آفاق امنیت
سال:1391 | دوره:5 | شماره:15 |تعداد مقالات:7

چکیده فارسی:گذر از بی ثباتی و رسیدن به نقطه ای امن آرزوی دیرینه تمام جوامع بشری است. با کمی تحقیق و شناخت ابعاد انسانی که دارای خواسته ها و نیازهای بی انتهاست، اما از یک سو، با منابع محدود واقعی برای ارضای آن نیازها و از سوی دیگر، با تقابل و تعارض بین خواسته های هم نوعان رو به روست، تحقق این جامعه امن بسیار آرمانی محال به نظر می رسد. با این حال، تلاش مجدانه برای رسیدن به این آرمان از ویژگی های این انسان پیچیده است. این موضوع بین مدیران عالی جامعه که به نوعی بسترساز حرکت انسانی در سایه امنیت اند، اهمیتی صدچندان خواهد داشت. کاستن از تعارضات با مدیریت صحیح داشته ها و خواسته های بین آحاد جامعه و عدالت در ارائه منابع هر چند محدود بین آنها راهی برای توسعه امنیت پایدار است. وجود سازمان ها و نهادهای متعددی که متولی توسعه امنیت پایدار در جامعه اند نشان دهنده اهمیت موضوع است. نکته اساسی دیگر توجه به ابعاد فرهنگی مدیریت و مهندسی صحیح نظام امنیتی کشور است. نگارندگان در این نوشتار با محور قرار دادن مدیریت بر تعارض در سایه مهندسی فرهنگی درصدد رسیدن به مدلی از امنیت پایدارند.   چکیده عربی: إن العبور من عدم الإستقرار و الوصول إلی نقطة أمن هو أمل قدیم لکل المجتمعات الإنسانیة و هکذا تحول یمکن دن یبدو مستحیلا بالنظر إلی المطالبات و الطموحات اللامتناهیة للإنسان و ضئآلة المصادر المحددة لرفع الحاجات و التناقض بین المطالبات و الطموحات الإنسانیة. إلا أن السعی الحثیث للوصول إلیه من قبل المجتمعات الإنسانیة هو من السمات الأخری لهذا الإنسان المعقد الذی لایتوقف عن العمل للوصول إلی آماله مهما بدا مستحیلا. و یتمتع هذا الموضوع بأهمیة أکثر عند المدراء العالیین فی المجتمع الذی یتمثل سیاقا للحرکة الإنسانیة فی ظل الأمن. إن الحد من التعارضات مع الإدارة الصحیحة للمکتسبات و المطالبات بین أفراد المجتمع و تحقیق العدالة فی توزیع الموارد مهما کانت قلیلة هو طریق لتنمیة الأمن المنشود. إن وجود المنظمات و المؤسسات العدیدة التی هی مسئولة عن هذا الأمر أی تنمیة الأمن المنشود فی المجتمع یشیر إلی أهمیة الموضوع. و النقطة الساسیة فی هذا الأمر هی الإهتمام إلی الجوانب الثقافیة للإدارة و الهندسة الصحیحة للنظام الأمنی فی البلد و یرید الکاتبان الوصول إلی نموذج من الأمن المنشود بالإستناد إلی الدور المحوری لإدارة التناقض فی ظل الهندسة الثقافیة.

چکیده فارسی:موقعیت ریاضی و ژئوپولیتیک منحصر به فرد ایران اسلامی در ادوار مختلف در معرض تحولات عمیق گفتمانی و جدی قرار داشته است. در این تحولات گفتمانی و جدی جا به جایی قدرت، ماهیت فرهنگی و بافت سرزمینی و انسانی این واحد سیاسی به شدت در معرض تحولات سیاسی، نظامی و امنیتی قرار گرفته است، به حدی که حافظه تاریخی آن را از منظر اقوام مختلف به ویژه اقوامی که در معرض جدی این تحولات قرار داشتند، همواره در حالت انتظار قرار داده است.در این فضای گفتمانی و شرایط سیاسی امنیتی، ایران پساانقلاب اسلامی و جمهوری اسلامی نوپا وارد موقعیت آشوب و شورشگری در کردستان شد. اعزام نیروهای داوطلب سپاه پاسداران انقلاب اسلامی به فرمان روح بخش حضرت امام خمینی (رض) پس از غائله پاوه به کردستان انجام شد و اقدامات موثر در مدیریت ناامنی به سبک و سیاق مکتب نرم افزاری شهید محمد بروجردی با تاسی به مکتب انسان شناسی اهل البیت (ع) و مناسبات قدرت سیاست و امنیت مردم نهاد در دستور کار قرار گرفت. شهید محمد بروجردی از جمله فرماندهان روندگرا بود و سعی وافری داشت که از شبکه دانشی و هیجانی ناشی از تحولات خصلت نظامی گری روتین را از نظام سخت افزاری به نظام معرفتی معنا بنیان رهنمون سازد. او مفهوم جدید معناسالاری را جایگزین قدرت سالاری روتین کرد و از قبل این لوگوتراپی در مفهوم جدید قدرت سالاری مردم نهاد فازی نو در حوزه امنیت ژوهی در عرصه مدیریت مناطق بحرانی به میان آورد. این مقاله درصدد است ابعاد این مدعا را مطرح کند و از طرفی جایگاه روش و مکتب و فلسفه نظامی گری شهید محمد بروجردی را تا حدودی پس از گذشت سال ها غبار و مظلومیت آشکار سازد.   چکیده عربی:إن قد تعرضت المکانة الریاضیة و الجیوسیاسیة للإیران الإسلامیة فی المراحل المختلفة إلی تطورات معمقة خطابیة و قد تعرضت قوتها و ماهیتها الثقافیة و طبیعتها الأرضیة و الإنسانیة فی مسیر هذه التطورات الخطابیة إلی تغییرات سیاسیة و عسکریة و أمنیة شدیدة حیث أن ذاکرتها التاریخیة قد أبقیت دوما فی حالة الإنتظار و فی هذا البین کان الشعب الکردی فی غربی البلاد علی إستعداد دائم لظهور انتظاره الخفی و العلنی التاریخی بالنظر إلی الحرمان المتبقی من الأنظمة السابقة خاصة النظام البهلوی و الذاکرة التاریخیة و الإلتجاء إلی الفکرة الأقلیة البرمجیة.و یطرح هذا المقال جوانب هذا الأمر من جهة و من جهة أخری یبین المنهجیة و المدرسة و الفلسفة العسکریة لشهید محمد بروجردی بعد أن مضت سنوات فی الإبهام و المظلومیة.

چکیده فارسی:امنیت برای تمام نظام های سیاسی و همه شهروندان، صرف نظر از میزان توسعه اقتصادی - اجتماعی و نوع ایدئولوژی، در اولویت قرار دارد و امنیت پایدار برایند مجموع های از تعاملات و نیز تعاون و سازگاری بین اجزای مختلف نظام اجتماعی است. امنیت به عنوان یک آرمان و واقعیت، از اساسی ترین حقوق مردم به حساب می آید. امروز با توجه به تحولات بنیادین در عرصه ارتباطات و فناوری اطلاعات، مفهوم پایداری امنیت دائما در حال تغییر و تحول است.اگر چه فناوری ارتباطی فرصت هایی فراوان برای جامعه بشری ایجاد کرده است، اما سلطه بی چون و چرای معدودی از کشورهای غربی، به ویژه آمریکا، با هدف همگن سازی فرهنگ ها و هویت ها و راهبرد انحصار و کنترل رسانه ای از سوی غرب، موجب بروز اشکالی جدید از تهدیدها برای کشورهای در حال توسعه از جمله کشور ما شده است.مقاله حاضر به روش توصیفی و تحلیلی سیاست ها و راهبردهای غرب را در حوزه رسانه ای در مقابل جمهوری اسلامی بیان می کند. همه این راهبردها و سیاست ها برای به هم زدن امنیت پایدار در نظام اسلامی است. بنابراین، ایجاد سازوکار مناسب، هوشمند و دائم برای رصد و مقابله با این تهدیدها در نهادهای مسوول امنیتی به خصوص شورای عالی امنیت ملی کشور کاملا ضروری است.   چکیده عربی:یتمتع الأمن بالمکانة الأولی عند کل الأنظمة السیاسیة و المواطنین بقطع النظر عن مدی التنمیةالإقتصادیة و الإجتماعیة و نوعیة الإیدئولوجیا. و الأمن المنشود هو نتاج مجموعة من التفاعلات و التعاون و التکییف بین الأجزاء المختلفة للنظام الإجتماعی و یعد الأمن کهدف و واقع من أبسط حقوق الشعب. و الیوم یتغیر و یتحول مفهوم دیمومة الأمن بالنظر إلی التطورات المبدئیة علی صعید الإتصالات و تکنولوجیا المعلومات مع الإتجاه الرقمی.و یرید المقال الحاضر بإستخدام المنهجیة الوصفیة و التحلیلیة بیان السیاسات و الإستراتیجیات الغربیة علی الصعید الإعلامی فی مواجهتها ضد الجمهوریة الإسلامیة الإیرانیة.

چکیده فارسی:هدف نهایی مقاله توصیفی - تحلیلی حاضر که با روش کتابخانه ای تهیه شده، کندوکاو نظری درباره راهبردهای اجتماعی و فرهنگی امنیت پایدار است. سوال اصلی این است که مهمترین راهبرد اجتماعی و فرهنگی امنیت پایدار چیست؟ امنیت پایدار که امروز به مفهومی میان رشته ای تبدیل شده است، بدون راهبردهای اجتماعی و فرهنگی به دست نمی آید. در این مقاله منظور از امنیت پایدار، امنیت اجتماعی شده فرهنگ محور است. بر اساس یافته های بررسی حاضر، دو راهبرد کلیدی برای جامعه فعلی ایران پیشنهاد می شود: یکی، مردم محوری و دیگری، ظرفیت سازی.   چکیده عربی:إن الهدف النهایی لهذا المقال الوصفی - التحلیلی الذی قد تدون بالمنهجیة المکتبیة هو التحلیل النظری حول الإستراتیجیات الإجتماعیة و الثقافیة للأمن المنشود و سئواله الأساسی هو ما هو أهم الإستراتیجیة الإجتماعیة و الثقافیة للأمن المنشود؟ لا یکتسب الأمن المنشود الذی قد تحول الیوم مفهوم بین فرعی بدون الإستراتیجیات الإجتماعیة و الثقافیة. و فی هذا المقال هدفنا من الأمن المنشود هو الأمن الذی صار إجتماعیا و ثقافیا و بناءا علی نتائج البحوث الحالیة نقترح إستراتجیین أساسیین للمجتمع الحالی الإیرانی وهما الإستراتیجیة الشعبویة و الإستراتیجیة الظرفیة.

چکیده فارسی:سند چشم انداز بیست ساله جمهوری اسلامی ایران مهمترین و عالی ترین سند بالادستی و به منزله راهنما و سندی فرابخش برای تامین امنیت پایدار در کشور، تهیه برنامه های پنج ساله کشور و بودجه سالیانه دولت است. این سند تعیین کننده محورهای پیشرفت ایران و راهبرد امنیتی و سیاست خارجی کشور برای رسیدن به جایگاه اول منطقه ای در سال 1404 است. یکی از پیش شرط های تحقق چنین هدفی در اوضاع آشفته نظام بین المللی و نیز تحولات کشورهای خاورمیانه بر اثر بیداری اسلامی، نیل به وضعیت امنیت پایدار در جمهوری اسلامی ایران است. داشتن جامعه ای امن، باثبات، توسعه یافته و الهام بخش در افق 1404 از اهداف سند چشم انداز بیست ساله است. بدون تامین امنیت پایدار در برابر تهدیدهای متصور، امکان نیل به اهداف سند چشم انداز تقریبا غیر ممکن است. افزایش تهدیدهای بین المللی آمریکا و اسرائیل علیه ایران از ضرورت های تلاش برای رسیدن به امنیت پایدار در کشور است. ایفای نقش جایگاه اول منطقه ای بر اساس برنامه سند چشم انداز صرفا در شرایطی امکان پذیر است که ایران اقدامات لازم را برای ایجاد تعادل، ثبات و همکاری های منطقه ای و بین المللی انجام دهد و امنیت پایدار را در کشور برقرار کند.در این مقاله ضمن بررسی و ارزیابی چیستی و مفهوم امنیت در سند چشم انداز 1404، موضوع امنیت پایدار ایران بر اساس الگوی سند چشم انداز بررسی می شود. در این نوشتار، چشم انداز ایران به عنوان جامعه ای امن در سال 1404، مورد بررسی قرار می گیرد. نتایج حاصل از این پژوهش نشان می دهد که تعامل موثر و سازنده با ملت ها و دولت های جهان و نیز پیشرفت و توسعه اقتصادی مستمر پیش نیاز نیل به «امنیت پایدار» در افق 1404 است.   چکیده عربی:تعد وثیقة المدی العشرینیة للجمهوریة الإسلامیة الإیرانیة أهم و أعلی وثیقة فوقیة تعتبر کدلیل و وثیقة عامة لتوفیر الأمن المنشود فی البلاد و تهیئة الخطة الخمسیة للبلاد و المیزانیة السنویة للحکومة. و تعد هذه الوثیقة کعامل محدد لمحاور تطور البلاد و الإستراتیجیة الأمنیة و السیاسة الخارجیة لإیران لأجل الوصول إلی المکانة الأولی فی المنطقة حتی عام 1404. و یعتبر الوصول إلی وضع الأمن المنشود فی الجمهوریة الإسلامیة الإیرانیة واحد من الشروط المسبقة لتحقیق هدف کهذا فی الأوضاع المتوترة علی صعید النظام الدولی و التطورات الحالیة فی الدول الشرق الأوسطیة علی أثر موجة الصحوة الإسلامیة. و نرید فی هذا المقال دراسة و تقییم ماهیة الأمن و مفهومه فی وثیقة مدی 1404 و نبحث حول مسألة الأمن المنشود لإیران بناءا علی نموذج الوثیقة. و نظرا إلی ماهیة الموضوع و المکونات المنظورة، منهجیة هذا المقال هی المنهجیة الوصفیة - التحلیلیة.

چکیده فارسی:نوشتار حاضر متاثر از نقش امنیت در عرصه های مختلف سیاسی، نظامی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی، پیچیدگی شرایط، فراوانی متغیرها، تنوع تهدیدها، وجود چالش های فرامنطقه ای، منطقه ای و داخلی و تعدد بازیگران بین المللی و منطقه ای است. با توجه به ناکارامدی راهبردهای امنیتی مکاتب موجود، نویسنده درصدد است ابعاد امنیت را بر مبنای راهبرد امنیتی و با الگوی علمی رایج در مکاتب امنیتی بررسی کند. این نوشتار که نتیجه طرحی پژوهشی است، به لحاظ هدف، تحقیقی - کاربردی، به لحاظ سطح تحلیل برخوردار از ماهیتی توصیفی - تحلیلی و از نظر رویکرد و طبقه بندی روش، متکی به روش کتابخانه ای است. داده های مورد نیاز از راه مطالعات کتابخانه ای به روش فیش برداری گردآوری شده است. در فرایند تحقیق به دو سوال اصلی پاسخ داده می شود: راهبرد امنیت پایدار در نظام سیاسی اسلام از منظر نهج البلاغه چیست؟ مبانی، چارچوب و اصول امنیت در نظام سیاسی اسلام از منظر نهج البلاغه چیست؟ بر این اساس شاخص هایی چون ارزش ها و آرمان های بنیادین امنیت، مرجع امنیتی و نظریه های امنیتی (امنیت برای چه کسی یا چه چیزی، امنیت در مقابل چه کسی یا چه چیزی، امنیت در چه بستر یا جهتی، امنیت در چه سطح یا میزانی) ملاک و معیار محقق برای جمع آوری اطلاعات به منظور ارائه پاسخی منطقی و مستدل به سوال های تحقیق است. ابعاد امنیت از منظر نهج البلاغه ظرفیتی پنج گانه برای نظام سیاسی اسلام مهیا می کند که در مبحث نتیجه گیری به آن اشاره شده است.   چکیده عربی:یتأثر هذا المقال تحت عنوان «الأمن المنشود فی النظام السیاسی الإسلامی من منظور نهج البلاغة» من دور الجوانب الأمنیة فی الأصعدة السیاسیة و العسکریة و الإقتصادیة و الثقافیة و ... المختلفةو الظروف المعقدة و المتغیرات الکثیرة و التهدیدات المنوعة و وجود الأزمات الدولیة و الإقلیمیة و المحلیة و اللاعبون الدولیون و الإقلیمیون العدیدة. یرید هذا المقال دراسة الجوانب الأمنیة علی أساس الإستراتیجیة الأمنیة و بناءا علی النموذج العلمی السائد فی المدارس الأمنیة و مع الإستناد إلی الدراسات الإکتشافیة فی هذا النص الفرید بالنظر إلی عدم فعالیة الإستراتیجیات الأمنیة للمدارس الراهنة. و فی هذا السیاق نرید أن نجیب علی سئوالین أساسیین هما: ما هی الإستراتیجیة الأمنیة المستدیمة فی النظام السیاسی الإسلامی من منظور نهج البلاغة و ما هی الأسس و الأطر و المبادیء الأمنیة فی النظام السیاسی الإسلامی من منظور نهج البلاغة.