فن آوریهای نوین در توسعه آبزی پروری (شیلات)
سال:1396 | دوره:11 | شماره:1 |تعداد مقالات:9

جهت بررسی اثرات ضد قارچی عصاره آویشن و مرزنجوش بر روی قارچ فوزاریوم به طور تصادفی از 30 میگوی مولد مرکز تکثیر دلوار میگو استان بوشهر با میانگین وزن 12/0± 46 گرم نمونه های قارچی از سطح آبشش و پوست آن ها اخذ و بر روی محیط پوتیتو دکسترو آگار کشت و به دانشکده دامپزشکی دانشگاه آزاد اسلامی واحد کازرون منتقل گردید. قارچ جنس فوزاریوم بر اساس کلید شناسایی Pé rez-Farfante و Kensley، 1997 قارچ جنس فوزاریوم تشخیص داده شده و سپس در محیط تریپتون سوی براث کشت مجدد انجام شد. عصاره گیری به روش غوطه وری در متانول 96 درصد انجام شد. اثر ضدقارچی عصاره های گیاهی به روش رقت های متوالی در لوله جهت تعیین حداقل غلظت بازدارنده (MIC) و تعیین حداقل غلظت کشنده (MFC) بررسی شد. برای به دست آوردن MIC عصاره های گیاهی، برای هر عصاره 8 سری (غلظت های 10 تا 80 درصد) 12 تایی لوله آزمایش تهیه شد. جهت تعیین MFC لوله های شفاف مانده آزمایش MIC که درون آن ها قارچ رشد نکرده بود روی محیط سابر دکستروز آگار کشت مجدد داده شد. نتایج به دست آمده نشان داد که حداقل غلظت بازدارنده عصاره آویشن در غلظت های 50، 60، 70 و 80 درصد به ترتیب 8، 8، 4 و 2 میلی گرم بر لیتر و حداقل غلظت بازدارنده (MIC) عصاره مرزنجوش در غلظت های 30، 40، 50، 60، 70 و 80 درصد به ترتیب 16، 8، 4، 4، 2 و 5/0 میلی گرم بر لیتر بوده است. حداقل غلظت کشنده (MFC) عصاره آویشن در غلظت های 50، 60، 70 و 80 درصد به ترتیب 16، 8، 8 و 4 میلی گرم بر لیتر و حداقل غلظت کشنده (MFC) عصاره مرزنجوش در غلظت های 40، 50، 60، 70 و 80 درصد به ترتیب 16، 16، 4، 4 و 4 میلی گرم بر لیتر بوده است. هر دو عصاره آویشن و مرزنجوش بر روی قارچ فوزاریوم اثر دارند و از نظر غلظت رابطه معنی داری بین غلظت عصاره ها و تأثیر آن ها نیز وجود دارد (05/0≥ P).

در این مطالعه تعداد 7 ایستگاه و با فواصل مختلف از همدیگر در مسیر رودخانه آبی گنجگان انتخاب شدند. اندازه گیری خصوصیات فیزیکو شیمیایی و نوترینت های آب هر دو ماه یک بار و در یک دوره یکساله انجام گرفت. حداکثر میزان BOD5 اندازه گیری شده در ایستگاه 7 بوده است. که نشان دهنده اینست که هرچه از کارگاه های بالادست به پایین دست برویم میزان مواد آلی تولیدی و به تبع آن میزان اکسیژن مصرف شده (BOD5) نیز بیش تر خواهد شد. حداقل مقدار فسفر اندازه گیری شده در فصل زمستان و در ایستگاه 1 و حداکثر مقدار فسفر اندازه گیری شده در ایستگاه 6 در مرداد ماه بوده است. که ناشی از فعالیت بیش تر مزارع و غذادهی بیش تر به دلیل مناسب بودن و بالا بودن دمای آب در فصول گرم سال می باشد. ایستگاه 1 چون در بالاتر از آن هیچ گونه فعالیت پرورش ماهی وجود نداشت میزان نیتریت و آمونیوم اندازه گیری شده در این ایستگاه حداقل مقدار را نشان داده است. حداکثر میزان TDS و TSS مربوط به ایستگاه های شماره 6 و 7 که پساب همه مزارع بالادست را دریافت می کردند بود. میانگین فسفات (PO4) ایستگاه های شماره 4، 5، 6 و 7 با ایستگاه های شماره 1، 2 و 3 از نظر میزان PO4 تفاوت معنی داری را نشان دادند. ایستگاه 6 از نظر میزان NH4 با ایستگاه های 1، 2 و 3 تفاوت معنی داری را نشان داد که علت آن می تواند فاصله کم آن با مزرعه بالادست و همچنین فعالیت مزارع پرورش ماهی بالادست باشد. نوترینت های موجود در پساب خروجی از مزارع پرورش ماهی می تواند نقش بسیار زیادی در تغییرات فاکتورهای فیزیکوشیمیایی منابع آبی دریافت کننده این مزارع داشته باشد. مطالعه دقیق منابع آبی مورد استفاده در امر پرورش ماهی و آگاهی از قدرت خودپالایی منبع آبی متناسب با میزان دبی منبع آبی، دمای آب، شیب کف بستر و غیره قبل از صدور هر گونه مجوز احداث مزرعه ضروری می باشد.

حوضه زیارت به عنوان یکی از مهم ترین منابع سطحی تأمین کننده آب شرب شهر گرگان و مناطق پیرامون آن، در سال های اخیر با کاهش کیفیت آب مواجه بوده است، بنابراین مدیریت و کنترل کیفی آن ضروری و مهم می باشد. این رودخانه با بستری از سنگ های آهکی، مارنی، ماسه ای و نهشته های کوهرفتی و آبرفتی مشخص می شود. به منظور بررسی فاکتورهای فیزیکوشیمیایی نمونه برداری از 10 ایستگاه هیدرومتری در طول رودخانه زیارت (در بهار و تابستان 1391) انجام گرفت. در هر نوبت نمونه برداری پارامترهای اسیدیته، اکسیژن مورد نیاز زیستی، نیترات، فسفات، کدورت، کلر و کلسیم اندازه گیری شدند. نتایج حاصل نشان داد که کیفیت فیزیکوشیمیایی این رودخانه می تواند متأثر از لیتولوژی رودخانه، مواد حمل شده و وارد شده به رودخانه و برخی فعالیت های انسانی مانند فعالیت های کشاورزی و شهری باشد، همچنین بهترین وضعیت متعلق به ایستگاه 1 در خرداد ماه و بدترین وضعیت متعلق به ایستگاه 3 در اردیبهشت ماه بوده است. در مجموع نتایج به دست آمده، شرایط کیفی رودخانه زیارت نامطلوب معرفی شد و البته نتایج این پژوهش می تواند فرآیند تصمیم گیری برای کاهش آلودگی پهنه های حوضه را با توجه به محدودیت های هزینه و زمان تسهیل نماید.

در این پژوهش عملکرد پربیوتیک اینولین بر شاخص های رشد و ترکیب لاشه ماهی قزل آلای رنگین کمان (Oncorhynchus mykis) مورد بررسی قرار گرفت. پربیوتیک اینولین در 3 سطح 1، 2 و 3 درصد به جیره غذایی اضافه گردید و جیره فاقد پربیوتیک برای تغذیه گروه شاهد مورد استفاده قرار گرفت. هر جیره به صورت تصادفی برای ماهیان با وزن اولیه تقریبی 78/0± 57/20 گرم در سه تکرار اختصاص داده شد. بعد از 60 روز تغذیه، وزن نهایی ماهیان تغذیه شده با 1 و 2 درصد پربیوتیک به صورت معنی داری (05/0P<) بالاتر از ماهیان گروه شاهد بود. ضریب تبدیل غذایی در تمام تیمارهای تغذیه شده با پربیوتیک به صورت معنی داری (05/0P<) پایین تر از ماهیان گروه شاهد بود که در تیمار 3 درصد کم ترین مقدار را دارا بود. ضریب رشد ویژه در ماهیان تغذیه شده با پربیوتیک بیش تر از گروه کنترل بوده است (05/0P<). در آنالیز تقریبی لاشه، میزان پروتئین افزایش معنی داری نسبت به گروه شاهد نشان داد و بیش ترین مقدار هم در تیمار 1 و 2 درصد مشاهده شد. میزان چربی و خاکستر لاشه هم به طور معنی داری نسبت به گروه شاهد کاهش یافت و کم ترین میزان، در تیمار 2 درصد مشاهده شد. نتایج این آزمایش نشان دهنده این است که افزودن پربیوتیک اینولین به میزان 2 درصد دارای اثرات مثبتی بر شاخص های رشد و ترکیب لاشه در ماهی قزل آلای رنگین کمان می باشد.

جهت بررسی تغذیه بچه ماهیان فیتوفاگ در استخرهای پرورشی، هم زمان با شروع فصل گرما و پرورش فینگرلینگ های فیتوفاگ، با هدف شناسایی ترکیب گونه ای پلانکتونی استخرها و محتویات روده آن ها، فینگرلینگ های فیتوفاگ استخرهای پرورش ماهیان گرم آبی واقع در استان های مازندران و گلستان صید شدند و سپس توسط فرمالین فیکس و به آزمایشگاه پلانکتون شناسی پژوهشکده اکولوژی دریای خزر انتقال داده شدند. فیتوپلانکتون های مشاهده شده در آب استخر های مورد مطالعه در مجموع 94 گونه از 5 گروه Chlorophyta (30 گونه)، Cyanophyta (17 گونه)، Bacillariophyta (34 گونه)، Euglenophyta (9 گونه) و Pyrrophyta (4 گونه) بودند. طبق نتایج مطالعه حاضر، تفاوت های اساسی در هضم غذایی فینگرلینگ های فیتوفاگ بر اساس انواع غذاهای ذکر شده در بالا وجود داشته و بیش ترین اختلاف در هضم فیتوپلانکتون های شاخه Bacillariophyta مشاهده شد. علی رغم این که شاخه Bacillariophyta تنها 10 درصد از تراکم فیتوپلانکتون های آب استخر را تشکیل می دادند ولی بیش ترین درصد هضم (36 درصد) به این شاخه (Bacillariophyta) تعلق داشت. 56 درصد تراکم فیتوپلانکتون های ابتدای روده و 20 درصد فیتوپلانکتون های انتهای روده به شاخه Bacillariophyta تعلق داشتند که نشان دهنده هضم کم تر این شاخه ها می باشد و این در حالی است که شاخه Cyanophyta بیش ترین تراکم را در آب استخرهای مورد مطالعه داشت (8442985 عدد در مترمکعب). شاخه Pyrrophyta در آب استخر به مقدار 11300 عدد در متر مکعب مشاهده شد، ولی در روده بچه ماهیان مورد مطالعه گونه ای از Pyrrophyta مشاهده نشد. مقایسه فراوانی فیتوپلانکتون های استخر و محتویات روده اختلاف معنی داری را میان فراوانی فیتوپلانکتون های استخر و ابتدای روده نشان داد (05/0P<). همچنین اختلاف بین فراوانی فیتوپلانکتون های محتویات ابتدای روده و انتهای روده نیز معنی دار بود (05/0P<)، بنابراین پیشنهاد می گردد که مطالعات بیش تری روی چگونگی کوددهی و نسبت استفاده از کودها در جهت غنی تر نمودن آب استخر از فیتوپلانکتون های با هضم راحت تر صورت گیرد تا بتوان بازدهی بیش تری در پرورش ماهیان فیتوفاگ داشت.

رودخانه هراز از مهم ترین رودخانه های حوزه جنوبی دریای خزر به لحاظ وجود گونه های با ارزش بوم شناختی بالا به شمار می آید. به همین منظور ویژگی های فیزیکی و شیمیایی آب این رودخانه مورد بررسی قرار گرفت و اثر پساب مزرعه پرورش قزل آلای رنگین کمان قزل کاج بر روی کیفیت آب رودخانه هراز ارزیابی گردید. نمونه برداری در طول یک سال و به صورت فصلی از زمستان 1392 تا پاییز 1393 انجام شد. در مجموع 4 ایستگاه از قبل تا بعد از مزرعه پرورش ماهی تعیین شد. نتایج حاصل از آنالیز پارامترهای کیفی آب نشان داد که در ایستگاه 3 (خروجی پساب مزرعه) میزان فاکتورهای سولفات، فسفات، نیتریت، نیترات، سختی کل، دما و pH افزایش و میزان اکسیژن کاهش یافت که این امر بیانگر آلودگی بالای این ایستگاه داشت. مقایسه بار آلودگی بین ایستگاه های مورد بررسی نشان داد که ایستگاه 4 که بلافاصله بعد از خروجی مزرعه قرار داشت از آلودگی بیش تری نسبت به ایستگاه های بالادست برخوردار بود و با فاصله گرفتن از مزرعه، از درجه آلودگی آب کم می شد. نتایج این پژوهش نشان داد؛ ایستگاهی که بلافاصله بعد از مزرعه قرار دارد، آلودگی بیش تری نسبت به ایستگاه های قبلی دارد و با افزایش فاصله از مزرعه، رودخانه دارای روند خودپالایی شده و درجه آلودگی آب کاهش می یابد و در نهایت در طبقه با کیفیت بالاتر قرار می گیرند.

تاکنون تلاش های متعددی در راستای افزایش تولید آبزیان از طریق اثرگذاری بر رشد و کاهش تلفات به وسیله افزودنی های مختلف خوراکی صورت گرفته است. این پژوهش به منظور ارزیابی اثر سطوح مختلف پودر دانه گیاه آناتو (Bixa orellana) بر شاخص-های رشد، بقاء و میزان تولید میگوی بزرگ آب شیرین (Macrobrachium Rosenbergii) انجام گرفت. این مطالعه در چهار تیمار و هر تیمار در سه تکرار انجام شد. تیمارهای مختلف شامل: تیمار یک (شاهد) حاوی صفر، تیمار دو حاوی 50 میلی گرم بر کیلوگرم، تیمار سه حاوی 150 میلی گرم بر کیلوگرم و تیمار چهار حاوی 200 میلی گرم بر کیلوگرم آناتو بود. میگوها به طور تصادفی تقسیم و به 12 عدد تانک پلاستیکی 50 لیتری (20 میگو در هر تانک) معرفی شدند. میگوها دو وعده در شبانه روز و به میزان سه درصد وزن بدن در ساعات 9 و 17 به مدت 8 هفته، در آب با میانگین 1± 31 درجه سانتی گراد تغذیه شدند. بر اساس نتایج، تیمارهای دریافت کننده پودر آناتو دارای وزن نهایی، نرخ رشد ویژه و کارایی پروتئین بالاتری نسبت به گروه شاهد بودند (05/0>P). در حالی که ضریب تبدیل غذایی در تیمارهای آزمایشی کاهش یافت (05/0>P). تیمارهای حاوی 150 و 200 میلی گرم بر کیلوگرم آناتو در شاخص های بهره برداری از پروتئین راندمان بهتری نسبت به تیمار شاهد داشته (05/0>P)، همچنین تیمارهای حاوی 150 و 200 میلی گرم بر کیلوگرم آناتو دارای میزان نرخ رشد ویژه و ضریب تبدیل بهتری نسبت به گروه شاهد و تیمار حاوی 50 میلی گرم بر کیلوگرم آناتو بود و اختلاف معنی داری با سایر تیمارها داشتند (05/0>P). میزان بازماندگی تفاوتی بین تیمارهای آزمایشی و تیمار شاهد نشان نداد. با توجه به نتایج حاضر، استفاده از جیره های حاوی 150 و 200 میلی گرم بر کیلوگرم آناتو با یکدیگر اختلاف معنی داری را نداشتند اما تیمار چهارم (200 میلی گرم بر کیلوگرم آناتو) به دلیل اثرات مطلوب تر در افزایش میزان رشد، کاهش ضریب تبدیل غذایی و به دنبال آن افزایش میزان تولید نسبت به تیمار سه (150 میلی گرم بر کیلوگرم آناتو) می تواند به عنوان پیشنهاد مناسب تری برای استفاده در جیره های غذایی میگوی بزرگ آب شیرین معرفی شود.

در پژوهش حاضر تأثیر ویژگی های فیزیکی و شیمیایی آب (pH، EC، TDS، TSS وTS ) و خصوصیات ریخت شناختی (طول، وزن، سن و جنس) ماهی کپور معمولی (Cyprinus carpio) با میزان تجمع کادمیوم در عضله آن در تالاب چغاخور مورد بررسی قرار گرفت. بدین منظور، 45 نمونه ماهی کپور معمولی توسط تور صیادی به همراه 45 نمونه آب در سه ایستگاه، از بهمن ماه 1393 لغایت خرداد 1394 نمونه برداری گردید. نمونه های ماهی ابتدا مورد ریخت سنجی اولیه قرار گرفتند و بعد از هضم مرطوب بافت عضله هر نمونه، غلظت کادمیوم موجود در آن با استفاده از دستگاه اسپکترومتری جذب اتمی کوره گرافیتی اندازه گیری و داده ها با استفاده از روش SVM مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج نشان داد که باقی مانده کادمیوم در عضله ماهی کپور از حداکثر مجاز اتحادیه اروپا (200 میکروگرم در لیتر) پایین تر می باشد اما از آن جا که میزان تجمع و ذخیره فلز کادمیوم در بافت عضله بسیار ناچیز و به مراتب کم تر از سایر بافت ها می باشد، احتمال آلودگی فلز کادمیوم در کبد و آبشش این ماهیان بسیار بالاتر است. در بین پارامترهای فیزیکی و شیمیایی آب، EC، pH، TS، TSS و TDS به ترتیب دارای بیش ترین تأثیر در میزان جذب کادمیوم در عضله کپور ماهی می باشند. در حالی که بر اساس آنالیزهای توصیفی هیچ کدام از پارامترهای فیزیکی و شیمیایی آب تأثیری بر تجمع فلز کادمیوم در ماهی ندارند. بنابراین برای ارزیابی تأثیر پارامترهای فیزیکی و شیمیایی و ریخت شناسی بر میزان تجمع فلزات در بافت ماهی در اکوسیستم های طبیعی، روش های SVM و RSM در مقایسه با آنالیزهای توصیفی قابل استنادتر می باشند.