تئوری اساس علم است، چنانکه پیش از این نیز این سخن را گفته ایم که بنیاد علم تئوری است و علم بدون تئوری قاعدتا نه به پیش می رود و نه می تواند راه خود را به درستی به سرانجام رساند. اما تئوری چیست که در علم برای آن این چنین جایگاهی روا می دارند. مفهوم تئوری را به شیوه های متفاوت تبیین کرده اند و در این میان، آشکار است که رویکردها و بنیانهای اندیشه ای همیشه اساس کار هر گونه تعریف از این مفهوم بوده است. اگرچه تئوری نوعی اندیشه ورزی مجرد است، اما در چارچوب روابط علی موجود میان پدیده ها، روندها و رخدادها و با هدف درک بهتر و متفاوت از آنها برپا می شود. بدینسان، در همه تعاریف، نظام وار، یعنی متشکل از اجزای و عناصر مرتبط، تجریدی و ابزار تبیین بودن آن مورد تاکید است. به سخن دیگر، تئوری نوعی تبیین منطقی و تعیین چگونگی روابط تاکنون ناشناخته پدیده ها، روندها و رخدادهاست.