تحقیقات اقتصاد و توسعه کشاورزی ایران
سال:1395 | دوره:47-2 | شماره:3 |تعداد مقالات:20

هدف از مطالعه حاضر اندازه گیری و تحلیل اثر هزینه های تورمی قیمت مواد غذایی بعد از اجرای سیاست هدفمندسازی یارانه ها بر خانوارهای شهری استان سیستان و بلوچستان می باشد. برای این منظور سیستم تقاضای تقریباً ایده آل درجه دوم (QUAIDS) برای تمامی گروه های خوراکی در سال های 1388 و 1390 مورد برازش قرار گرفت و سپس معیار تغییر جبرانی(CV) به عنوان معیاری جهت اندازه گیری تغییرات رفاهی مصرف کنندگان با استفاده از روش تقریب بسط تیلور و با بهره گیری از اطلاعات بدست آمده از سیستم تقاضای QUAIDS، محاسبه گردید. نتایج محاسبات تغییرات جبرانی نشان داد که خانوارهای استان سیستان و بلوچستان به طور میانگین222, 008, 11 ریال از درآمد خویش را به سبب افزایش قیمت مواد غذایی بعد از اجرای فاز نخست هدفمندسازی یارانه ها (تا پایان سال 1390) از دست داده اند. این مبلغ معادل 73/61 درصد از بودجه ی غذایی و 94/19 درصد از کل درآمد آن ها است.

در این مطالعه فرآیند انتقال قیمت محصولات سیب زمینی و پیاز بین دو سطح عمده فروشی و خرده فروشی مورد بررسی قرار گرفته است. از داده های ماهانه قیمت های عمده فروشی و خرده فروشی اسفند ماه 1386 تا خرداد ماه 1392 این دو محصول در استان کردستان استفاده شد. نتایج آزمون ریشه واحد ADF نشان داد که سری های قیمت خرده فروشی و عمده فروشی هر دو محصول انباشته از درجه یک می باشند و نتایج آزمون هم انباشتگی جوهانسن نیز بیانگر هم انباشته بودن دو سری قیمت برای این محصولات بود. برای بررسی رابطه علی قیمت بین دو سطح خرده فروشی و عمده فروشی محصولات از آزمون Toda & Yamamoto (1995) استفاده گردید و نتایج بیانگر وجود رابطه علی یک طرفه از عمده فروشی به خرده فروشی برای محصولات سیب زمینی و پیاز بود. برای آزمودن غیر خطی بودن فرآیند تعدیلات قیمت از آزمون Sup-F، Honsen (1999) استفاده شد که نتایج آن، وجود رابطه هم انباشتگی غیر خطی برای هر دو محصول را تایید نمود لذا مدل های تک متغیره TAR، M-TAR و LSTAR به کار برده شد. نتایج نشان داد که انتقال قیمت در بازار محصولات سیب زمینی و پیاز در دو سطح خرده فروشی و عمده فروشی به صورت نامتقارن انجام می شود.

مطالعه ی حاضر به بررسی ابعاد نظام قیمت گذاری آب آبیاری به عنوان یکی از مهمترین ابزارهای اقتصادی در مدیریت یکپارچه منابع آب در سطح حوضه های آبریز می پردازد. در این راستا، ابتدا با استفاده از الگوی برنامه-ریزی خطی، قیمت سایه ای آب ( قیمت طرف تقاضا) برای کشاورزان حوضه های آبریز استان کهگیلویه و بویراحمد برآورد شد. سپس با استفاده از روش اقتصاد مهندسی، هزینه تمام شده آب سر مزرعه (قیمت طرف عرضه) برای سد کوثر محاسبه گردید. از مقایسه این دو قیمت با نرخ تعرفه موجود، رویکرد مناسب قیمتگذاری آب کشاورزی معرفی شد. نتایج نشان داد، قیمت سایه ای هر متر مکعب آب کشاورزی کمتر از هزینه تمام شده آن است. بنابراین، قیمت گذاری بر اساس دریافت تمام هزینه های تامین، انتقال و توزیع آب کشاورزی گزینه مناسبی برای قیمت گذاری نیست و اجرای این سیاست در راستای مدیریت یکپارچه منابع آب، مستلزم حمایت دولت از بخش کشاورزی و اعمال سیاست قیمت گذاری ترجیحی در بلندمدت است.

با توجه به اینکه کشاورزان در پی بهینه کردن مطلوبیت فردی خود هستند، عموما اهداف متفاوتی را به طور همزمان دنبال میکنند که اغلب آنها جنبه اقتصادی دارد و اغلب به اهدافی همچون حداقل سازی مصرف آب توجه چندانی ندارند. در مطالعه حاضر به بررسی افزودن هدف حداقل سازی مصرف آب و اعمال محدودیت در عرضه آب به اهداف چندگانه کشاورزان و تاثیر آن در الگوی کشت، مصرف آب و سود ناخالص کشاورزان پرداخته شده است. بدین منظور از برنامه ریزی فازی چندهدفه با تابع عضویت غیرخطی (تانژانت هایپربولیک) استفاده گردید. داده های مورد نیاز با تکمیل پرسشنامه از 130 کشاورز شهرستان چناران (استان خراسان رضوی) و با استفاده از روش نمونه گیری خوشهای تصادفی در سال زراعی92-1391 بدست آمد و سپس کشاورزان بر اساس سطح زیر کشت به 3 گروه همگن شامل مزارع کمتر از 8 هکتار، مزارع 8 تا 24 هکتار و مزارع بیشتر از 24 هکتار تقسیم شدند. سپس الگوی بهینه برای هر یک از این 3 گروه بر اساس اهداف حداکثرسازی سود، حداقل سازی سرمایه و حداکثرسازی اشتغال و سپس با افزودن هدف حداقل سازی مصرف آب به این اهداف تدوین و اثرات این تغییر بررسی گردید. نتایج نشان داد که با ورود آب به اهداف کشاورزان در گروههای 1 و 3 مصرف آب کاهش مییابد اما در گروه 2 تغییری نمیکند، همچنین در هر 3 گروه سطح زیر کشت پیاز و خیار کاهش مییابد و در مقابل سطح زیر کشت گندم افزایش مییابد اگرچه این امر سبب کاهش درآمد بهره برداران در هر 3 گروه میشود. نتایج بررسی سیاست اعمال محدودیت در عرضه آب نیز نشان داد که با اعمال محدودیت در عرضه آب علاوه بر تغییر الگوی کشت و کاهش درآمد، مجموع سطح زیر کشت نیز در هر 3 گروه کاهش مییابد.

امروزه با توجه به محدودیت منابع تولید موجود در کشور، استفاده از فناوری های نوین نقش مهمی در صرفه جویی مصرف نهاده ها، افزایش بهره وری و بهبود مزیت نسبی در تولید محصولات کشاورزی دارد. در این راستا، زیست فناوری از اهمیت ویژه ای برخوردار است. لذا با توجه به اهمیت موضوع و فقدان مطالعه ای در زمینه اثر به کارگیری فناوری زیستی در مزیت نسبی تولید محصولات کشاورزی، تحقیق حاضر با هدف تعیین شاخص های مزیت نسبی تولید ناشی از ورود بیوتکنولوژی به عرصه تولید محصولات گندم و ذرت در استان فارس انجام شده است. بر این اساس با توجه به اطلاعات در دسترس از انواع کودهای زیستی و ترکیبات مختلف آن با کود شیمیایی، در چندین سناریو، شاخص های مزیت نسبی شامل DRC، SCB و NSP برای دو محصول منتخب، در سال 1392 محاسبه گردید. نتایج بیانگر آن است که کاربرد کود زیستی به عنوان مکمل و یا جایگزینی با بخشی از کود شیمیایی(50درصد و 100 درصد)، منجر به بهبود شاخص های مزیت نسبی می شود، به طوری که شاخص DRC گندم از 13/1در سناریو(1) به 49/0 در سناریو (4) کاهش می یابد. همچنین در رابطه با ذرت نیز تلفیق کود زیستی با کود شیمیایی منجر به کاهش شاخص DRC از 28/0 در سناریو(1) به 15/0 در سناریو (4)، می شود. شاخص های SCB و NSP نیز بهبود مزیت نسبی تولید گندم و ذرت را در اثر جایگزینی کود زیستی با کود شیمیایی بیان می نماید. بنابراین با توجه به نتایج، استفاده از زیست فناوری در مدیریت تلفیقی تغذیه، عملا موجب بهبود تغییرات هزینه تولید می گردد. لذا انتظار می رود با ترویج این قبیل فناوری بتوان به اقتصادی تر شدن فرایند تولید در بخش کشاورزی کمک نمود.

نابسامانی ساختار بازار پسته در ایران موجب ایجاد مشکلات متعددی در قیمت گذاری و نحوه مبادلات این محصول گشته است. در این زمینه ایجاد بازاری متمرکز نظیر بورس که از پی آمدهای آن کاهش نوسانات قیمت و در نتیجه بهبود شرایط درآمدی و رقابتی عرضه کنندگان می باشد، امری مهم به نظر می رسد. در این مطالعه در راستای بررسی اثرات ایجاد بورس کالا بر رقابت مناطق تولیدکننده ی ایران در زمینه ی تجارت داخلی و خارجی پسته، از نوعی مدل حمل و نقل بر مبنای حداکثرسازی درآمد صادراتی و حداقل سازی هزینه های حمل پسته، مورد استفاده قرار گرفت. مطابق با نتایج این تحقیق، در صورت وجود بورس کالا، بر تعداد متقاضیان محصول پسته ی استان های خراسان رضوی، یزد و سمنان افزوده شده و در مقابل استان های فارس، قم و قزوین برخی از بازارهای خود را از دست خواهند داد. همچنین علی رغم ثابت ماندن صادرات کل پسته، تغییراتی در نحوه صادرات و استان های صادرکننده ایجاد خواهد گشت. به طوری که از صادرات مستقیم استان کرمان کاسته و به صادرات استان تهران افزوده می شود. با توجه به نتایج مذکور، راه اندازی فعال بورس پسته در کشور می تواند موجب رونق بازارهای هدف استان های عمده تولیدکننده پسته کشور گردد. همچنین با توجه به ظرفیت های بالقوه تولید پسته در استان های شرقی کشور، توسعه صنایع فرآوری و انبارداری در این مناطق می تواند در مدیریت عرضه و تقاضای پسته مفید واقع شود.

کشاورزی، در کشورهای کمتر توسعه یافته عمدتاً فعالیتی ریسکی است و معمولا همراه با این ریسک عدم کارایی نیز وجود دارد. لذا مطالعه همزمان ریسک و عدم کارایی در این بخش می تواند ما را به نتایج مطلوب-تری سوق دهد. مطالعه حاضر در جهت شناسایی عوامل مؤثر بر عدم کارایی و ریسک واحدهای تولیدی سیب-زمینی استان اردبیل صورت گرفته است. برای این منظور داده ها و اطلاعات مورد نیاز از طریق تکمیل پرسش-نامه از 156 بهره بردار سیب زمینی استان اردبیل در سال 1391 جمع آوری شده است. در این مطالعه جهت نیل به هدف تحقیق به برآورد مدل های کمبهاکر (2002)، جانیک و همکاران (2003) که بر اساس مدل مرزی ایگنر و همکاران (1997) و میوسن و وندن براک (1977) به وجود آمده اند، اقدام گردیده است. مطابق نتایج به دست آمده نهاده آب تأثیری بر ریسک تولیدی این واحدها ندارد. نهاده های نیروی کار و ماشین آلات کاهنده ریسک بوده و نهاده بذر فزاینده ریسک می باشد. نهاده های بذر و نیروی کار میانگین کارایی را افزایش و نهاده-های آب و ماشین آلات میانگین کارایی را کاهش می دهند. جنسیت بهره برداران بر وارایانس کارایی و بر میانگین کارایی این واحدها تأثیری ندارد. بنابراین افزایش بکارگیری نیروی کار در جهت کاهش ریسک و افزایش میانگین کارایی این واحدها توصیه می گردد.

باتوجه به اهمیت بخش کشاورزی و مصرف انرژی در این بخش، این مطالعه با هدف بررسی ارتباط حمایت های انجام گرفته از تولیدکنندگان و شدت مصرف انرژی به دنبال بررسی عملکرد گذشته و ارائه راهکاریی برای بهبود وضعیت در آینده می باشد. برای این منظور با کمک رهیافت الگوهای سری زمانی طی سال های 91-1360، همگرایی بلندمدت بین شدت مصرف انرژی و سیاست حمایت از تولیدکننده مورد بررسی قرار گرفته است. در این راستا با توجه به ماهیت داده ها از روش هم انباشتگی جوهانسون-جوسلیوس استفاده شده است. نتایج نشان می دهد که با افزایش حمایت های دولت از تولیدکنندگان بخش کشاورزی شدت مصرف انرژی کاهش یافته است. به طوری که در بلندمدت به ازای هزار میلیون ریال افزایش در میزان حمایت از تولیدکننده، شدت مصرف انرژی در بخش کشاورزی به اندازه 6-10×66/2-واحد کاهش می یابد. باتوجه به این نتایج پیشنهاد می شود که دولت در راستای اهداف هدفمندی یارانه ها، پرداخت عواید ناشی از هدفمندی به این بخش را در برنامه پنجم و ششم توسعه با جدیت بیشتری دنبال نماید.

از آنجا که بخش کشاورزی به عنوان بزرگترین متولی تولید، تأمین مواد غذایی و امنیت غذایی می باشد، لذا نیاز به افزایش تولید در این بخش وجود دارد که منوط به تکنولوژی و سطح مکانیزاسیون است. لذا هدف این مطالعه بررسی تأثیر ضریب مکانیزاسیون کشاورزی بر امنیت غذایی خانوارهای روستایی در ایران برای دوره زمانی 1392-1363 و با استفاده از الگوی خود توضیح با وقفه توزیعی (ARDL) می باشد. نتایج نشان می دهد در بلندمدت متغیرهای ضریب مکانیزاسیون و درآمد سرانه بر امنیت غذایی خانوارهای روستایی تأثیر مثبتی گذاشته اند، در حالیکه متغیر شاخص قیمت غذا تأثیری منفی بر امنیت غذایی خانوارهای روستایی داشته است. لذا پیشنهاد می شود که دولت از واردکنندگانی که ماشین آلات کشاورزی را وارد می کنند در برابر نوسانات نرخ ارز حمایت کند. همچنین با توجه به کوچکی و پراکندگی مزارع در ایران، به کارگیری تکنولوژی با مشکل مواجه است، لذا بومی سازی و ترویج تکنولوژی های سرمایه بر پیشنهاد می شود.

اهمیت پیش بینی متغیرهای اقتصادی برای سیاستگذاران وبرنامه ریزان و واحدهای اقتصادی بر کسی پوشیده نیست. لذا، در دهه های اخیر، مدل های متنوعی برای این امر ابداع شده وبا هم به رقابت پرداخته اند. در مطالعه حاضر، مقدار واردات کنجاله ایران برای دوره 1400-1394 با استفاده از روش های اقتصادسنجی و شبکه عصبی مصنوعی پیش بینی شده است. برای این منظور از داده های دوره 88-1348 برای پیش بینی و آموزش شبکه و از داده های دوره 1393-1389 برای آزمون صحت پیش بینی های به دست آمده استفاده شد. نتایج مطالعه نشان داد که شبکه عصبی پیشرو دارای خطای کمتر و عملکرد بهتری در مقایسه با روش اقتصاد سنجی ARIMA و هموارسازی نمایی برای پیش بینی مقدار واردات این محصول می باشد. نتایج نشان می دهد که مقدار واردات کنجاله در سال 1394 نسبت به سال گذشته اش، 32 درصد افزایش می-یابد. لذا لازم است که برای کاهش این مقدار واردات و تامین نیاز داخلی، سیاست های حمایتی از تولید داخلی صورت گیرد. همچنین برای کنترل این افزایش بی رویه در واردات کنجاله، سیاست گذاران و برنامه ریزان امر باید برنامه های لازم از جمله افزایش تعرفه را اعمال کنند. همچنین اعطای اعتبارات لازم برای تولید این محصول و تامین نیاز کارخانجات در فرآیند تبدیل به کنجاله، می تواند در راستای افزایش توان تولیدی و رقابتی داخلی این محصول موثر باشد.

هدف اصلی این پژوهش نظریه پردازی در زمینه عوامل محدودکننده مصرف محصولات ارگانیک در استان البرز است. بدین منظور با استفاده از راهبرد پژوهشی نظریه پردازی داده بنیان عوامل محدودکننده مصرف محصولات ارگانیک با رویکردی کیفی و استقرایی مورد مطالعه قرار گرفت و با پشت سر گذاشتن مراحل مختلف نظریه پردازی، الگویی ازعوامل محدودکننده مصرف محصولات ارگانیک تولید گردید. در این مطالعه به منظور جمع آوری داده ها از 30 نفر از متخصصان رشته های مختلف کشاورزی مصاحبه به عمل آمد؛ که جامعه آماری مذکور به روش نمونه گیری هدفمند و گلوله برفی انتخاب شدند. مصاحبه با متخصصان تا نقطه اشباع تئوریکی پیش رفت و پس از تکمیل مصاحبه ها فرآیند کد گذاری در سه مرحله کد گذاری باز، کد گذاری محوری و کد گذاری انتخابی انجام شد. در مرحله کد گذاری محوری، مدل پارادیمی با لحاظ کردن پدیده اصلی، راهبردها، شرایط علی، پیامدها، شرایط مداخله گر و زمینه تدوین و ارائه گردید. در مرحله کد گذاری انتخابی یافته های مرحله قبل مورد توجه قرار گرفت و روابط میان آن ها به اثبات رسید و مقوله هایی که به بهبود و توسعه ی بیشتری نیاز داشتند، تکمیل شدند.

تحقیق حاضر با هدف ارزیابی میزان آگاهی کارشناسان کشاورزی نسبت به کشاورزی دقیق و با استفاده از روش توصیفی-همبستگی انجام گردید. جامعه آماری تحقیق را کارشناسان کشاورزی سازمان های جهاد کشاورزی استان تهران تشکیل دادند (153=N) که در نهایت 115 نفر از آن ها مورد مطالعه قرار گرفتند. ابزار اصلی تحقیق، پرسشنامه بود که روایی آن با کسب نظرات استادان گروه های مکانیک و ماشین های کشاورزی و ترویج و آموزش کشاورزی دانشگاه تربیت مدرس و همچنین متخصصان ماشین های کشاورزی موسسه تحقیقات فنی و مهندسی کشاورزی کرج مورد بررسی و اصلاحات لازم صورت گرفت. پایایی پرسشنامه نیز با استفاده از آزمون های آلفای کرونباخ و فرمول 20 کودر-ریچاردسون به ترتیب برابر 91/0 و 72/0 به دست آمد. یافته های تحقیق نشان داد میزان آگاهی کارشناسان نسبت به کشاورزی دقیق کم تا متوسط بود. بیشترین میزان آگاهی مربوط به سیستم مکانیابی جهانی، نمونه برداری بر اساس نوع خاک، مفهوم پایش عملکرد در هنگام برداشت محصول، سخت افزارها و نرم افزارهای سیستم اطلاعات جغرافیایی، و عکس برداری هوایی و تصویر برداری ماهواره ای بود. نتایج حاصل از همبستگی نشان داد بین متغیرهای سن، سابقه کار، و سطح تحصیلات با میزان آگاهی نسبت به کشاورزی دقیق رابطه معنی داری وجود دارد. بین میانگین های میزان آگاهی نسبت به کشاورزی دقیق در رابطه با علاقه مندی به یادگیری فناوری های نوین، اطلاع از فعالیت های انجام شده، شرکت در کلاس های آموزشی، بازدید از مزارع تحقیقاتی، و کسب اطلاعات از طریق مقالات علمی و پژوهشی نیز تفاوت معنی داری مشاهده شد.

منابع طبیعی تجدیدشونده که امروزه در محافل علمی و معتبر دانشگاهی از آن به عنوان بستر حیات انسان ها نام برده می شود، سرما یه ایست که نه فقط به نسل حاضر، بل که به تمامی نسل های آینده کشور تعلق دارد. اما طی سال های اخیر استفاده های غیراصولی و بی رویه از این منابع، علاوه بر به خطر انداختن حق نسل های بعدی، به یک چالش اساسی برای نسل حاضر نیز بدل گشته است. به طوری که بهره مندی پایدار از جنگل مدنظر بسیاری از برنامه ریزان این عرصه قرار گرفته است. از این رو نوشتار حاضر با هدف شناسایی عوامل اثرگذار بر بهره مندی پایدار از جنگل در بین جنگل نشینان استان لرستان صورت گرفته است. این تحقیق از لحاظ هدف، کاربردی، از لحاظ میزان و درجه کنترل متغیرها، میدانی و از لحاظ نحوة جمع آوری اطلاعات نیز از نوع تحقیقات توصیفی-هم بستگی به شمار می رود. جامعه آماری کلیه جنگل نشینان محلی ساکن در مناطق جنگلی استان لرستان بودند (235000). حجم نمونه آماری با استفاده از فرمول کوکران 210 نفر محاسبه شد که به دلیل پراکنده بودن جامعه آماری در سطح وسیعی از محدوده جغرافیایی استان لرستان نمونه گیری به روش خوشه ای (از شمال، جنوب، شرق، غرب و مرکز استان پنج شهرستان انتخاب شد) و در طی چند مرحله انجام و نمونه ها به وسیله ی پرسش نامه مورد مصاحبه قرار گرفتند. روایی و پایایی پرسش نامه به ترتیب با توجه به نظر متخصصین و مقدار آلفای کرونباخ تأیید شد. در نهایت تجزیه و تحلیل داده ها به کمک نرم افزار SPSS نسخه ی 20 انجام شد. طبق نتایج همبستگی؛ بین میزان بهره مندی پایدار از جنگل و متغیرهای سن، سابقه کار کشاورزی و سابقه کار دام داری رابطه ی منفی و معنی دار در سطح یک درصد و بین میزان بهره مندی پایدار از جنگل و متغیرهای درآمد، میزان تحصیلات، میزان مشارکت در فعالیت های کشاورزی، میزان مشارکت در فعالیت های دام داری، تعداد روزهای حضور در جنگل به همراه دام، میزان مشارکت در مدیریت جنگل، میزان دانش و آگاهی نسبت به جنگل، میزان دسترسی به خدمات و امکانات روستایی، میزان آموزش های کسب شده، میزان حمایت نهادهای رسمی از جنگل نشینان و نگرش زیست محیطی در سطح یک درصد رابطه ی مثبت و معنی دار وجود داشت. طبق نتایج رگرسیون هفت متغیر میزان آموزش های کسب شده، مشارکت در مدیریت جنگل، میزان تحصیلات، دسترسی به خدمات و امکانات روستایی، تعداد روزهای حضور در جنگل به همراه دام، حمایت نهادهای رسمی و دانش و آگاهی نسبت به جنگل به ترتیب وارد معادله شده که در مجموع توانستند 79 درصد از تغیرات متغیر وابسته را تبیین نمایند.

هدف پژوهش حاضر تحلیل وظایف و عملکرد مدیران گروه های آموزشی از دیدگاه اعضای هیأت علمی مراکز آموزش عالی کشاورزی و منابع طبیعی استان خوزستان است. پژوهش از نوع تحقیقات توصیفی-همبستگی است. جامعه آماری پژوهش اعضای هیأت علمی دانشگاه کشاورزی و منابع رامین خوزستان، دانشکده کشاورزی دانشگاه شهید چمران اهواز و دانشکده محیط زیست و منابع طبیعی دانشگاه صنعتی خاتم الأنبیاء بهبهان به تعداد 148 نفر بود. نمونه آماری111 نفر تعیین و به شیوه نمونه گیری طبقه ای متناسب انتخاب گردیدند. ابزار پژوهش پرسشنامه محقق ساخت است که روایی آن از طریق پانل متخصصان و پایایی نیز با استفاده از آلفای کرونباخ (96/0= α ) مورد تأیید قرار گرفت. نتایج نشان داد از دید پاسخگویان عملکرد نظارت و کنترل مدیران گروه ها در دانشگاه رامین نسبتاً نامطلوب، وضعیت موجود عملکرد برنامه ریزی و سازماندهی و ارزیابی در دانشگاه چمران نسبتاً نامطلوب، عملکرد برنامه ریزی و سازماندهی و مدیریت منابع انسانی در دانشگاه بهبهان نسبتاً مطلوب می باشند. نتایج تحلیل رگرسیون نشان داد چهار عامل ویژگی های فردی-حرفه ای، مهارت های مدیریتی، رضایت شغلی و سوابق خدمت در مجموع 54درصد تغییرات متغیر عملکرد مدیران گروه های آموزشی را تبیین می کنند.

ارتقای دانش کشاورزان در کنار سایر عوامل و امکانات تولید موجب می گردد که کشاورزان با بهره گیری مناسب و بجا از تکنولوژی، به یک سطح مطلوب و معقول در روند تولید دست پیدا کنند. تحقیق حاضر به منظور مدل یابی معادله ساختاری اثربخشی فعالیت های آموزشی ترویجی پیرامون ارتقای سطح دانش کشاورزان توتون کار استان مازندران انجام شد. این تحقیق از نوع کاربردی بوده که به روش توصیفی _ همبستگی انجام شد. جامعه آماری مطالعه شامل کشاورزان توتون کاری است که حداقل یک بار در دوره های ترویجی شرکت کرده باشند (N= 1500) و براساس جدول مورگان تعداد 306 نفر از توتون کاران با روش نمونه گیری طبقه ای با انتساب متناسب انتخاب شدند. ابزار جمع آوری داده ها پرسش نامه بود که روایی آن توسط متخصصان و استادانی از دانشکده کشاورزی دانشگاه منابع طبیعی گرگان و دانشکده کشاورزی دانشگاه آزاد اسلامی واحد ساری و پایایی آن با کمک ضریب آلفای کرونباخ مورد تایید قرار گرفت. دامنه ضریب آلفای کرونباخ متغیرها از 77/0 تا 94/0 بود. یافته ها نشان داد که 12 درصد کشاورزان توتون کار اثربخشی فعالیت های آموزشی و ترویجی پیرامون ارتقای دانش را عالی، 2/28 درصد خوب، 4/39 درصد متوسط و 5/20 درصد ضعیف ارزیابی نموده اند. همچنین با توجه به نتایج مدل یابی معادله ساختاری، اثربخشی فعالیت های آموزشی ترویجی پیرامون ارتقای سطح دانش کشاورزان توتون کار استان مازندران از عناصر مختلف تأثیر می پذیرد که مهمترین عامل مؤثر بر اثربخشی فعالیت های آموزشی ترویجی، متغیر محتوای فعالیت های آموزشی و ترویجی است که ضریب مسیر آن 325/0می باشد. متغیر تطابق فعالیت های آموزشی و ترویجی با نیاز توتون کاران نیز به میزان 302/0 در اثربخشی فعالیت های آموزشی ترویجی در ارتقاء دانش تأثیر دارد.

رهبران تحول آفرین، توانایی های شخصی را به کار می گیرند تا به ارتقاء آرمان های دیگران پرداخته و افراد و سازمان را به نقطه بالا تری از عملکرد کارآفرینانه هدایت کنند. پژوهش حاضر، به بررسی نقش رهبری تحول آفرین بر گرایش کار آفرینانه افراد سازمان جهاد کشاورزی استان اصفهان در سال1392 پرداخت. جامعه آماری تحقیق شامل226 نفر کارشناس سازمان بود که با استفاده از جدول کرجسی و مورگان و با روش نمونه گیری تصادفی ساده تعداد 140 نفر به عنوان حجم نمونه در نظر گرفته شد. روش جمع آوری داده ها بر اساس دو پرسش نامه استاندارد سبک رهبریMLQ و گرایش کار آفرینانه Dess and Lumpkin (2005) انجام گرفت. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از نرم افزار SPSS نسخه 20 انجام پذیرفت. یافته های پژوهش بیانگر این است که، میزان به کارگیری رهبری تحول آفرین در سازمان جهاد کشاورزی و وضعیت جهاد کشاورزی استان اصفهان از حیث میزان رهبری تحول آفرین بیش تر از سطح متوسط و میزان گرایش کار آفرینانه کارشناسان مورد مطالعه پایین تر از سطح متوسط بود. نتایج پژوهش ثأثیر مثبت و معنا دار، رهبری تحول آفرین بر گرایش کار آفرینانه را نشان داد. برابر نتایج به دست آمده، بعد « نفوذ آرمانی» از قدرت پیش بینی کنندگی بیش تری درتعیین میزان گرایش کار آفرینانه کارشناسان سازمان جهاد کشاورزی برخوردار بوده است.

با وقوع انقلاب صنعتی و تغییر روابط انسان با طبیعت، معضلات محیط زیستی عدیده ای فرا روی انسان قرار گرفت. با توجه به گستردگی این مسائل، به بعد زیبایی شناسی محیط زیست در مقایسه با سایر ابعاد اهمیت کمتری داده شده است. هدف این مطالعه تحلیل مؤلفه های مؤثر بر نگرش زیبایی شناسی محیط زیستی در بین روستاییان شهرستان میاندوآب بود. این تحقیق از نوع علّی رابطه ای است که با استفاده از فن پیمایش انجام گرفت. جامعه ی آماری روستاییان شهرستان میاندوآب (121149N=) بود که تعداد 136 نفر از آن ها با بهره گیری از آماره ی کوکران و روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای با انتساب متناسب انتخاب شدند. ابزار پژوهش پرسشنامه ای بود که روایی آن توسط تعدادی از متخصصان ترویج و آموزش کشاورزی مورد تأیید قرار گرفت و پایایی آن هم با استفاده از یک پیش آزمون و آزمون آلفای کرونباخ، محاسبه شد (94/0≥ ≥ 63/0). یافته ها حاکی از وجود رابطه ی معنی داری میان "نگرش زیبایی شناسی زیست محیطی" با متغیرهای "دانش زیبایی شناسی"، "معنویت و اخلاق" و "محیط" بود. نتایج حاصل از تحلیل مسیر هم نشان داد که دانش زیست محیطی دارای بیشترین توانایی برای پیش بینی نگرش زیبایی شناسی محیط زیستی است (632/0 = ). در این راستا، متغیرهای مستقل پژوهش قادر به تبیین 6/59 درصد واریانس نگرش زیبایی شناسی محیط زیستی بودند. در پایان بر اساس یافته های پژوهش، پیشنهادهای کاربردی ارائه شده است.

امروزه آمادگی برای خودراهبری در یادگیری در برنامه های دوره های تحصیلات تکمیلی نظام آموزش عالی به منظور بهبود مهارت های یادگیری مادام العمر دانشجویان مورد تأکید قرار گرفته است. هدف کلی این مطالعه تحلیل رابطه بین ابعاد کیفیت خدمات آموزشی و مهارتهای یادگیری خودراهبر در بین دانشجویان کشاورزی دانشگاه تربیت مدرس بود. روش تحقیق توصیفی – همبستگی و به صورت پیمایش انجام شده است. جامعه آماری تحقیق دانشجویان رشته های کشاورزی دانشگاه تربیت مدرس در سال تحصیلی 1390-1391بودند (414N= ). حجم نمونه با استفاده جدول کرجسی و مورگان 201 نفر تعیین (201n=) و نمونه ها با استفاده از روش نمونه گیری طبقه ای تناسبی انتخاب شدند. ابزار جمع آوری داده ها پرسشنامه بود که روایی ظاهری و محتویی آن توسط تعدادی از متخصصین ترویج و آموزش کشاورزی مورد تأیید قرار گرفت. مقدار آلفای کرونباخ برای تعیین پایایی ابزار تحقیق برای دو بخش کیفیت خدمات آموزشی و مهارت های یادگیری خودراهبر به ترتیب 80/0و 78/0 محاسبه شد. نتایج به دست آمده نشان داد که از نظر وضعیت مهارت های یادگیری خودراهبر در بین دانشجویان، بُعد مهارت های ارتباطی بالاترین اولویت و بُعد فعالیت های یادگیری پایین ترین اولویت را به خود اختصاص دادند. از نظر کیفیت خدمات آموزشی، ابعاد همدلی و شرایط فیزیکی به ترتیب بالاترین و پایین ترین اولویت را دارا بودند. نتایج آزمون همبستگی نشان داد که بین متغیرهای پاسخگویی، قابلیت اطمینان و همدلی با متغیر یادگیری خودراهبر همبستگی مثبت و معنی داری وجود داشت. نتیجه تحلیل رگرسیون خطی نیز نشان داد که متغیرهای پاسخگویی، قابلیت اطمینان و همدلی قادر به تبیین 56 درصد از تغییرات یادگیری خودراهبر دانشجویان می باشند.

افزایش و تامین پایدار مواد غذایی، امنیت غذایی و ارتقاء بهره وری کشاورزی مستلزم افزایش کارایی، اصلاح ساختار مدیریتی و بازآفرینی کشاورزان می باشد. که آن هم نیاز به تغییرات اساسی در دانش، نگرش، مهارت و تغییرات رفتاری توانمندی در کشاورزان خواهد داشت. گفتنی است از اموری دانشی و مهارتی مسائلی هستند که از طریق آموزش حل می شود، گرچه مسائل انگیزشی به سختی حل می شوند ولی برنامه های آموزشی موثر به رفع بعضی از این مشکلات کمک می کند. هم چنین پتانسیل های محیطی، اقتصادی و اجتماعی بدلیل اینکه درون مایه های فضایی هر منطقه محسوب می شود و فعالیت در عرصه فضا را تسریع می کند از عوامل موثر در توانمند سازی کشاورزان محسوب می شود. هدف کلی مقاله تبیین عوامل موثر بر توانمندسازی کشاورزان می باشد. روش تحقیق از نوع تحقیقات پیمایشی تبیینی به شمار می رود. جهت جمع آوری اطلاعات از طریق پرسش نامه به کشاورزان ساکن در مناطق روستایی استان اردبیل که جامعه آماری تحقیق را شامل می شود مراجعه شد. که در این میان تعداد کل بهره برداران کشاورزی استان اردبیل 109187 برآورد گردید. هم چنین برای تعیین حجم نمونه بهره برداران کشاورزی ساکن در نقاط روستایی از طریق فرمول کوچران استفاده و درنهایت تعداد حجم نمونه تعداد بهره برداران کشاورزی 256 نفر تعیین گردید. افزون بر این برای تعیین روایی محتوای پرسش نامه ازنقطه نظرات کارشناسان مختلف نیز استفاده شد. هم چنین برای تعیین پایایی کمی پرسش نامه نیز از ضریب آلفای کرونباخ و نرم افزار SPSS، استفاده شد. که در این تحقیق مقدار آلفای مذکور 75/0 محاسبه شد. در نهایت با استعانت از مدل تحلیل مسیر این نتیجه حاصل شد که عامل اقتصادی بیشترین تاثیر را در میزان توانمندسازی کشاورزان دارد و در مرحله بعد عامل اجتماعی، عامل محیطی و مجموع عوامل به ترتیب از عوامل تاثیرگذار در میزان توانمندسازی کشاورزان می باشد.

با توجه به اهمیت بخش کشاورزی در تولید، مصرف و ایجاد امنیت غذایی، کشورهای مختلف جهان اعم از توسعه یافته و یا در حال توسعه، با روش های مختلف بخش کشاورزی را مورد حمایت قرار می دهند. در مطالعه حاضر اثر سیاست های حمایت از مصرف کنندگان و حمایت از تولیدکنندگان بر امنیت غذایی در ایران در قالب الگوی VECM در دوره زمانی 1392-1368 مورد بررسی قرار گرفته است. سیاست های حمایت از مصرف کنندگان و حمایت از تولیدکنندگان بخش کشاورزی اثر مثبت و معنی داری بر شاخص امنیت غذایی در ایران دارد، به طوری که به ازای هر یک واحد افزایش در درصد حمایت از مصرف کننده، مقدار شاخص امنیت غذایی 0/228 واحد افزایش خواهد داشت. در واقع اگر مقدار ضریب فوق به صورت کشش بیان شود، به ازای افزایش یک درصدی در درصد حمایت از مصرف کننده، مقدار شاخص امنیت غذایی 0/06 درصد افزایش خواهد داشت. این در حالی است که به ازای هر یک واحد افزایش در درصد حمایت از تولیدکننده، مقدار شاخص امنیت غذایی 0/177 واحد افزایش می یابد. یعنی به ازای هر درصد افزایش در درصد حمایت از تولیدکننده، شاخص امنیت غذایی 0/01 درصد افزایش می یابد. ضریب ECM حاضر برابر با 0/489-می باشد. نشان دهنده ی آن است که در هر دوره 48/9 درصد از خطای عدم تعادل از بین خواهد رفت. لذا اعمال سیاست های حمایت از مصرف کنندگان به صورت هدف دار و حمایت از تولیدکنندگان در جهت افزایش بهره وری و تولید به منظور ارتقائ امنیت غذایی ضروری می باشد.