گیاهان دارویی
سال:1389 | دوره:9 | شماره:36 |تعداد مقالات:31

شیوع چاقی و اضافه وزن به طور هشداردهنده در حال افزایش است. چاقی و اضافه وزن از مهمترین عوامل خطر قابل اجتناب هستند که موجب بیماری و مرگ می شوند. داروهای صناعی کاهنده وزن که مورد تایید قرار گرفته اند، اثربخشی کم و عوارض نامطلوب قابل توجهی دارند. روش های متعددی به عنوان جایگزین داروهای صناعی برای ایجاد کاهش وزن به کار می روند. یکی از این روش ها، استفاده از داروهای گیاهی است. در اینجا، اثرات گیاهان دارویی و مواد موثره گیاهی شامل کافئین، افدرین، Garcinia cambogia، gordonii Hoodia، چای (سبز، سیاه و اولانگ)، بهار نارنج، کاپسایسین، الیاف گیاهی مانند صمغ گوآر، گلوکومانان و اسفرزه، Cissus quadrangularis، Irvingia gabonensis، لوبیا، چیتوسان، شنبلیله و یوهیمبین در کارآزمایی های بالینی مربوط به کاهش وزن مرور می شوند. اکثر این گیاهان دارویی در پژوهش های بالینی بسیار محدودی مورد مطالعه قرار گرفته اند و هیچ یک از آنها تا حدی که بتوان آن را به طور قطعی جهت کاهش وزن توصیه نمود ارزیابی نشده و همچنین خطرات بالقوه آنها نیز مورد مطالعه قرار نگرفته است. بنابراین، انجام پژوهش های بالینی بیشتر برای تعیین میزان اثربخشی و ایمنی گیاهان دارویی و مواد موثره گیاهی که ممکن است خاصیت کاهش وزن داشته باشند، ضروری به نظر می رسد.

مقدمه: بیماری پارکینسون، تحلیل نورون های دوپامینی در ساختمان متراکم جسم سیاه و دیگر نواحی ساقه مغز است. استرس اکسیداتیو نقش اصلی را در مرگ نرون ها در این بیماری بازی می کند. مهارکنندگان  ACE(آنزیم مبدل آنژیوتانسین) نقش ثابت شده ای در جلوگیری از استرس اکسیداتیو دارند. زرشک یک مهارکننده ACE شناخته شده است.هدف: هدف این تحقیق بررسی عصاره آبی زرشک در درمان بیماری پارکینسون است.روش بررسی: 32 موش صحرایی به 4 گروه شاهد، تخریب با نوروتوکسین 6- هیدروکسی دوپامین، درمان با عصاره آبی زرشک و کاپتوپریل تقسیم شدند. در گروه تخریب 5 میکرولیتر از نوروتوکسین محلول در سالین نرمال به داخل جسم سیاه نیمکره چپ تزریق شد و به گروه شاهد به همان حجم، محلول سالین نرمال تزریق شد. گروه درمان علاوه بر نوروتوکسین، عصاره آبی زرشک را به مدت 10 روز (7 روز قبل از تزریق نوروتوکسین و 3 روز بعد از آن) به صورت داخل صفاقی دریافت کردند. گروه کاپتوپریل به جای عصاره، کاپتوپریل را دریافت کردند. تست های رفتاری سفتی عضلانی و چرخش، اکسیداسیون پروتئین ها، پراکسیداسیون لیپیدها و همچنین اندازه گیری فعالیت آنزیمACE  سرمی و مغزی در رابطه با همه گروه ها بررسی شدند.نتایج: تست های رفتاری سفتی عضلانی و چرخش، نشان دادند که میزان چرخش در گروه عصاره آبی زرشک و کاپتوپریل به طور معنی داری کمتر از گروه نوروتوکسین بود (P=0.002) و پراکسیداسیون لیپیدها فقط در گروه کاپتوپریل کاهش یافت (P=0.013). فعالیت آنزیم  ACEتوسط کاپتوپریل وزرشک در سرم کاملا مهار شد. عصاره آبی زرشک باعث مهار آنزیم مغزی نیز شد.نتیجه گیری: عصاره آبی زرشک احتمالا با مهار آنزیم ACE دربافت مغز می تواند باعث کاهش علایم رفتاری بیماری پارکینسون شود.

مقدمه: شانکر و لکه برگی باکتریایی درختان میوه هسته دار به وسیله باکتری های Pseudomonas syringae pv. Syringae و Xanthomonas arboricola pv. pruni ایجاد می شوند. با توجه به اثرات سوء سموم کشاورزی بر اکوسیستم های زیستی استفاده از ترکیبات ضد میکربی بی خطر از جمله اسانس و عصاره های گیاهان دارویی امری ضروری به نظر می رسد.هدف: مطالعه اثر ضد باکتریایی چهارده اسانس و چهار عصاره آبی گیاهی روی باکتری های ذکر شده.روش بررسی: اسانس گیاهان به روش تقطیر با آب استخراج شد. اثر ضد میکروبی اسانس ها به روش نشر از چاهک در 3 تکرار روی باکتری های ذکر شده مورد بررسی و داده ها با نرم افزار SAS تجزیه شد.نتایج: نتایج نشان دادند که بین اسانس ها در بازداری از رشد باکتری ها تفاوت معنی داری وجود دارد. در باکتریXap اسانس نعناع، مریم گلی، زیره، کاکوتی و زنیان به ترتیب با میزان بازدارندگی 6.3، 6.17، 5.77، 5.57 و 4.77 سانتی متر بالاترین میزان بازدارندگی و اسانس گیاهان بومادران، گشنیز، گلپر و عصاره مریم گلی کمترین اثر را نشان دادند. عصاره آبی چریش بیشترین میزان بازدارندگی و عصاره های آبی آنغوزه و آویشن هیچ گونه تاثیری در رشد باکتری نداشتند. در باکتری Pss اسانس آویشن، زنیان، زیره و نعناع با میزان بازداری از رشد 3.27، 2.22، 2.7 و 2 سانتی متر بیشترین اثر و کاکوتی، گشنیز و رزماری دارای اثر متوسط بوده و اسانس مریم گلی و آنغوزه تاثیری در جلوگیری از رشد باکتری نداشتند.نتیجه گیری: با توجه به اثرات بازدارندگی این اسانس ها روی باکتری های عامل شانکر و لکه برگی درختان میوه هسته دار از این ترکیبات می توان در کنار سایر روش های کنترل به منظور کاهش مصرف سموم استفاده نمود.

مقدمه: از عفونت های رایج دستگاه گوارش، آلودگی به باکتری هلیکوباکترپیلوری می باشد که منجر به گاستریت، زخم های گوارشی و در نهایت سرطان معده می شود. داروهای شیمیایی بسیاری در ریشه کنی این باکتری به کار می روند ولی مقاومت به بسیاری از داروها و نیز عود مجدد آلودگی از معضلات درمان است. در این میان نقش داروهای گیاهی بسیار با اهمیت است. شیرین بیان یکی از گیاهانی است که در درمان عفونت های هلیکوباکترپیلوری استفاده می شود. این گیاه در مناطق مختلف ایران رویش دارد. بنابراین بررسی اثر گیاه مناطق مختلف ایران بر روی این باکتری حایز اهمیت می باشد.هدف: هدف این تحقیق تعیین میزان حداقل غلظت مهارکنندگی عصاره ریشه شیرین بیان جمع آوری شده از رویشگاه های مختلف ایران علیه هلیکوباکترپیلوری می باشد تا بهترین رویشگاه گیاه برای بروز اثرات ضد این باکتری معرفی شود.روش بررسی: ریشه های شیرین بیان از 12 منطقه ایران شامل: کرمانشاه، مهاباد، اردبیل، خرم آباد، سرحد فارس، استهبان فارس، قصرالدشت فارس، اکباتان و گنجنامه همدان، نجف آباد اصفهان، سیرجان و کرمان جمع آوری شدند و با استفاده از اتانول 80 درصد عصاره گیری شدند. میزان MIC هر عصاره علیه سه نمونه بالینی باکتری هلیکوباکترپیلوری جدا شده از بیماران در حین اندوسکوپی تعیین شد.نتایج: نتایج نشان دادند که حساسیت باکتری های جدا شده از معده افراد مختلف به عصاره های شیرین بیان متفاوت است. در میان عصاره های موردبررسی، عصاره شیرین بیان رویشگاه اردبیل کمترین  MIC(حداقل125ppm ) را از خود نشان داد و تقریبا تمامی سوش ها به عصاره منطقه مهاباد مقاومت نشان دادند.نتیجه گیری: با توجه به نتایج به دست آمده از تعیین میزان MIC عصاره های شیرین بیان مناطق مختلف ایران می توان گفت مشکل مقاومت به دارو در میان گیاهان دارویی همانند داروهای شیمیایی دیده می شود. به علاوه هنگام استفاده از یک گیاه دارویی در درمان نوع خاصی از بیماری باید به رویشگاه آن توجه نمود تا بهترین اثر درمانی حاصل شود.

مقدمه: گیاهان دارویی به علت سهولت دسترسی، کاهش عوارض جانبی و قیمت مناسب به عنوان جاگزین های شایسته داروهای سنتتیک همواره مورد توجه بوده اند. مواد بیولوژیک با منشاء گیاهی یک شاخه اصلی از فارماکوتراپی مدرن بیماری های قلبی و عروقی را شامل می شود.هدف: هدف از تحقیق حاضر تعیین نقش ضد آریتمی عصاره هیدرو الکلی زعفران در مدل گره دهلیزی - بطنی ایزوله خرگوش نر می باشد.روش بررسی: در این مطالعه از خرگوش های نر نیوزلندی (2-1.5 کیلوگرم) استفاده شد. پروتکل های تحریکی (زمان ریکاوری، زمان ونکباخ، فیبریلاسیون دهلیزی و ناحیه پنهان) برای بررسی خواص الکترو فیزیولوژیک گره استفاده شد (N=25). کلیه پروتکل های تحریکی در حضور و عدم حضور عصاره (54 و 108 میلی گرم در لیتر) تکرار شد. تمام نتایج به صورت میانگین ± خطای استاندارد گزارش شده است.نتایج: بعد از اضافه نمودن عصاره ، روند افزایشی در زمان ونکباخ مشاهده شد به طوری که میزان آن از 141±4.7 در حالت کنترل به 165.9±6.7 میلی ثانیه در غلظت بالای عصاره افزایش معنی داری یافت (P<0.05). اثرات عصاره بر روی خواص گره در طول اجرای پروتکل فیبریلاسیون دهلیزی به صورت افزایش غیرمعنی دار میانگین هیس های متوالی و تعداد حذف گره ای ظاهر شد. این در حالی بود که عصاره زعفران در غلظت بالا سبب افزایش معنی دار ناحیه پنهان از 10±5.5 میلی ثانیه به 23.6±7.4 میلی ثانیه شد (P<0.05).نتیجه گیری: عصاره هیدروالکلی زعفران می تواند سبب افزایش معنی دار ناحیه پنهان در یک مدل وابسته به سرعت شود که روند فوق، سبب افزایش نقش محافظتی زعفران در برابر مدل فیبریلاسیون دهلیزی شبیه سازی شده تصادفی نشد.

مقدمه: آویشن کرمانی با نام علمیJalas Thymus carmanicus  گونه ای معطر و دائمی از خانواده نعناعیان است که در مناطق مختلف ایران پراکنش دارد.هدف: در این مطالعه، خصوصیات گیاه شناسی و بازده و اجزای اسانس اکوتیپ های آویشن کرمانی در رویشگاه های طبیعی ایران مورد ارزیابی قرار گرفت.روش بررسی: اکوتیپ های آویشن کرمانی از کرمان (دو منطقه راین و سیرچ)، یزد، اصفهان و شاهرود جمع آوری شدند. مشخصات جغرافیایی مناطق جمع آوری نمونه ها و صفات گیاه شناسی اکوتیپ ها ثبت شد. استخراج اسانس به روش تقطیر با آب به مدت 3 ساعت انجام شد و شناسایی کمی و کیفی ترکیبات نمونه های اسانس به وسیله دستگاه های گاز کروماتوگراف و گاز کروماتوگراف متصل به طیف سنج جرمی انجام شد.نتایج: بازده اسانس سرشاخه خشک اکوتیپ های کرمان - راین، کرمان - سیرچ، یزد، شاهرود و اصفهان به ترتیب برابر 2.5، 1.9، 2.0، 1.8 و 1.5 درصد بود. در هریک از نمونه های اسانس اکوتیپ های کرمان - راین، کرمان - سیرچ، یزد، شاهرود و اصفهان به ترتیب تعداد 34، 36، 37، 38 و 33 ترکیب شناسایی شد که به ترتیب 98.7، 98.9، 96.9، 92.3 و 98.2 درصد از این اسانس ها را تشکیل می داد. کارواکرول (42-80.7 درصد)، تیمول (4.1-11.8 درصد)، پاراسیمن (2.5-12.8 درصد)، گاماترپینن (3.7-7.3 درصد) و بورنئول (3.1-8.3 درصد) از ترکیب های اصلی اسانس اکوتیپ ها بود و کارواکرول ترکیب عمده در همه اکوتیپ ها بود.نتیجه گیری: آویشن کرمانی به واسطه دارا بودن مقدار قابل توجهی اسانس و ترکیبات فنلی ارزشمند تیمول و کارواکرول می تواند در صنایع دارویی مورد استفاده قرار گیرد.

مقدمه: آسپرژیلوزیس عفونت قارچی فرصت طلبی است که به وسیله گونه های مختلف آسپرژیلوس ایجاد می شود. تظاهرات بالینی و شدت بیماری بستگی به شرایط فیزیولوژیک بدن میزبان، اندام های گرفتار شده و گونه های مختلف این قارچ دارد. Cinnamomum zeylanicum یک گیاه همیشه سبز 10-15 متری است که به خانواده Lauraceae تعلق دارد و بومی سریلانکا است. اسانس این گیاه دارای خواص ضد میکروبی است.هدف: بررسی خواص ضد قارچی اسانس این گیاه علیه جدایه های بالینی آسپرژیلوس و تعیین  MICاسانس می باشد.روش بررسی: در این مطالعه از روش  Broth microdilutionاستفاده شد، به این ترتیب که اسانس گیاه با استفاده از دستگاه  Clevengerاستخراج و در گوده های میکرو پلیت بر جدایه ها اثر داده شد و سپس با توجه به کدورت ایجاد شده در گوده ها و انتقال به محیط آگار،MIC  آنها محاسبه شد.نتایج: تعداد جدایه ها بیست و هفت عدد بود که مقادیر  MICبه این شرح محاسبه شد: هشت جدایه: 1.18mg/ml، شش جدایه: 0.59mg/ml، چهار جدایه: 0.29mg/ml، پنج جدایه: 0.14mg/ml و چهار جدایه: 0.07mg/ml.نتیجه گیری: از آنجا که اسانس این گیاه بر تمامی جدایه های به کار رفته در این تحقیق موثر بود ، لذا می توان آن را به عنوان اسانسی موثر با خاصیت ضد قارچی معرفی نموده و بررسی خواص ضد قارچی آن را در شرایط Invivo توصیه نمود.

مقدمه: جنس Ferula بیش از 130 گونه در جهان دارد که قریب به 30 گونه آن در ایران یافت می شود. بر روی شناسایی ترکیبات موجود در گونه های این جنس تحقیقات گسترده ای صورت گرفته است، اما تاکنون فقط فروتینین و فروتین از این گونه F. ovina شناسایی شده است.هدف: شناسایی و تعیین ساختمان ترکیبات موجود در ریشه گیاه F. ovina.روش بررسی: عصاره دی کلرومتانی ریشه گیاه F. ovina به روش خیساندن تهیه شد. عصاره به روش تبخیر حلال تغلیظ شده و 20 گرم از آن بر روی ستونی به طول و قطر 60 و 5 سانتی متر که حاوی فاز ثابت سیلیکاژل بود، قرار گرفت. شستشوی ستون با حلال اتردوپترول آغاز و با افزودن تدریجی قطبیت حلال به وسیله حلال اتیل استات ترکیبات به ترتیب قطبیت کم به زیاد از ستون خارج شدند. بخش های جمع آوری شده حلال خارج شده از ستون 250 سی سی بودند که بعد از کنترل با کروماتوگرافی صفحه نازک ، بخشهایی که ترکیبات مشابه داشتند با یکدیگر مخلوط شدند.نتایج: در پایان کار کروماتوگرافی ستون، سه ترکیب عمده به نام های استیلوزین، شیمگین و فروتینین به صورت خالص به دست آمد. ساختمان ترکیبات ذکر شده با استفاده از طیف های یک بعدی و دو بعدی رزونانس مغناطیسی هسته تعیین شدند. دو ترکیب اول از مشتقات مونوترپن ها و ترکیب سوم از مشتقات سزکوئی ترپن ها می باشند.نتیجه گیری: عمده ترکیبات عصاره دی کلرومتانی ریشه گیاه F. ovina مشتمل بر سه ترکیب شناخته شده استیلوزین، شیمگین و فروتینین می باشد. از آنجایی که بیشترین ماده موجود در این گیاه فروتینین است و نظر به اهمیت فروتینین به عنوان یکی از قویترین استروژن های طبیعی اهمیت این گونه از Ferula دو چندان می شود.

مقدمه: شیوع و اهمیت دیسمنوره و اثر آن بر کیفیت زندگی و عوارض ناشی از مصرف داروهای ضد التهاب غیراستروئیدی در این بیماری موجب شده است که تمایل به درمان های تکمیلی، جایگزین و گیاهان دارویی افزایش یابد.هدف: هدف این پژوهش بررسی اثر پودر ریزوم گیاه زنجبیل بر شدت دیسمنوره اولیه در دانشجویان ساکن خوابگاه دانشگاه شاهد بود.روش بررسی: در این کارآزمایی بالینی تعداد 78 نفر دانشجوی دختر با میانگین سن 21 سال ساکن خوابگاه دانشگاه شاهد واجد شرایط وارد مطالعه شدند. افراد با تکمیل پرسشنامه علاوه بر پاسخ به سوالات دموگرافیک و خصوصیات مربوط به قاعدگی، شدت درد آنها به وسیله امتیازبندی چند بعد گفتاری سنجیده شد و افراد ی که دیسمنوره اولیه درجه 2 و 3 داشتند، وارد مطالعه شدند. همچنین شدت درد آنها قبل و بعد از مداخله با مقیاس آنالوگ بصری سنجیده شد. به افراد در گروه زنجبیل کپسول های 500 میلی گرمی زنجبیل سه بار در روز در ابتدای سیکل به مدت سه روز و افراد در گروه دارونما به طور مشابه کپسول دارونما تجویز شد. در این مطالعه میانگین شدت درد بر اساس مقیاس درد خطی بصری و طول مدت درد در هر دو گروه تعیین و با یکدیگر مقایسه شد.نتایج: نتایج حاصل از پژوهش نشان داد که کلیه افراد مورد پژوهش از نظر مشخصات دموگرافیک، خصوصیات قاعدگی و شدت دیسمنوره اولیه در قبل از درمان یکسان و همگن بودند. ولی پس از مداخله شدت و مدت درد در دیسمنوره اولیه در گروه زنجبیل به صورت معنی داری در مقایسه با گروه دارونما کاهش یافت (به ترتیب P<0.01 و P<0.02).نتیجه گیری: نتایج تحقیق بیانگراین است که داروی گیاهی زنجبیل با دوز 500 میلی گرم سه بار در روز تاثیر مناسبی به منظور کاهش درد دیسمنوره اولیه دارد و پیشنهاد می شود که جهت دستیابی به میزان مناسب دوز دارو و اثر آن بر سایر علایم همراه با قاعدگی و عوارض جانبی احتمالی مطالعات وسیع تری در این زمینه طراحی و اجرا شود.

مقدمه: گیاه بذرالبنج از خانواده سیب زمینی یکی از گیاهان دارویی مهم می باشد که شامل تروپان آلکالوییدها است. تروپان آلکالوییدها یک گروه مشخص از متابولیت های ثانویه خانواده سیب زمینی هستند. گونه های هیوسیاموس منبع غنی از تروپان آلکالوییدها هستند که به طور عمده شامل هیوسیامین و هیوسین (اسکوپولامین) می باشند که به صورت وسیعی به سبب خواص درمانی آنها مانند مدری، آنتی اسپاسمودیکی، آنتی کولینرژیکی، مسکن و آرام بخشی مورد استفاده قرار می گیرند. بنابراین تعیین روشی بهینه برای استخراج هیوسین از گیاه بذرالبنج امری ضروری است.هدف: هدف از انجام این تحقیق، تعیین شرایط بهینه برای استخراج ماده مؤثره دارویی هیوسین از گیاه بذرالبنج می باشد.روش بررسی: سه فاکتور دمای استخراج، زمان استخراج و اندازه ذره ای گیاه با استفاده از روش طراحی باکس - بنکن سه سطحی مورد مطالعه قرار گرفت. مقدار هیوسین به دست آمده توسط دستگاه گاز کروماتوگراف مدل Younglin Acm 6000 اندازه گیری شد.نتایج: نتایج نشان دادند که بهترین شرایط عملیاتی برای استخراج هیوسین از گیاه بذرالبنج شامل استخراج به کمک امواج مافوق صوت در دمای 43 درجه سانتی گراد با مش 45 و در مدت زمان 130 دقیقه می باشد که تحت این شرایط بالاترین مقدار هیوسین از گیاه استخراج می شود.نتیجه گیری: برای استخراج ماده اولیه دارویی هیوسین از گیاه بذرالبنج بایستی از شرایط عملیاتی ویژه ای که در تحقیق به دست آمده است استفاده شود.

مقدمه: صمغ پسته از دیر باز در طب سنتی مورد استفاده بوده است. حالات خواب آلودگی از صمغ پسته (Pistacia vera L.) در مطالعات قبلی مشاهده شده است.هدف: در این تحقیق اثرات تزریق داخل صفاقی عصاره هیدروالکلی صمغ پسته بر شلی عضلانی، خواب و اضطراب موش سوری بررسی شد.روش بررسی: اثر صمغ پسته بر تعادل حرکتی و شل کنندگی عضلانی به دو روش میله چرخان و بارفیکس،30 و 60 دقیقه پس از تزریق مواد بررسی شد. در آزمون خواب آوری، زمان شروع به خواب رفتن و مدت زمان در خواب بودن 30 دقیقه پس از تزریق عصاره ها و مواد به روش القاء خواب با تزریق پنتوباربیتال انجام شد. رفتارهای حرکتی موش ها با آزمون جعبه باز بررسی شد. اثر ضداضطرابی به روش ماز به علاوه ای، 30 دقیقه پس از تزریق بررسی شد.نتایج: نتایج نشان می دهد که صمغ پسته در دوزهای 1 و 0.25-0.5 گرم بر کیلوگرم به طور معنی داری اثرات خواب آوری (افزایش در طول خواب در تمام دوزها و کاهش زمان شروع به خواب رفتن در دوز 1 گرم بر کیلوگرم)، اثر ضد اضطرابی در آزمون ماز به علاوه، شل کنندگی عضلانی (در آزمون بارفیکس و با دوز 1 گرم بر کیلوگرم) و کاهش فعالیت حرکتی با تمام دوزها (P<0.001) داشته است.نتیجه گیری: نتایج این تحقیق نشان می دهد که عصاره هیدروالکلی صمغ پسته تاثیر مناسبی بر تسهیل روند خواب آوری، اثر ضداضطرابی و شلی عضلانی دارد که ممکن است این ترکیب در کاهش اختلالات انقباضی عضلات، بی خوابی و اضطراب موثر باشد.

مقدمه: گیاه مورپرزو  (از خانواده نعناع) در درمان دیابت شیرین در طب سنتی منطقه کرمان استفاده می شود. اثرات ضددیابتی گونه های دیگری از جنسSalvia  نیز گزارش شده است.هدف: در تحقیق حاضر اثر ضد هیپرگلیسمی این گیاه بررسی شد.روش بررسی: یازده گروه هفت تایی موش های صحرایی نر سفید (شش گروه سالم و پنج گروه دیابتی) استفاده شد. موش ها توسط دوز 64 میلی گرم بر کیلوگرم از استرپتوزوسین دیابتی شدند. دوزهای 50، 100، 200 و 400 میلی گرم بر کیلوگرم عصاره متانلی کاملا خشک شده برای یک روز و دوز 400 میلی گرم بر کیلوگرم برای 12 روز به شکل داخل صفاقی 2 به کار رفت. در انتها پانکراس، کبد، کلیه و طحال، تحت مطالعات هیستوپاتولوژیک قرار گرفت. مطالعات آماری با روش ANOVA با Tukey Post hoc انجام شد.نتایج: دوزهای مختلف از عصاره متانلی گیاه، به طور معنی داری باعث پایین آوردن قند خون حیوانات دیابتی شد که بیشترین اثر مربوط به دوز 400 میلی گرم بر کیلوگرم از عصاره بود (P<0.001). تجویز عصاره متانلی گیاه S. mirzayanii، به مدت 12 روز به حیوانات دیابتی شده اثر پایین آورندگی قند خون معنی داری با دوز 400 میلی گرم بر کیلوگرم ایجاد نمود (P<0.001). از سوی دیگر مطالعات هیستوپاتولوژیک نشان داد که عصاره باعث ترمیم و پرخون شدن بافت پانکراس حیوانات دیابتی، شده و این تغییر در رنگ آمیزی لام های تهیه شده از بافت های پانکراس حیوانات به خوبی مشهود بود.نتیجه گیری: عصاره S. mirzayanii باعث پایین آوردن قند خون حیوانات دیابتی شده شد و اثر آن در ترمیم بافت آسیب دیده پانکراس انگیزه ای است که این گیاه را جهت مطالعات تکمیلی و ادامه تحقیقات در زمینه داروهای ضددیابت با منشای گیاهی، نامزد مناسبی می کند.

مقدمه: تیره بیدیان شامل جنس بید و صنوبر می باشد. گونه های مختلف این خانواده به خصوص بید از نظر داشتن ماده سالیسین در پوست آن دارای جایگاه خاصی در کتب طب سنتی است. شناسایی و بررسی خواص دارویی گونه های مختلف این تیره گامی در جهت شکوفایی صنایع دارویی و توسعه پایدار گیاهان دارویی کشور می باشد.هدف: این پژوهش جهت اندازه گیری ماده سالیسیلیک اسید در پوست درختان صنوبر دلتوئیدس و اورامریکن انجام شده است.روش بررسی: بعد از جمع آوری و خشک کردن پوست درصد کلی مواد استخراجی پوست هریک از گونه ها بر طبق استاندارد TAPPI با استفاده از حلال های استن٬ اتانل و آب اندازه گیری شدند و برای اندازه گیری میزان سالیسیلیک اسید از روش کروماتوگرافی مایع با کارایی بالا استفاده شده است.نتایج: نتایج نشان می دهد که کل مواد استخراجی پوست درختان صنوبر دلتوئیدس و اورامریکن به ترتیب 12.2 و 17.7 درصد وزن پوست است. کروماتوگرام های به دست آمده نشان می دهد که مواد محلول در آب هریک از گونه ها دارای 32 ترکیب می باشد که دو ترکیب بیشترین مقدار را دارد که یکی از آن دو ماده سالیسیلیک اسید است. مقدار سالیسیلیک اسید در مواد استخراجی پوست صنوبر دلتوئیدس و اورامریکن به ترتیب 14.7ppm و 19.5 می باشد.نتیجه گیری: به طور کلی این پژوهش نشان می دهد که جنس صنوبرها دارای سالیسیلیک اسید می باشند. اما مقدار آن کمتر از جنس بید می باشد. مقدار سالیسیلیک اسید در پوست صنوبر اورامریکن بیشتر از دلتوئیدس است. ترکیب های چربی دوست پوست اورامریکن دو برابر دلتوئیدس است. در حالی که بین ترکیب های آب دوست آنها تفاوت زیادی وجود ندارد.

مقدمه: دیابت ملیتوس، شرایط افزایش مزمن قند خون است که با خطر ابتلا به آترواسکلروزیس، بیماری های کلیوی، آسیب به سیستم های بینایی و عصبی همراه است. گیاه دارویی سیر نیز دارای فعالیت های متنوع زیستی از جمله فعالیت ضددیابت می باشد.هدف: سیر و فرآورده های آن در بیماری های قلبی - عروقی که جزء عوارض دیابت محسوب می شوند، موثرند. از آنجا که مطالعات گذشته روی نقش درمانی سیر در دیابت متمرکز بوده اند، ما تصمیم گرفتیم اثر پیشگیرانه سیر را بر افزایش لیپیدهای سرم بررسی نماییم.روش بررسی: چهل سر موش صحرایی نر نژاد Wistar در محدوده وزنی 250±20 گرم به 5 گروه تقسیم شدند: 1) گروه کنترل (N)،2)  گروه نرمال + سیر (N+G)،3)  گروه دیابتی (D)،4)  گروه دیابتی + سیر _ قبل (D+Gb): دریافت آب سیر به مدت سه هفته قبل از تزریق استرپتوزوتوسین و ادامه آن برای سه هفته دیگر، 5) گروه دیابتی+سیر _ بعد (D+Ga): دریافت آب سیر به مدت سه هفته بعد از تزریق STZ. دیابت از طریق تزریق داخل صفاقی STZ به میزان (60mg/kg BW) ایجاد شد. آب سیر با دوز 1 میلی لیتر به ازای هر صد گرم وزن بدن روزانه توسط گاواژ به حیوانات خورانده شد. در پایان دوره شش هفته ای آزمایش، میزان مصرف غذا با استفاده از قفس متابولیک و سطح گلوکز، کلسترول و تری گلیسریدهای سرم نیز با روش های آنزیمی سنجیده شد.نتایج: وزن بدن در گروه های D+Gb و D+Ga در مقایسه با گروه D به طور معنی داری (P<0.05) افزایش نشان داد، در حالی که، میزان مصرف غذا در همین گروه ها نسبت به گروه D، به طور معنی داری (P<0.0001) کاهش نشان داد. همچنین، وزن بدن در گروه D+Gb در مقایسه با گروه D+Ga افزایش معنی دار (P<0.05) ولی مصرف غذا کاهش معنی دار (P<0.001) نشان می دهد. سطوح گلوکز، کلسترول و تری گلیسریدها به طور معنی داری (P<0.0001) در گروه های D+Gb و D+Ga نسبت به گروه D کاهش یافت. سطح گلوکز گروه D+Gb با گروه هایN و N+G اختلافی نداشت، اما نسبت به گروه D+Ga کاهش معنی دار (P<0.05) نشان داد. در گروه D+Gb، سطح کلسترول نسبت به گروه هایN  و D+Ga و سطح تری گلیسرید نسبت به گروه های N و D+Ga کاهش معنی دار (P<0.001) نشان داد.نتیجه گیری: نتایج حاصل پیشنهاد می کنند که آب سیر، می تواند در پیشگیری از افزایش کلسترول و تری گلیسریدهای سرم در موش های دیابتی، مفید و موثر باشد.

مقدمه: گیاه آویشن شیرازی از گیاهان دارویی در طب سنتی ایران بوده و بررسی اثرات ضد میکروبی آن در زمینه مواد غذایی بر روی باکتری های بیماری زای مهمی که از عوامل مسمومیت های غذایی رایج هستند، لازم و ضروری به نظر می رسد.هدف: این مطالعه به منظور ارزیابی اثر ضد میکروبی اسانس آویشن شیرازی بر باکتری ویبریو پاراهمولیتیکوس در ماهی کپور نقره ای شور (8 درصد نمک در بافت) صورت گرفت.روش بررسی: اثر غلظت های مختلف اسانس آویشن شیرازی (صفر، 0.045، 0.135، 0.405 و 0.810 درصد) بر روی ویبریو پاراهمولیتیکوس در دو درجه حرارت (15 و 25 درجه سانتی گراد) از طریق سنجش میزان رشد باکتری در فیله ماهی شور بررسی شد.نتایج: نتایج نشان می دهد که تاثیر غلظت های مختلف اسانس مذکور بر روی رشد ویبریو پاراهمولیتیکوس در دو دمای 15 و 25 درجه سانتی گراد نسبت به گروه کنترل معنی دار بوده است و تیمارهای مختلف هیچ گونه اختلاف معنی داری با هم نداشتند (P<0.05).نتیجه گیری: نتایج این مطالعه نشان داد که اسانس آویشن شیرازی دارای اثر بازدارندگی روی ویبریو پاراهمولیتیکوس بوده و می تواند به عنوان یک نگهدارنده طبیعی در ماهی شور مورد توجه قرار گیرد.

مقدمه: با توجه به افزایش بیماری های قلبی - عروقی، سرطان و چاقی به دلیل مصرف بالای چربی های اشباع و حیوانی، ضرورت مصرف اسید های چرب امگا 6 و امگا 3 در رژیم غذایی که مانع از ابتلا است و نیز محدودیت منابع موجود به نسبت افزایش جمعیت، محققین در پی یافتن منابع دیگری می باشند.هدف: جهت استفاده بهینه منابع داخلی، کشت رو به افزایش و وجود ارقام جهش یافته، به بررسی خواص فیزیکو-شیمیایی بذر و روغن شش رقم از ارقام/لاین های گلرنگ (کشت شده در ایران)، مقایسه و دسته بندی (لینولئیک یا اولئیک اسید بالا) آن می پردازد.روش بررسی: رقم/لاین های گلدشت (رقم بهاره)، محلی اصفهان، اصفهان 14 و اصفهان 28 (لاین بهاره)، پدیده (رقم پاییزه) و سینا (رقم دیمی) از موسسه نهال و بذر کرج تهیه و خواص بذر (پوست: دانه، روغن، پروتئین، خاکستر و رطوبت) و روغن استخراجی (ترکیب اسیدهای چرب، رنگ، اعداد اسیدی، یدی و صابونی) بررسی شد.نتایج: نمونه ها همگی از نوع معمولی یا لینولئیک بوده و از نوع اولئیک (Saffola) نبود و مقادیر پوست: بذر 42.5-55.8؛ اندیس های اسیدی 0.32-1.35، یدی 111-130 و صابونی 151.1-166.6؛ درصدهای رطوبت 4.04-4.62، خاکستر 2.13-2.98، پروتئین 12.9-17.6، روغن 21-34.5 و اسیدهای چرب عمده، لینولئیک (72.6-75.78)، اولئیک (12.6-18.7)، پالمتیک (7.34-8.4) و استئاریک (1.8-2.65) بود.نتیجه گیری: در مقایسه با سایر منابع گیاهی، گلرنگ ایرانی بالاترین مقدار اسیدهای چرب ضروری و با ارزش امگا 6 را دارد.

مقدمه: امروزه با صنعتی شدن کشورها اکثر ساکنین مناطق شهری در معرض امواج الکترو مغناطیس قرار دارند. بحث بر روی اینکه آیا این امواج بر روی بافت های بدن اثرات جانبی دارد ادامه دارد.هدف: هدف از این تحقیق بررسی بافت رحمی به عنوان ارگانی مهم و کلیدی در تولید مثل و مطالعه اثرات امواج فوق بر روی این بافت می باشد.روش بررسی: بدین منظور از 40 سر موش صحرایی ماده استفاده شد، 20 سر از موش ها در معرض 40 هرتز (0.1 تسلا) تشعشع امواج قرار گرفتند و یکی از این گروه ها از عصاره ریحان به میزان 0.7 گرم به ازای کیلوگرم به صورت گاواژ استفاده نمود. در انتهای آزمایش از بافت رحم جهت مطالعه مرگ برنامه ریزی شده سلول با روش تانل نمونه برداری شد.نتایج: نتایج نشان داد که امواج الکترو مغناطیس سبب افزایش مرگ برنامه ریزی شده سلول های بافت رحمی شده، اما در گروه دریافت کننده عصاره ریحان میزان مرگ برنامه ریزی شده سلول های بافت رحمی به صورت معنی داری کاهش یافته بود (p<0.05).نتیجه گیری: ازآنجا که در این مطالعه امواج الکترو مغناطیس سبب آسیب سلولی می شود و مصرف عصاره ریحان به میزان 0.7 گرم به ازای کیلوگرم سبب کاهش آسیب سلولی در بافت رحم در موش های در معرض تشعشع شده است.

مقدمه: فلاونوییدها طبقه بزرگی از پلی فنل ها با بیش از 4000 ترکیب هستند، اغلب مسوول رنگ زرد، قرمز و ارغوانی گل ها، میوه ها و سبزیجات در گیاه هستند. فلاونوییدها نقش آنتی اکسیدانی را در فتوسنتز گیاهان به عهده دارند، فلاونوییدها دارای اثرات آنتی اکسیدانی، ضد التهابی، جلوگیری کننده سرطان و محافظت کننده از قلب می باشند.هدف: هدف از این تحقیق، استخراج و اندازه گیری ترکیب های فلاونوییدی کامفرول و کوئرستین در گلبرگ پانزده ژنوتیپ گل محمدی جمع آوری شده از مناطق مرکزی ایران (کشت شده در موسسه تحقیقات جنگل ها و مراتع کشور) می باشد.روش بررسی: پنج گرم نمونه تازه گل محمدی مورد آزمایش در اوایل اردیبهشت 1385 جمع آوری و با حلال متانول و اسید استیک (به نسبت 1:9) توسط دستگاه آسیاب برقی بافت گلبرگ در حلال زده و حل شده، توسط کاغذ صافی، صاف شده، عصاره حاصل را به 30 میلی لیتر حجم رسانده و جهت تجزیه به دستگاه کروماتوگرافی مایع با کارایی بالا تزریق شد.نتایج: دو فلاوونول به نام کامفرول و کوئرستین در 15 نمونه عصاره های گل محمدی تعیین مقدار شد. بیشترین میزان کامفرول در نمونه های کامو(482 ppm) 4 ، اراک(421 ppm) ، قهرود (420 ppm) و مشهد اردهال(412 ppm) 1  و کمترین میزان در نمونه های قمصر(131 ppm) 3 ، کامو(164 ppm) 3 ، کامو (169 ppm) 2 و قمصر(188 ppm) 1  وجود داشت. در رابطه با ترکیب کوئرستین بالاترین میزان در نمونه های کامو(358 ppm) 4 ، قهرود (337 ppm)، قمصر(324 ppm) 2  و اراک (318 ppm) و کمترین میزان در نمونه های قم (82 ppm)، تهران (91 ppm)، قمصر(122 ppm) 3  و کامو(172 ppm) 2 به دست آمد.نتیجه گیری: با توجه به نتایج به دست آمده، بهترین اکسشن ها (نمونه های کامل گیاهی) از نظر میزان ترکیب های کامفرول و کوئرستین به ترتیب شامل کامو 4 (482 و(358 ppm ، قهرود (420 و(337 ppm  و مشهد اردهال 1 (412 و(300 ppm  می باشند.

مقدمه: گیاه سنبل الطیب به واسطه اثرات آرام بخشی، ضدتشنجی و ضد دردی از دیرباز در طب سنتی چین، هند و ایران جایگاه خاصی داشته است. این گیاه با توجه به داشتن آلکالوییدها- استراسیدهای آلی - اسید والریک و ایزووالریک ها همواره در جهت کاهش فشارهای عصبی، درمان افسردگی و بی خوابی مزمن مورد استفاده قرار گرفته است.هدف: با توجه به اهمیت موضوع بر آن شدیم که اثرات ضداضطرابی و پیش بیهوشی عصاره این گیاه را با داروی شیمیایی به صورت مقایسه ای مورد مطالعه قرار دهیم.روش بررسی: در این مطالعه ابتدا ریزوم گیاه سنبل الطیب Nardostachys jatamansi توسط کلروفرم: متانول (70:30) عصاره گیری و سپس به منظور تهیه عصاره تام، فراکسیون n هگزان آن تهیه و مورد بررسی فیتوشیمیایی به وسیله دستگاه GC-MS قرار گرفت. به منظور مطالعه اثرات تسکینی و ضد اضطرابی عصاره سنبل الطیب در مقایسه با دیازپام در گروه های مختلف موش های ماده نژاد ویستار، عصاره سنبل الطیب با دوزهای 400، 200 و 100 میلی گرم بر کیلوگرم و دیازپام با دوز 1.2 میلی گرم بر کیلوگرم و دی متیل سولفوکساید با همان حجم 30 دقیقه قبل از ارزیابی اثرات تسکینی/خواب آوری (مدت خواب القا شده با کتامین با دوز 40 میلی گرم بر کیلوگرم) و ارزیابی اثرات ضد اضطرابی با استفاده از مازصلیبی شکل با دوزهای فوق الذکر به صورت داخل صفاقی تزریق شد.نتایج: نتایج آنالیز فیتوشیمیایی نشان داد که مواد محلول در n هگزان عصاره حاوی بیش از 15 جزء می باشد که از عمده ترین آنها می توان به ترکیبات9-Aristolen-1-alpha-ol  (31.1 درصد)،Valerenic acid  (26.5 درصد) و Valernal (13 درصد) اشاره نمود. بررسی های فارماکولوژیکی نشان داد که عصاره سنبل الطیب با بیشترین پاسخ در دوز 200 میلی گرم بر کیلوگرم اثرات تسکینی و ضداضطرابی بهتری دارد.نتیجه گیری: نتایج به دست آمده نشان داد که عصاره سنبل الطیب دارای اثرات تسکینی و ضد اضطرابی معنی داری در مقایسه با دیازپام می باشد.

مقدمه: گیاه Wild Lettuce که در زبان فارسی «کاهوی وحشی» نامیده می شود، از گیاهان معروف جهان است که در ایران ناشناخته باقی مانده است. مصرف تصادفی یا بیش از حد این گیاه دارای اثرات مضری است. کاهوی وحشی در شمال ایران نیز می روید و برخی مردم محلی بدون اطلاع از ضررهایش آن را استفاده می کنند.هدف: معرفی یک سری بیمار که با مصرف اتفاقی این گیاه دچار مسمومیت شده بودند.روش بررسی: در این سری موارد 8 بیمار گزارش شده که به دلیل مصرف مقادیر متفاوتی از این گیاه دچار انواع مسمومیت ها شده و در یک مرکز آموزشی درمانی در گرگان مداوا شدند.نتایج: در این سری موارد 8 بیمار گزارش شده که به دلیل مصرف مقادیر متفاوتی از این گیاه دچار انواع مسمومیت ها شده و در یک مرکز آموزشی درمانی در گرگان تحت مداوا قرار گرفتند. بیماران با علایم مختلفی به مرکز درمانی مراجعه کرده بودند که در نهایت همگی بهبود یافتند. تنها یک مورد بستری در ICU داشتیم. تمامی این بیماران در پیگیری های بعدی بهبود یافته و علایمی از مسمومیت مزمن نشان ندادند. مسمومیت به دلیل مصرف گیاه در زمانی بود که هنوز فصل برداشت آن نرسیده بود.نتیجه گیری: شک بالینی و گرفتن شرح حال دقیق اساس درمان مسمومیت ها را تشکیل می دهند. توصیه می شود از مصرف هر ماده ای هرچند گیاهی تا زمانی که از کلیه خواص، اثرات و عوارض آن اطلاع کافی نداریم، اجتناب کنیم.