فن آوریهای نوین در توسعه آبزی پروری (شیلات)
سال:1389 | دوره:4 | شماره:1 |تعداد مقالات:16

این پژوهش در تابستان سال1387 در کارگاه تکثیر میگوی پارس آبزیستان در استان بوشهر (شهر دلوار) به مدت 10 هفته (2 هفته سازگاری و 8 هفته پرورش) انجام شد. تاثیر نوکلئوتید جیره در 5 سطح غذایی صفر، 0.15، 0.25، 0.35 و 0.5 درصد از جیره بر شاخص های رشد، بقاء و ترکیب عضله بچه ماهی هامور معمولی (Epinephelus coioides) با وزن متوسط آغازین 10.70±0.29 گرم و طول 47.8±0.14 در مخازن 300 لیتری با تراکم ذخیره سازی 15 عدد ماهی با سه تکرار در هر تیمار انجام شد. نتایج نشان داد که حداکثر بهبود شاخص های رشد در تیمار 0.35 درصد بود، به طوری که در پارامترهای افزایش وزن بدن، متوسط وزن ثانویه و فاکتور وضعیت با سطوح دیگر دارای اختلاف معنی داری بود. در ارتباط با ترکیب عضله، حداکثر میزان پروتئین در تیمار 0.15 درصد و حداکثر میزان چربی در تیمارهای 0.15 و 0.25 درصد مشاهده شد که اختلاف معنی داری با گروه شاهد داشتند. در مورد میزان خاکستر بین تیمارهای 0.15، 0.25 و 0.35 درصد با گروه شاهد اختلاف معنی داری مشاهده شد. بررسی نتایج نشان داد که نوکلئوتید جیره در سطح 0.35 درصد دارای اثرات مثبت معنی داری بر پارامترهای رشد بوده است.

هدف از این مطالعه بررسی زیست شناسی تولیدمثل و بافت شناسی تخمدان ماهی کریشو بزرگ Saurida tumbil از خانواده کیجارماهیان است که از آبهای سواحل ایرانی خلیج فارس (بندربوشهر) و از بهمن 1385 تا بهمن 1386 تحت نمونه برداری منظم ماهیانه به دست آمدند. طول کل ماهیان ماده از 26.1 تا 58 سانتی متر و دامنه وزنی آنها از 136 تا 1550 گرم بود. مشاهدات بر روی توزیع فصلی مراحل بلوغ و نوسانات شاخص رسیدگی جنسی، یافته های اخیر در مورد دوره های تخم ریزی این ماهی را تایید کرد و نشان داد که این ماهی دارای دو دوره اوج تخم ریزی است که یکی اصلی (اردیبهشت ماه) و دیگری فرعی (مهر ماه) می باشد. همچنین مشخص شد که این ماهی برای اولین بار در طول کل 27 سانتی متر به بلوغ جنسی می رسد. میانگین هم آوری مطلق و نسبی به ترتیب 263162 و 273 بود. حداقل و حداکثر قطر اووسیت 6.71 میکرون (مرحله 1) و 875.34 میکرون (مرحله 5) بود. رابطه خطی بین وزن کل و هم آوری برای این ماهی به صورت f=2657.8 w0.6617 حساب شد. میانگین نسبت جنسی نر به ماده 1:5 بود که با دیگر مطالعات شبیه بود. تغییرات شاخص کبدی (HSI) نیز روند تغییرات مشابهی را با تغییرات شاخص رسیدگی جنسی (GSI) در ماهیان ماده نشان داد.

تاثیر اینولین جیره بر شاخص های رشد، ترکیب شیمیایی عضله و برخی پارامترهای همولنف میگوی وانامی (Litopenaeus vannamei) با وزن متوسط 3.20±0.02 گرم به مدت 35 روز بررسی شد. آزمایش درون مخازن 300 لیتری با تراکم ذخیره سازی 25 عدد میگو انجام شد. پربیوتیک اینولین درسطح 2 درصد به جیره غذایی میگوی وانامی اضافه گردید (جایگزین سلولز) و با گروه شاهد (صفر درصد) مقایسه شد. غذادهی 3 بار در روز به صورت اشباع انجام گرفت. افزودن اینولین به ترکیب غذایی میگوی وانامی اختلاف معناداری را در وزن نهایی، ضریب رشد ویژه، نرخ بازده پروتئین، ضریب تبدیل غذایی، میزان بقا، طول حدقه ای کاراپاس و ترکیب شیمیایی عضله (رطوبت، پروتئین، چربی و خاکستر) در بین دو گروه نشان نداد و تنها میزان غذای مصرفی روزانه به طور معناداری در گروه تیمار افزایش یافت. همچنین، تعداد کل هموسیت ها، هموسیت های دانه ای، نیمه دانه ای، هیالین و مقدار کل پروتئین پلاسما، در میگوهای تغذیه شده با اینولین جیره در مقایسه با گروه شاهد اندکی افزایش یافت، اما این افزایش معنادار نبود.

در تحقیق حاضر، از روش پاسخ سطحی (Response Surface Method; RSM) به منظور بهینه سازی شرایط تولید پروتئین هیدرولیز شده از امعاء و احشاء فیل ماهی (Huso huso) از لحاظ دما، زمان و میزان آنزیم، استفاده شد. این روش، اثر سه فاکتور دما، زمان و میزان آنزیم (متغیر مستقل) را روی درجه هیدرولیزاسیون به عنوان پاسخ سطحی، مورد بررسی قرار می دهد. بر اساس نمودارهای سه بعدی، شرایط بهینه از لحاظ دما، زمان و میزان آنزیم، به ترتیب عبارت از دمای 50 درجه سانتی گراد، زمان 120 دقیقه و میزان آنزیم 1 درصد بودند. پروتئین هیدرولیز تولید شده با استفاده از آنزیم آلکالاز، دارای 66 درصد پروتئین و 1.34 درصد چربی بود. نتایج این تحقیق نشان داد که میزان چربی در پروتئین هیدرولیز شده نسبت به مواد خام اولیه، به شدت کاهش می یابد.

این مطالعه به منظور بررسی تغییرات هیستوپاتولوژیک آبشش و تغییرات هموسیت کل میگوی پاسفید (Litopenaeus vannamei) در ویبریوزیس تجربی بوسیله باکتری Vibrio harveyi انجام گرفت. بدین منظور یک گروه 30 تایی پست لارو 75 روزه مورد آزمایش قرار گرفت. میگوها بوسیله روش غوطه وری 30 دقیقه ای با غلظت 109 سلول باکتری در میلی لیتر مورد مواجهه قرار گرفتند. نتایج هیستوپاتولوژی آبشش در میگوهای در حال مرگ نکروز، چسبندگی لاملاها، ادم، نفوذ هموسیت در فیلامنت های آبششی و تجمعات گره ای هموسیت ها با کانون ملانینی شده را نشان دادند. نتایج حاصل از شمارش کل هموسیت ها در میگوهای در حال مرگ کاهش معنی داری را نسبت به گروه شاهد نشان دادند.

در این مطالعه (زمستان، 1385) میزان تری متیل آمین در بافت عضله ماهی شوریده (Otolithes rubber) در ارتباط با تغییرات بار باکتریایی (باکتری های سرمادوست و مزوفیل) در طی هجده روز نگهداری در یخ مورد ارزیابی قرارگرفت. نتایج نشان داد که غلظت تری متیل آمین و بار باکتریایی به طور معنی دار طی دوره نگهداری در یخ افزایش یافت. تری متیل آمین در اولین روز نگهداری تشخیص داده نشد. اولین ردیابی مربوط به روز سوم نگهداری بود. در این تحقیق بهترین همبستگی بین تری متیل آمین با بار باکتریایی سرمادوست یافت شد (R2=0.91) و همچنین این باکتری ها به عنوان میکروارگانیسم غالب در مدت نگهداری تشخیص داده شدند. غلظت اولیه تری متیل آمین به 1.36 میلی گرم (در 100 گرم عضله) و سر انجام به 8.97 میلی گرم (در 100 گرم عضله) رسید و این در حالی بود که بار باکتریایی سرمادوست به بیش از 108cfu/g  رسیده بود. میانگین غلظت تری متیل آمین (در پانزدهمین روز) بالاتر از حد مجاز تشخیص داده شد.

در این تحقیق، 5 جیره غذایی برای بررسی تاثیرات جایگزینی سطوح صفر، 25، 50، 75 و 100 درصدی کنجاله سویا بوسیله کنجاله کلزا بر ترکیب لاشه قزل آلای رنگین کمان با کمک نرم افزار UFFDA فرموله شد. تمامی جیره های فرموله شده دارای حدود 3800 کیلوکالری انرژی قابل هضم بر کیلوگرم و 42 درصد پروتئین خام بودند. 450 قزل آلای رنگین کمان با میانگین وزن اولیه 10 گرم به طور تصادفی در 15 تانک فایبرگلاس (30 ماهی در هر تانک) معرفی شدند. به ازای هر جیره فرموله شده، سه تکرار در نظر گرفته شد. جهت آنالیز لاشه ماهی ها در ابتدا و انتهای آزمایش، تعدادی ماهی به طور تصادفی انتخاب و نمونه هایی از لاشه چرخ شده آنها به آزمایشگاه منتقل شد. نتایج نشان داد که جایگزینی کنجاله سویا با کنجاله کلزا تاثیری بر میزان چربی، خاکستر و رطوبت لاشه ندارد، اما میزان پروتئین و فیبر لاشه تفاوت معنی داری را نشان داد و مشخص شد که این جایگزینی تاثیری بر عملکرد رشد ماهی ها نداشت. این مطالعه ثابت نمود که کنجاله کانولا می تواند در جیره قزل آلای رنگین کمان با کنجاله سویا جایگزین شود.

در این مطالعه با دو آزمایش، اثر آنتی بیوتیک و اکسیژن بر قدرت لقاح پذیری تخمک لقاح نیافته ماهی آزاد دریای خزر (Salmo trutta cacpius) در طی نگهداری کوتاه مدت انجام گرفت. در آزمایش اول به تخمک ها چهار غلظت آنتی بیوتیک، بدون آن که اکسیژنی به آنها اضافه شود، نگهداری شد. در آزمایش دوم به منظور سنجش اثر اکسیژن و آنتی بیوتیک بر نگهداری تخمک، 3 غلظت آنتی بیوتیک شامل غلظت 1 (250mg streptomycin + 250 IU penicillin)، غلظت 2 (500mg streptomycin + 500 IU penicillin) و غلظت 3 (750mg streptomycin + 750 IU penicillin) به ازای هر میلی لیتر مایع سلومیک به آنها اضافه گردید. سپس مخلوط تخمک و مایع سلومیک به کیسه های پلاستیکی ریخته شده و با تزریق اکسیژن خالص به کیسه ها، در یخچال با دمای 3-2 درجه نگهداری گردید. فرایند لقاح در روزهای صفر (شاهد)، 4، 8 و 12 بعد از تخم کشی انجام پذیرفت. بر اساس نتایج حاصله، با گذشت زمان، کاهش قدرت لقاح دیده شد. در آزمایش اول بین روز صفر، 4 و 8 تفاوت معنی داری در چشم زدگی و تخم گشایی مشاهده شد. در آزمایش دوم در روز 4 نگهداری، غلظت صفر آنتی بیوتیک باعث کاهش معنی داری در لقاح پذیری نسبت به گروه شاهد شد. بالاترین چشم زدگی و تخم گشایی در روز صفر، مشاهده شد. بر خلاف غلظت صفر دو غلظت دیگر آنتی بیوتیک (غلظت 1 و غلظت 2) تفاوت معنی داری با گروه کنترل و نیز با یکدیگر نداشتند. در غلظت 3 آنتی بیوتیک تفاوت کمی در ارتباط با درصد چشم زدگی و تخم گشایی قابل مشاهده بود. در روز 8 نگهداری نیز نتایج تقریبا مشابه روز 4 بود. در روز 12 نگهداری، درصد چشم زدگی و تخم گشایی با غلظت صفر آنتی بیوتیک بسیار پایین بود. با وجود این، دو غلظت 1 و 2 به ترتیب با 77.61 و 62.59 درصد چشم زدگی، تفاوت معنی داری با گروه شاهد نداشتند و غلظت 3 تفاوت معنی داری با گروه شاهد داشت. همچنین در مقایسه با تیمار بدون اکسیژن ( 7.11 درصد چشم زدگی)، تزریق اکسیژن قدرت لقاح پذیری تخمک ها را تا 60.44 درصد افزایش داد.

رشد سریع، کارایی تغذیه، عملکرد رشد و افزایش مقاومت در برابر بیماری ها از اهداف مهم صنعت آبزی پروری محسوب می شود. ثابت شده است که در برخی از اجزا غذایی مورد تغذیه جانوران، فلور باکتریایی دستگاه گوارش نقش مهمی در کارایی تغذیه و سلامتی میزبان بر عهده دارد. روش های مختلفی در جهت تعدیل و بهینه سازی جمعیت باکتریایی غالب دستگاه گوارش به منظور دستیابی به ارتقا عملکرد رشد، قابلیت هضم بیشتر، تحریک سیستم ایمنی، بازماندگی و مقاومت در بسیاری از جانوران از جمله انسان مورد مطالعه قرار گرفته است. مکمل های غذایی پربیوتیک که به عنوان  اجزا غذایی غیر قابل هضم محسوب می گردند، سلامتی میزبان را از طریق رشد یا فعال نمودن گزینشی تعداد محدودی از باکتری های مفید دستگاه گوارش تحریک و فعالیت باکتری های بیماریزا را کاهش می دهند که چنین اطلاعاتی در آبزیان پرورشی بسیار محدود است.

در پروژه ارزیابی ذخایر کفزیان به روش مساحت جاروب شده در دریای عمان در سال 1378، ذخایر ماهی شوریده (Otolithes ruber) مطالعه شده است. چهار گشت تحقیقاتی در محدوده طول جغرافیایی 58o55'E (منطقه میدانی) تا 61o30'E (خلیج گواتر) و از عمق 10 تا 100 متر بوسیله شناور تحقیقاتی فردوس یک انجام گرفت که محدوده فوق از غرب به شرق به 5 منطقه (A، B، C، D و E) با فاصله 30 دقیقه طول جغرافیایی تقسیم و در هر منطقه لایه های عمقی 10 تا 20، 20 تا 30، 30 تا 50 و 50 تا 100 متری مشخص گردیدند و مساحت هر لایه عمقی با پلانیمتر محاسبه گردید. مساحت منطقه مورد بررسی 1164 مایل مربع دریایی بود. در هر گشت تحقیقاتی بیش از 90 ایستگاه تعیین و با تور ترال کف به مدت یک ساعت تورکشی و سپس نمونه برداری صورت گرفت. بیوماس این گونه به تفکیک لایه های عمقی و مناطق به صورت فصلی و همچنین سالانه برآورد گردید. بیوماس سالانه 26/775 تن برآورد شد که به تفکیک لایه های عمقی 10-20، 20-30، 30-50 و 50-100 به ترتیب 420.54، 265.87، 46.22، 46.22، و 42.64 تن بود. حداکثر برآورد بیوماس در لایه 10 تا 20 متر و حداقل آن در لایه 50 تا 100 متر به دست آمد. بیوماس سالانه این گونه به تفکیک مناطق A، B، C، D و E به ترتیب 82.35، 133.79، 175.36، 162.32 و 221.45 تن بود. تعداد 1694 قطعه ماهی شوریده بیومتری گردید که حداکثر و حداقل طول چنگالی به ترتیب 20.5 و 60.5 سانتی متر بوده است. مقایسه نقشه های پراکنش نشان داد که مناطق زیستی مهم این گونه روبروی درک، از گوردیم تا چابهار و خلیج گواتر می باشد. نمودار رابطه طول و وزن فصلی بررسی شده است که اختلاف معنی داری بین مقادیر b محاسباتی بین فصول وجود نداشت.

این مطالعه به منظور اندازه گیری مقادیر عناصر سنگین کادمیوم و سرب در بافت عضله ماهیان بنی (Barbus sharpeyi)، شیربت (Barbus grypus)، گطان (Barbus xanthopterus)، حمری (Barbus luteus) و شلج (Aspius vorax) تالاب هورالعظیم (هورالهویزه) به صورت ماهانه در ماه های اردیبهشت و خرداد 1387 صورت گرفت. بدین منظور نمونه برداری از دو ایستگاه واقع در مناطق رفیع و شطعلی به صورت تصادفی صورت پذیرفت. آماده -سازی و آنالیز نمونه ها طبق روش استاندارد بین المللی Moopam صورت گرفت و میزان فلزات سنگین توسط دستگاه جذب اتمی تعیین و با مقادیر توصیه شده استانداردهای بین المللی مورد مقایسه قرار گرفت. با توجه به نتایج حاصله در ماهیان مورد بررسی بیشترین میزان سرب در ایستگاه شطعلی در ماهی شلج برابر 1.62 ppm و کمترین مقدار آن در ماهی شیربت رفیع 0.5 ppm بود. همچنین بیشترین میزان کادمیوم در ماهی گطان و حمری شطعلی 0.09 ppm و کمترین مقدار آن در شیربت شطعلی 0.02 ppm بود. نتایج به دست آمده بیانگر آلودگی برخی گونه های ماهی در ایستگاه های مختلف تالاب هورالعظیم به عناصر سرب و کادمیوم می باشد و بنابراین مصرف آنها باید با ملاحظات بهداشتی صورت گیرد.

این تحقیق به منظور تعیین آلودگی انگلی لاروها و بچه تاسماهیان ایرانی در مراحل مختلف پرورش طی فصول بهار و تابستان سال 1386 در مرکز تکثیر و بازسازی ذخایر ماهیان خاویاری شهید دکتر بهشتی (استان گیلان) در دو مرحله صورت پذیرفت. در مرحله اول، لاروهای پرورش یافته در حوضچه های و نیرو (300 عدد لارو) در پنجمین روز پس از شروع تغذیه فعال مورد مطالعه قرار گرفته و در مرحله دوم، بچه تاسماهیان ایرانی در استخرهای خاکی (5 استخر) در دو مرحله زمانی، هفته اول معرفی به استخر (150 عدد) و نیز در زمان رهاسازی به رودخانه (150 عدد) بررسی شدند. در هر مرحله از این مطالعه پس از زیست سنجی، نسبت به تهیه لام های مرطوب از اندام های خارجی و داخلی اقدام و در هر مورد شناسایی صورت پذیرفت. با توجه به نتایج هیچ گونه آلودگی انگلی در لاروها مشاهده نگردید. بررسی انگلی بچه تاسماهیان ایرانی در هفته اول معرفی به استخر حاکی نشان دهنده وجود انگل تک یاخته ای تریکودینا رتیکولاتا با شیوع 20 تا 30 درصد و دامنه شدت 2 تا 10 عدد بوده است. در مرحله رهاسازی به رودخانه علاوه بر انگل تریکودینا رتیکولاتا (شیوع 56.57 تا 100 درصد و دامنه شدت 5 تا 680 عدد)، ترماتود دی ژن دیپلوسوموم اسپاتاسئوم (شیوع 3.34 تا 6.67 درصد و دامنه شدت 1 تا 2 عدد) نیز به فون انگلی افزوده شد. بر اساس آزمون T-test بین شدت انگل تریکودینا رتیکولاتا در مرحله معرفی به استخرهای خاکی و در زمان رهاسازی به رودخانه اختلاف معنی دار آماری مشاهده گردید.

هدف از این تحقیق تعیین شیوع استافیلوکوکوزیس و میکروکوکوزیس و نیز شناسایی گونه های باکتریایی عامل این بیماری ها در مزارع منتخب تکثیر و پرورش ماهی قزل آ لای رنگین کمان استان مازندران است. امروزه ماهی قزل آلای رنگین کمان به عنوان ماهی شماره یک اکثر کارگاه های تکثیر و پرورش ماهیان سردآبی در بیشتر نقاط جهان محسوب می شود. بیماری های باکتریایی مانند استرپتوکوکوزیس، استافیلوکوکوزیس و میکروکوکوزیس که توسط گونه های مختلفی از باکتری های کوکسی شکل گرم مثبت ایجاد می شوند، سبب ایجاد تلفات در ماهیان مختلف، بخصوص گونه های پرورشی می گردند. طی این تحقیق از 12 مزرعه پرورش ماهی قزل آلای رنگین کمان نمونه برداری به عمل آمد و از هر مزرعه تعداد 10 عدد ماهی دارای علایم ظاهری بیماری مانند: بی حالی، تیرگی پوست، بیرون زدگی چشم و خونریزی در چشم و پایه باله ا انتخاب گردید. باکتریهای کوکسی شکل گرم مثبت از بافت های کلیه، کبد و طحال جداسازی و در محیط کشت Blood agar یا TSA agar کشت داده شدند. تشخیص باکتری بوسیله رنگ آمیزی و انجام تست های تفریقی بیوشیمیایی صورت گرفت. گونه های جداسازی شده به عنوان عامل استافیلوکوکوزیس شامل Staphylococcus epidermidis Staphylococcus warneri, Staphylococcus chromogens و Staphylococcus cohnii بودند که در فصول بهار و تابستان شناسایی گردیدند. گونه Micrococcus luteus نیز به عنوان عامل میکروکوکوزیس در فصول پاییز، بهار و تابستان از برخی مزارع جداسازی گردید. نتایج نشان می دهد که 44 درصد نمونه های بیمار، مبتلا به استافیلوکوکوزیس و 22.22 درصد مبتلا به میکروکوکوزیس بوده اند.

به منظور شناسایی ماهیان قنوات و رودهای دایمی شهرستان قائنات، طی سال های 1385 و 1386 در چهار منطقه مرکزی، نیمبلوک، زیرکوه و زهان، نمونه برداری از 67 قنات و 6 رود با استفاده از تور پره با چشمه های 2 میلی متر انجام شد. نمونه های صید شده در فرمالین 10 درصد تثبیت و پس از انتقال به آزمایشگاه با استفاده از کلیدهای شناسایی تا حد گونه مورد شناسایی قرار گرفتند. از 73 منبع آبی مورد بررسی، تنها در 22 قنات و 4 رود ماهی وجود داشت. گونه های شناسایی شده در این منابع آبی شامل گونه گامبوزیا (Gambusia holbrooki) از خانواده کپورماهیان دندان دار و گونه سیاه ماهی (Capoeta fusca) از خانواده کپورماهیان می باشند. سیاه ماهی گونه ای است که تنها از شرق ایران گزارش گردیده و به همین دلیل از نظر حفظ ذخایر ژنتیکی بومی کشور ایران، بسیار با ارزش می باشد.