پژوهش های حفاظت گیاهان ایران
سال:1389 | دوره:24 | شماره:1 |تعداد مقالات:18

تعدادی گونه گیاهی به منظور اثر ضد قارچی آنها بر روی رویش شعاعی و جوانه زنی اسپور قارچ FUSARIUM OXYSPORUM F.SP. CUMINI، عامل پژمردگی و بوته میری زیره سبز مورد بررسی قرار گرفت. در این تحقیق عصاره های آب سرد و متانولی گیاهان مختلف آماده شد و تاثیر آنها بر روی عامل بیماری با استفاده از روش های قرص کاغذ صافی آغشته به عصاره گیاهی و غذای مسموم و بخار عصاره گیاهی بررسی آزمایش گردید، سپس تاثیر عصاره های گیاهی بر روی بیماری در گلخانه مورد بررسی قرار گرفت. در این میان عصاره بذری گیاه خوردانه (TRACHYSPERMUM COPTICUM) و عصاره برگی اسطوخودوس (LAVANDULA ANGUSTIFOLIA) و عصاره گل ریواس RHEUM RIBES)) با روش های قرص کاغذ صافی و غذای مسموم به طور موثری بر رویش شعاعی و جوانه زنی اسپور قارچ مورد آزمایش اثر بازدارندگی نشان دادند. بخار عصاره های خوردانه و پونه (MENTHA POLEGIUM) به طور موثری بر رویش شعاعی قارچ عامل بیماری اثر بازدارندگی داشتند. آزمایشات گلخانه ای حاکی از آن ست که عصاره خوردانه، اسطوخودوس و ریواس به ترتیب به میزان 60، 37 و15  درصد شدت بیماری بوته میری زیره سبز را کاهش می دهند.

پیچک صحرایی علف هرز چند ساله دارای گسترش جهانی بوده که در بسیاری از گیاهان زراعی و باغی مشکلات فراوانی را ایجاد می نماید. به منظور یافتن عامل بیماریزای قارچی مناسب برای کنترل بیولوژیک پیچک صحرایی بررسی هایی در آزمایشگاه و گلخانه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد و نیز آزمایشگاهای مرکزتحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی لرستان درسال 86-1385 انجام شدند. بدین منظور علف هرز پیچک که دارای آلودگی بوده از مزارع و باغ های مشهد و خرم آباد جمع آوری و در آزمایشگاه عوامل بیماری زا جداسازی، کشت و خالص گردید و بیماری زایی آنها در روی پیچک مورد مقایسه قرار گرفت. سپس اثرات غلظت های مختلف اسپور موثرترین قارچ در مراحل مختلف رشد پیچک مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج نشان داد که سویه a2 قارچ Alternaria alternate  بیشترین بیماری زایی را در گیاه پیچک ایجاد نمود. در بین غلظت های 104، 105 ، 106 و 107 اسپور در یک میلی لیتر آب مقطر، غلظت 107 اسپوردر یک میلی لیتر آب مقطر بیشترین میزان بیماری زایی را درمرحله 4 برگی پیچک صحرایی موجب شد. حساس ترین مرحله رشدی علف هرز پیچک صحرایی به قارچ  A.alternata مرحله  2 تا 4 برگی بوده است. نتایج این مطالعه نشان داد که قارچ A.alternata دارای پتانسیل بالایی در کنترل بیولوژیک علف هرز پیچک صحرایی بوده و مطالعات بیشتری در این خصوص توصیه می گردد.

زنگ درختان میوه هسته دار یکی از بیماری های شایع این گیاهان در نواحی گرم و مرطوب می باشد. در سالهای اخیر این بیماری در سطح وسیعی روی درختان میوه هسته دار در استان گلستان شایع شده است. بدین منظور آزمایشی در کلکسیون درختان میوه هسته دار آزادشهر به منظور بررسی مقاومت کولتیوار های هلو (60 روزه، مخملی و زعفرانی)، آلو (سانتروزا، قطره طلا و شابلون) و شلیل (ردگلد، سیبی، کیوتا، و مغان) در برابر این بیماری انجام گرفت. در هر باغ 10 درخت به طور تصادفی انتخاب و از هر درخت درچهار جهت نمونه برداری شد. هر نمونه شامل 25 برگ بود که بر اساس بود یا نبود آلودگی به صورت مثبت و منفی امتیاز داده شد و در مجموع درصد آلودگی محاسبه شد. نتایج تجزیه واریانس داده ها نشان داد که بین تمامی ارقام از نظر مقاومت به بیماری اختلاف معنی داری در سطح یک درصد وجود دارد (0.00001>p). به طوری که از بین ارقام مختلف آلو، رقم شابلون با کمترین میزان بیماری (16.6) مقاوم ترین رقم ولی ارقام قطره طلا و سانتروزا به ترتیب با 32.3 و 86.8 درصد بیماری حساس ترین آنها بودند. همچنین نتایج نشان داد که از بین ارقام مختلف هلو، رقم 60 روزه با 73.2 درصد بیماری حساس ترین رقم می باشد. اما بین دو رقم هلو مخملی و زعفرانی تفاوت معنی داری از نظر مقاومت به بیماری وجود نداشت. نتایج مقایسه میانگین بین ارقام مختلف شلیل به بیماری زنگ هسته داران نشان داد که رقم شلیل مغان با کمترین درصد بیماری 10.7 مقاومترین رقم بوده و ارقام ردگلد، سیبی و کیوتا به ترتیب 81.9، 77.7 و 74.3 درصد بیماری، بالاترین حساسیت را نسبت به بیماری مذکور از خود نشان دادند، اما از نظر آماری تفاوت معنی داری بین این سه رقم شلیل دیده نشد. بنابراین با توجه به استفاده زیاد از سموم شیمیایی علیه این بیماری، و از طرفی اثر سوء کاربرد سموم شیمیایی برای محیط زیست، استفاده از ارقام مقاوم به عنوان یک گزینه مطمئن در دستور کار مدیران و برنامه ریزان کشاورزی می تواند قرار گیرد.

به منظور بررسی بیماریزایی گونه های پیتیوم به عنوان عوامل پوسیدگی بذر، ریشه و مرگ گیاهچه چمن، طی سالهای 84 و 85 از مناطق مختلف فضای سبز و زمین های ورزشی استان تهران بازدید به عمل آمد و از چمنهای مشکوک به آلودگی های پیتیومی و خاک اطراف آنها نمونه برداری شد. پس از شناسایی و انتخاب تعداد معدودی از جدایه ها (بر حسب درصد فراوانی گونه ها در محیط)، بیماریزایی 5 جدایه از گونهPythium aphanidermatum ، و 2 جدایه از گونه های Pythium catenulatum و Pythium okanoganense روی 3 رقم از سه جنس متداول چمن (لولیوم، پوآ و فستوکا) تحت شرایط گلخانه و با استفاده از ورمیکولیت آلوده در قالب طرح بلوک کامل تصادفی به صورت فاکتوریل دو عاملی بررسی شد. مقایسه نسبی میزان بیماریزایی (مجموع درصد پوسیدگی بذر، پوسیدگی ریشه و مرگ گیاهچه) گونه های مختلف پیتیوم در جنس های چمن نشان داد که بیشترین بیماریزایی مربوط به گونه P.aphanidermatum  بودهو گونه های P.catenulatum و P.okanoganense به ترتیب در درجات دوم و سوم اهمیت قرار گرفتند. در مقیاس 0 تا 100 درصد مشخص شد که از نظر پوسیدگی بذر (در میانگین چمن ها(،P.aphanidermatum  بیمارگری قوی و P.catenulatum و P.okanoganense بیمارگری متوسط و از نظر پوسیدگی ریشه و مرگ گیاهچه هر سه گونه بیمارگری ضعیف بودند.

مصرف بی رویه آفت کش ها منجر به آلودگی محصولات کشاورزی به باقیمانده آفت کش ها می شود. با توجه به استفاده فراوان از حشره کش اتیون در کشت خیار گلخانه ای، این تحقیق به بررسی تغییرات باقیمانده این حشره کش در یک دوره کارنس 14 روزه پس از سم پاشی در خیار گلخانه ای می پردازد. نمونه ها از شهرستان محمودآباد در استان مازندران تهیه و بعد از سم پاشی با اتیون، به صورت یک روز در میان به مدت 14 روز برداشت شد. نمونه ها پس از انتقال به آزمایشگاه بلافاصله آماده سازی گردید. در هر بار آماده سازی، تعداد 3 نمونه بدون اعمال تیمار،3 نمونه با تیمار پوست کندن، 3 نمونه با تیمار ذخیره سازی در یخچال به مدت 48 ساعت و 3 نمونه با تیمار شستشو با آب به مدت سه دقیقه آماده سازی گردید. برای اندازه گیری باقیمانده اتیون در نمونه استخراج شده، از دستگاه کروماتوگرافی گازی (GC) استفاده شد. نتایج آزمایش ها نشان داد که بیشترین غلظت باقیمانده اتیون در روزهای اول و دوم بعد از سم پاشی به ترتیب به میزان 2.5 و 1.83 میلی گرم بر کیلوگرم بود و در روزهای بعدی تا پایان دوره کارنس روند تغییر غلظت سیر نزولی داشت. غلظت باقیمانده اتیون در نمونه ها تا روز هفتم پس از سم پاشی بیشتر از استاندارد کدکس بود. بررسی تاثیرکاربرد سه تیمار نشان داد که تیمار پوست کندن، شستشو و ذخیره سازی در یخچال به ترتیب، بیشترین تاثیر را در کاهش اتیون از محصول داشت نتایج این بررسی نشان داد که برای ارایه محصول به بازار مصرف رعایت یک دوره زمانی 7 روزه بعد از سم پاشی با اتیون به منظور اطمینان از عدم تجاوز باقیمانده آفت کش از استاندارد کدکس، برای ایمنی غذایی مصرف کنندگان لازم و ضروری است.

فعالیت بیوکنترل مخمر Saccharomyces cerevisiae بر علیه بیماری کپک خاکستری سیب و توانایی آن برای القای پاسخ های دفاعی در بافت میوه سیب مورد بررسی قرار گرفت. در شرایط آزمایشگاه میزان بازدارندگی از رشد عامل بیماری در آزمون کشت متقابل 24% و در آزمون متابولیت های فرار 56% بود. در شرایط انبار زخم های میوه سیب با 50 میکرولیتر سوسپانسیون مخمر 107 اسپور در میلی لیتر مایه زنی شدند و پس از 4 ساعت 20 میکرولیتر از سوسپانسیون کنیدی 105 اسپور در میلی لیتر B.mali در هر زخم مایه زنی شد. سیب ها به مدت 8 روز در دمای 20oC نگهداری شدند. قطر لکه ها چهار و هشت روز پس از مایه زنی عامل بیماری مورد ارزیابی قرار گرفت. S.cerevisiae پس از 8 روز میزان آلودگی را 74.7 درصد کاهش داد. این آنتاگونیست علاوه بر کنترل کپک خاکستری موجب افزایش فعالیت آنزیم پراکسیداز گردید که بیشترین میزان آن دو روز بعد از مایه زنی قارچ عامل بیماری مشاهده شد. آنتاگونیست دو روز پس از مایه زنی قارچ عامل بیماری، فعالیت آنزیم کاتالاز را افزایش و چهار روز پس از مایه زنی فعالیت آنزیم کاتالاز را کاهش داد. ترکیبات فنلی در میوه سیب تیمار شده با آنتاگونیست وB.mali  افزایش یافت و بیشترین میزان آن شش روز پس از تیمار مشاهده شد. بر اساس نتایج این تحقیق مکانیسم مخمرS.cerevisiae  در کنترل کپک خاکستری سیب احتمالا القای مقاومت و تولید مواد بازدارنده می باشد.

به منظور شناسایی نماتدهای ریشه گرهی خیار در گلخانه های منطقه جیرفت، طی سال های 1386 و 1387، تعداد 35 نمونه خاک و ریشه آلوده به نماتدهای ریشه گرهی از 10 گلخانه خیار مربوط به سه منطقه عمده خیار کاری منطقه جمع آوری و از نمونه خاک برای استخراج نرها و از ریشه های آلوده جهت استخراج ماده های بالغ، لارو سن دوم و تکثیر نماتد در گلخانه استفاده شد. با توجه به مشخصات ریخت شناسی و ریخت سنجی لاروهای سن دوم، نرها و شبکه کوتیکولی انتهای بدن ماده ها، دو گونه Meloidogyne javanica و Meloidogyne cruciani شناسایی گردید. به منظور مطالعات مولکولی و بررسی تنوع ژنتیکی درون گونه ای M.cruciani، گونه مذکور در گلخانه تکثیر شد. پس از خالص سازی و تکثیر نماتد بر روی رقم حساس گوجه فرنگی (Rutgers) در گلخانه، تخم ها و لاروهای سن دوم هر ریشه جدا و به عنوان یک جمعیت در نظر گرفته شد. سپس استخراج DNA هرجمعیت به روش سیلوا و همکاران انجام و پس از تعیین کمیت و کیفیت DNA، جهت بررسی تنوع در کل ژنوم، تکنیک RAPD-PCR با ده آغازگر ده نوکلئوتیدی و با استفاده از کیت های Bioneer's AccupowerTM PCR PreMixes انجام گرفت. پس از انجام واکنش، فرآورده های PCR بروی ژل آگارز 1.5 درصد الکتروفورز و چندشکلی های بوجود آمده از DNA هر جمعیت در این تکنیک، بر اساس وجود یا عدم وجود باند به صورت داده های صفر و یک در اکسل وارد و سپس ماتریس تشابه برمبنای ضریب شباهت Dice محاسبه شد و جهت بررسی تنوع بین جمعیت ها، ماتریس تشابه به ماتریس فاصله ژنتیکی تبدیل و تجزیه خوشه ای به روش UPGMA در نرم افزار NTSYS انجام و دندروگرام مربوطه رسم گردید. در سطح تشابه 72 درصد جمعیت ها در دو گروه قرار گرفتند و با توجه به نتایج کلی، نشانگر RAPD توانست 91-71 درصد تشابه و 29-8 درصد تفاوت بین جمعیت های گونه مورد مطالعه نشان دهد.

ترکیب محیط های کشت به ویژه از نظر منابع کربن و ازت اثر قابل توجهی روی رشد و فعالیت ضدقارچی میکروارگانیسم های آنتاگونیست دارد. در این بررسی اثر 40 نوع محیط کشت مایع که از نظر منابع کربن، ازت و نسبت آنها متفاوت بودند روی میزان رشد باکتریBacillus subtilis  و فعالیت ضدقارچی آن در کاهش رشد Pythium aphanidermatum مورد بررسی قرار گرفت. منابع کربن شامل: گلوکز، ملاس، نشاسته عصاره سیب زمینی، سبوس برنج و گندم، و ازت شامل: پپتون، عصاره مخمر و سویا بود. میزان رشد باکتری بعد از 48 ساعت با شمارش تعداد باکتری توسط لام هموسیتومتر تعیین گردید. اثر ضدقارچی محیط های کشت حاوی باکتری روی Pythium aphanidermatum با اندازه گیری رشد کلنی پیتیوم روی آب و آگار 2 درصد در مقایسه با شاهد که فاقد باکتری بود تعیین گردید. آزمایش به صورت طرح کاملا تصادفی با 40 تیمار مربوط به 40 محیط کشت و 3 تکرار اجرا شد. نتایج به دست آمده نشان داد که اختلاف معنی داری در سطح 1 درصد از نظر میزان رشد باکتری در محیط های مختلف وجود دارد. از این نظر محیط های کشت عصاره سیب زمینی - سویا همراه و بدون سولفات منگنز به ترتیب با 109×2.46 و 109×2.27 سلول باکتری در هر میلی لیتر به عنوان بهترین محیط ها از نظر رشد باکتری شناسایی شدند. از نظر فعالیت ضدقارچی علیه قارچ مذکور نیز همین محیط ها، به ترتیب با90.74  و 82.59 درصد کاهش در رشد کلنی قارچ مذکور نسبت به شاهد، بیشترین فعالیت ضدقارچی را از خود نشان دادند. به این ترتیب می توان نتیجه گرفت که در بین 40 محیط کشت بررسی شده، محیط های کشت عصاره سیب زمینی - سویا همراه یا بدون سولفات منگنز مناسب ترین محیط کشت برای حصول بهترین میزان رشد و همچنین بیشترین فعالیت ضدقارچیB.subtilis  علیه P.aphanidermatum می باشد.

استفاده از اسانس گیاهان دارویی به عنوان روشی موثر و ایمن جهت کنترل نماتود ریشه گرهی می باشد. در این تحقیق اثر بازدارندگی اسانس حاصل از چهار گیاه دارویی متعلق به خانواده چتریان (Apiaceae) شامل زیره سیاهBunium persicum ، زیره سبز Cuminum cyminum، زنیان Carum copticum و رازیانه Foeniculum vulgare بر میزان تفریخ تخم و مرگ و میر لارو سن دو نماتود ریشه گرهی Meloidogyne javanica در شرایط آزمایشگاهی مورد ارزیابی قرار گرفت. درصد مرگ و میر لارو بعد از 24 ساعت قرارگیری لاروها در معرض اسانس و نیز درصد عدم تفریخ تخم بعد از 14 روز محاسبه شد. تجزیه و تحلیل آماری نشان داد که بین تیمارها در سطح پنج درصد اختلاف معنی داری وجود دارد. بیشترین درصد مرگ و میر در بین گیاهان، مربوط به اسانس گیاه رازیانه و در بین غلظتها مربوط به غلظت 2000ppm  بود. همچنین اسانس گیاه زیره سیاه با غلظت 2000ppm به میزان 92.32 درصد موجب عدم تفریخ تخم شد. اسانس رازیانه در غلظت 2000ppm به میزان 98.3 درصد در مرگ و میر لارو موثر بود. آنالیز پروبیت نشان داد در بین گیاهان، اسانس زنیان (LC50=311ppm) برای تخم نماتد و اسانس رازیانه (LC50=773ppm) برای لارو سن دو M.javanica  بیشترین سمیت را داشتند.

به منظور شناسایی نماتدهای انگل گیاهی باغات میوه در کشت و صنعت و دامپروری مغان در طی سال های 1383 و 1384 در مجموع 120 نمونه خاک از ریزوسفر درختان منطقه جمع آوری گردید. پس از انتقال نمونه ها به آزمایشگاه، عملیات شستشوی خاک، استخراج نماتدها، تثبیت کردن و انتقال آنها به گلیسرین با استفاده از روش دگریس (De Griss, 1969) صورت گرفت. سپس از نماتدهای استخراج شده به تفکیک جنس، اسلایدهای میکروسکوپی دایمی و برش های عرضی لازم از قسمت های مختلف بدن بعضی ازنماتدهای کرمی شکل تهیه گردید. پس از بررسی های میکروسکوپی، اندازه گیری نمونه ها و ترسیم تصاویر آنها، نمونه ها جهت شناسایی با توجه به خصوصیات مورفولوژیک و مورفومتریک مورد مطالعه قرار گرفتند و با استفاده از منابع و کلیدهای شناسایی موجود، به شناسایی گونه های جدا شده اقدام گردید. در این بررسی 28 گونه متعلق به 19 جنس، مورد شناسایی قرار گرفت که 25 گونه متعلق به راسته Tylenchida و سه گونه متعلق به راسته Dorylaimida می باشد. این گونه ها عبارتند از: Aphelenchoides limberi, Aphelenchoides cyrtus, Aphelenchus avenae, Aprutides guidettii Basiria flandriensis, Boleodorus thylactus, Coslenchus pycnocephalus, Criconemaides xenoplex, Criconema informis, Ditylechus kheirii, D.medicaginis, D.parvus, Filenchus afghanicus, F.vulgaris, Merlinius rugosus, Helicotylenchus pseudorobustus, Paraphelenehus acontioides, Parartylenchus tateae, P.nanus, Pratylenchus neglectus, P.thornei, P.vulnus, Psilenchus hilarulus, Rotylenchus cypriensis, Zygotyenchus guevarai, Longidorus iranicus, L.profundorum, Xiphinema index. از میان گونه های معرفی شده، دو گونه Paraphelenchus acontioides و Aphelenchoides cyrtus برای اولین بار از ایران و منطقه گزارش می گردد. گونهP.acontioides به علت دارا بودن زایده در انتهای دم و داشتن هشت شیار جانبی از بقیه گونه های این جنس متمایز می گردد و گونه A.cyrtus به خاطر دارا بودن چهار شیار جانبی، فرورفتگی محل اتصال سر به بدن، تعداد و شکل زایده دم، طول دم و داشتن نماتد نر از بقیه گونه ها متمایز می شود.

به منظور تعیین دماهای کاردینال و تاثیر سطوح مختلف دما بر شاخص های جوانه زنی بذور گیاه خرفه آزمایشی در قالب طرح کاملا تصادفی با 17 سطح دمایی (0، 1، 2، 3، 4، 5، 10، 15، 20، 25، 30، 35، 37، 40، 45، 50 و 51 درجه سانتی گراد) و 5 تکرار در سال 1387 در آزمایشگاه گیاهان ویژه دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد انجام شد. نتایج نشان داد جوانه زنی گیاه خرفه دامنه تحمل دمایی وسیعی دارد، به طوری که درصد جوانه زنی در گستره دمایی 40-10 درجه سانتی گراد تفاوت معنی داری نداشت. سرعت جوانه زنی نیز در دامنه دمایی 40-20 درجه سانتی گراد از نظر آماری مشابه بود و تنها در خارج این محدوده کاهش معنی داری یافت. بذور خرفه در دمای 50 درجه سانتی گراد نیز 3 درصد جوانه زنی داشتند ولی تفاوت معنی داری با دمای 51 درجه سانتی گراد که در آن هیچ بذری جوانه نزد نداشتند. جوانه زنی بذور خرفه در دمای صفر درجه سانتی گراد متوقف شد که با دماهای زیر 5 درجه سانتیگراد که جوانه زنی کمتر از 3 درصد داشتند تفاوت معنی داری مشاهده نشد. بر اساس نتایج این آزمایش دمای کمینه جوانه زنی خرفه 5 درجه سانتی گراد، دامنه دمایی بهینه آن 15 تا 40 درجه سانتی گراد و دمای بیشینه جوانه زنی آن 50 درجه سانتی گراد می باشد. به نظر می رسد جوانه زنی گیاه خرفه در مناطق گرم و خشک به نحو مطلوبی انجام می شود.

سن سبز پسته،Brachynema germari ، یکی از مهمترین آفات پسته در کشورمان ایران می باشد که سالیانه باعث خسارت قابل توجهی به این محصول با ارزش می شود. امروزه به منظور کنترل حشرات زیان آور، از جمله سن سبز پسته، توجه به وِیژگیهای فیزیولوژیک آنها از جمله مراحل رشد و نمو جنین وتخم به عنوان یک راهکار جهت تداخل در فرآیندهای حیاتی حشره از اهمیت قابل توجهی برخوردار است. بدین منظور وجود دو گروه از آنزیمهای مهم، پروتئاز و آمیلاز، در اووسیت و تخم سن سبز پسته بررسی گردید. بیشینه فعالیت پروتئولیتیک کل تخم و اووسیت با استفاده از سوبسترای هموگلوبین در pH برابر با 3 بدست آمد که نشان دهنده وجود سیستئین پروتئینازها می باشد. سوبستراهای ویژه سیستئین پروتئینازها،Z-Arg-Arg-pNA و Z-Phe-Arg-pNA، بخوبی توسط آنزیمهای موجود در تخم و اووسیت هیدرولیز گردید که به ترتیب نشان دهنده وجود سیستئین پروتئینازهای کاتپسین بی و کاتپسین ال در آنها می باشد. مهارکننده E-64 فعالیت سیستئین پروتئینازهای کاتپسین ال و کاتپسین بی را به ترتیب در تخم به میزان 99.85 و 82.14 درصد و در اووسیت به میزان 63.24 و 74.62 درصد کاهش داد. همچنین حضور سیستئین پروتئینازها، با افزایش فعالیت پروتئینازی عصاره آنزیمی تخم توسط فعال کننده DTT و افزایش فعالیت پروتئینازی عصاره آنزیمی اووسیت توسط فعال کننده ال- سیستئین روی سوبسترای ویژه کاتپسین ال و بی به ترتیب به میزان 99.41 و 78.57 در تخم و 188.23 و 27.71 در اووسیت به اثبات رسید. بر اساس این نتایج می توان وجود کاتپسین ال و کاتپسین بی را در تخم و اووسیت سن سبز پسته ثابت نمود. وجود آنزیم آلفا آمیلاز در تخم و اووسیت این حشره با استفاده از سوبسترای نشاسته مشخص گردید و pH بهینه برای فعالیت این آنزیم برابر با 6 به دست آمد.

علف هرز جودره Hordeum spontaneum C.Koch. طی چهار دهه اخیر، سطح وسیعی از مزارع گندم استان فارس را آلوده کرده است. آلودگی در برخی از بخش های جنوبی و مرکزی به قدری است که امکان کاشت گندم میسر نیست. استفاده از روش های زراعی به ویژه تناوب در کنترل آن حایز اهمیت بسیار است. این آزمایش به منظور ارزیابی اثر تناوب زراعی در کنترل جودره با هشت تیمار و چهار تکرار طی چهار سال زراعی (82-81 تا 85-84) در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در سایت ویژه تحقیقات علف های هرز ایستگاه تحقیقات کشاورزی زرقان فارس به اجرا در آمد. تیمارها عبارت بود از: 1) کاشت پی در پی گندم. 2) گندم ـ آیش ـ ذرت (بدون علفکش) ـ گندم. 3) گندم ـ آیش ـ ذرت (با آترازین ولاسو) ـ گندم. 4) گندم ـ آیش ـ چغندر قند (بدون علفکش) ـ گندم. 5) گندم ـ آیش ـ چغندر قند (با علفکش) ـ گندم. 6) گندم ـ آیش ـ آفتابگردان (بدون علفکش) ـ گندم. 7 ) گندم ـ آیش ـ آفتابگردان (با ترفلان) ـ گندم. 8) گندم ـ کلزا (باگراس کش) ـ کلزا (باگراس کش) ـ گندم. مقایسه تراکم بانک بذر در سال چهارم نسبت به سال اول نشان داد که در تیمار 1 (کاشت پی در پی گندم) بذور جودره دارای روند افزایشی بود. تیمارهای 4 ،3 ،6 ،2 ، 5 به ترتیب دارای حداقل تراکم بانک بذر در سال آخر بودند. تجزیه واریانس فاکتورهای اندازه گیری شامل عملکرد و ارتفاع گندم، ارزیابی نظری و تعداد بوته جودره نشان داد که تیمار 1 دارای اختلاف معنی دار آماری با کلیه تیمارهای تناوبی بجز تیمار 8 است. تیمار های تناوبی 4، 7، 3، 6، 2 و 5 در گروه برتر و پس از آنها به ترتیب تیمار های 8 و 1 قرار گرفتند. در مجموع، تیمارهای تناوبی حاوی چغندر قند، آفتابگردان و ذرت به ترتیب بهترین تاثیر را در کاهش تراکم بانک بذر و بوته های جودره در مزرعه داشته است. نتیجه داده های حاصل از عملکرد نشان داد که علف کش هایی که دارای اثر ابقایی در خاک هستند مانند آترازین ولاسو (آلاکلر) مصرفی در ذرت و یا تریفلورالین در آفتابگردان بر روی عملکرد گندم سال چهارم تاثیر منفی داشته اند در حالیکه علف کش های مصرفی در چغندر قند بدون اثر ابقایی در خاک تاثیر روی عملکرد گندم نداشته است.

شوری و خشکی از مهمترین و متداولترین تنش های محیطی رایج در کشور است که بر مراحل مختلف رشد و نمو گیاهان تاثیر می گذارند. به منظور بررسی تاثیر تنش شوری و خشکی بر خصوصیات جوانه زنی و رشد گیاهچه علف هرز سوروف آزمایشی در محیط پتری دیش در قالب طرح کاملا تصادفی با 4 تکرار در آزمایشگاه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه بیرجند در سال 1387 انجام شد. تیمارهای آزمایش شامل سطوح مختلف پتانسیل اسمزی و ماتریک ناشی از تنش شوری و خشکی در چهار سطح 0.3-، -5 10- و 15- بار به همراه تیمار شاهد (آب مقطر) بود. نتایج نشان داد که با منفی تر شدن پتانسیل اسمزی و ماتریک درصد و سرعت جوانه زنی ، وزن تر گیاهچه، ریشه چه و ساقه چه، طول ریشه چه و ساقه چه به طور معنی داری نسبت به شاهد کاهش یافت (p<0.05 ) و این کاهش در تنش خشکی به طور معنی داری در اکثر صفات نسبت به تنش شوری بیشتر بود. کاهش طول ریشه چه در هر دو تنش بیشتر از ساقه چه بود که نشان دهنده ی حساسیت بیشتر این پارامتر می باشد. زمان رسیدن به 50 درصد حداکثر جوانه زنی در هنگام مواجه با سطوح تنش به طور معنی داری افزایش یافت. برازش مدل لجستیک سه پارامتری رابطه بین سطوح مختلف تنش و درصد جوانه زنی سوروف را به خوبی توجیه نمود. پارامتر X50 مدل مذکور حاکی از کاهش 50 درصدی حداکثر جوانه زنی سوروف در پتانسیل های اسمزی 7.34 بار و ماتریک 0.5012 بار می باشد که این امر حساسیت بیشتر سوروف را به تنش خشکی نشان می دهد. عمل بازیابی بذور جوانه نزده در پتانسیل های اسمزی 10- و 15- بار شوری انجام شد و مشخص گردید که کاهش یا عدم جوانه زنی این علف هرز ممکن است به خاطر کاهش پتانسیل اسمزی آب باشد.

به منظور بررسی عوامل قارچی مولد بیماری غربالی درختان میوه هسته دار در استان خراسان رضوی در طی سالهای 87-1386، قارچهای Wilsonomyces، Ulocladium، Altenaria، Curvularia، Fusarium، Nigrospora، Drechslera، Penicillium، Stemphilium و Cladosporium از برگ، میوه و سرشاخه های آلوده درختان هلو، زردآلو، بادام، گیلاس، آلبالو و آلو روی محیط های غذاییPDA ، MEA و WA جداسازی شدند. قارچهایی که بیشترین میزان جداسازی را داشتند، خالص سازی و اثبات بیماریزایی آنها در شرایط نهالستان و آزمایشگاه صورت گرفت. نتایج نشان داد که گونه های قارچی(Fr.) Keissler A.alternata ،W. carpophilus (Lev.) Adaskaveg, Ogawa & Butler وU. atrum Preuss  به ترتیب اهمیت بیشتری در ایجاد بیماری غربالی درختان میوه هسته دار در استان خراسان رضوی دارند.

سفیدک پودری رز (Podosphaera pannosa) در تمام مناطق ایران گسترش دارد و شایع ترین بیماری گل محمدیRosa damascene Mill.  در کشور نیز می باشد. با توجه به این که ایران به عنوان یکی از مراکز مهم تنوع گل محمدی معرفی شده است و انتظار می رود که اکثر ژن های مفید مانند ژن های عامل مقاومت به بیماری ها در مراکز تنوع یافت شوند. مجموعه متنوعی از ژنوتیپ های گل محمدی، شامل 26 ژنوتیپ جمع آوری شده از مناطق مختلف ایران برای ارزیابی میزان حساسیت به سفیدک پودری غربالگری شدند. ارزیابی ها در طی سال های 86 - 1385 روی گیاهان مستقر در زمین اصلی و نمونه های گلدانی انجام شد. شاخص بیماری و درصد شیوع عامل بیماری برای هر ژنوتیپ محاسبه و شدت شیوع بیماری در طی زمان یادداشت برداری مورد مقایسه قرار گرفت. بر اساس نتایج، غربالگری در سطح باغ به دلیل شرایط غیرمناسب برای شیوع بیماری و درصد بسیار کم آلودگی طبیعی قادر به تفکیک ژنوتیپ ها برای صفت حساسیت / مقاومت نگردید. اما غربالگری گیاهان گلدانی به خاطر شرایط مساعد گسترش بیماری (رطوبت بالا و نیمه سایه بودن) امکان شناسایی ژنوتیپ های برتر از نظر مقاومت به سفیدک پودری را فراهم نمود. بر این اساس تفاوت معنی داری بین میزان مقاومت ژنوتیپ ها به این بیماری مشخص و ژنوتیپ های آذربایجان شرقی و کرمان به ترتیب به عنوان مقاوم ترین و حساس ترین ژنوتیپ ها شناخته شدند. پژوهش حاضر با شناسایی برخی از منابع مقاومت در گل محمدی، افق های جدیدی را برای طرح ریزی برنامه های اصلاحی مقاومت به بیماری سفیدک پودری با درنظر داشتن سایر صفات ارزشمند باغبانی این گونه ارزشمند فراهم می نماید.