رشد فناوری
سال:1393 | دوره:11 | شماره:41 |تعداد مقالات:8

نانوفناوری نقش بسیار مهمی در توسعه علمی، اقتصادی و سیاسی کشورها ایفا می کند. به طوری که تطبیق با جهان پویای امروز و تبدیل شدن به قدرت اول منطقه خاور میانه و قرارگیری در صف پیشگامان این عرصه مشروط به اکتساب فناوری و دانش فناورانه مرتبط با نانو است. یکی از راه های کوتاه مدت، ضربتی و اثربخش اکتساب نانوفناوری و دانش آن، انتقال فناوری است که علی رغم اهمیت بسیار زیاد، کمتر مورد توجه قرار گرفته است. از سوی دیگر، شرایط خاص ایران و فشار تحریم ها به ضرورت این مساله می افزاید. زیرا، تعامل دانشی و فنی در شرایط تحریم پیچیده تر و دشوارتر می شود و امکان انتقال کامل دانش و فناوری به خصوص در زمینه فناوری های پیشرفته و بسیارپیشرفته نظیر نانوفناوری کاهش می یابد. لذا، بررسی و شناسایی تاثیرگذارترین عوامل بر انتقال دانش و فناوری نانو و طراحی مدلی بومی برای تسهیل تصمیم گیری صحیح و هوشمندانه در این حوزه با آگاهی از نبود چنین مدلی در ادبیات موضوع، دغدغه و محرک اصلی تحقیق حاضر است. تحقق اهداف پژوهش، با بهره گیری از روش دلفی فازی در شناسایی 18 عامل اصلی موثر بر انتقال فناوری و دانش نانو، وزن دهی عوامل یا معیارهای مدل پیشنهادی و طبقه بندی آنها در 5 گروه کلی: 1- منبع (تامین کننده) فناوری، 2- دریافت کننده (متقاضی) فناوری، 3- فرایند انتقال فناوری، 4- ماهیت فناوری و -5محیط پیرامون فرایند انتقال فناوری میسر شده است و مبنای طبقه بندی عوامل بر رویکرد سیستم های باز به مساله انتقال فناوری استوار می باشد.

شکل گیری دانشگاه کارآفرین از دل دانشگاه سنتی، محصول تاثیر متقابل نیروهای مختلفی است که خلاقیت و کنش جمعی، از ویژگی های بارز آن است. پس از آن که دانشگاه به سطح بالاتری از تراز انرژی یعنی از سطح دانشگاه سنتی به سطح دانشگاه کارآفرین منتقل می گردد، تعادل نیروها برای حفظ شرایط به گونه ای الزامی است که دانشگاه به وضعیت سابق باز نگردد. پس از شکل گیری دانشگاه کارآفرین، همین گونه نیروها بر فرایند انتقال فناوری و تجاری سازی دستاوردهای تحقیقاتی دانشگاه نیز به عنوان یکی از مهم ترین سرفصل های مهم ماموریت سوم دانشگاهی تاثیرگذارند. پژوهش حاضر با استفاده از روش تحقیق کتابخانه ای و با بهره گیری از نگاه فرارشته ای، به تحلیل نیروهای موثر بر شکل گیری دانشگاه کارآفرین و انتقال فناوری از منظر دینامیک (نیروهای جانب و گریز از مرکز)، تغییر اجتماعی (کرت لوین)، زبان شناسی، فیزیک الکتریسیته و روان شناسی می پردازد. یافته ها نشان می دهد نیروهای پیش برنده مانند «تامین مالی و تجهیزات تحقیق، شناخت بازار، یادگیری و ...» و بازدارنده مانند «به شدت کاربردی شدن تحقیقات و بازاری شدن کارکرد دانشگاه» می تواند با توجه به شرایط در خروج از ثبات، تغییر و ثبات مجدد موثر باشد.

سازمان ها به منظور ادامه حیات در محیط های به شدت پویا و در حال تغییر کسب و کارها، نیازمند استفاده از ابزارها و فناوری های نوین هستند تا بتوانند اطلاعات مورد نیاز مدیران خود را به موقع، خلاصه شده و در حداقل زمان ممکن فراهم نمایند. شرکت های کوچک و متوسط هم از این نیاز حیاتی مستثناء نیستند. گفته می شود این نوع شرکت ها قلب اقتصاد جهان امروز هستند و امروزه تردیدی در نقش و اهمیت صنایع کوچک و متوسط برای رشد و توسعه اقتصادی کشورها وجود ندارد. شرکت های کوچک و متوسط می توانند با استفاده از فناوری های نوین، فرایندهای جدیدی چون مدیریت زنجیره تامین و مدیریت روابط با مشتری را به شکل موثرتری به کار برند. یکی از مفاهیم نوین عرصه مدیریت کسب و کارها، هوشمندی کسب و کار است که می تواند داده های مختلف، پراکنده و ناهمگون سازمانی را یکپارچه و منسجم کرده و با استفاده از روش ها و برنامه های کاربردی، گزارش های تحلیلی چند بعدی را برای تصمیم گیری مدیران سازمان فراهم کند. البته در کنار ویژگی های فوق، یک سبک رهبری قدرتمند، متعهد و تحول گرا نیز باید وجود داشته باشد تا تسهیل کننده پیاده سازی موثر سیستم های هوشمند ساز کسب و کارها باشد. در این مقاله ضمن معرفی مفهوم هوشمندی کسب و کار و رهبری تحول گرا، ضرورت استفاده از سیستم های هوشمندی کسب و کار و نقش مدیران تحول گرا در شرکت های کوچک و متوسط مورد بررسی قرار گرفته است.

امروزه دانش به عنوان یک فاکتور رقابتی کلیدی در اقتصاد جهانی شمرده شده است. واحدهای بازاریابی در هر سازمان نیز یکی از مهمترین استفاده کنندگان دانش می باشند و عموما بسیاری از بینش های موثر بازاریابی تحت ویژگی های مشتریان و الگوهای خرید آن ها پنهان شده است. از این رو توسعه سیستم های مدیریت دانش در کسب و کارها، می تواند به بهبود تصمیم گیری، تقویت خلاقیت، و هماهنگ شدن با تغییرات، کمک کند. و موجب کسب مزیت رقابتی برای کسب و کارها و همچنین تدوین راهبرد های اثربخش بازاریابی شود. از این رو در این مقاله با روش تحقیق توصیفی- پیمایشی و استفاده از پرسشنامه نقش مدیریت دانش بر عوامل موثر در بازاریابی در شرکت های فعال در حوزه تامین تجهیزات پزشکی به صورت موشکافانه بررسی گردیده است، بررسی از طریق نمونه گیری تصادفی صورت گرفته است. تعداد نمونه مورد نظر از فرمول کوکران بدست آمده است که شامل 98 نفر می باشد.جهت تحلیل نقش داده ها بدلیل نرمال بودن متغیرها با توجه به تست کولموگوروف- اسمیرنوف از آزمون میانگین یک جامعه (t استیودنت) استفاده شده است. نتایج حاکی از آن است که مدیریت دانش بر اکثر عوامل موثر در بازاریابی تاثیرگذار می باشد. از این رو با توجه به افزایش روزافزون دانش موجود در سازمان ها، مدیران باید در کل سازمان بویژه در بخش بازاریابی به پیاده سازی مدیریت دانش بپردازند. البته نقش مدیریت دانش در عوامل بهبود سیاست قیمت گذاری، استاندارد کردن پیشنهادات به بازار، توسعه مشترک محصول و راهبرد مشترک توسعه کسب و کار تایید نگردیده است.

امروزه دستیابی به بخش خصوصی کارآمدتر و بهبودی فضای کسب و کار در جهت فراهم نمودن بسترهای لازم برای فعالیت فعالان اقتصادی به عنوان یک راهبرد اقتصادی در کشورهای مختلف جهان مورد توجه قرار گرفته است. در مقاله حاضر به بررسی حقوق مالکیت در منطقه منا (خاورمیانه و افریقای شمالی) خواهیم پرداخت. این شاخص نشان می دهد در شاخص LP، امارات با امتیاز 6.9 در شاخص LPR، رژیم اشغالگر قدس با امتیاز 7.3 و در شاخص PPR بحرین با امتیاز 8.1 رتبه های اول را از آن خود کرده اند همچنین در شاخص کلی IPRI قطر با امتیاز 7.3 رتبه اول را در اختیار دارد و ایران با امتیاز 4.3 جزو کشورهای آخر محسوب می شود. دلیل بدتر شدن وضعیت ایران و افت 0.1 درصدی به ثبات سیاسی مربوط است. به طور کلی ایران بدترین عملکرد را در حوزه های ثبات سیاسی و حمایت از حقوق اختراع و چاپ و تکثیر دارا می باشد. حاکمیت قانون و استقلال قضایی نسبت به سال گذشته تغییری نداشته، در حالی که کنترل فساد اندکی کاهش یافته است و حقوق مالکیت فیزیکی با امتیاز 5.5 قوی ترین جزء شاخص برای ایران است.

پارک های علمی از ابزارهای شناخته شده در زمینه رشد و توسعه شرکت های دانش بنیان هستند. از همین روی، این نهادها در سال های اخیر مورد توجه سیاستگذاران علم و فناوری کشور قرار گرفته اند. مطالعه نحوه اثرگذاری این نهادها بر توسعه شرکت های دانش بنیان و شناسایی عوامل تاثیرگذار بر کسب مزیت رقابتی توسط آنها موضوع این تحقیق بوده که پس از بررسی گسترده مطالعات موجود در این حوزه، عوامل کلیدی تاثیرگذار شناسایی شده و با استفاده از نظر خبرگان، متناسب با شرایط کشور اصلاح شده و در یک چارچوب مناسب قرار گرفته اند. این چارچوب شامل چهار بعد «منابع انسانی»، «تحقیق و توسعه و انتقال فناوری»، «تسهیلات» و «توسعه بازار» بوده و دارای دوازده زیرعامل می باشد. چارچوب پیشنهادی در پارک علم و فناوری شیخ بهایی اصفهان به کار گرفته شد و نتایج نشان داد که در این پارک باید توجه ویژه ای به بعد تسهیلات صورت پذیرد. این بعد بالاترین اهمیت را در میان ابعاد 4 گانه دارا بود و به عنوان تنها بعد تاثیرگذار در پارک علم و فناوری شیخ بهایی اصفهان شناخته شد و سایر ابعاد مانند منابع انسانی، تحقیق و توسعه و انتقال فناوری و توسعه بازار تاثیرپذیر بودند. نتایج این تحقیق نشان می دهد که توسعه شرکت های دانش بنیان مستقر در این پارک، بیش از نیروی انسانی، فعالیت های دانشی و خدمات بازاریابی به تسهیلاتی همچون منابع مالی و زیرساخت های فیزیکی اولیه مورد نیاز وابسته است. استفاده از این چارچوب به منظور شناسایی ابعاد و عوامل تاثیرگذار در ایجاد مزیت رقابتی و تعیین اولویت های عمل و برنامه ریزی برای سایر پارک های علمی کشور نیز پیشنهاد می شود.

مدیریت دانش یکی از راه حل های مناسب برای کسب سودمندی و کارایی در سازمان ها به شمار می آید. روند اوج یافتن نقش دانش در اداره سازمان ها موجب شده است تا مقوله مدیریت دانش در قلب سیاست های راهبردی سازمان ها جای گیرد. بر این اساس، توجه ویژه به مدیریت دانش و شناخت مهم ترین عوامل موثر در اجرای موفق آن از جهت تحقق اهداف سازمان ها ضروری به نظر می رسد .در این تحقیق با مطالعه مقالات مختلف 30 عامل فرعی در قالب 7 عامل اصلی رهبری، فرهنگ سازمانی، منابع و نیروی انسانی، فناوری اطلاعات، ارزیابی و اندازه گیری عملکرد، راهبرد ها، فرایندها و فعالیت ها که همان عوامل موثر در اجرای موفق مدیریت دانش در شرکت های دانش بنیان می باشند شناسایی شده است و توسط مدیران شرکت های مختلف دانش بنیان مستقر در شهرک علمی و تحقیقاتی اصفهان رتبه بندی شده اند. بر این اساس اولویت عوامل اصلی در اجرای موفق مدیریت دانش به صورت منابع و نیروی انسانی، رهبری، راهبرد ها، فرهنگ سازمانی، فرایندها و فعالیت ها، فناوری اطلاعات و ارزیابی و اندازه گیری عملکرد تعیین شده است. از بین عوامل فرعی موثر در موفقیت اجرای مدیریت دانش به ترتیب استخدام کارکنان واجد شرایط، برخورداری از یک چشم انداز مشترک، ایجاد فضا و زمان مناسب برای بارش افکار و برخورداری از اهداف بلندمدت و کوتاه مدت شفاف برای مدیریت دانش بالاترین اهمیت را در موفقیت اجرای مدیریت دانش در شرکت های دانش بنیان کسب کرده اند.

اثربخشی برای موفقیت هر سازمانی حیاتی است و به همین خاطر برای افرایش دستاوردها و حفظ نتایج کسب و کار، سازمان ها نیازمند اجرای راهبرد هایی هستند که این موفقیت را تضمین کند. توانمندی فناوری در قالب مجموعه فعالیت های مدیریت فناوری از جمله راهبرد هایی است که می تواند این موفقیت را تضمین نماید و هدف از این پژوهش نیز بررسی ارتباط بین فعالیت های مدیریت فناوری با اثربخشی سازمانی با روش مدل معادلات ساختاری است. این پژوهش از نظر هدف، کاربردی و از نظر شیوه گردآوری داده ها، توصیفی-پیمایشی است و به منظور آزمون مدل پژوهش از پرسشنامه استاندارد شده و محقق ساخته استفاده شد و پایایی کل پرسشنامه نیز به روش آلفای کرونباخ 0.83 محاسبه گردید. جامعه آماری پژوهش، مدیران و سرپرستان شرکت پالایش نفت اصفهان در سال 1392 است. نتایج بدست آمده نشان داد که فعالیت مدیریت فناوری مثل شناسایی، اکتساب، بهره برداری، محافظت و انتخاب فناوری بر اثربخشی سازمانی تاثیر مثبت و معنادار داشته است در حالی که یادگیری فناوری بر اثربخشی سازمانی تاثیر معنادار نداشته است. لذا توصیه هایی در این پژوهش ارائه شده است تا بتوان از فعالیت های مدیریت فناوری به عنوان محرکی برای پیشبرد و رقابت شرکت ها در عرصه جهانی بهره برد تا این شرکت ها بتوانند در دنیای رقابتی پابرجا باقی بمانند.