علوم محیطی
سال:1386 | دوره:5 | شماره:1 |تعداد مقالات:9

معدن زغال سنگ مزینو در 85 کیلومتری غرب طبس در استان یزد قرار دارد. منطقه مورد مطالعه به لحاظ جایگاه زمین ساختی در زون ایران مرکزی واقع شده است. واحدهای زغال سنگی این منطقه در سازند مزینو (سازند هجدک) با سن ژوراسیک میانی تشکیل شده اند. سازند مزینو شامل تناوبی از زغال سنگ، شیل، ماسه سنگ و به ندرت لایه های نازک آهکی می باشد. وجود ناخالصی هایی از کانی های سولفوره (بویژه پیریت)، رس ها به خصوص آرژیلیت، کائولینیت، مونتموریلونیت و کوارتز در این زغال سنگ ها قابل توجه است. بدین جهت ترکیب کانی های فلزی و غیرفلزی نقش مهمی را در کیفیت این زغال سنگ ها و ملاحظات زیست محیطی آن ها ایفا می کند. در این تحقیق معلوم شد کانی فلزی پیریت به همراه سدریت، آنکریت، کلسیت، ژیپس، باریت، ایلیت و کانی های رسی شامل آرژیلیت، کائولینیت و مونتموریلونیت و ماسرال ویترینیت از اصلی ترین اجزا ترکیب این زغال سنگ ها هستند که از نظر زیست محیطی باید مورد توجه باشند. زغال سنگ معدن مزینو از نوع آنتراسیت تا نیمه آنتراسیت با مواد فرار کم و خاکستر متوسط 30 درصد است که قرار است در مجاورت آن اولین نیروگاه زغال سوز کشور ساخته شود. به طور کلی در منطقه مزینو حدود 650 میلیون تن زغال سنگ حرارتی شناخته شده است که حدود 250 میلیون تن آن قابل استخراج به نظر می رسد. با توجه به استخراج سالانه 2 میلیون تن و حجم زیادی معدن کاری و ساخت نیروگاه استخراج زغال سوز توجه به اثرات زیست محیطی آن دارای اهمیت زیادی است.

گونه (Zebra mussel) Dreissena polymorpha شاخص آلودگی آب های شیرین، بومی حوضه دریای خزر و یک تصفیه کننده زیستی می باشد که می تواند حجم زیادی از آب را فیلتر نماید. بر این اساس در این تحقیق سعی گردید به جهت دامنه وسیع مواد موجود در فاضلاب، نیترات و فسفات مورد بررسی قرار گیرد. برای این منظور سه توده صدف (20، 40 و 60 گرم) تحت آزمایشات فیلتراسیون (از طریق کشت توام فیتوپلانکتون کلرلا و سندسموس) و جذب غیر مستقیم نیترات و فسفات در سیستم باز قرار گرفت و برای به دست آوردن نتایج قطعی، این آزمایش ها 3 تا 10 بار بسته به دامنه واریانس، تکرار گردید. نتایج نشان داد، بین وزن توده های صدف و میزان فیلتراسیون نیترات و فسفات همبستگی مثبت وجود دارد (R2=0.99) و نیز بین غلظت نیترات و فسفات در ورودی فاضلاب و میزان فیلتراسیون نیترات و فسفات، همبستگی منفی وجود دارد (R2=0.97) (t=2.132, P<0.023). همچنین مشخص گردید، که با افزایش وزن توده های صدف، میزان جذب نیترات با میانگین 0.08 تا 0.2 و میزان جذب فسفات 0.02 تا 0.04 میلی گرم بر لیتر به ازای وزن خشک توده صدف می باشد. علاوه بر آن مشخص شد که جلبک کلرلا و سندسموس قادر به تقلیل غلظت نیترات (از 0.03 تا 1.73 میلی گرم بر لیتر) و فسفات (از 0.42 تا 4.48 میلی گرم بر لیتر) می باشند.

به منظور بررسی تاثیر کاربرد زئولیت ایرانی کلینوپتیولیت در کود دامی در راستای کاهش مصرف کودهای شیمیایی، بر عملکرد و اجزا عملکرد آفتابگردان تحت رژیم های متفاوت آبیاری، آزمایشی در سال 85-1384 در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه تربیت مدرس واقع در کیلومتر 16 تهران - کرج، به صورت کرت های یک بار خرد شده در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در 4 تکرار اجرا شد. فاکتور اصلی شامل رژیم های آبیاری: آبیاری پس از مصرف 35 درصد رطوبت قابل استفاده خاک (W1)، آبیاری پس از مصرف 70 درصد رطوبت قابل استفاده خاک (W2) و فاکتور فرعی شامل تیمارهای مختلف کودی: تامین 100 درصد نیتروژن مورد نیاز گیاه از کود شیمیایی اوره (F1)، تامین 60 درصد نیتروژن مورد نیاز گیاه از کود شیمیایی اوره + تامین 40 درصد مابقی از کود دامی کمپوست شده (F2)، تامین 60 درصد نیتروژن مورد نیاز گیاه از کود شیمیایی اوره + تامین 40 درصد مابقی از کود دامی کمپوست شده همراه با زیولیت به میزان 5 درصد وزن کود دامی (F3)، تامین 60 درصد نیتروژن مورد نیاز گیاه از کود شیمیایی اوره + تامین 40 درصد مابقی از کود کمپوست شده همراه با زئولیت به میزان 10 درصد وزن کود دامی (F4)، تامین 60 درصد نیتروژن مورد نیاز گیاه از کود شیمیایی اوره + تامین 40 درصد مابقی از کود دامی کمپوست شده همراه با زئولیت به میزان 15 درصد وزن کود دامی (F5). نتایج نشان داد که اثرات رژیم های متفاوت آبیاری، تیمارهای مختلف کودی و همچنین اثر متقابل آنها بر صفات مورد بررسی شامل عملکرد دانه، درصد و عملکرد روغن، درصد پروتیین، وزن هزار دانه، قطر طبق، تعداد دانه در طبق، وزن خشک نهایی و میزان کلروفیل برگ در مرحله گلدهی (عدد SPAD) معنی دار بود. حداکثر عملکرد دانه به عنوان مهم ترین صفت مورد بررسی از تیمارهای حاوی 10 و 15 درصد زئولیت در رژیم آبیاری اول (W1F4, W1F5) به ترتیب به میزان 2641.6 و 2602.4 کیلوگرم در هکتار حاصل شد. در نهایت می توان تامین 40 درصد از نیتروژن مورد نیاز گیاه از طریق کود دامی کمپوست شده همراه با 10 تا 15 درصد زئولیت تحت رژیم آبیاری پس از مصرف 35 درصد رطوبت قابل استفاده، را به عنوان بهترین تیمار مورد بررسی، مشخص نمود.

به منظور بررسی اثر ماده افرودنی سیتوگیت بر کارایی علف کش کلریدازون + فن مدیفام، آزمایش مزرعه ای در سال زراعی 1383 در شهر اراک انجام گردید. آزمایش به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با چهار تکرار انجام شد. آزمایش دارای دو فاکتور مقدار علف کش در سه سطح (60، 80 و 100 درصد مقدار توصیفه شده علف کش) و غلظت ماده افزودنی سیتوگیت در چهار سطح (0، 15، 25 و 35 میلی لیتر در صد لیتر) بود. صفاتی مانند عمکلرد ریشه، اجزا عملکرد، بیوماس کل، طول ریشه چغندر، وزن خشک برگ و مقدار قند اندازه گیری شد. بالاترین عملکرد، بیوماس، طول ریشه و وزن خشک برگ محصول متعلق به تیمار 100 درصد علف کش و غلظت 35 میلی لیتر ماده افزودنی بود. علاوه بر آن بالاترین قطر ریشه مربوط به تیمارهای 80 و 100 درصد علف کش و تیمار 25 میلی لیتر ماده افزودنی بود.

سطح آلودگی صوتی به ویژه در جوامع صنعتی و در سرتاسر زمین در حال افزایش است. این آلودگی یکی از مهمترین مشکلات زیست محیطی به شمار می رود. لذا برای کنترل و کاهش آلودگی صوتی برخی قواعد و مقررات داخلی و رویه های بین المللی در این زمینه قابل توجه است. این مقاله به دنبال بررسی جنبه های حقوقی آلودگی صوتی است. در بخش نخست مختصرا در خصوص اثرات آلودگی صوتی و مفهوم حقوقی آن بحث خواهد شد. در بخشهای بعدی ما مقررات و قواعد حقوق ایران و فرانسه را بررسی نموده و در نهایت به بررسی تلاشهای بین المللی در این حیطه نظیر سازمانهای بین المللی و طرح مفهوم حق بر محیط زیست آرام با توجه به اسناد بین المللی خواهیم پرداخت.

در این تحقیق روند مدیریت زباله های بیمارستانی در سطح بیمارستانهای خصوصی شهر تهران به منظور ارزیابی محورهای تفکیک، جمع آوری، ذخیره سازی، دفع و حمل زایدات در این مراکز مورد مطالعه قرار گرفته است. تعداد 20 واحد از 48 واحد بیمارستانهای خصوصی از طریق پرسشنامه طراحی شده مورد مطالعه قرار گرفت. سرانه تولید زباله در واحدهای مورد بررسی به ازای هر تخت در روز 406، 3 کیلوگرم برآورد گردیده است. تمام واحدها عملکرد یکسانی در مورد تفکیک زباله دارند که با امتیاز حداکثر (100) مشخص میشود. حمل و نقل زباله به خارج از بیمارستان دارای میانگین امتیار 33، 93 و حمل و نقل زباله به خارج از بیمارستان دارای میانگین امتیاز 25، 76 میباشد. امتیاز جایگاههای نگهداری موقت زباله با توجه به انطباق با شرایط زیست محیطی و بهداشتی 36، 80 است. هیچ یک از واحدهای مورد مطالعه از فناوری های بی خطر ساز استفاده نمیکنند و زباله های خود را بدون اعمال استانداردهای بهداشتی جهت جمع آوری و دفع به شهرداری تهران تحویل می دهند. فن زباله ها در تهران با توجه به استانداردهای تعیین شده از سوی سازمان بهداشت جهانی ضعیف ارزیابی میشود. روند مدیریت پسماندهای بیمارستانی در نمونه های مورد مطالعه در قلمرو داخل بیمارستان و در محورهای تفکیک، جمع آوری و حمل از بخشها و ذخیره سازی موقت خوب ارزیابی می گردد اما در محورهای حمل به خارج از بیمارستان و دفع نهایی زباله به دلایلی که تحت اختیار بیمارستان نمی باشد، مانند نبود تعامل مناسب میان ارگانهای مسوول در زمینه فراهم آوری امکانات و تجهیزات مناسب و تدوین نشدن استانداردها و آیین نامه های اجرایی ضعیف و متوسط ارزیابی میشود.

رویشگاه ها بستر اساسی تنوع گونه های گیاهی محسوب می شوند لذا بررسی رویشگاه ها به عنوان یکی از مهم ترین مطالعات در اکوسیستم ها محسوب می شود. استان قم به دلیل موقعیت اکوتونی (تقاطع ناحیه کوهستانی ایران مرکزی در غرب و جنوب استان با کویر مرکزی در شرق استان) دارای تنوع اکوسیستمی بالایی می باشد. در این مطالعه رویشگاه های استان که شامل طبیعی و انسان زا می باشند مورد مطالعه قرار گرفته اند. رویشگاه های طبیعی شامل کوهستانی، بیابانی و تالابی می باشند. نوع دوم رویشگاه ها شامل حاشیه زمین های کشاورزی و رویشگاه های خرابه روی می باشد. به علاوه در این مطالعه تنوع و غنای رویشگاه ها در واحدهای زیست محیطی مختلف استان مورد ارزیابی قرار گرفته است. این ارزیابی با استقرار کوادرات در هر یک از رویشگاه ها صورت گرفته است. بالاترین تنوع مربوط به دره پلنگ دره در جنوب غربی استان و کمترین تنوع آن مربوط به دشت مسیله (شوره زارهای شرق استان) می باشد.

امروزه محیط زیست و حفاظت از آن به آنچنان ارزش اخلاقی و اجتماعی تبدیل شده است که حمایت کیفری از آن ضروری می نماید. در این راستا ضعف ضمانتهای حقوق مسوولیت مدنی و عدم کفایت تدابیر حقوق اداری، ضرورت یاد شده را تقویت می کنند. با این حال کاربست حقوق کیفری برای حمایت از محیط زیست مستلزم ملاحظه بایسته هایی است که بدون توجه به آنها نمی توان به توفیق این حقوق امید بست. انتخاب رویکرد مناسب در مجازاتهای زیست محیطی، شناسایی مسوولیت کیفری برای اشخاص حقوقی ناقص حقوق محیط زیست و ایجاد و تقویت نهادهای نظارتی مدرن و پیشرفته از جمله این بایسته ها می باشند.