکیب اسانس در سال اول و دوم گلدهی با استفاده از دستگاه GC و GC/MS شناسایی شد. درصد اسانس در مجموع سه سال در تیمار N80P80K40 به همراه 30 تن در هکتار کود دامی بیشترین مقدار بود. متوسط مقدار اسانس در سه سال متوالی در این ترکیب کودی با %0.35 بیشترین مقدار و در تیمار شاهد با %0.23 کمترین مقدار بود. بیشترین عملکرد اسانس در این سه سال هم در تیمار N40P40K40 با مقدار 1395.58 گرم در هکتار بود. کمترین مقدار در تیمار 40 تن کود دامی (636.23 گرم در هکتار) بود. تیمار شاهد با 868.98 گرم در هکتار نیز عملکرد اسانس کمی را در این سه سال داشت. از نظر ترکیب اسانس در سال اول گلدهی مقدار لینالول، سیترونلول و ژرانیول در تیمار کودی N40P40K40 نسبت به شاهد به ترتیب 88، 39 و 36 درصد افزایش یافت. در سال دوم گلدهی نیز مقدار ژرانیول این تیمار نسبت به شاهد 45% افزایش داشت.

در این تحقیق، قسمت های هوایی گیاه Haussknechtia elymaitica Boiss. که بومی ایران بوده و از خانواده چتریان(Umbelliferae)  می باشد، در فصل گلدهی از اطراف ایلام جمع آوری شد و عصاره کلروفرمی آن مورد بررسی قرار گرفت. آسارونیک اسید و دو فنیل پروپانوئید به نام های ترانس - آسارون و ترانس- متیل ایزواوژنول از عصاره کلروفرمی جداسازی شده و پس از خالص سازی با استفاده از طیف سنجی رزونانس مغناطیسی هسته مورد شناسایی قرار گرفتند.

کمبود آب می تواند اثرات متفاوتی را بر فرایندهای مورفولوژیکی، فیزیولوژیکی و بیوشیمیایی گیاهان به دنبال داشته باشد. تولید اسانس نیز از نظر مقدار و نوع ترکیب تحت تاثیر تنش خشکی قرار می گیرد. اکالیپتوس ها و از جملهEucalyptus camaldulensis Dehnh.  به عنوان منابع غنی از اسانس و به ویژه ترکیب 1،8-سینئول مطرح می باشند. به منظور بررسی تاثیر تنش خشکی بر بازده اسانس، نوع ترکیب های شیمیایی و همچنین کارایی مصرف آب در گونه E. camaldulensis، تاثیر سه تیمار رطوبتی شامل 100% ظرفیت زراعی (بدون تنش)، 70% ظرفیت زراعی (تنش ملایم) و 40% ظرفیت زراعی (تنش شدید) در سه تکرار و در قالب طرح کاملا تصادفی مورد بررسی قرار گرفت. آزمایش در ایستگاه تحقیقات بیابان زدایی شهید صدوقی یزد و در شرایط لایسیمتری انجام شد. نتایج بدست آمده نشان داد که هر چند با افزایش دسترسی گیاه به آب به دلیل تولید برگ بیشتر، اسانس بیشتری تولید گردید، اما تنش ملایم خشکی، افزایش بازده اسانس و بهبود کارایی مصرف آب در خصوص تولید اسانس را به همراه داشت. تنش ملایم خشکی باعث بالا رفتن درصد 1،8-سینئول نسبت به سایر تیمارها گردید (p<0.001)، هر چند باعث کاهش تولید و یا توقف تولید بسیاری دیگر از ترکیب ها شد. درصد 1،8-سینئول در تیمارهای 100، 70 و 40 درصد ظرفیت زراعی به ترتیب 69.33، 78.13 و 51.87 بود. تولید ترکیب آلفا - پنین نیز به عنوان یکی دیگر از ترکیب های مهم تحت تاثیر رطوبت کافی (بدون تنش) قرار گرفت، به گونه ای که مقدار آن با سایر تیمارها دارای اختلاف معنی داری (p<0.001) بود. درصد این ترکیب در تیمارهای 100، 70 و 40 درصد ظرفیت زراعی به ترتیب 14، 7.03 و 4.06 بود.

به منظور بررسی اثر تنش خشکی و کود نیتروژن بر خصوصیات مرفولوژیکی و تسهیم ماده خشک اسفرزه (Plantago ovate Forsk)، تحقیقی در سال 1389 در گلخانه تحقیقاتی دانشگاه ولی عصر رفسنجان به اجرا درآمد. آزمایش به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی با سه تکرار انجام شد. فاکتور اول شامل چهار سطح نیتروژن (0، 60، 120 و 180 میلی گرم نیتروژن از منبع اوره در کیلوگرم خاک) و چهار سطح آبیاری (شاهد 100%، 80%، 60% و 40% ظرفیت مزرعه) بود. نتایج نشان داد که اثر متقابل خشکی و نیتروژن بر عملکرد دانه و وزن خشک کل معنی دار است، به طوری که در شرایط 100% ظرفیت مزرعه بیشترین وزن بذر (1.72 گرم در بوته) در تیمار 120 میلی گرم نیتروژن در کیلوگرم خاک بدست آمد که نسبت به شاهد افزایش 77 درصدی داشت. در تیمار خشکی ملایم (80% ظرفیت مزرعه) مصرف نیتروژن به میزان 120 میلی گرم نیتروژن بر کیلوگرم خاک باعث افزایش 93 درصدی وزن خشک کل نسبت به شاهد (بدون کود) گردید. همچنین، با افزایش تنش خشکی، تسهیم ماده خشک به نفع اندام های زیرزمینی تمام شده و نسبت ماده خشک ریشه به طور معنی داری افزایش یافت، هر چند در این شرایط نسبت ماده خشک ساقه و دانه با تغییر معنی داری مواجه نشد؛ اما با افزایش کود نیتروژن نیز ماده خشک بیشتری به سمت برگ منتقل و ماده خشک کمتری به دانه منتقل گردید.

درختان اکالیپتوس (Eucalyptus) در شمار گونه های جنگلی سریع الرشد محسوب می شوند که بومی اقیانوسیه هستند، این گونه درختی بیش از 100 سال پیش به ایران وارد شد و در جنوب کشور که محیط مناسبی برای آن بود کشت شد. هدف از این تحقیق بررسی نوسان های فصلی اسانس و ترکیب 8،1-سینئول در گونه های سازگار اکالیپتوس در استان فارس بود. برگ های 14 گونه اکالیپتوس به نام های E. calcicultrix (Miq.) Blakely؛ E. camaldulensis var. camaldulensis Dehnh؛ E. cornuta؛ E. fruticetorum؛ E. intertexta R.T.Baker؛ E. largiflorens F. Muell.؛ E. lesouefii؛ E. longicornis F. Muell.؛ E. oleosa F. Muell.؛ E. rudis Endl.؛ E. salmonophloia F. Muell.؛ E. salubaris؛ E. stricklandii Maiden؛ E. viridic. از استان فارس به مدت دو سال (1387-1386) در اواسط هر فصل جمع آوری و به روش تقطیر با آب اسانس گیری و توسط دستگاه های کروماتوگرافی گازی (GC) و کروماتوگرافی گازی متصل به طیف سنج جرمی (GC/MS) مورد تجزیه و شناسایی قرار گرفتند. نتایج نشان داد که در هر منطقه برخی از گونه ها ضمن اینکه در فصل یا فصول مشخصی دارای بیشترین بازده و کیفیت از اسانس بودند به دلیل بالا بودن مقدار اسانس و میزان ترکیب 8،1-سینئول موجود در آن قابل توصیه برای کشت وسیع در آن منطقه به منظور اسانس گیری هستند. بازده اسانس گونه های گونه های مختلف اکالیپتوس در فصول مختلف بین 1.0 تا 6.8 درصد در سال 1386 و 0.3 تا 5.8 درصد در سال 1387 متغیر بودند. گونهE. oleosa F.Muell.  در شوسنی، ممسنی بالاترین میزان اسانس را در پاییز (%5.2-6.4) و بالاترین میزان ترکیب 8،1-سینئول را در زمستان (%91.4-94.0) داشت. این گونه بهترین گونه قابل توصیه برای کشت در این منطقه و مناطق مشابه از نظر اقلیمی بوده و بهترین زمان برداشت آن فصل پاییز و زمستان است.

مرزه با نام علمی Satureja hortensis L. متعلق به خانواده نعناعیان، گیاهی علفی و یک ساله می باشد. به منظور بررسی اثر سالیسیلیک اسید (SA) (شاهد، 200، 400 و 600 میلی گرم در لیتر) بر رشد و خواص کمی و کیفی اسانس گیاه مرزه، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک کامل تصادفی با 4 تکرار انجام گردید. تجزیه اسانس به وسیله دستگاه های GC و GC/MS، مشخص شد. نتایج نشان داد که وزن تر در تیمار 200 میلی گرم در لیتر سالیسیلیک اسید افزایش معنی داری را نسبت به شاهد نشان داد. میزان اسانس در شاهد %3.1 و در 200 میلی گرم در لیتر %3.7 بود که این تفاوت معنی دار بود. ترکیب های اصلی شناسایی شده شامل کارواکرول، گاما - ترپینن، آلفا - ترپینن و پی - سیمن بودند. سالیسیلیک اسید باعث افزایش آلفا - ترپینن از %4.4 (شاهد) به %7.7 (200 میلی گرم در لیتر)، بتا - میرسن از %2.5 (شاهد) به %4.3 (200 میلی گرم در لیتر) و پارا - سیمن از %1.9 (شاهد) به %2.5 (200 میلی گرم در لیتر) و کاهش کارواکرول از %44.8 (شاهد) به %38.5 (200 میلی گرم در لیتر) شد. نتایج نشان داد که سالیسیلیک اسید باعث تغییرات در کمیت و کیفیت اسانس می شود.

به منظور کسب دانش از رفتار گیاهان در محیط آلوده (خاک، آب و هوا) به عناصر معدنی، از اندام هوایی سه گیاه خودرو (از خانواده لابیاته)، به نام های علمی Eremostachys macrophylla Monthbr & Auch.، Salvia leriifolia Benth. و Teucrium polium L. و نام های فارسی به ترتیب سنبل بیابانی، مریم گلی و کلپوره از شهر کاشمر (استان خراسان رضوی، منطقه آلوده به معدن آهن، ده زمان) جمع آوری شدند و اسانس آنها با روش تقطیر با آب (طرح کلونجر) تهیه و با دستگاه کروماتوگرافی گازی متصل به طیف سنج جرمی GC/MS تجزیه شدند. 21 ترکیب در اسانس گیاه سنبل بیابانی (اسانس بی رنگ با میانگین بازده %0.03 از 2 تکرار) شناسایی گردید که 92% کل اسانس را تشکیل می دادند. ترکیب عمده آلفا - پینن (%60.1) بود. در گونه مریم گلی 12 ترکیب (97% کل اسانس) شناسایی شد. ترکیب های عمده عبارت از آرتمیزیا کتون (%62.9) و کوبنول (%9.4)، (از مجموعه %0.4 - اسانس بی رنگ با بوی نافذ و %0.3 - اسانس سبز کم رنگ - با 2 بار تکرار) بودند. از گیاه کلپوره، 14 ترکیب (%98.8 کل اسانس) شناسایی شد که ترکیب های عمده 1،8-سینئول (%21.7)، سیس - کریزانتنول (%13.8)، کریزانتنون (%13.6) و 3-توجوپسانون (%11.7)، (از %0.2 اسانس زرد مایل به سبز رنگ) بودند. مقایسه درصد اسانس ها و ترکیب ها نشان داد که جنس گیاه سنبل بیابانی نسبت به دو جنس دیگر رفتار متفاوتی دارد. با توجه به منطقه جمع آوری یکسان، سه جنس متفاوت از یک خانواده و قدرت جذب متفاوت گیاهان از نظر برخی عناصر موجود در خاک و نیز تغییر در متابولیت های ثانویه (در مسیر بیوسنتز)، انتظار می رفت نتایج کاملا متفاوتی بروز نماید، اما در این تحقیق دو جنس اخیر رفتار نسبتا مشابهی نسبت به محیط نشان دادند.

به منظور بررسی اثر تاریخ کاشت و تراکم بوته بر فیلوکرون و میزان مواد موثره گیاه دارویی ماریتیغال، آزمایشی در قالب فاکتوریل بر پایه بلوک های کامل تصادفی در 3 تاریخ کاشت (اول مهر، 20 مهر و 10 آبان) و 3 تراکم بوته (4، 6 و 8 بوته در مترمربع) در دو منطقه رشت و رودبار در استان گیلان در سال 88-1387 اجرا شد. نتایج نشان داد که فیلوکرون تحت تاثیر تاریخ کاشت و تراکم بوته قرار گرفته و با تاخیر در تاریخ کاشت از اول مهر تا 10 آبان، فیلوکرون کاهش و سرعت ظهور برگ افزایش یافت. بیشترین سرعت ظهور برگ در هر دو مکان از تاریخ کاشت 20 مهر (8.6 و 7.7 روز به ترتیب در رشت و رودبار) بدست آمد. با افزایش تراکم بوته نیز فیلوکرون افزایش یافت و کمترین مقدار فیلوکرون و به عبارتی بیشترین سرعت ظهور برگ از مزرعه رودبار و تراکم 4 بوته در مترمربع (7.7 روز) بدست آمد. اثر تاریخ کاشت بر میزان ماده موثره سیلی بین بذر در مزرعه رودبار معنی دار بود (1.872 میلی گرم در گرم وزن خشک در تاریخ کاشت اول مهر)، اما در مزرعه رشت، تاریخ کاشت اثر معنی داری بر میزان سیلی بین نداشت. اثر تراکم بوته نیز در هیچ یک از دو منطقه آزمایش بر میزان سیلی بین و عملکرد سیلی بین در هکتار معنی دار نبود. نتایج تجزیه واریانس مرکب نیز اثر تاریخ کاشت را بر میزان سیلی بین و اثر متقابل مکان در تاریخ کاشت را بر عملکرد سیلی بین در هکتار معنی دار نشان داد. به طوری که بیشترین مقدار عملکرد سیلی بین (1.31 کیلوگرم در هکتار) از تاریخ کاشت اول مهر در منطقه رودبار بدست آمد. بر اساس نتایج این آزمایش به نظر می رسد که تاخیر در کاشت باعث افزایش سرعت ظهور برگ و آمادگی گیاه برای زمستان گذرانی می شود، اما تاثیری در افزایش ماده موثره آن ندارد.

نماتد ریشه گرهی از جمله نماتدهای مهم انگل گیاهیست که خسارت بسیاری به محصولات کشاورزی، به ویژه جالیز وارد می سازد. بر اساس آزمایش های انجام شده در شرایط گلخانه، میزان خسارت این نماتد، بر مبنای وزن خشک ساقه و ریشه، 49-56 درصد برآورد گردید. افزایش روزافزون استفاده از سموم دفع آفات موجب نگرانی متخصصان محیط زیست و علوم تغذیه شده است و استفاده از مواد طبیعی برای کنترل آفات و بیماریهای گیاهی در اولویت قرار گرفته است. این تحقیق در راستای کاهش مصرف سموم و کشاورزی ارگانیک، به منظور بررسی اثر نماتدکشی پودر و عصاره آبی گیاهان چویل (Ferulago angulata (Schlecht.) Boiss.) و آویشن شیرازی (Zataria multiflora Boiss.) بر نماتد مولد گره ریشه در گوجه فرنگی (گونه Meloidogyne javanica) انجام شد. آزمایش به صورت فاکتوریل در قالب بلوک های کاملا تصادفی با سه فاکتور، 1- گونه گیاهی در دو سطح چویل و آویشن شیرازی در مقایسه با شاهد (آب مقطر) 2- غلظت عصاره و پودر در سه سطح با نسبت های 0.1، 0.2 و 0.4 درصد 3- اندام عصاره گیری در سه سطح گل، برگ و ساقه و در چهار تکرار برای هر تیمار انجام شد. نتایج نشان داد که بهترین تیمار به لحاظ اثر بر فاکتورهای مرتبط با نماتد ریشه گرهی، تیمار %0.2 گل چویل و %0.2 ساقه چویل می باشد. از نظر بهبود اندام های رویشی گیاه، تیمار پودر برگ و ساقه چویل در سطوح %0.1 و %0.2 به عنوان تیمارهای قابل توصیه مطرح هستند که تیمارهای برگ چویل %0.1 و %0.2 علاوه بر تاثیر کافی بر فاکتورهای مرتبط با نماتد، به فاکتورهای رشدی گیاه نیز صدمه ای وارد نمی کنند.

به منظور ارزیابی برخی از خصوصیات بوم شناختی، ریختی و همچنین تعیین سطح پلوئیدی آویشن کرک آلود (Thymus eriocalyx (Ronniger) Jalas) با استفاده از روش .D.S.S (Determination of special station) 10 رویشگاه در استان های لرستان، مرکزی، همدان، کرمانشاه و کردستان جهت انجام مطالعات مذکور انتخاب شد. در این پژوهش در بهار سال 1388 در مرحله گلدهی، جهت ارزیابی ریختی از هر رویشگاه پنج نمونه کامل گیاهی و سرشاخه های گلدار جهت استخراج اسانس تهیه و به همراه بذر به منظور تعیین سطح پلوئیدی در فصل تولید بذر جمع آوری شد. اطلاعات مربوط به رویشگاه ها یادداشت برداری شد. خصوصیات رویشی و زایشی هر جمعیت به علاوه بازده اسانس گونه مورد مطالعه در هر رویشگاه مورد بررسی قرار گرفت. به منظور تعیین سطح پلوئیدی، در هر جمعیت حداقل 10 یاخته متافاری نوک ریشه مورد مطالعه قرار گرفت و ضمن شمارش تعداد کروموزوم، سطح پلوئیدی آنها تعیین گردید. نتایج حاصل، جمعیت های مورد مطالعه را در چهار گروه قرار داد. نتایج همچنین نشان داد که بیشترین میانگین طول و عرض برگ گل آذینی، بیشترین میانگین نسبت طول به عرض برگ گل آذینی، بیشترین میانگین نسبت طول به عرض برگ ساقه ای، بیشترین میانگین طول دمبرگ، بیشترین میانگین طول لوله کاسه، بیشترین میانگین طول جام و بیشترین میانگین طول و عرض براکتئول در جمعیت Te9 بیشتر از جمعیت های دیگر بود. به طور کلی در بررسی های سیتوژنتیکی انجام شده مشخص شد که گیاهان جمعیت های Te1، Te2، Te3، Te4، Te5،Te6 و Te8 دارای 30 کروموزوم (2n=2x=30) و دیپلوئید و گیاهان جمعیت های Te7، Te9 و Te10 دارای 60 کروموزوم (2n=4x=60) و تتراپلوئید می باشند. بالاترین بازده اسانس متعلق به رویشگاه Te5 (%3.04) بود.

امروزه به دلیل اثرات نامطلوب آنتی اکسیدان های سنتزی، تمایل روزافزونی به استفاده از آنتی اکسیدان های طبیعی وجود دارد. در این پژوهش ترکیب های فنولی برگ گردوی رقم شهمیرزادی به دو روش سنتی و مایکروویو استخراج گردید. در روش سنتی، استخراج با حلال های متانول 80%، اتانول 50%، آب داغ و آب با دمای محیط (6، 12، 18 و 24 ساعت) و در روش مایکروویو با حلال های متانول 80%، اتانول 50% (2، 4، 6 و 8 دقیقه) و آب داغ (زمان های 3، 6 و 9 دقیقه) انجام شد. مقدار فنول کل با روش فولین سیوکالتو ارزیابی شد. بیشترین مقدار فنول کل در استخراج با امواج مایکروویو مربوط به عصاره متانولی (130.16±0.91 میلی گرم معادل گالیک اسید بر گرم عصاره خشک) بود. فعالیت آنتی اکسیدانی عصاره ها با روش های مهار رادیکال آزاد 2 و 2 دی فنیل 1- پیکریل هیدرازیل(DPPH) ، قدرت احیاکنندگی و فعالیت آنتی اکسیدانی کل ارزیابی شد. فعالیت آنتی اکسیدانی در همه روش ها وابسته به غلظت بود. بالاترین فعالیت آنتی اکسیدانی در آزمون مهار رادیکال DPPH و نیروی احیاکنندگی مربوط به عصاره اتانولی و در آزمون ظرفیت آنتی اکسیدانی کل مربوط به عصاره متانولی بود. در نهایت تاثیر عصاره متانولی در ممانعت از اکسیداسیون روغن سویا بررسی شد. نتایج نشان داد که عصاره ها توانایی جلوگیری از تولید محصولات اولیه و ثانویه اکسیداسیون را داشتند و غلظت 1000ppm عصاره به خوبی اکسیداسیون روغن را کنترل کرد. با توجه به نتایج این تحقیق می توان برگ گردوی شهمیرزادی را به عنوان منبع قابل توجهی از ترکیب های آنتی اکسیدانی مطرح نمود.

از آنجایی که ریحان به عنوان یک داروی گیاهی استفاده می شود، هدف از این مطالعه بررسی اثر عصاره برگ ریحان (Ocimum basilicum L.) بر قندخون، لیپوپروتئین های سرم و آنزیم های کبدی در موش های صحرایی نر تغذیه شده با فروکتوز بود. این مطالعه بر روی 32 سر موش صحرایی نر از نژاد Whistar-Albino که شامل یک گروه کنترل (A)، و 3 گروه آزمایش (B، C، D) بودند، انجام شد (n=8). گروه های آزمایش از آب سرشار از فروکتوز استفاده کردند و مقادیر صفر و 20mg/kg عصاره آبی و الکلی برگ ریحان را روزانه دریافت نمودند. در پایان دوره کمیت های مورد بررسی اندازه گیری و با استفاده از آزمایش های آماری آنالیز واریانس و توکی آنالیز گردیدند. نتایج بدست امده به صورت mean ± SD گزارش و اختلافات آماری با p<0.05 معنی دار تلقی شد. نتایج این بررسی نشان داد که شاخص مقاومت به انسولین حیوانات گروه های آزمایش افزایش معنی داری نسبت به مقدار این کمیت در گروه A داشت. سطح سرمی انسولین گروه D افزایش معنی داری داشت و میزان  ASTو ALT سرم این گروه نسبت به مقدار این کمیت در گروه های B و C کاهش معنی داری را نشان داد. سطح سرمی LDL حیوانات گروه  Cکاهش معنی داری نسبت به مقدار این کمیت در گروه های B و D نشان داد. همچنین مصرف عصاره برگ ریحان بر میزان LDL سرم و آنزیم های کبدی در موش های صحرایی نر تغذیه شده با فروکتوز موثر بود.

امروزه در مدیریت تلفیقی آفات استفاده از روش های نوین فرمولاسیون مانند نانوکپسول کردن سموم به دلیل کارایی بیشتر و مطلوب تر و همچنین کاهش مضرات و عوارض سوء ناشی از کاربرد مستقیم آنها مورد توجه قرار گرفته است. در این پژوهش اثر دورکنندگی ناشی از نانوکپسول حاوی اسانس گیاه درمنه (Artemisia sieberi Besser) در مقایسه با اسانس طبیعی درمنه روی شب پره پشت الماسی Lepidoptera: Yponomeutidae) (Plutella xylostella L.)) مورد مقایسه و ارزیابی قرار گرفت. کلیه آزمایش ها در شرایط کنترل شده دمای 1±27 درجه سلسیوس، رطوبت نسبی 5±65 درصد و دوره نوری 16 ساعت روشنایی و 8 ساعت تاریکی انجام شد. در این پژوهش اثر دورکنندگی اسانس نانوکپسوله شده و اسانس طبیعی در غلظت های 0.9 تا 2.3 پی پی ام مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد که اثر دورکنندگی اسانس نانوکپسوله در آغشته شدن به غذای حشره به طور معنی داری بسیار بالاتر از اثر تدخینی آن بود. به علاوه اینکه درصد دورکنندگی اسانس طبیعی در غلظت 1.9 پی پی ام در مدت 6 ساعت به بالاترین حد خود (80%) رسید، اما پس از 24 ساعت به 62% کاهش یافت. در حالی که درصد دورکنندگی اسانس نانوکپسوله با گذشت زمان افزایش یافت و پس از 24 ساعت به 100% رسید. بنابراین می توان نتیجه گرفت که اسانس نانوکپسوله با رهایش کنترل شده ترکیب های موثره اثرات دورکنندگی طولانی مدت را بر جای می گذارد. به طوری که فناوری نانوکپسوله کردن اسانس ها می تواند نقش عمده و بسزایی در دورکنندگی آفات داشته باشد.

اسانس حاصل از اندام هوایی گیاه درمنه دشتی (Artemisia sieberi Besser) در دو منطقه قرق و چرا، از نظر میزان و درصد ترکیب های شیمیایی موجود در آن مورد بررسی قرار گرفت. به منظور نمونه برداری از این گیاه در فصل ابتدای گلدهی در مهرماه 1389 در رویشگاه های احمدآباد در شهرستان دامغان واقع در استان سمنان دو منطقه قرق و چرا در مجاورت یکدیگر انتخاب شدند. در هر یک از مکان ها، 5 نمونه گیاهی از سرشاخه های گلدار گیاه به صورت تصادفی جمع آوری شد. پس از خشک شدن نمونه های گیاهی در هوای آزاد، استخراج اسانس به روش تقطیر با آب انجام گردید. اسانس استخراج شده توسط دستگاه گاز کروماتوگرافی (GC) و گاز کروماتوگرافی متصل به طیف سنج جرمی  (GC/MS)بررسی و بعد اجزای آن شناسایی گردید. نتایج حاصل از تجزیه واریانس بازده اسانس، عدم وجود اختلاف معنی دار بین مناطق قرق و چرا را نشان داد. در منطقه قرق کامفور (%48.0)، 1،8-سینئول (%16.0)، کامفن (%10.3) و در منطقه چرا کامفور (%51.8)، کامفن (%10.9) و 1،8-سینئول (%9.5) از ترکیب های عمده بودند. نتایج حاصل از آنالیز داده ها به کمک نرم افزار SPSS نشان داد که درصد ترکیب توجا-2 و 4 (10) دی ان در سطح 0.05 و آلفا - ترپینئول در سطح 0.01 در دو سایت مطالعاتی تفاوت معنی داری را نشان دادند. سایر ترکیب ها در دو منطقه قرق و چرا، تفاوت معنی داری را نشان ندادند. همچنین مقایسه ارزش اقتصادی اسانس در یک هکتار و کل منطقه قرق و چرا نشان داد که چرا باعث کاهش بازده اقتصادی اسانس شد.

دو برابر شدن تعداد کروموزوم های یک گیاه دارویی، منجر به ایجاد تنوع در ترکیب های آللی و گوناگونی آنزیم های فعال مسیر بیوسنتز متابولیت های ثانویه می شود و می تواند روند متابولیسم ثانویه را تسهیل و میزان متابولیت های ثانویه را افزایش دهد. این تحقیق به منظور مطالعه اثر کلشی سین و تری فلورالین بر القاء پلی پلوئیدی و بررسی تاثیر این مواد بر خصوصیات سیتوژنتیکی سلول های مریستمی ریشه گیاه دارویی شنبلیله (Trigonella foenum-graecum L.) انجام شد. از مریستم انتهایی ریشه برای مطالعات کاریوتیپی استفاده شد. جهت تیمار کردن بذرهای جوانه زده از محلول کلشی سین به غلظت های 0.25، 0.5 و gr.L-1 1 و محلول تری فلورالین 48% به غلظت های 7.5، 15 و mM 22.5، در دو مدت زمان 12 و 24 ساعت استفاده شد. خصوصیات سیتوژنتیکی با استفاده از روش تحلیل تصویری مورد بررسی قرار گرفت. تعداد کروموزوم پایه در گونه مورد بررسی X=8 بود. نتایج نشان داد که هر یک از عوامل غلظت تیمارها، مدت زمان القاء تیمارها و همچنین اثرات متقابل آنها، در القاء پلی پلوئیدی اختلاف معنی داری در سطح احتمال 1% دارند. بالاترین درصد القای پلی پلوئیدی، به دنبال غوطه وری گیاهچه ها در غلظت 22.5mM تری فلورالین در مدت زمان 24 ساعت و غلظت 0.5gr.L-1 کلشی سین در مدت زمان 12 ساعت بدست آمد. به طوری که تیمارها بر طول کروموزوم ها و بالطبع بر فرمول کاریوتیپی اثر گذاشته بودند. البته بین کاریوتیپ ها در تمام ویژگی های کروموزومی مورد مطالعه اختلاف معنی داری در سطح احتمال 1% وجود داشت. ازاین رو میزان پلی پلوئیدی القاء شده تحت تاثیر تری فلورالین بیشتر از کلشی سین بود، اگرچه غلظت های تری فلورالین تقریبا 100 برابر کمتر از غلظت های کلشی سین مورد استفاده بود که این امر بیانگر توانایی بیشتر تری فلورالین در القاء پلی پلوئیدی در این گیاه است.