علوم پزشکی رازی
سال:1391 | دوره:19 | شماره:103 |تعداد مقالات:13

زمینه و هدف: طبق آمارهای منتشره 25 درصد از کل نیروی کاری با پدیده نوبت کاری مواجه هستند و شایع ترین شکایت سلامتی افراد نوبت کار اختلال در برنامه خواب آن هاست . با توجه به حساسیت کار در صنعت چاپ و وجود کارگران نوبت کار و غیر نوبت کار در این صنعت، این مطالعه با این هدف طراحی شد که با بررسی وضعیت خواب در بین کارگران یک کارخانه چاپ، میزان شیوع این اختلالات و ارتباط آن با نوبت کاری و سایر عوامل را بررسی کند.روش کار: این مطالعه به روش مقطعی در یکی از کارخانجات چاپ استان تهران در سال 1389 انجام شد. اطلاعات مورد نیاز با استفاده از پرسشنامه سه قسمتی ](دموگرافیک،[(SMII(Sleep Med Insomnia Index), ESS(Epworth Sleepiness Scale) جمع آوری شد. اطلاعات جمع آوری شده از 385 پرسش نامه توسط نرم افزار SPSS نسخه 16 و با استفاده از آزمون های کای - دو، تی تست مستقل، ANOVA و رگرسیون لجستیک تجزیه و تحلیل گردید p value کمتر از 0.05 معنی دار در نظر گرفته شد.یافته ها: بر اساس اطلاعات به دست آمده از آنالیز داده ها، نوبت کاری و مصرف دارو و مصرف سیگار با میزان شیوع اختلالات خواب رابطه معنی داری داشتند. همچنین پس از انجام آنالیز لوجستیک رگرسیون برای بی خوابی، میزان Odds Ratio برای مصرف دارو و نوبت کاری به ترتیب 2.3 و 3.2 به دست آمد.نتیجه گیری: بر اساس اطلاعات این مطالعه، نوبت کاری می تواند به عنوان یک ریسک فاکتور مهم در میزان شیوع اختلالات خواب در میان کارکنان مطرح باشد. هر چند انجام بررسی های بیشتر در این زمینه جهت روشن تر شدن این فرضیه و به حداقل رساندن میزان اختلالات خواب در میان کارکنان نوبت کار توصیه می گردد.

زمینه و هدف: آئینه درمانی به عنوان روشی که بر پایه کارکرد سیستم عصبی مرکزی استوار است، سبب ایجاد توهمی از داشتن دو اندام سالم برای بیمار می گردد. هدف از مطالعه حاضر، تعیین تاثیر آئینه درمانی بر عملکرد دست بیماران مبتلا به آسیب دامنه حرکتی فعال (اکتیو) پس از آسیب های ارتوپدیک بود.روش کار: در یک کارآزمایی بالینی تصادفی (IRCT: 201108074945N3) تعداد 30 بیمار مبتلا به نقص دامنه حرکتی اکتیو دست (22 زن، 8 مرد، میانگین سن: 38 سال) از جامعه در دسترس در 2 گروه بررسی شدند. بیماران گروه مداخله، تکنیک آئینه درمانی را روزانه 30 دقیقه و 5 روز در هفته به مدت 3 هفته دریافت می کردند و پس از پایان هر جلسه آئینه درمانی، به مدت 30 دقیقه تحت درمان توسط تکنیک های سنتی توانبخشی قرار می گرفتند. بیماران گروه کنترل درمان مشابهی دریافت می کردند، جز اینکه به جای آئینه، مستقیما به دست آسیب دیده نگاه می کردند. ارزیابی عملکرد توسط (TAM) Total Active Motion و پرسشنامه (DASH) Disabilities of Arm, Shoulder and Hand، قبل، بعد و 3 هفته پس از اتمام مداخلات صورت می گرفت. این مطالعه در مرکز ثبت کارآزمایی های بالینی های ایران با شماره IRCT201108074945N3 به ثبت رسیده است.یافته ها: آنالیز نهایی نتایج بر روی 23 بیمار صورت گرفت. نمرات ابزارهای ارزیابی TAM و DASH در هر 2 گروه بهبودی معناداری درجلسه پس از درمان نشان داد (p<0.01) و بهبودی در طول دوره پیگیری مطالعه نیز ادامه پیدا کرد (p<0.01). به هر حال تغییرات در نمرات TAM و DASH در گروه آئینه درمانی به طور معناداری بیشتر از گروه کنترل بود (p<0.01) چه در جلسه پس از درمان (TAM: 154 در مقابل 62 درجه، DASH: 34 در مقابل 15) و چه در جلسه پیگیری (TAM: 181 در مقابل 88 درجه، DASH: 39 در مقابل 26).نتیجه گیری: تکنیک آئینه درمانی همراه با برنامه توانبخشی سبب بهبودی بیشتری در عملکرد دست نسبت به گروه کنترل گردید که می توانست به دلیل فعال شدن شبکه های عصبی مهار شده پس از آسیب باشد.

زمینه و هدف: آسیب مغزی ناشی از ایسکمی گلوبال در اثر ایست قلبی و ایسکمی کانونی مغزی شمار زیادی از بیماران را ناتوان کرده که به صورت مرگ یا به صورت ناتوانی دائمی بوده است. مطالعات اخیر پیشنهاد می کنند که عصاره برگ زیتون باعث سرکوب التهاب و کاهش آسیب ناشی از استرس اکسیداتیو می شود.روش کار: در این مطالعه تجربی اثر عصاره خوراکی برگ زیتون بر سطح کلسترول، کلسترول استر و تری گلیسرید مغزی و ادم مغزی در مدل سکته مغزی موش مورد بررسی قرار گرفت. گروه ها، هر کدام شامل 12 موش نر از نژاد ویستار مورد مطالعه قرار گرفتند. گروه اول، گروه کنترل است که آب مقطر دریافت می کند در حالی که سه گروه تیمار عصاره برگ زیتون را به صورت خوراکی از طریق گاواژ به مدت 30 روز دریافت می کنند (به ترتیب 50، 75 و 100 میلی گرم بر کیلوگرم وزن بدن) و گروه شم که در آن تیمار و القای ایسکمی صورت نمی گیرد. دو ساعت بعد از آخرین گاواژ گروه کنترل، گروه های عصاره برگ زیتون و گروه شم، هر کدام به دو زیر گروه تقسیم می شوند: زیر گروه MCAO (Middle Cerebral Artery Occlusion) که تحت جراحی شریان میانی مغزی قرار می گیرند و برای اندازه گیری میزان ادم مغزی استفاده می شوند (n=6) و زیرگروه برای آنالیز لیپیدهای مغزی که به صورت دست نخورده باقی می مانند (n=6).یافته ها: عصاره برگ زیتون باعث افزایش سطح کلسترول، کلسترول استر و تری گلیسرید مغزی در گروه های آزمایشی شد. عصاره برگ زیتون باعث کاهش ادم مغزی در گروه های آزمایشی 75 و 100 میلی گرم عصاره می شود.نتیجه گیری: داده های این مطالعه پیشنهاد می کند که عصاره برگ زیتون ممکن است در مدل ایسکمی - خون رسانی مجدد موش اثر محافظت عصبی داشته باشد. کارهای بیشتری نیاز است تا این مشاهدات را تایید کرد.

زمینه و هدف: موربیدیتی در نوزادانی که پره ترم متولد شده اند بیشتر از نوزادان ترم است. در مطالعات انجام شده بر روی TNG نشان می دهد که TNG بر میزان کنترل زایمان پره ترم (Preterm labor) موثر بوده است، ولی مطالعه ای مبنی بر مقایسه آن با Nifedipin طرح ریزی نشده است.روش کار: مطالعه به صورت کارآزمایی بالینی (IRCT: 201108262624NB) انجام شد. افراد به صورت تصادفی به دو گروه تقسیم شدند که به یک گروه Nifedepin داده شد و به گروه دیگر برچسب پوستی TNG و فشارخون و انقباضات هر کدام از افراد در فواصل مشخص کنترل شد.یافته ها: در 41 بیمار (68.3%) از گروه اول (نیفدیپین) زایمان برای 48 ساعت به تاخیر افتاد، در گروه دوم این میزان در 52 بیمار (86.7%) دیده شد، میان دو گروه اختلاف آماری معناداری دیده شد (p=0.016). در 37 بیمار (61.7%) از گروه اول (نیفدیپین) زایمان برای 7 روز به تاخیر افتاد، در گروه دوم این میزان در 47 بیمار (78.3%) دیده شد؛ میان دو گروه اختلاف آماری معناداری دیده شد (p=0.046).نتیجه گیری: برچسب های پوستی نیتروگلیسرین یک داروی موثر، مناسب و با عوارض کمتر نسبت به داروی نیفدپین در پیشگیری از زایمان زودرس می باشد.

زمینه و هدف: بیماری دیابت نوع دو به میزان زیادی در سراسر دنیا گسترده شده است. بعضی مطالعات تاثیر شاهنگبین را در کاهش قندخون و همچنین اثرات آنتی اکسیدانی آن را نشان داده اند. هدف این مطالعه بررسی اثر مصرف خوراکی شاهنگبین بر غلظت گلوکز سرم و هموگلوبین گلیکوزیله و ظرفیت تام آنتی اکسیدانی سرم در بیماران دیابتی نوع دو می باشد.روش کار: در یک مطالعه کارآزمایی بالینی دوسوکور50 (IRCT: 138905102709N8)  بیمار دیابتی نوع دو به مدت هشت هفته شرکت نمودند. این 50 بیمار دیابتی نوع دو به طور تصادفی به دو گروه (هر گروه 25 نفر) مداخله و دارونما تقسیم شدند. گروه مداخله روزی سه عدد کپسول 1000 میلی گرمی شاهنگبین و گروه دارونما روزی سه عدد کپسول 1000 میلی گرمی دارونما را به مدت 8 هفته دریافت کردند. در ابتدا و انتهای مطالعه 10 میلی لیتر خون وریدی از شرکت کنندگان گرفته شد و جهت بررسی فاکتورهای مورد نظر به آزمایشگاه فرستاده شد.یافته ها: مصرف خوراکی شاهنگبین به میزان روزی سه عدد کپسول 1000 میلی گرمی باعث کاهش معنی دار غلظت گلوکز سرم گردید (p=0.006)، ولی در مورد هموگلوبین گلیکوزیله اگر چه باعث کاهش آن گردید ولی این کاهش از لحاظ آماری معنی دار نبود. در مورد ظرفیت تام آنتی اکسیدانی در انتهای مطالعه اختلاف معنی داری بین ظرفیت تام آنتی اکسیدانی بین گروه شاهنگبین و دارونما مشاهده گردید و مصرف شاهنگبین باعث افزایش ظرفیت تام آنتی اکسیدانی گردید (p=0.016).نتیجه گیری: به نظر می رسد که شاهنگبین با دوز مصرفی در این مطالعه (روزی سه عدد کپسول 1000 میلی گرمی) دارای اثرات مثبتی بر روی میزان گلوکز سرم و ظرفیت تام آنتی اکسیدانی می باشد.

زمینه و هدف: آمار سالانه فوت نوزادان در حدود 3.7 میلیون نوزاد در سراسر دنیا تخمین زده می شود. بیشترین میزان این مرگ ها در نوزادان کمتر از 28 روز و در کشورهای در حال توسعه رخ می دهد. عوامل مرتبط با این مرگ ها در این مطالعه بررسی و سعی شد تا برخی عوامل مرتبط با مرگ نوزادان در 28 روز اول نشان داده شود.روش کار: در مطالعه ای مقطعی - توصیفی پرونده تمام نوزادان فوت شده در سال 1388 از اداره سلامت وزارت بهداشت دریافت شد. عوامل مختلف حول و حوش زایمان نظیر سن نوزادان هنگام تولد، سن مادر هنگام تولد، جنسیت نوزادان، نوع مرکز درمانی محل تولد، سرپرست خانواده، محل زندگی خانواده، محل مرگ نوزاد بر اساس بخش یا بیمارستان مربوطه، نحوه پذیرش نوزاد، نوع تولد و علت سزارین (در صورت انجام)، عامل زایمان، تعداد قل های زایمان، رتبه قول فوت کرده، وجود یا عدم وجود ناهنجاری های مادرزادی، تعداد بارداری های قبلی مادر، سابقه مرده زایی، نوع تغذیه، تشخیص بستری و نیز علت اصلی مرگ از پرونده ها استخراج شده و در نهایت درصد فراوانی هر کدام از آن ها در این فرزندان با آنالیز آماری مشخص شد.یافته ها: در این مطالعه 3768 پرونده مربوط به نوزادان فوت شده در بیمارستان های تهران بررسی شدند. میانگین سنی مادران آنها 4.15±24.1 سال بود (16 تا 38 سال). میانگین تعداد زایمان ها 1.9±2.8 بود (1 تا 12 زایمان). میانگین آپگار نوزادان در دقیقه اول تولد 2.7±5.2 بود. میانگین آپگار نوزادان در دقیقه پنجم تولد 3.2±7.31 بود. میانگین وزن تولد نوزادان فوت شده 322±1.250 گرم (527 تا 1.620 گرم) بود. ابتلا به سپسیس در 78%، آغشته بودن به مایع آمنیوتیک و تولد با وزن پایین به ترتیب از شایع ترین عوامل همراه با مرگ و میر این نوزادان بودند.نتیجه گیری: هدف اصلی از این مطالعه مشخص نمودن بیشترین عوامل مرتبط با مرگ نوزادی بود. این عوامل در مطالعه حاضر بیشتر شامل عفونت های نوزاد، زایمان های پره ترم و وزن تولد پایین بود. در نهایت مطالعه حاضر نشان داد به طور کلی عفونت ها شامل سپسیس و یا آلودگی جنین با مایع آمنیوتیک از شایع ترین علل مرگ نوزادان بودند و پس از آن تولد با وزن پایین از مهم ترین عوامل همراه محسوب می شدند.

زمینه و هدف: بیماری انسدادی مزمن ریوی (Chronic Obstructive Pulmonary Disease – COPD) یک مساله بزرگ از لحاظ سلامت در جوامع محسوب می شود. در سیر بیماری دوره هایی از بدتر شدن علائم وجود دارد که به آن تشدید بیماری (Exacerbation) گفته می شود. در تشدید حاد بیماری یکی از اقدامات درمانی تجویز اکسیژن بدون ایجاد احتباس گاز دی اکسید کربن شریانی می باشد که از اندازه گیری گازهای خون شریانی (ABG) به عنوان استاندارد تشخیصی بررسی احتباس CO2 استفاده می شود. کاپنوگرافی روشی است غیرتهاجمی برای اندازه گیری فشار نسبی CO2 در هوای بازدمی که در این مطالعه میزان همبستگی و توافق نتایج PaCO2 گازهای خون شریانی با CO2 انتهای بازدمی توسط کاپنوگرافی در بیماران مبتلا به تشدید حاد بیماری انسدادی ریوی بررسی گردید.روش کار: این مطالعه به صورت مقطعی بر روی بیماران مبتلا به تشدید حاد COPD که در نیم سال دوم 1389 به اورژانس بیمارستان افضلی پور مراجعه کرده بودند انجام شد. هفتادوپنج بیمار مبتلا به تشدید حاد COPD بین سنین 41 تا 85 سال وارد این مطالعه شدند. میزان CO2 انتهای بازدمی (ET-CO2) و PaCO2 به صورت هم زمان به ترتیت توسط کاپنوگرافی و انجام ABG در دو مرحله 1: بدو ورود 2: سی دقیقه پس از شروع درمان با اکسیژن و برونکودیلاتور اندازه گیری شد.یافته ها: بین مقادیر ET-CO2 حاصل از کاپنوگرافی و PaCO2 گازهای خون شریانی در هر دو مرحله ابتدای بستری و 30 دقیقه پس از درمان همبستگی قوی وجود داشت (ضریب همبستگی به ترتیب 0.773 و 0.783). میانگین (انحراف معیار) اختلاف بین مقادیر PaCO2 و ET-CO2 در دو مرحله به ترتیب 9.99 (7.17) و 9.97 (6.84) میلی متر جیوه بود. ارزیابی بیشتر توسط آنالیز Bland-Altman بیانگر توافق نتایج دو روش کاپنوگرافی و ABG جهت اندازه گیری فشار نسبی CO2 در هر دو مرحله بود.نتیجه گیری: نتایج مطالعه بیانگر همبستگی و توافق بین نتایج حاصل از دو روش کاپنوگرافی و ABG جهت بررسی میزان احتباس CO2 در بیماران مبتلا به تشدید حاد COPD می باشد.

زمینه و هدف: رویکرد اندوسکوپی به حفره پتریگوپالاتین اساس درمان های جراحی را به ویژه در بیماری های تومورال، عفونی و التهابی تشکیل می دهد. از آنجا که تاکنون مطالعه ای در این زمینه در ایران انجام نشده لذا، تصمیم گرفته شد تا در این مطالعه جهت شناخت آناتومی این حفره، به بررسی اندوسکوپیک آن در اجساد تازه پرداخته شود.روش کار: طی یک مطالعه به روش Case Series، 17 جسد تازه بالغ ایرانی بدون سابقه تروما و یا نقایص آناتومیک، حفره پتریگوپالاتین بررسی شد. در رویکرد جراحی ابتدا، آنسینکتومی و آنتروستومی آندوسکوپیک انجام شد و بعد بولا رویت شد و از قسمت اینفرومدیال باز شد، تنه شریان اسفنوپالاتین پیداشد، استخوان روی آن بلند شد و تنه شریان در حفره پتریگوپالاتین پیدا شد و سپس با برداشتن استخوان روی آن با کریسون (استخوان دیواره خلفی ماگزیلا) کل شریان اسفنوپالاتین تا رسیدن به شریان اینترنال ماگزیلاری تعقیب شد. در پشت بافت عروقی، بافتFatty  و پشت آن اعصاب حفره PPF وجود داشتند. در تمام case ها، گانگلیون اسفنوپالاتین و شاخه های منشعب از آن به صورت عصب اینفرااوربیتال از قسمت فوقانی، شاخه ارتباطی با عصب V2 و اسفنوپالاتین از قسمت مدیال و عصب Descending Palatin از قسمت تحتانی دیده شدند. علاوه بر موقعیت آناتومیک هر کدام از عناصر، زمان رسیدن به هر کدام نیز اندازه گیری و گزارش شد. داده ها وارد نرم افزار  SPSS V.19شده و جهت تعیین میانگین ها و نیز میزان پراکندگی داده ها از آنالیز توصیفی استفاده شد. جهت مقایسه تحلیلی متغیرهای کیفی از آزمون مجذور کای و جهت مقایسه متغیرهای کمی پس از آزمودن نرمال بودن توزیع داده ها با آزمون 1-Sample-K، از آزمون t Test استفاده شد. در همه جا معنی داری به صورت p<0.05 و به صورت دو دامنه در نظر گرفته شد.یافته ها: پتریگوماگزیلاری: هرمی شکل است و در اطراف آن ماگزیلا، استخوان های پالاتین و پتریگویید پروسس استخوان اسفنویید قرار دارد. این حفره مدیال به فیشر پتریگوماگزیلاری و زیر اپکس اربیت واقع شده است. در قسمت فوقانی پهن تر بوده و به سمت پایین باریک تر می شود. در قدام: دیواره خلفی ماگزیلا، در خلف: قاعده پتریگویید پروسس و قسمت قدامی تحتانی بال بزرگ اسفنویید، در مدیال: صفحه عمودی استخوان پالاتال که آن را از حفره بینی جدا می کند، در قسمت فوقانی: سطح زیرین استخوان اسفنویید و اربیتال پروسس استخوان پالاتینو در قسمت لترال: فیشر پتریگوماگزیلاری که آن را از حفره اینفراتمپورال جدا می کند. در کل این فضا از طریق اینفرا اوربیتال فیشر با حفره چشم، از طریق سوراخ اسفنوپالاتین با حفره بینی و از طریق فورامن روتاندوم و کانال ویدین با اسفنویید رابطه دارد.نتیجه گیری: با دایسکت کردن این حفره به محوطه وسیعی از عروق و عناصر آناتومیک بر می خوریم. شناخت بهتر اجزای این حفره ما را در اعمال جراحی یاری می کند تا اعمال مطمئن تر و بدون عارضه ای را انجام دهیم.

زمینه و هدف: نانوذرات نقره به دلیل خاصیت ضد عفونی کنندگی کاربردهای وسیعی در زمینه پزشکی و درمان عفونت های باکتریایی دارند. سنتز شیمیایی، بیوسنتز و خواص آنتی باکتریال نانوذرات نقره قبلا مورد مطالعه قرار گرفته، اما با توجه به هزینه بالای سنتز شیمیایی آنها و افزایش مقاومت باکتری ها به آنتی بیوتیک ها، بررسی بیوسنتز نانوذرات نقره و نیز تاثیر آنها بر سویه های بالینی و استاندارد باکتری های مختلف دارای اهمیت بسزایی می باشد.روش کار: نانوذرات نقره به دو روش احیاء شیمیایی و بیوسنتز با استفاده از سوپرناتانت باکتریال سنتز شدند و اندازه و توزیع اندازه ذرات با میکروسکوپ الکترونی عبوری مورد بررسی قرار گرفت. سپس نانوذرات سنتز شده به روش احیاء شیمیایی به منظور بررسی اثر ضد باکتریایی، به محیط کشت TSB حاوی سویه های مختلف باکتری ها درون لوله آزمایش اضافه شدند و کمترین غلظت مهارکنندگی آنها محاسبه شد.یافته ها: نانوذرات سنتز شده به روش احیاء شیمیایی مونودیسپرسیتی بالایی داشتند، در حالی که روش بیوسنتز، نانوذراتی با پلی دیسپرسیتی بالا سنتز نمود. نانونقره کوچک تر حاصل از احیاء شیمیایی، فعالیت خوبی بر ضد باکتری های گرم منفی و گرم مثبت داشت و در غلظت 0.2 میلی مولار از رشد تمام باکتری ها جلوگیری کرد، اما نانوذرات درشت تر فعالیت بسیار کمتری داشتند.نتیجه گیری: روش بیوسنتز با استفاده از باکتری ها روشی کم هزینه است، اما نانوذرات پلی دیسپرس ایجاد می کند. نانوذرات نقره با توجه به فعالیت خوب آنتی باکتریال، می توانند جایگزین مناسبی برای آنتی بیوتیک ها باشند، اما باید توجه شود که میزان مقاومت سویه های بالینی در مقایسه با سویه های استاندارد بالاتر می باشد و باید پیش از تجویز نانوذرات، مقاومت باکتری ها نسبت به آنها مورد بررسی قرار گیرد.

زمینه و هدف: خون سومین جزء سیستم گردش خون است که همراه با افزایش متابولیسم به هنگام فعالیت های ورزشی، تغییراتی در آن بوجود می آید. هدف از انجام این تحقیق بررسی تاثیر زمان اجرای یک فعالیت هوازی بیشینه بر تغییرات گرانولوسیت های سرم در مردان جوان ورزشکار بود.روش کار: به منظور انجام این تحقیق از بین دانشجویان تربیت بدنی دانشگاه تهران 20 ورزشکار به صورت تصادفی انتخاب و به دو گروه صبح (N=10) و عصر (N=10) تقسیم شدند. میانگین سن، وزن و قد آزمودنی ها به ترتیب گروه صبح (سن 20.9±0.99 سال، وزن 67.35±6.27 کیلوگرم و قد 180.4±4.28 سانتی متر) و گروه عصر (سن 21±0.63 سال، وزن 67.13±9.13 کیلوگرم و قد 176.9±9.01 سانتی متر) بود. گروه صبح پروتکل تمرینی هفت مرحله ای بروس را در ساعت 8-10 و گروه عصر در ساعت 15-17 انجام دادند. نمونه خونی از هر دو گروه؛ در سه مرحله قبل، بلافاصله بعد از فعالیت و دو ساعت پس از خاتمه فعالیت تهیه شد. برای توصیف آماری داده ها از میانگین و انحراف معیار و برای آزمون فرضیه های تحقیق نیز از آزمون تحلیل واریانس با اندازه گیری های تکراری و آزمون تعقیبی بنفرونی در سطح معناداری (a=0.05) استفاده گردید.یافته ها: نتایج بیانگر آن است که طی یک جلسه فعالیت هوازی بیشینه در صبح و عصر میزان نوتروفیل ها در پس آزمون نسبت به پیش آزمون در دو گروه کاهش و در بازیافت به میزان بالاتر از پیش آزمون افزایش یافته است. میزان لنفوسیت ها در پس آزمون نسبت به پیش آزمون در دو گروه افزایش داشته است و در بازیافت کاهش بیشتری نسبت به پیش آزمون داشته است. میزان منوسیت ها و ائوزینوفیل ها در سه مرحله در دو گروه کاهش داشته است. از طرفی تفاوت معنی داری در نوتروفیل ها و لنفوسیت ها در دو گروه صبح و عصر و منوسیت ها در گروه صبح بود. همچنین تفاوت معنی داری در میزان ائوزینوفیل ها در دو گروه صبح و عصر و منوسیت ها در گروه عصر طی مراحل مختلف نمونه گیری مشاهده نشد. تنها بین میزان نوتروفیل ها در مردان ورزشکار به دنبال یک جلسه فعالیت هوازی بیشینه در صبح و عصر؛ قبل، بلافاصله و دو ساعت بعد از فعالیت تفاوت معناداری وجود دارد (p£0.05).نتیجه گیری: طبق یافته های این پژوهش، فعالیت هوازی بیشینه و تا سرحد خستگی یک عامل استرس زا و سرکوب گر برای دستگاه ایمنی محسوب می شود.