مدیریت اطلاعات سلامت
سال:1392 | دوره:10 | شماره:2 (پیاپی 30) |تعداد مقالات:20

مقدمه: امروزه توزیع گسترده سیستم های اطلاعات بیمارستانی در موسسات مراقبت بهداشتی-درمانی نیازمند ارزیابی حرفه ای است تا سودمندی عملی این کاربردها را ارزیابی کند. پرسنل پرستاری، به دلیل این که بزرگترین گروه پرسنلی در بیمارستان هستند، نقش مهمی در اتخاذ و ارزیابی سیستم های اطلاعات بیمارستان بازی می کنند. هدف این پژوهش، ارزیابی سیستم های اطلاعات بیمارستانی از دیدگاه پرستاران در بیمارستان های آموزشی-درمانی تبریز بود.روش بررسی: این مطالعه از نوع تحلیلی-مقطعی بود. جامعه پژوهش شامل 1133 پرستار مراکز آموزشی-درمانی تبریز بود که از سیستم اطلاعات بیمارستانی استفاده می کردند. این پژوهش در عرض 6 ماه صورت گرفت. ابزار جمع آوری داده ها، پرسش نامه استاندارد ارزیابی سیستم های اطلاعات بیمارستانی ایزو 9241.10 بود، که دارای 75 سوال اختصاصی شامل 7 معیار (مناسب برای انجام وظایف، خود توصیف کنندگی، قابل کنترل بودن، سازگاری با انتظارات کاربران، تحمل خطا، مناسب برای سفارشی سازی، مناسب برای یادگیری) بود که روایی آن توسط متخصصان تایید شد و پایایی آن با آزمونCronbach's alpha ،81  درصد به دست آمد. پرسش نامه با استفاده از روش نمونه گیری طبقه ای توسط 354 نفر از پرستاران تکمیل گردید و یافته ها به کمک آمار توصیفی و تحلیلی با استفاده از نرم افزار SPSS نسخه 16 تحلیل شد.یافته ها: بیشترین میزان رضایت پرستاران از سیستم های اطلاعات بیمارستانی طبق مقیاس لیکرت (5-1) به ترتیب مربوط به معیار سازگاری با انتظارات کاربران 2.96، مناسب بودن برای انجام وظیفه 2.93، مناسب بودن برای آموزش 2.93، تحمل خطا 2.83، خود توصیف کنندگی 2.77، قابل کنترل بودن 2.72 و مناسب بودن برای سفارشی سازی با 2.56 امتیاز بود. بیشترین میزان رضایت پرستاران از شرکت نرم افزاری رایاوران با میانگین 2.95 بود.نتیجه گیری: میانگین میزان رضایت کاربران از معیارهای هفت گانه ایزو در ارزیابی سیستم های اطلاعات بیمارستانی در حد مطلوب قرار گرفت و برای رسیدن به درجه کاملا مطلوب بایستی به انتظارات کاربران توجه خاصی مبذول نمود.

مقدمه: از جمله مهارت ها و توانمندی های ضروری مدیران در جامعه دانش بنیان، مهارت های مدیریت دانش فردی است. هدف از مطالعه حاضر، ارزیابی مدیریت دانش فردی مدیران دانشگاه علوم پزشکی مشهد بوده است.روش بررسی: روش تحقیق، توصیفی از نوع پیمایشی است. جامعه آماری شامل کلیه مدیران آموزشی، پژوهشی، دانشجویی، اداری و مالی و مدیران گروه دانشگاه علوم پزشکی مشهد در سال تحصیلی 90-1389 بود. بر اساس نمونه گیری تصادفی ساده، 91 نفر از مدیران دانشگاه علوم پزشکی انتخاب و مورد سنجش قرار گرفتند. ابزار مورد استفاده، مقیاس مدیریت دانش فردی محقق ساخته است. روایی آن بر اساس روش تحلیل صوری و تحلیل گویه و پایایی آن به واسطهCronbach’s alpha  با نمره کل (0.93) مورد سنجش و تایید قرار گرفت. به منظور تجزیه و تحلیل داده ها، از آمار توصیفی و Repeated measure anlysis of variance و Multivariate analysis of variance استفاده شده است.یافته ها: مدیران دارای سطح متوسطی از مهارت های مدیریت دانش فردی بودند. تفاوت معنی داری بین ابعاد مدیریت دانش فردی وجود داشت (0.0001>P، f=96.63). همچنین، بالاترین میانگین مولفه مدیریت یادگیری خویشتن 19 و پایین ترین میانگین مولفه شبکه همیاران دانشی 14.37 و مهارت های کاوشگری 14.30 به دست آمد. در مقایسه میان مولفه های جمعیت شناختی، جنسیت (0.01>P، 2.5=f) و نوع سازمان (دانشکده، سازمان مرکزی) (0.01>P، f=2.5) تفاوت معنی داری یافت شد ولی در سایر مولفه ها تفاوت معنی داری وجود نداشت.نتیجه گیری: از آن جا که مهم ترین وظیفه مدیران دانشگاهی در کنار سایر وظایف، تصمیم گیری در زمینه فرایند یاددهی-یادگیری و مسایل آموزشی و پژوهشی است و از سویی، آن ها به عنوان اعضای هیات علمی نیز فعالیت می کنند، بر این اساس، برخورداری از مهارت های مدیریت دانش فردی و همچنین مدیریت یادگیری خویشتن ضروری است.

اطلاعات، عنصر حیاتی جوامع اطلاعاتی است که با توجه به ویژگی های منحصر به فرد خود، به عنوان کالایی با ارزش در تعاملات اقتصادی، نقش ویژه ای ایفا می کند. کتابخانه ها و مراکز اطلاع رسانی نیز به عنوان مراکز اصلی مبادله این کالای اقتصادی به منظور تداوم حیات در عصر اطلاعات، ملزم به انجام ارزیابی های مداوم اقتصادی در مورد خدمات اطلاعاتی خود بر مبنای شاخص های استاندارد هستند. تحلیل هزینه-سودمندی از جمله شیوه های ارزیابی اقتصادی کاربرمدار، نظام مند و کمیت پذیر است که به مقایسه منافع حاصل از محصول یا خدمتی خاص با هزینه های مصروف می پردازد. این روش در کتابخانه ها به مقایسه پیامدهای مثبت خدمات کتابخانه نسبت به هزینه های صرف شده برای فراهم آوردن آن ها می پردازد و روشی برای ارزیابی مزیت های نسبی سرمایه گذاری طرح های مختلف ارایه خدمت به کاربران بر حسب تخصیص منابع مالی می باشد. نتایج آن می تواند به اتخاذ بهترین نوع تصمیم گیری در جهت استفاده مطلوب از منابع مالی، منتهی شده و در نهایت اصلاح عملکرد کتابخانه را در پی داشته باشد. در این مقاله با توجه به ویژگی ها و قابلیت های این شیوه ارزیابی، پس از مقدمه ای کوتاه به شرح مفاهیم، مراحل اجرا، کاربرد، مولفه ها و شاخص های اصلی تحلیل هزینه-سودمندی در کتابخانه ها و مراکز اطلاع رسانی و در پایان به مزایا، محدودیت ها و شیوه های بهره گیری از نتایج حاصل از آن، پرداخته شده است.

مقدمه: سیستم اطلاعات پرستاری پیشرفت هایی همچون تاثیر بر بار کاری، برنامه ریزی موثر در روش های کاری و برقراری ارتباط بین مشاغل متعدد را برای رفع چالش های متعدد سازمان های مراقبتی به همراه داشته است. این مطالعه با هدف شناسایی تجربه پرستاران از تاثیر سیستم اطلاعات پرستاری بر کارایی خدمات پرستاری انجام شده است.روش بررسی: این مطالعه تحلیلی روی 316 نفر از پرستاران بیمارستان های تابعه دانشگاه علوم پزشکی و سازمان تامین اجتماعی سمنان در سال 1391 انجام شده است. ابزار جمع آوری داده ها پرسش نامه پژوهشگر ساخته ای بود که سواد کامپیوتری و درک پرستاران از تاثیر سیستم کامپیوتری بر کارایی خدمات پرستاری را می سنجید. پرسش نامه مذکور پس از تایید صاحب نظران و بررسی پایایی آن بر اساس ضریب Cronbach alpha بین جامعه آماری توزیع گردید. داده ها به وسیله تست های آماری توصیفی و استنباطی تحلیل شد.یافته ها: 52.4 درصد از پرستاران تاثیر سیستم اطلاعاتی بر تسریع عملیات پرستاری، 49.7 درصد داشتن وقت بیشتر برای مراقبت از بیمار و 49.3 درصد از آنان حتی تبادل اطلاعات بین بخشی را تجربه کرده بودند. پرستاران اعتقاد داشتند که به هنگام ارایه مراقبت نمی توانند همزمان اطلاعات بالینی را وارد کامپیوتر کنند و دوباره کاری در ثبت اطلاعات وجود دارد. بین برخی از مشخصات دموگرافیک و ویژگی های سواد کامپیوتری پرستاران و تجربه آنان رابطه معنی داری وجود داشت (P<0.05).نتیجه گیری: سیستم اطلاعات پرستاری بر کارایی برخی از خدمات پرستاری تاثیر مثبت داشت، ولی منجر به افزایش بار کاری پرستاران شده است. پس لازم است که این سیستم به روش موثرتری استفاده شود تا مدیران بتوانند منابع را بهتر توزیع کنند، سوء تفاهم ها را کاهش دهند و حمایت از این سیستم را افزایش دهند.

مقدمه: تعهد کارکنان به سازمان مولد دارایی نامشهود است که می تواند بر ارایه بهتر خدمات تاثیر به سزایی داشته باشد، از آن جایی که ارایه خدمات تنها با نیروی انسانی کارآمد امکان پذیر است، در این مطالعه به بررسی رابطه تناسب فرد-سازمان و تعهد سازمانی کارکنان در بیمارستان های دانشگاه علوم پزشکی تهران پرداخته شده است.روش بررسی: پژوهش حاضر به صورت تحلیلی و مقطعی در سال 1390 انجام گردیده است. جامعه پژوهش، کلیه کارکنان شاغل در مراکز آموزشی-درمانی عمومی بود. بیمارستان های فیروزگر، بهارلو، شریعتی و حضرت رسول اکرم به صورت تصادفی انتخاب شدند و حجم نمونه (150 نفر) به روش طبقه ای-نسبتی بین بیمارستان ها تخصیص داده شد. داده ها با استفاده از پرسش نامه تناسب فرد-سازمان Scrogines و تعهد سازمانی Myer و Allen جمع آوری گردیده است. روایی و پایایی پرسش نامه های مذکور مورد سنجش قرار گرفته است. تحلیل داده ها با استفاده از نرم افزار SPSS از طریق آزمون های همبستگیSpearman/Pearson ،Cronbach's alpha  و ICC: Intra crosscorrelation صورت پذیرفته است.یافته ها: با عنایت به بررسی های صورت گرفته، سطح تناسب فرد- سازمان در بین کارکنان متوسط (میانگین: 4.48، انحراف معیار: 0.73) بوده است و در بین ابعاد تعهد سازمانی، تعهد هنجاری (4.68) بیش ترین میانگین (انحراف معیار: 0.78) و تعهد مستمر (4.42) کم ترین میانگین (انحراف معیار: 1.31) را به خود اختصاص داده اند. به طور کلی، میزان تعهد سازمانی بالایی در بین کارکنان وجود داشت. همچنین بین تناسب فرد-سازمان و تعهد عاطفی، تعهد مستمر، تعهد هنجاری و تعهد سازمانی در کل کارکنان ارتباط آماری معنی داری ملاحظه شده است.نتیجه گیری: با عنایت به اهمیت بهداشت و درمان و نقش مهمی که نیروی انسانی در ارایه خدمات و تحقق اهداف غایی بیمارستان ها به عهده دارد، بر ما است که با عنایت به اثبات رابطه تناسب فرد-سازمان و تعهد سازمانی، در تصمیمات و سیاست گذاری جذب، انتخاب و تعدیل نیروی انسانی به متناسب نمودن فرد و سازمان توجه بیشتری شود.

مقدمه: امروزه سازمان ها برای نهادینه کردن اخلاقیات در اعضای سازمانی خود، به تکنیک ها و ابزارهای متعددی متوسل شده اند. از این رو، در این پژوهش، به بررسی اهمیت و تاثیر اخلاق کار در ایران با تکیه و تاکید بر اصول اخلاق اسلامی و فرهنگ حاکم بر سازمان ها، با لحاظ رفتار شهروندی سازمانی و واسطه گری ارزش های شغلی پرداخته شد.روش بررسی: پژوهش از نوع میدانی و کاربردی بود که در سال 1390 انجام شد. جامعه آماری این پژوهش را کلیه کارکنان دانشگاه علوم پزشکی اصفهان، با مدرک تحصیلی کارشناسی و بالاتر تشکیل دادند. تعداد کارکنان 8282 نفر و روش نمونه گیری خوشه ای از نوع طبقه ای-تصادفی بود و تعداد نمونه، 239 نفر برآورد شد، که با توزیع 3 پرسش نامه، در نهایت تعداد 198 پرسش نامه برگشت داده شد (نرخ برگشت 83 درصد). برای جمع آوری اطلاعات از روش کتابخانه ای، اسناد کاوی، مقالات و پایان نامه های معتبر و جستجوی الکترونیکی در سایت های معتبر علمی استفاده گردید. برای تایید پایایی پرسش نامه ها از ضریب Cronbach's alpha (76 درصد) و برای تعیین قابلیت اعتبار آن، از روش تحلیل عاملی استفاده شد. تحلیل داده ها با استفاده از نرم افزار SPSS و معادلات ساختاری Lisrel انجام شد.یافته ها: بالاترین ضریب همبستگی در میان متغیرهای این پژوهش، مربوط به رابطه بین ارزش های شغلی و رفتار شهروندی سازمانی (54 درصد) بود. از میان متغیرهای پژوهش فقط دو متغیر پشتکار و جدیت در کار (18 درصد) و روابط سالم و انسانی (15 درصد) بر رفتار شهروندی دارای اثر مستقیم، اثر غیر مستقیم و اثر کلی آن ها از اثرات مستقیم و غیر مستقیم بیشتر بود. همچنین ارزش های شغلی، تاثیر مستقیم بر رفتار شهروندی داشت.نتیجه گیری: اخلاق کار اسلامی بر نگرش کارکنان به جهت ایجاد رفتار مطلوب تاثیر قابل توجهی داشت، همچنین ارزش های فردی و جمعی در محیط های کار، با گسترش توجهات اجتماعی به ارزش های انسانی و اخلاقی هسمو بود و اخلاق کار اسلامی با واسطه ارزش های شغلی بر رفتار شهروندی سازمانی نیز تاثیر گذار بود.

مقدمه: سازمان های بیمه از تاثیرگذارترین سازمان ها در نظام سلامت می باشند که می توانند از طریق قطع ارتباط مالی بین ارایه دهنده و گیرنده خدمت به ارتقای اثربخشی، بهره وری و رضایت مندی بیماران منجر شود. با توجه به این که سازمان های کنونی بیمه سلامت در کشور، با تعاریف و اهداف عالیه بیمه سلامت در جهان فاصله دارند، این مطالعه با هدف ارایه راهکارهایی جهت ارتقای کمی و کیفی بیمه های سلامت کشور ایران انجام شده است.روش بررسی: مطالعه حاضر به صورت کیفی در دو مرحله انجام شد. در ابتدا با بررسی متون از پایگاه های اطلاعاتی سازمان های بیمه ای و مقالات مرتبط و مطالعه قوانین و مقررات مربوط به انواع بیمه های سلامت در کشور، ضعف ها و آسیب های موجود شناسایی و در مرحله بعد عوامل شناسایی شده به صورت چک لیست سازمان یافته که اعتبار آن با نظرسنجی از صاحب نظران با روش Delphi محرز گردید، در اختیار صاحب نظران دانشگاهی در اصفهان و تهران قرار گرفت و به بحث گذاشته شد. در نهایت چک لیست ها با استفاده از نرم افزار SPSS اولویت بندی شدند و راهکارهایی پیشنهاد گردید.یافته ها: وجود سازمان های بیمه ای متعدد و ناهماهنگ، عدم وجود پوشش همگانی مشکلات مربوط به منبع هزینه ای و سهم زیاد پرداخت از جیب توسط بیمه شده، مشکلات مربوط به تعرفه ها و عدم ارتباط صحیح بین سازمان های بیمه گر و مراکز بهداشتی درمانی، به عنوان مهم ترین ضعف های کنونی بیمه های سلامت شناسایی شد. یکپارچه سازی بیمه های سلامت بر اساس قوانین و یک الگوی مشخص و تعریف شده، تدوین صحیح بسته ای بیمه پایه سلامت و شفاف سازی مرز بین بیمه های پایه و مکمل، گسترش پوشش بیمه ای، تدوین قوانینی جهت قطع ارتباط مالی بین ارایه دهنده و گیرنده خدمت و در نهایت ایجاد همبستگی اجتماعی به گونه ای که یارانه های متقاطع بین گروه های کم درآمد و پر درآمد وجود داشته باشد، راهکارهای منتخب جهت ارتقای کمی و کیفی سیستم بیمه سلامت در کشور شناسایی شدند.نتیجه گیری: وزارت های بهداشت، درمان، رفاه و تامین اجتماعی باید جهت حل مشکلات مربوط به سیستم بیمه سلامت، اقدامات اجرایی را بر اساس انجام مطالعات متعدد در این زمینه صورت دهند و تنها به ارایه قوانین در برنامه های چند ساله توسعه اکتفا نکنند؛ چراکه آسیب های ادامه این روند در نهایت متوجه ضعیف ترین اقشار جامعه (بیماران، افراد کم درآمد و ...) می شود.

مقدمه: مهارت های هوش هیجانی می توانند به عنوان راه بردی مفید در تعامل بین کتابدار و مراجعه کننده در نظر گرفته شود تا از طریق آن نیاز مراجعان و خدمات درخواستی آنان به بهترین نحو شناسایی گردد. بنابراین توجه به آن مهارت ها در روند ارتباط کتابداران با کاربران می تواند بسیار حایز اهمیت باشد. هدف اصلی پژوهش حاضر، شناخت رابطه هوش هیجانی و مهارت های اطلاع رسانی مرجع مجازی در کتابداران کتابخانه های منتخب دانشگاه های علوم پزشکی کشور بوده است.روش بررسی: پژوهش حاضر از نوع پیمایشی تحلیلی است. جامعه پژوهش شامل 44 نفر از کتابداران کتابخانه های منتخب دانشگاه های علوم پزشکی کشور در سال 1389 بوده است. ابزار گردآوری اطلاعات شامل پرسش نامه استاندارد هوش هیجانی و پرسش نامه محقق ساخته مهارت های میز مرجع مجازی بود که مولفه های مستخرج در آن بر اساس مطالعه متون و منابع مرتبط با این حوزه گردآوری گردید. روایی پرسش نامه ها با استفاده از نظر متخصصان موضوعی و پایایی آن ها بر اساس Cronbach alpha برای پرسش نامه هوش هیجانی  a=0.82و پرسش نامه مهارت های میز مرجع مجازی  a=0.92مورد تایید قرار گرفت و داده ها به وسیله شاخص های مرکزی و پراکندگی آمار توصیفی و آزمون های آماری پارامتری t تک نمونه ای و t برای گروه های مستقل و همچنین ضریب همبستگی Pearson مورد بررسی قرار گرفت.یافته ها: در توصیف مولفه های هوش هیجانی، بزرگترین میانگین مربوط به مولفه خودانگیزی (12.34)، کوچکترین میانگین مربوط به مولفه مدیریت استرس (12) به دست آمد. در توصیف مولفه های اطلاع رسانی و مرجع مجازی، بزرگترین میانگین مربوط به مولفه ارتباط با کاربر (55.61)، کوچکترین میانگین مربوط به مولفه اشاعه و انتقال اطلاعات (27.80) به دست آمد. میانگین هر یک از مولفه های مهارت های خودآگاهی، توان سازگاری، خودانگیزی، مدیریت استرس، خلق و خوی عمومی از میانگین مقیاس کمتر است. میانگین مولفه مهارت های شخصی و حرفه ای به ترتیب با میانگین های 11.83 و 4.16 از میانگین مقیاس بیشتر است. اما میانگین مولفه ارتباط با کاربر و انتقال اطلاعات از میانگین مقیاس کمتر است، در حالی که بین مهارت اطلاع رسانی و مرجع مجازی با میانگین مقیاس تفاوت معنی داری مشاهده نشد. بین مولفه های هوش هیجانی و مهارت های اطلاع رسانی و مرجع مجازی همبستگی مستقیم، معنی دار و مثبت قوی وجود داشت.نتیجه گیری: با توجه به ارتباط مستقیم میان هوش هیجانی و مولفه های آن با مهارت های مرجع مجازی، بنابراین هر چه مولفه های هوش هیجانی کتابداران افزایش پیدا کند، مهارت های اطلاع رسانی و اجرای مرجع مجازی نیز در آنان افزایش می یابد، در نتیجه تعامل بیشتر بین کتابدار و مراجعه کننده به وجود می آید و نیاز مراجعان و خدمات درخواستی آن ها بهتر شناسایی و رفع می گردد.

مقدمه: کارایی را باید حلقه گمشده بخش سلامت در کشورهای در حال توسعه دانست. نگرانی هایی که در مسیر نیل به اهداف «توسعه هزاره سازمان ملل» وجود دارد، افزایش کارایی در استفاده از منابع محدود این بخش را به صورت جدی تری مورد توجه قرار داده است. از این رو، هدف این پژوهش ارزیابی کارایی این کشورها در زمینه هزینه های بهداشتی دولت بوده است.روش بررسی: مطالعه حاضر، یک تحلیل مقطعی بود که با استفاده از داده های 88 کشور در حال توسعه، با به کارگیری یک ورودی و 8 خروجی استخراج شده از داده های آماری شاخص های توسعه جهانی در سال 2010 میلادی، انجام گرفت. از روش تحلیل پوششی داده ها، به عنوان ابزار تجزیه و تحلیل برای ارزیابی کارایی هزینه های بهداشتی دولت از سال 08-2000 میلادی استفاده شد. در این راستا، ابتدا کشورها با استفاده از روش تحلیل خوشه ای به دو دسته تقسیم بندی شدند و تحلیل کارایی جداگانه ای برای هر گروه ارایه شد. علاوه بر این، با استفاده از تحلیل تشخیصی چندگانه، اهمیت هر یک از متغیرها در خوشه بندی نیز استخراج گردید.یافته ها: بر اساس روش تحلیل خوشه ای، در خوشه اول 49 کشور و در خوشه دوم 39 کشور قرار گرفتند. توسط تحلیل تشخیصی چندگانه مشخص شد که شاخص های مرگ و میر نوزادان، کودکان زیر 5 سال، نرخ باروری کل و امید به زندگی، نقش اصلی در تمایز دو خوشه دارند. حضور ایران در میان کشورهای کارا و در رتبه شانزدهم در خوشه اول، نشان خوبی از خروجی های کشور دارد.نتیجه گیری: شاخص واکسیناسیون سرخک بیشترین حساسیت را در بین شاخص های خروجی در میان کشورهای خوشه اول داشت که این نشان از عملکرد بهتر کشورهای این خوشه نسبت به این مبحث دارد. در خوشه دوم، هیچ کشور بدون حساسیتی وجود نداشت و این نشان از عدم رشد متوازن کشورهای این خوشه در زمینه شاخص های بهداشتی دارد.

مقدمه: در عصر فن آوری، دستیابی سریع و موثر به اطلاعات بدون استفاده از فن آوری اطلاعات و ارتباطات غیر ممکن است. استفاده نادرست از فن آوری نوین برای انتقال دانش تخصصی، منجر به نارسایی آن و باعث اتلاف هزینه خواهد شد. بنابراین شناخت قابلیت های فن آوری اطلاعات و آگاهی از نیازهای استفاده کنندگان نهایی آن بسیار ضروری است. هدف این پژوهش، تعیین میزان استفاده از فن آوری اطلاعات توسط دستیاران تخصص بالینی در مراکز آموزشی-درمانی ارومیه در سال 1390 بود.روش بررسی: این پژوهش به صورت توصیفی-مقطعی با استفاده از پرسش نامه توسعه یافته تمجید و رضایی در سال 1388 انجام گردیده است که روایی آن توسط متخصصان و پایایی با ضریب (Cronbach's alpha) معادل 82 تایید گردید. نمونه گیری به روش سرشماری مطابق با حجم جامعه آماری به تعداد 157 نفر، بین کلیه دستیاران تخصص بالینی مراکز آموزشی-درمانی دانشگاه علوم پزشکی ارومیه در سال 1390 انجام گردید. پس از جمع آوری پرسش نامه ها اطلاعات وارد نرم افزار SPSS گردید و نتایج با استفاده از روش های آمار توصیفی (فراوانی) بررسی و به صورت جداول و نمودار ارایه شد.یافته ها: میزان استفاده از انواع فن آوری های اطلاعاتی Athens ( 52.4درصد)، Multimedia (42.1 درصد) شبکه های اطلاع رسانی پزشکی داخلی (36.5 درصد) و Full text (31.1  درصد) متوسط ارزیابی شده است. همچنین ایشان استفاده از دستیار دیجیتال شخصی مانند دستیار دیجیتال شخصی (88.9 درصد)، پست الکترونیک (54 درصد)، فایل های صوتی الکترونیکی (34.2 درصد)، فن آوری آگاهی رسانی (27.8 درصد)، سرویس پیام کوتاه (15.1 درصد)، وبلاگ (11.9 درصد)، گفتگوی الکترونیکی (3.2 درصد) را به میزان زیاد و بسیار زیاد تشخیص داده اند.نتیجه گیری: با آموزش کافی، نحوه استفاده از فن آوری اطلاعات و آشنایی با کاربرد آن در برنامه ریزی آموزشی و بالینی دستیاران تخصص بالینی، تهیه راهنماهای مکتوب استفاده از فن آوری اطلاعات بر اساس نیازسنجی دستیاران تخصص بالینی، به کارگیری افراد متخصص در مراکز آموزشی-درمانی، تجدید نظر و گنجاندن طب مبتنی بر شواهد که اساس کار آن در به کارگیری صحیح فن آوری اطلاعات از جمله اینترنت و پایگاه های اطلاعاتی در درمان بیماران می باشد، می توان امیدوار بود که دستیاران تخصص بالینی بیش از پیش به استفاده از فن آوری اطلاعات در کار حرفه ای خود رغبت نشان دهند.

قرابت میان فضای مجازی و ذهن انسان، به این فن آوری، جذابیتی بی همتا و گاه مقاومت ناپذیر داده است. این جذابیت در کنار مزایای بی شمار فن آوری های اطلاعاتی باعث شده است که کاربران در سراسر دنیا رویکردی گسترده به آن داشته باشند. در مقاله حاضر که به روش متن پژوهی انجام شده است، تلاش شد تاثیرات نامطلوب شبکه اینترنت و بازی های رایانه ای بر ابعاد مختلف روان، اخلاق و اجتماع مرور و بررسی شود تا ضرورت آگاهی رسانی، آموزش و اتخاذ اقدامات پیشگیرانه و همچنین سیاست گذاری های تربیتی و قانونی بیش از پیش آشکار گردد. گرچه استفاده از شبکه اینترنت و بازی های رایانه ای می تواند تاثیرات سازنده ای برای سلامت روان، روابط اجتماعی، مهارت های شناختی و یادگیری داشته باشد، اما شمار تاثیرات روان شناختی، اخلاقی و اجتماعی بسیار زیاد است و می تواند تاثیرات سازنده را تحت الشعاع قرار دهد. در میان پیامدهای استفاده ناآگاهانه از بازی های رایانه ای و شبکه اینترنت می توان به اعتیاد و وابستگی بیمارگونه، سوء استفاده جنسی، گسیختگی روابط خانوادگی و اجتماعی، مسوولیت گریزی، خشونت و پرخاشگری، افسردگی، کناره گیری و درونگرایی، کاهش عزت نفس، افت تحصیلی و شغلی، اضطراب، اختلالات فکری و عاطفی اشاره کرد. شمار فراوان تاثیرات نامطلوب روانی، اخلاقی و اجتماع اینترنت و بازی های رایانه ای و همچنین شمار فراوان پژوهش هایی که به بررسی این تاثیرات پرداخته اند، نشان از فراگیر بودن مخاطرات در سراسر جهان و در عین حال، افزایش روزافزون آگاهی، حساسیت و توجهات به اهمیت موضوع دارد. با توجه به وابستگی شدید فن آوری ها و تاثیرات آن ها به بافتار، لازم است در هر جامعه تحقیقات گسترده ای در این باره انجام شود تا بتوان با توجه به شرایط اجتماعی، فرهنگی، مذهبی خاص آن جامعه به راهکارهایی مناسب و اثربخش دست یافت.

مقدمه: سیستم های اطلاعات سلامت، قابلیت ارتقای کیفیت مراقبت های بهداشتی و درمانی را دارند. سیستم اطلاعات آزمایشگاه از جمله این سیستم ها می باشد. با وجود فواید این سیستم، مطالعات نشان داده اند که طراحی برخی از آن ها باعث ایجاد مشکلاتی در تعامل کاربران با سیستم گردیده است. هدف این مطالعه، ارزیابی کاربردپذیری این سیستم برای شناسایی این مشکلات بود.روش بررسی: مطالعه حاضر از نوع توصیفی- مقطعی بود که با استفاده از روش ارزیابی هیوریستیک (Heuristic) به بررسی سیستم اطلاعات آزمایشگاه مورد استفاده در 60 بیمارستان کشور پرداخت. این مطالعه از مرداد تا آبان ماه 1391 انجام شد. دسترسی به سیستم در بیمارستان آموزشی باهنر کرمان صورت گرفت. در این ارزیابی، مشکلات کاربردپذیری موجود در قسمت های مختلف سیستم اطلاعات آزمایشگاه (پذیرش سرپایی، پذیرش بستری، دریافت نمونه و جواب دهی) شناسایی گردید و مورد بحث و بررسی قرار گرفت. داده ها با یک فرم استاندارد طراحی شده بر اساس روش هیوریستیک گردآوری شد. روایی محتوایی فرم توسط سه نفر متخصص انفورماتیک پزشکی تایید شد. تحلیل داده ها با نرم افزار SPSS نسخه 16 انجام گرفت.یافته ها: در این ارزیابی، 162 مشکل شناسایی گردید. بیشترین تعداد مشکلات مربوط به مولفه انعطاف پذیری و کارایی و کمترین تعداد، مربوط به مولفه کمک به کاربران در تشخیص، شناسایی و اصلاح خطاها بود. بیشترین تعداد مشکل، مربوط به بخش سرپایی سیستم با 51 مورد و کمترین، مربوط به بخش دریافت نمونه آن با 29 مورد بود.نتیجه گیری: طراحی بسیاری از سیستم های اطلاعات سلامت موجود، با وجود استفاده گسترده در سطح کشور، دارای مشکلات کاربردپذیری است که می تواند کیفیت تعامل کاربران با سیستم و در نتیجه پیامد مراقبت را تحت تاثیر قرار دهد. رعایت استانداردها و قواعد موجود در طراحی رابط کاربرهای سیستم های اطلاعاتی مانند هیوریستیک های ذکر شده در این مطالعه می تواند باعث کاهش مشکلات گردد.

نسخه نویسی دارویی یکی از فرایندهای مهم و حیاتی در هر کشور است و بقای هیچ جامعه مدرنی بدون فرایندهای نسخه نویسی دارویی قانونمند ممکن نیست. لزوم استفاده از نوآوری های فنی برای ارایه مراقبت بهداشتی با کیفیت و فشار دولت ها برای حرکت به سمت یک جامعه اطلاعاتی در مراقبت بهداشتی موجب گردیده است که استفاده از فن آوری های جدید و سیستم های الکترونیکی در نسخه نویسی به عنوان راه حل نهایی برای غلبه بر مشکلات مهم و فراوان فرایند نسخه نویسی کاغذی، مانند افزایش سریع هزینه های دارو و خطاهای مهم نسخه نویسی مطرح گردد. از این رو، مقاله حاضر با هدف فراهم نمودن اطلاعات کاربردی در زمینه سیستم نسخه نویسی الکترونیک برای ذی نفعان تهیه شده است. این مقاله نوعی مطالعه مروری-نقلی (Narrative review) بود، که از طریق جستجوی کلمات کلیدی مرتبط با نسخه نویسی الکترونیک در موتورهای جستجوی Yahoo و Google، پایگاه ها و بانک های اطلاعاتی PubMed، ISI Web of Science، Scopus،EMBASE  و کتابخانه ملی دیجیتال پزشکی ایران با اعمال معیار ورودی زبان انگلیسی و بدون محدودیت زمان انجام شد و مقالات و راهنماهای مرتبط با مشکلات نسخه نویسی کاغذی، مفهوم، ویژگی ها، سطوح، مزایا، ذی نفعان و استانداردهای سیستم نسخه نویسی الکترونیک انتخاب و مورد بررسی قرار گرفت. سیستم های نسخه نویسی الکترونیک فرصتی را برای بهبود فرایند نسخه نویسی، کاهش عوارض ناخواسته دارویی و صرفه جویی هزینه های مراقبت بهداشتی فراهم می کند. تقویت و حمایت سیستم نسخه نویسی الکترونیک ایمن و سریع، نیاز به همکاری کلیه ذی نفعان این سیستم دارد، تا دستیابی به بالاترین سطح تکاملی سیستم نسخه نویسی الکترونیک و ادغام با پرونده الکترونیک سلامت به یک واقعیت تبدیل گردد. بنابراین لازم است، زیرساخت لازم برای پیاده سازی سیستم نسخه نویسی الکترونیک یکپارچه ملی و ایمن در کشورهای فاقد این سیستم فراهم شود و سیاستگذاران نیز از استراتژی ها و مشوق های مناسبی برای غلبه بر موانع پیاده سازی و به کارگیری این سیستم استفاده نمایند.

مقدمه: «استاندارد قابلیت های سواد اطلاعاتی برای آموزش عالی» بر تعیین و تشخیص ماهیت و گستره اطلاعات مورد نیاز، دسترسی به اطلاعات، ارزیابی اطلاعات، استفاده موثر از اطلاعات و درک مسایل اقتصادی و حقوقی-اجتماعی مربوط به استفاده از اطلاعات تاکید دارد. در این پژوهش، از این استانداردها به عنوان مبنایی برای سنجش سواد اطلاعاتی دانشجویان پزشکی دانشگاه علوم پزشکی اصفهان استفاده شد.روش بررسی: این پژوهش از نوع پیمایشی بود. تعداد 150 نفر از دانشجویان پزشکی دانشگاه علوم پزشکی اصفهان با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای به عنوان نمونه انتخاب شدند. داده ها با استفاده از پرسش نامه سنجش سواد اطلاعاتی بر مبنای «استاندارد قابلیت های سواد اطلاعاتی برای آموزش عالی» برگرفته از پایان نامه دکترا، گردآوری شد. روایی (روایی سازه) و پایایی پرسش نامه (Cronbach's alpha) برابر با 0.98 تعیین گردید. برای تجزیه و تحلیل داده ها از نرم افزارSPSS ، آزمون t و ANOVA استفاده شد.یافته ها: میانگین نمره رعایت استانداردها در تمامی موارد به طور معنی داری بیشتر از حد متوسط (50) و کمتر از حد ایده آل (100) بود (0.001>P). همچنین میانگین رعایت استاندارد در تمامی موارد در دختران و پسران دانشجو با هم یکسان بود (0.05<P). همچنین بین سال های مختلف تحصیلی در استانداردهای 1 و 5 اختلاف معنی داری وجود داشت و در کل استانداردها نیز این اختلاف معنی دار بود. در استانداردهای 2، 3 و 4 بین سال های مختلف تحصیلی، اختلاف معنی داری مشاهده نشد (0.05<P).نتیجه گیری: میانگین نمرات سواد اطلاعاتی دانشجویان به طور معنی داری بالاتر از حد متوسط بود که از دلایل آن می توان به شیوه خود اظهاری مورد استفاده در تکمیل پرسش نامه ها اشاره کرد. از طرفی یافته ها نشان داد که میانگین نمرات دانشجویان در کل استانداردها به طور معنی داری از حد ایده آل پایین تر است، که توجه به آموزش مهارت های سواد اطلاعاتی و ارتباط دانشجو و هیات علمی را ضروری می سازد.

مقدمه: دارو، حلقه جداناپذیر از زنجیره درمان است و نقص فرایند درمان به دلیل هزینه بالای دارو یا عدم دسترسی مناسب به دارو، مطمئنا هزینه های بیشتری را در فرایند درمان به دنبال دارد. هدف این مطالعه، تعیین میزان تاثیر درآمد خانوار، دسترسی جغرافیایی، پرداخت مستقیم بیمار، ویزیت پزشکان و میزان بستری بیمه شدگان، بر میزان بهره مندی از داروهای تحت پوشش بیمه در داروخانه های طرف قرارداد سازمان تامین اجتماعی بود.روش بررسی: این پژوهش به صورت تحلیلی انجام شد. برای سنجش تاثیر مولفه های مذکور بر میزان بهره مندی از دارو، از بانک های اطلاعاتی سازمان تامین اجتماعی در هر استان طی سال های 88-1377 استفاده شد. جامعه پژوهش، 24 میلیون نفر از افراد تحت پوشش این سازمان بودند که طی این سال ها برای دریافت دارو به بخش درمان مستقیم و غیر مستقیم سازمان مراجعه نموده بودند. برای تخمین مدل از رگرسیون دو طرف لگاریتمی با لحاظ اثرات ثابت و از نرم افزار Eviews نسخه 7 استفاده شد.یافته ها: یافته های تخمینی حاصل از مدل نشان داد که بار مراجعه به پزشکان متخصص (b=0.37)، میزان موارد بستری در درمان غیر مستقیم (b=0.17)، دسترسی جغرافیایی به داروخانه (b=0.17)، بار مراجعه به پزشکان عمومی (b=0.16) و پرداخت از جیب بیماران (b=-0.12) به ترتیب بیشترین تاثیر بر بهره مندی از داروهای تحت پوشش را داشته اند. همچنین هزینه خانوار ( P=0.924و b=-0.005)، میزان بستری ( P=0.076و b=0.033) و ویزیت پزشکان در درمان مستقیم ( P=0.577و b=0.026)، تاثیر معنی دار بر بهره مندی از دارو در داروخانه طرف قرارداد نداشته است.نتیجه گیری: اهمیت تامین دارو برای بیمه شدگان به قدری بالا است که افزایش هزینه های دارویی بیمه شدگان نمی تواند مانع از مصرف آنان شود. بنابراین این موضوع می تواند زمینه هزینه های کمرشکن را برای برخی از خانواده ها مهیا سازد. همچنین سیاستگذاران درمان سازمان تامین اجتماعی باید در توزیع عادلانه منابع درمان در استان های مختلف کشور تامل بیشتری داشته باشند تا پیامد آن، بهره مندی عادلانه تر از خدمات درمانی باشد.

مقدمه: منبع اصلی درآمد بیمارستان ها، ارائه و فروش خدمات به بیمه شدگان سازمان های بیمه گر می باشد. بنابراین کنترل این منابع به منظور استفاده صحیح و کارآمد و جلوگیری از هدر رفتن آن ها می تواند به ارتقا کیفیت خدمات و تسهیلات به بیمه شدگان و سایر افراد جامعه کمک کند. از این رو، هدف این پژوهش شناسایی میزان کسورات اعمال شده سازمان های بیمه گر خدمات درمانی و تامین اجتماعی نسبت به هزینه های ارسالی بیمارستان های آموزشی دانشگاه بود.روش بررسی: مطالعه حاضر، توصیفی - مقطعی و از نوع پژوهش های کاربردی و مستندات پژوهش شامل تمام صورت حساب های ارسالی بیمارستان های آموزشی خرم آباد به سازمان های بیمه خدمات درمانی و تامین اجتماعی در سال 1389 بود. ابزار جمع آوری داده ها چک لیست بود و داده ها با استفاده از نرم افزار SPSS و آمار توصیفی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.یافته ها: میانگین کسورات بستری و سرپایی، نسبت به صورت حساب های ارسالی به سازمان بیمه خدمات درمانی 4.22 درصد بود. بیشترین و کمترین میزان کسورات، به ترتیب مربوط به بیمارستان شهدای عشایر با 5.46 درصد و بیمارستان اعصاب و روان با 0.18 درصد بود. همچنین هزینه بیهوشی بیشترین درصد کسورات (18.46 درصد) را داشت. میانگین کسورات بستری و سرپایی نسبت به صورت حساب های ارسالی به بیمه تامین اجتماعی 4.6 درصد بود. بیمارستان شهدای عشایر با 6.24 درصد بیشترین و بیمارستان اعصاب و روان با 0.19 درصد کمترین میزان کسورات برخوردار بودند.نتیجه گیری: اگرچه درصد کمی از صورت حساب های ارسالی، مشمول کسورات شده بودند، اما همین مقدار کم کسورات نیز بار مالی قابل توجهی را به بیمارستان ها تحمیل کرده بود. مستند سازی ناقص پرونده، عدم آشنایی با سیستم اطلاعات بیمارستان، ثبت ناقص و اشتباه وارد کردن کد بیمه، زیاده خواهی، محاسبات اشتباه، عدم آموزش کافی و عوامل دیگر از علل مهم کسورات بودند. با توجه به نتایج به دست آمده، توصیه می شود که دانشگاه جهت کم کردن میزان کسورات، سیاستی مناسب اتخاذ کند.

مقدمه: امروزه توزیع گسترده سیستم های اطلاعات بیمارستانی در موسسات مراقبت بهداشتی-درمانی نیازمند ارزیابی حرفه ای است تا سودمندی عملی این کاربردها را ارزیابی کند. پرسنل پرستاری، به دلیل این که بزرگترین گروه پرسنلی در بیمارستان هستند، نقش مهمی در اتخاذ و ارزیابی سیستم های اطلاعات بیمارستان بازی می کنند. هدف این پژوهش، ارزیابی سیستم های اطلاعات بیمارستانی از دیدگاه پرستاران در بیمارستان های آموزشی-درمانی تبریز بود.روش بررسی: این مطالعه از نوع تحلیلی-مقطعی بود. جامعه پژوهش شامل 1133 پرستار مراکز آموزشی-درمانی تبریز بود که از سیستم اطلاعات بیمارستانی استفاده می کردند. این پژوهش در عرض 6 ماه صورت گرفت. ابزار جمع آوری داده ها، پرسش نامه استاندارد ارزیابی سیستم های اطلاعات بیمارستانی ایزو 9241.10 بود، که دارای 75 سوال اختصاصی شامل 7 معیار (مناسب برای انجام وظایف، خود توصیف کنندگی، قابل کنترل بودن، سازگاری با انتظارات کاربران، تحمل خطا، مناسب برای سفارشی سازی، مناسب برای یادگیری) بود که روایی آن توسط متخصصان تایید شد و پایایی آن با آزمونCronbach's alpha ،81  درصد به دست آمد. پرسش نامه با استفاده از روش نمونه گیری طبقه ای توسط 354 نفر از پرستاران تکمیل گردید و یافته ها به کمک آمار توصیفی و تحلیلی با استفاده از نرم افزار SPSS نسخه 16 تحلیل شد.یافته ها: بیشترین میزان رضایت پرستاران از سیستم های اطلاعات بیمارستانی طبق مقیاس لیکرت (5-1) به ترتیب مربوط به معیار سازگاری با انتظارات کاربران 2.96، مناسب بودن برای انجام وظیفه 2.93، مناسب بودن برای آموزش 2.93، تحمل خطا 2.83، خود توصیف کنندگی 2.77، قابل کنترل بودن 2.72 و مناسب بودن برای سفارشی سازی با 2.56 امتیاز بود. بیشترین میزان رضایت پرستاران از شرکت نرم افزاری رایاوران با میانگین 2.95 بود.نتیجه گیری: میانگین میزان رضایت کاربران از معیارهای هفت گانه ایزو در ارزیابی سیستم های اطلاعات بیمارستانی در حد مطلوب قرار گرفت و برای رسیدن به درجه کاملا مطلوب بایستی به انتظارات کاربران توجه خاصی مبذول نمود.

مقدمه: مردم اشتیاق زیادی برای به دست آوردن اطلاعات پزشکی دارند. موتورهای جستجوی عمومی، اغلب نمی توانند به خوبی از عهده این کار برآیند. یکی از راه های بازیابی اطلاعات در زمینه موضوعی پزشکی، استفاده از موتورهایی است که به صورت اختصاصی برای اطلاعات پزشکی طراحی شده اند. پژوهش حاضر با هدف مقایسه میزان کارایی موتورهای کاوش تخصصی پزشکی در بازیابی مدارک مربوط به بیماری های زنان و مامایی انجام شد.روش بررسی: این مطالعه از نوع تطبیقی بود که برای انجام پژوهش، 5 کلید واژه مربوط به بیماری های زنان و مامایی با مشورت پزشکان متخصص زنان انتخاب گردید و کلید واژه های متخصصان در سر عنوان موضوعی پزشکی(Medical subject headings) MeSH  از زبان طبیعی به زبان کنترل شده در آمدند. کلید واژه ها در 5 موتور کاوش تخصصی پزشکی با نام های: (MedHunt) HONsearch، Omni، PogoFrog، Search Medica،Trip Database  که جامعه آماری این پژوهش را تشکیل دادند، مورد جستجو قرار گرفت. ابزار گرد آوری داده در این پژوهش، سیاهه وارسی (چک لیست) بود. 10 نتیجه اول در هر موتور بازیابی و با سیاهه وارسی که شامل 47 مولفه بود، بررسی شد. روایی سیاهه بر اساس مشاهدات متخصصان و استادان کتابداری و اطلاع رسانی و استفاده از مطالعات و متون مرتبط مورد تایید قرار گرفت. بررسی های آماری و انجام محاسبات با استفاده از نرم افزار SPSS نسخه 13 انجام شد. آزمون X2 جهت مقایسه به کار گرفته شد.یافته ها: از کل 250 مدرک بازیابی شده در روز آمدی،Search Medica (94 درصد)، در مرتبه نخست و  Pogofrog(78 درصد) در مرتبه دوم قرار گرفت. از نظر دقت،  Search Medica(94 درصد) در رتبه اول و Pogofrog (92 درصد) در رتبه دوم قرار گرفت. از نظر بازیافت، بین موتورهای پزشکی تفاوت معنی داری مشاهده نشد. در ارتباط با اعتبار منابع بازیابی، بالاترین نتایج معتبر مربوط به Pogofrog (66 درصد) و Search Medica (44 درصد) در مرتبه دوم قرار گرفت. از نظر امکانات و قابلیت های جستجو،Medhunt  با امتیاز 25 بالاترین امتیاز کسب شده را داشت.نتیجه گیری: در مجموع به طور میانگین بیشتر از نیمی (75 درصد) از نتایج بازیابی شده، از موتورهای کاوش پزشکی در این پژوهش در حوزه مورد بررسی مرتبط هستند. به کاربران توصیه می شود که برای جستجوی اطلاعات در رابطه با بیماری های زنان و مامایی برای این که به نتایج تخصصی تری دست پیدا کنند به موتور Search Medica که دارای توانایی بیشتری در یافتن مدارک مرتبط تر و دقیق تر و پوشش موضوعی وسیع تر می باشد مراجعه نمایند.