اقیانوس شناسی
سال:1398 | دوره:10 | شماره:38 |تعداد مقالات:15

تحقیق حاضر به منظور شناسایی گونه های دو کفه ای ماسل در سواحل خلیج فارس انجام شد. اتصال محکم ماسلها در مناطق پر تلاطم بین جزرومدی ناشی از حضور پروتئین های چسبنده ای است که پتانسیل بالقوه ای در حوزه بیومدیکال و صنعت دارند. در ساحل شیب دراز جزیره قشم بسترهای متراکمی از نوعی ماسل یافت شد که مورد شناسایی قرار گرفت. مقایسه ویژگی های مورفولوژیکی نمونه با کلید شناسایی و آنالیز مولکولی توالی ژن COI با نرم افزارهای فیلوژنی نشان داد این گونه متعلق به جنس Modiolus، زیرخانواده Modiolinae و خانواده Mytilidae می باشد و هم اکنون با نام Modiolus sp. PG در بانک داده ای NCBI به ثبت رسیده است.

هدف این پژوهش برآورد ارزش اقتصادی-توریستی سواحل جزیره کیش با استفاده از روش ارزشگذاری مشروط (CVM) است. برای بررسی عوامل مؤثر بر میزان تمایل به پرداخت افراد، الگوی لاجیت به روش حداکثر راستنمایی برآورد گردید. داده های مورد نیاز از طریق تکمیل پرسشنامه و به صورت الکترونیکی از 256 بازدیدکننده منطقه مذکور در سال 1397جمع آوری گردید. نتایج مدل لاجیت نشان داد که متغیرهای جنسیت، وضعیت تأهل، تحصیلات، درآمد ماهیانه فرد و تمایلات زیست محیطی تاثیر مثبت و مبلغ پیشنهادی، سن، هزینه پاسخگو، بومی بودن، اقامت شبانه در ساحل و مدت زمان هر بازدید تأثیر منفی و معنی داری بر مقدار انتظاری تمایل به پرداخت گردشگران دارند. از دیگر نتایج تحقیق نشان داد که متوسط تمایل به پرداخت گردشگران 1926 تومان برآورد شد و با درنظرگرفتن این میزان، ارزش کل توریستی سالانه آن حدود 2/3274 میلیون تومان برآورد گردید.

در این تحقیق اثر شدت نور در زمان های مختلف بر رشد، بعضی رنگدانه ها، پروتئین و کربوهیدرات در جلبک Scenedesmus obliquus مورد مطالعه قرار گرفت. به این منظور جلبک ها یک هفته بعد از واکشت به مدت 0، 2، 4 و 6 روز در معرض شدت نور 6000 لوکس قرار گرفتند. نور شدید وزن تر جلبک سندسموس را کاهش داد. نور شدید سبب کاهش محتوی رنگیزه های کلروفیل و کاروتنوئید شد. مقدار β کاروتن و لوتئین نیز تحت تنش نور شدید کاهش یافت، ولی مقدار آستاگزانتین افزایش یافت. محتوی قند و پروتئین هم در این تیمار کاهش یافت در تیمار 6 روز نور شدید کمترین مقدار این ترکیبات و در نمونه های شاهد بیشترین مقدار مشاهده شد. کاهش وزن و سایر پارامترها نشان دهنده مقاومت پایین و عدم سازگاری این گونه جلبکی به شدت نور بالا بود. سنتز آستاگزانتین به عنوان یکی راه های مقابله با شرایط تنش در این جلبک استفاده می شود.

در این مطالعه غلظت فلزات سنگین (کادمیوم، سرب، نیکل و مس) در بافت عضله کفشک زبان گاوی درشت پولک ((Cynoglossus arel در دی ماه و خرداد ماه 96-1395 در سه ایستگاه در بندر بوشهر سنجش گردید. غلظت فلزات سنگین در نمونه های بافت پس از انجام مراحل هضم شیمیایی و به حجم رساندن توسط دستگاه جذب اتمی سنجش شد. نتایج نشان دادند که غلظت فلزات در بافت عضله در فصل زمستان بیشتر از تابستان بود ولی این قضیه در مورد فلز مس صادق نبود. بین غلظت فلز مس در دو فصل تابستان و زمستان اختلاف چندانی وجود نداشت. در ایستگاه سلطانی تجمع فلزات به صورت Cd

در این پژوهش، با بررسی معیارهای تاثیرگذار در انتخاب سواحل مستعد برای احداث آب شیرین کن، روش های مختلف تصمیم گیری چند معیاره دسته بندی و سپس با ترکیب روش ها، روش میانگین نرمال معرفی شد. در این راستا، اولویت مناطق ساحلی استان بوشهر با استفاده از روش های مجموع وزنی، تحلیل سلسله مراتبی و تاپسیس بررسی و میزان دقت هر روش در قیاس با روش معرفی شده ارزیابی شد. با توجه به محدودیت تعدادگزینه و معیار در نرم افزارهای موجود و همچنین تعدد روش ها، هر روش جداگانه کدنویسی شد. در نهایت، رویکردی برای دسته بندی سواحل مستعد برای احداث آب شیرین کن معرفی و اولویت هر قطعه ساحل تعیین گردید. براساس نتایج، روش های مختلف الگوی امتیازی نسبتا مشابهی را برای هر گزینه نشان می دهند و از این میان، روش مجموع وزنی علیرغم قدمت و سادگی آن همچنان دقت مناسبی در تخمین گزینه بهینه دارد.

از جمله پیش پردازش های ضروری در مطالعات آبی، تصحیح ستون آب است. هدف از این پژوهش بررسی لزوم تصحیح ستون آب در عمق سنجی از بخش جنوب شرقی دریای خزر می باشد. به منظور استخراج عمق، از تصویر لندست-8 و داده های هیدروگرافی که به روش اکوساندر جمع آوری شده، استفاده شده است. در این پژوهش با استفاده از روش رگرسیون خطی، عمق از جفت باندهای مرئی پیش پردازش و داده های زمینی بدست آمد؛ نقشه عمق یک بار در حالتی که تصحیح ستون آب انجام شده و در حالت دیگر در غیاب تصحیح ستون آب نقشه عمق بدست آمد. در صورت عدم انجام این تصحیح، ضریب تعیین و میانگین مربعات خطا به ترتیب برای باندهای آبی ساحلی-سبز برابر با 91/0، 32/0، برای باندهای آبی و سبز 89/0، 35/0 و برای باندهای آبی ساحلی-سبز و آبی-سبز 91/0، 32/0 است، در صورتی که نتایج در حالتی که تصحیح ستون آب انجام شده، برای باندهای آبی ساحلی-سبز برابر با 84/0، 42/0 و برای باندهای آبی-سبز 81/0، 45/0 می باشد. نتایج نشان می دهد که در عمق سنجی به روش تجربی، تصحیح ستون آب در منطقه مورد مطالعه، چندان مؤثر نبوده است ولی اگر قرار شود این تصحیح انجام شود بهتر است از جفت باندهای آبی ساحلی و سبز و جفت باندهای آبی و سبز توأمان استفاده شود (با ضریب تبیین94/0 و خطای میانگین مربعات 34/0).

مناطق آزاد تجاری-صنعتی یکی از سیاست های اقتصادی مورد توجه تصمیم گیران و سیاستگذاران کلان کشورها، در راستای افزایش رقابت پذیری اقتصاد ملی است. هدف اصلی این پژوهش شناسایی و تبیین عوامل کلیدی موفقیت رقابت پذیری مناطق آزاد تجاری صنعتی در سطح بین المللی با استفاده از نظریه ی داده بنیاد است ازجمله نوآوری های پژوهش حاضر شناسایی و تبیین عوامل کلیدی موفقیت رقابت پذیری مناطق آزاد تجاری صنعتی در سطح بین المللی با بهره گیری از روش پژوهش کیفی و نرم افزار مکس کیو دی ای (MAXQDA) در حوزه رقابت پذیری مناطق آزاد تجاری-صنعتی است. در این پژوهش از روش تحقیق نظریه برخاسته از داده ها استفاده گردید و برای جمع آوری داده ها با 36 نفر از مدیران عامل و مدیران باتجربه، مناطق آزاد تجاری-صنعتی مصاحبه های عمیقی انجام گرفت. معیار اصلی برای تعیین حجم نمونه، نیل به نقطه اشباع نظری بود. تمامی افراد حجم نمونه مورد مطالعه با رویکرد هدفمند انتخاب شدند. کدگذاری و تحلیل داده ها طی سه مرحله به انجام رسید و در نهایت، مدل پارادایمی عوامل کلیدی موفقیت رقابت پذیری مناطق آزاد تجاری-صنعتی در سطح بین المللی با استفاده از نظریه زمینه ای شکل گرفت. در مرحله نظریه داده بنیاد گلیزری و نظرسنجی خبرگان از نظرات 8 نفر از خبرگان صاحب نظر در حوزه رقابت پذیری و آشنا به روش نظریه داده بنیاد استفاده شد. روایی مدل توسط خبرگان دلفی تایید شد. بر اساس نتایج این تحقیق 10 مقوله شناسایی شدند که عبارت اند از: مسائل نظام مدیریتی و الزامات اداری، مسائل نظام اقتصادی و پارادیم توسعه، تفکر راهبردی و نقش پذیری دولت در سیاستگذاری و اجرا، مسائل بین المللی و ارتباطات اقتصادی، بستر رقابت پذیری و موقعیت استراتژیک مناطق، تاب آوری اقتصادی و بازار آزاد رقابتی، مسائل حاکمیتی و دیپلماسی هوشمند، عوامل برون سازمانی و درون سازمانی، توسعه فرهنگی و اجتماعی و سیاسی، رویکرد و اکشن پلن مناطق آزاد تجاری-صنعتی.

ترکیبات فنولی خواص آنتی اکسیدانی دارند که می توانند در درمان برخی بیماری های مزمن و مخرب موثر باشند. هدف ازاین مطالعه تعیین شرایط بهینه برای استخراج ترکیبات فنولی کل از جلبک های سارگاسوم (Sargassum sp. )و کاهوی دریایی (Ulva sp. )در آبهای ساحلی چابهار بود. عصاره های این دو نوع جلبک به روش اولتراسونیک استخراج شدند و پارامترهای مختلف شامل نوع حلال (متانول، اتانول، استون و آب)، اندازه ذرات نمونه (63، 125، 250 و 500 میکرون) و مقدار نمونه خشک (1/0، 2/0، 3/0، 4/0 و 5/0 گرم) در 10 میلی لیتر حلال و در زمان (10، 20 و 30 دقیقه) و دمای اولتراسونیک (20، 40، 50 و 60 درجه سانتی گراد) بهینه سازی شدند. تعیین ترکیبات فنولی کل با معرف فولین سیوکالتو با منحنی استاندارد گالیک اسید و به روش اسپکتروفتومتری انجام گرفت. بیشترین مقدار فنولی کل با حلال آب، اندازه ذرات 125 میکرون برای نمونه سارگاسوم و 250 میکرون برای نمونه کاهو دریایی، مقدار نمونه خشک 1/0 گرم سارگاسوم در 10 میلی لیتر حلال و2/0 گرم کاهو دریایی در 10 میلی لیتر حلال، زمان اولتراسونیک 10 دقیقه در دمای 40 درجه سانتی گراد برای هر دو جلبک به دست آمد. تحت شرایط بهینه بیشترین مقدار ترکیبات فنولی کل برای جلبک سارگاسوم 271/0± 58/5 میلی گرم گالیک اسید بر گرم نمونه خشک و برای جلبک کاهو دریایی به میزان 258/0± 047/2 میلی گرم گالیک اسید بر گرم نمونه خشک به دست آمد. نتایج این تحقیق نشان داد که جلبک سارگاسوم می تواند به عنوان منبع ترکیبات با خواص آنتی اکسیدان طبیعی دریایی در صنایع غذایی و دارویی مورد استفاده قرار گیرد.

روش های متعددی از قبیل روش های تجربی، مدل های عددی و محاسباتی برای مطالعات جزرومدی توسعه یافته است. هدف از این پژوهش ارزیابی و صحت سنجی مدل عددی Telemac در آب های خلیج بوشهر با استفاده از داده های اندازه گیری می باشد. در همین راستا از ماژول دوبعدی نرم افزار Telemac، برای شبیه سازی جزرومد در یک دوره 15 روزه از تاریخ 01/08/2011 واقع در منطقه خلیج بوشهر پرداخته شده است. پس از تهیه داده های هیدروگرافی، ایجاد مش نامنظم مثلثی، اعمال داده های جزرومدی به عنوان نیروی نجومی روی نقاط مرز، تراز آب و جریان جزرومدی مدل سازی گردید. جهت صحت سنجی ضرایب تراز آب، دامنه جزرومد، تغییرات سرعت جریان و اصطکاک بستر مدل از داده های اندازه گیری تراز آب و سرعت جریان ثبت شده توسط اداره بنادر در منطقه بهره برده شد. در گام بعدی تراز آب، سرعت جریان توسط مدل جهانی TPXO با استفاده از نرم افزار Matlab استخراج شدند. نتایج آنالیز جزرومدی حاصل از مدل جهانی کشند اقیانوسی با نتایج حاصل از مدلسازی مورد مقایسه قرار گرفت. نتایج پژوهش بیانگر کاهش خطای RMSE از 14 درصد به 7 درصد برای تراز آب و از 20 درصد به 5 درصد برای سرعت جریان بعد از انجام مدلسازی بر روی داده های TPXO است.

هدف از این پژوهش طراحی و شناسایی برخی از ماهیت ها و ویژگی های جریانات سطحی در اقیانوس هند شمالی است. الگوی سه بعدی گردش جریانات سطحی باد رانده، توزیع دما (SST) و شوری سطح دریا (SSS) در اقیانوس هند شمالی با استفاده از مدل عددی MITgcm با تفکیک پذیری 2 دقیقه افقی و قائم 20 ترازه در خلال مونسون شبیه سازی گردید و مدل بعد از 17 سال به پایداری رسید. این دقت برای بازتولید گردش اقیانوسی و چرخابه ها دقیق و مناسب است. داده های دما، شوری، باد، شار گرمای خالص، تبخیر منهای بارش به عنوان داده های اولیه به مدل معرفی گردید. براساس نتایج، در تابستان (ماه آگوست)، فراجوشی در نزدیکی چابهار و در موقعیت ° N24 و ° E61 رخ می دهد و همچنین یک آنتی سیکلون قوی در موقعیت ° N18 و ° E5/56 شناسایی گردید که بعد از گردش ساعتگرد وارد دریای عربی شمالی می گردد. جریان مونسون تابستانه در خلال مونسون تابستانه از می تا آگوست به سمت شرق و جریان مونسون زمستانه از نوامبر تا فوریه به سمت غرب جریان می یابد. همچنین جت رأس الحد در جنب ساحل عمان در مدل به خوبی قابل شناسایی است.

امروزه در اثر تکامل مداوم میکروب های بیماری زا و مقاومت آن ها نسبت به آنتی بیوتیک ها، تقاضا برای ایجاد ترکیبات جدید و مؤثر ضد میکروبی وجود دارد. به همین دلیل عصاره های بوتانولی، متانولی و استونی گونه Peronia verruculata تهیه و با استفاده از روش-های MIC و MBC اثرات ضد باکتریایی دو باکتری گرم مثبت Staphylococcus aureous و گرم منفی Escherichi بر روی عصاره های گرفته شده تعیین شد. بررسی کدورت و شفافیت میکروتیوب های حاوی مقادیر مختلف عصاره بوتانولی نشان داد که حداقل غلظت ممانعت کنندگی از رشد (MBC) باکتری E. coli برابر با µ g/µ l 600 و باکتری استافیلوکوکوس اورئوس µ g/µ l 800 بود. وضعیت رشد باکتری E. coli در پلیت های حاوی محیط کشت مولر هینتون آگار در غلظت های مختلف عصاره بوتانولی حداقل غلظت کشندگی (MBC) این باکتری را µ g/µ l800 و باکتری استافیلوکوکوس اورئوس را µ g/µ l1000 نشان داد. عصاره های استونی و متانولی حلزون Peronia verrculata تا غلظت µ g/µ l 1000 اثری بر روی ممانعت از رشد باکتری نداشتند.

ﺟ ﻬ ﺖ ﺷ ﻨ ﺎ ﺳ ﺎ ﻳ ﻲ مورفولوژیکی و ﺑ ﺮ رﺳ ﻲ ﺳ ﺎ ﺧ ﺘ ﻤ ﺎ ن اﺳ ﻜ ﻠ ﺘ ﻲ داخلی ﺧ ﻴ ﺎ ر­ ﻫ ﺎ ی درﻳ ﺎ ﻳ ﻲ پهنه جزرومدی ﺳ ﻮ اﺣ ﻞ غربی ﺧ ﻠ ﻴ ﺞ ﻓ ﺎ رس ﻧ ﻤ ﻮ ﻧ ﻪ ﺑ ﺮ داری از 2 ایستگاه (بندر بستانه و جزیره هندورابی) ﺻ ﻮ رت گرفت. شناسایی گونه­ های مورد برسی با استفاده از اسپیکول جدا شده از بافت عضله و توسط میکروسکوپ اینورت دوربین دار و با کمک کلیدهای شناسایی معتبر بررسی شد. ﺳ ﺮ اﻧ ﺠ ﺎ م ﭘ ﺲ از مطالعات مورفولوژیک و ﻣ ﻴ ﻜ ﺮ وﺳ ﻜ ﻮ ﭘ ﻴ ﻚ اﻧ ﺠ ﺎ م ﺷ ﺪ ه، چهار ﮔ ﻮ ﻧ ﻪ ﺧ ﻴ ﺎ ر درﻳ ﺎ ﻳ ﻲ ﺷ ﻨ ﺎ ﺳ ﺎ ﻳ ﻲ ﮔ ﺮ دﻳ ﺪ . در مطالعه حاضر گونه­ های Stichopus horrens و Stichopus monotuberculatus برای اولین­ بار در جزیره هندورابی یافت شدند. . تحقیقات نشان داد که فراوان­ ترین نوع اسپیکول در خیار­ دریایی گونه Holothuria parva اﺳ ﭙ ﻴ ﻜ ﻮ ل ﻣ ﻴ ﻠ ﻪ ­ ای ﺧ ﺎ ردار بوده و در گونه Holothuria arenicola نیز اسپیکول دکمه­ ای است. ویژگی شاخصی که خیار دریایی گونه S. horrens را از گونه S. monotuberculatus متمایز می­ کرد حضور اسپیکول میله­ ای بزرگ و پونز­ مانند با سر پهن در پاپیلای پشتی این گونه بود در حالیکه این نوع اسپیکول در گونه S. monotuberculatus حضور نداشت.

هدف اصلی از مطالعه اخیر ایمونوهیستوشیمی بافت لنفوئیدی ضمیمه روده فیل ماهی خاویاری (Huso Huso) در دو فصل گرم و سرد بصورت مقایسه ای بوده است. نمونه برداری به تعداد10 قطعه از مراکز پرورش ماهیان خاویاری تهیه و بعد از بیهوشی شماره گذاری و زیست سنجی شدند. پس از کالبدگشایی نمونه هایی به طول نیم سانتی متر از قسمت های ابتدایی، میانی و انتهایی روده جدا و بلافاصله در محلول ثبوتی بوئن قرار داده شدند. پس از انجام مراحل معمول تهیه مقاطع بافتی، برش هایی به ضخامت 6-4 میکرومتر تهیه و در نهایت تحت رنگ آمیزی عمومی هماتوکسیلین-ائوزین، پریودیک اسید شیف و تکنیک ایمونوهیستوشیمی TUNEL قرارگرفتند. نتایج مطالعات میکروسکوپی به روش هیستومورفولوژی و هیستومتری نشان داد که روده فیل ماهی خاویاری به طورکلی از چهار طبقه مخاط، زیر مخاط، عضلانی و سروزی تشکیل شده است. در بررسی مقایسه ای بافت لنفوئیدی ضمیمه روده در دو فصل مشخص گردید که تراکم و آرایش این بافت در روده متفاوت بوده بطوریکه در فصل سرد، تراکم سلول های لنفوئیدی در قاعده بافت پوششی بیشتر از فصل گرم گزارش گردید. تعداد لنفوسیت ها در مخاط و زیر مخاط بخش های مختلف روده در فصل گرم نسبت به فصل سرد کاهش معنی داری را نشان داد (05/0p≤ ). همچنین تعداد سلول های لنفوسیت بخش انتهایی روده در فصل سرد نسبت به فصل گرم افزایش معنی داری را نشان داد (05/0p≤ ). بطور کلی مشخص گردید که در مطالعات ایمونوهیستوشیمی تعداد سلول های دچار مرگ برنامه ریزی شده و آپوپتوز بویژه در فصل گرم در تمام قسمت های روده نسبت به فصل سرد بیشتر بوده است (05/0p≥ ). بنابراین با توجه به فعال و برانگیخته بودن سیستم ایمنی در این قسمت از دستگاه گوارش در فصل سرد می تواند جهت تعیین زمان واکسیناسیون مورد توجه قرار گیرد.

نواحی ساحلی، تالاب ها و خلیج ها به عنوان رابطی بین خشکی و دریا، به شدت تحت تاثیر ورود آب از خشکی به دلایل مختلف از جمله سیلاب می باشند. در اواخر اسفند 1397 بر اثر بارندگی های شدید در استان های شمالی ایران، سیلاب های مخربی به راه افتاد. در این پژوهش، مواد مغذی (نیترات، نیتریت، فسفات، سیلیکا و آمونیوم) و فراسنج های فیزیکوشیمیایی دیگر (شوری، pH، اکسیژن محلول و دمای آب) در 8 ایستگاه در خلیج گرگان پیش از وقوع سیلاب در استان های گلستان و مازندران (بهمن 97) و پس از آن (فروردین و اردیبهشت 98) اندازه گیری و مقایسه شدند. مواد مغذی به روش استاندارد MOOPAM اندازه گیری شدند. فراسنج های فیزیکوشیمیایی دیگر به کمک مولتی متر هک (Hach) و در محل اندازه گیری شدند. نتایج این مطالعه نشان داد که به طور کلی میزان تمام مواد مغذی در خلیج گرگان پس از وقوع سیلاب کمتر شده است. به ویژه آمونیوم و نیترات به ترتیب حدود 30/8 و 51/3 برابر کاهش نشان دادند که این رقیق سازی مواد مغذی به دلیل ورود آب (آب باران) از خشکی (اغلب از مسیر رودخانه های گرگان رود و قره سو) به خلیج گرگان و نیز بارندگی در خلیج گرگان می باشد. مقایسه دو نمونه برداری انجام شده نشان دهنده درصد بالای غلظت نیترات در منطقه مورد مطالعه است. همچنین میزان میانگین شوری خلیج پیش و پس از سیلاب به ترتیب psu 97/14 و 27/9 اندازه گیری شد. این تغییرات می توانند بر روی زیست بوم خلیج گرگان تاثیر بگذارند.