تحقیقات کشاورزی ایران
سال:1382 | دوره:22 | شماره:1 |تعداد مقالات:8

کشاورزان، به ویژه در کشورهای در حال توسعه، در محیط توام با عدم حتمیت فعالیت می کنند. نوسان در تولید و قیمت داده ها و ستاده ها از اجزای اصلی مخاطره در کشاورزی است. برای تصمیم گیری در شرایط عدم حتمیت، چندین روش برنامه ریزی توام با مخاطره پیشنهاد شده است. در این مطالعه، روش های عمده دخالت دادن مخاطرات در مدل های تصمیم گیری، بررسی و ارزیابی شد. سپس، با توجه به مفهوم برتری تصادفی و با توجه به فرم یک تابع، از نوع گسترش یافته روش بیشینه کننده فایده مستقیم برای ایجاد مجموعه کارای برنامه های بهره برداری های نماینده گروه های کوچک، متوسط وبزرگ استفاده شد. این مدل، اولویت های مخاطره ای کشاورزان، نوسان های درآمدی و محدودیت های مربوط به منابع را در برنامه ریزی کشاورزی دخالت می دهد. یافته های این مطالعه، نمایانگر مزایای استفاده از این روش، به ویژه در صورت عدم دسترسی به اطلاعات لازم، برای تخمین تابع مطلوبیت انفرادی زارع، است. برنامه های بهینه ایجاد شده نشان دهنده تغییرات لازم در ترکیب فعالیت های زراعی کشاورزان نماینده برای ایجاد مبادله بین اهداف حداکثر کردن ارزش انتظاری درآمد خالص و حداقل نمودن مخاطرات است.

برای مقایسه یونجه با کاه گندم در تیمارهای با دیواره سلولی برابر (35 در صد) و تعادل کاتیون- آنیون متفاوت، 8 گاو هولشتین که در میانه دوره شیردهی قرر داشتند. در یک طرح مربع لاتین 4´4 با 2 تکرار، بر اساس میزان تولید شیر و تعداد زایش قرار داده شدند: 1) علوفه یونجه با 35+ میلی اکی والان، 2) کاه گندم با 35+ میلی اکی والان، (3 کاه گندم با 45+ میلی اکی والان و 4) کاه گندم با 55+ میلی اکی والان متعادل کاتیون -آنیون به ازای هر 100 گرم ماده خشک جیره. دوره هر تیمار 15 روز بود که 10 روز اول برای عادت پذیری در نظر گرفته شد. نسبت علوفه به کنسانتره از 43:57 به 26:74 با جایگزینی کاه گندم بجای علوفه یونجه کاهش یافت. قابلیت هضم ظاهری ماده خشک، ماده آلی، نیتروژن و میزان ناپدید شدن ماده خشک در 24 ساعت پس از تغذیه در جیره های دارای کاه گندم نسبت به یونجه به طور معنی داری (P<0.01) کاهش یافت، ولی با افزایش متعادل کاتیون - آنیون در جیره های دارای کاه گندم تغییری نکرد. تفاوت معنی داری در ماده خشک مصرفی بین تیمارها دیده نشد. تولید شیر واقعی و تولید شیر تصحیح شده بر اساس 4 درصد چربی شیر به طور معنی داری (P<0.01) افزایش ولی درصد لاکتوز شیر) به طور معنی داری ( (P<0.05کاهش یافت. بنابراین، جیره داری کاه گندم با 55+ میلی اکی والانت در 100 گرم ماده خشک، در مقایسه با جیره دارای علوفه یونجهِ، تولید شیر واقعی و شیر تصحیح شده بر اساس 4 درصد چربی را حفظ و درصد چربی شیر را افزایش داد.

در این پژوهش، تاثیر انواع آغازگرهای لاکتیک بر ویژگی های فیزیکو شیمیایی و ارگانولپتیکی پنیر سفید ایرانی بررسی شد. پنج تیمار مورد آزمایش شامل آغازگرهای لاکتیک عبارت بودند از: 1) لاکتوباسیلوس کازیی01 + آرماتیک مزوفیل  (1:1) CH-N-01 (2آروماتیک مزوفیل +CH-N-01 ترموفیل (1:1 CH-1 (3) ترموفیل (4 CH-1 ترموفیل +CH-1 مزوفیل 54(1:1) 5) مزوفیل 54. پنیر حاصل از تاثیر آغازگرهای مختلف از نظر رطوبت، pH، پروتیین کل، نیتروژن محلول و درجه اسیدی چربی و سفتی ارزیابی شد. ویژگی ارگانولپتیکی پنیر هم جداگانه ارزیابی شد. نمونه ای از تمام تیمارهای یاد شده مطابق الگوی آماری طرح کاملاً تصادفی و آزمون دانکن ویژگی های شیمیایی، فیزیکی و حسی در سطح آماری 1%=a آنالیز واریانس و مقایسه میانگین شدند. نتایج نشان دادند که نوع آغازگر و زمان نگهداری اثر معنی داری بر ویژگی های شیمیایی مانند رطوبت، pH پروتیین کل، نیتروژن محلول و درجه اسیدی چربی و همچنین بر ویژگی های فیزیکی مانند سفتی بافت داشت تغییرات pH نشان داد که روند در ابتدا نزولی و سپس صعودی است. تیمارهای 3،2 و4 در مراحل تولید پنیر و تیمارهای 1 و 5 در طول دوره نگهداری بیشترین کاهش درصد pH را داشتند و از نظر آماری در سطح 1% معنی دار بودند. در کلیه تیمارهای پنیر، روند تغییرات صعودی بود. این افزایش در تیمارهای 1 و 5 بیش از تیمارهای 3،2 و 4 مشاهده گردید. نتایج آزمایش نیتروژن محلول افزایش قابل توجهی را در نتیجه تاثیر آغازگر 1 در مقایسه با سایر آغازگرها بر پدیده پروتئولیز نشان داد. بررسی میزان درجه اسیدی چربی تیمارهای مختلف پنیر بیانگر آن است که فرآیند لیپولیز کم دامنه تر از پروتئولیز بود و مقدار آن با کاربرد آغازگرهای مزوفیل بویژه آغازگر 1 افزایش بیشتری را نشان داد. میزان سفتی بافت به مرور زمان با گسترش پروتئولیز کاهش یافت. در نتایج حاصل از آزمون ارگانولپتیکی بالاترین امتیاز حسی به آغازگر 1 و 2 تعلق گرفت ولی از نظر آماری اختلاف معنی داری نداشتند(P<0.01).

شصت و سه ژنوتیپ جو شامل 28 ژنوتیپ زراعی (Hordeum vulgare L.) و 35 ژنوتیپ وحشی  (H. spontaneum C. Koch)  جمع آوری شده از یک نقطه وسیع جغرافیایی ایران، برای تحمل به شوری مقایسه شدند. گیاهان، در گلدان های 2 کیلوگرمی، تحت تنش شوری (NaCl) به مقادیر 0.97 (شاهد)، 9.2 و 17.3 دسی زیمنس در متر در یک آزمایش فاکتوریل در قالب یک طرح کاملا تصادفی و در سه تکرار در گلخانه کاشته شدند. در دوران رشد رویشی میزان  Na+ ،K+ ، K+/Na+ و پرولین اندازه گیری شد. ویژگی های گیاه شامل ارتفاع، طول سنبله ها، تعداد سنبله در بوته، وزن ماده تر و خشک و عملکرد دانه در بوته اندازه گیری شدند. تنوع زیادی از نظر مقادیر Na+ ،K+ ، K+/Na+ و پرولین بین ژنوتیپ ها مشاهده شد. به طور کلی، ژنوتیپهای مقاوم با ویژگیهای زراعی برتر در مقایسه با ژنوتیپهای حساس، دارای مقداری کمترNa+ و مقدار بیشتری پرولین بودند و این دو معیار همبستگی منفی و معنی داری داشتند ( P<0.01و (r=-0.62 شاخص تحمل به شوری که نسبت محصول دانه در محیط شور به محصول دانه در محیط غیرشور است، با میزان Na+ همبستگی منفی و معنی داری داشت (r=-0.9 , P<0.01) بنابراین میزان Na+ و پرولین ژنوتیپ ها دو شاخص ارزشمند برای انتخاب غیر مستقیم بوده و می توان از آن ها در برنامه های بهنژادی در شناخت ژنوتیپ های مقاوم به شوری بهره جست.

کمبود آب یکی از تنگناهای اساسی توسعه در بخش کشاورزی ایران است که به تازگی توجه دولتمردان را نیز جلب کرده است. مطالعه حاضر به بررسی اثرات سرمایه گذاری درفناوری آب اندوز در استان فارس پرداخت. یافته های تحقیق نشان داد که سرمایه گذاری در این فناوری می تواند الگوی کشت را از محصولاتی که نیاز کمتری به سرمایه و آب دارد به سوی محصولات بیشتر سرمایه و آب بر هدایت کند. افزون بر آن، صرفه جویی در آب می تواند باعث افزایش سطح زیر کشت کل بشود. استفاده از فناوری آب اندوز اشتغال، مناسب ترین نوع برنامه برای هر سه مزرعه نماینده مورد مطالعه، سرمایه گذاری جزئی بود. در این حالت، تعداد کل نیروی کار مورد استفاده در مزارع نماینده کوچک، متوسط و بزرگ در مقایسه با حالت عدم سرمایه گذاری به ترتیب 56، 17 و 103 درصد افزایش نشان داد.

سیب رقم رد دلیشس برای 30 ثانیه در محلول کلرید کلسیم صفر، 1.5، 3 و 6% نفوذ در خلاء (250 میلی متر جیوه) شده و در انبار سرد صفر درجه سانتی گراد برای مدت 6 ماه و در پی آن یک هفته در دمای 20 درجه سانتی گراد نگهداری شد. محلول کلرید کلسیم 3% و 6% به طور معنی داری سفتی گوشت میوه را بی درنگ پس از خروج از سردخانه و پس از یک هفته نگهداری در دمای 20 درجه سانتی گراد، افزایش داد. ضریب همبستگی بین میزان کلسیم و سفتی گوشت میوه (r=0.75) در سطح 0.1% معنی دار بود در آزمایشی دیگر، سیب رقم رد دلیشس در محلول کلرید کلسیم صفر و 3% برای 3 دقیقه به روش غوطه ور کردن، گرما دهی برای 4 روز در 38 درجه سانتی گراد و غوطه ور کردن در محلول کلرید کلیسم 3% همراه با گرما دهی، پیش از نگهداری در سردخانه صفر درجه سانتی گراد، تیمار شدند. تیمار گرمادهی و تیمار کلرید کلسیم به طور معنی داری باعث سفتی گوشت میوه بی درنگ پس از خروج از انبار یا قرار گرفتن به مدت یک هفته در دمای 20 درجه سانتی گراد شد.

باران سالانه و توزیع آن از عوامل اصلی غیر قابل کنترل در دیمکاری و به احتمال عامل اصلی تغییرات محصول هستند. بنابراین، لازم است رابطه بین باران و میزان محصولات دیم مشخص شود. علاوه بر این، عوامل اگروکلیمایی به همراه تحلیل اقتصادی می تواند نواحی مناسب کشت دیم را تعیین کند. هدف این تحقیق جستجوی روابط بین توزیع بارش های ماهانه و فصلی و تولید گندم، جو و عدس دیم در استان های جنوبی جمهوری اسلامی ایران بود. نمایه ماهانه بارندگی ماه های فصل رشد به جز ماه های ژانویه و فوریه، وارد معادله های رگرسیون چند متغیره خطی برای تولید محصول گندم، جو و عدس در نواحی ممسنی، کازرون و سپیدان شد. برای نواحی باجگاه و گچساران، رگرسیون چند متغیره خطی با نمایه های فصلی بارندگی ارایه شد. در ناحیه باجگاه به خاطر زمستان سرد، نمایه بارندگی زمستانه وارد معادله نشد ولی برای ناحیه گچساران به خاطر زمستان گرم تر و طول دوره رشد کوتاهتر، تمام نمایه های فصلی دوره رشد وارد معادله رگرسیون شد. نواحی با میانگین بارندگی سالانه 300 میلی متر برای کشت اقتصادی دیم با احتمال 50% مناسب هستند در حالی که نواحی با میانگین بارندگی سالانه 360 میلی متر، مناسب کشت اقتصادی دیم با احتمال 80% هستند. نقشه نواحی مناسب کشت اقتصادی دیم با احتمال های مختلف نیز ارایه شده است.