دانش و پژوهش در روان شناسی کاربردی
سال:1392 | دوره:14 | شماره:4 (پیاپی 54) |تعداد مقالات:15

هدف پژوهش حاضر تحلیل رابطه بین تعارض بین فردی در کار و صلاحیت های اجتماعی (مهارت سیاسی، خودنظارتی و هوش هیجانی) با تجربه رفتار غیرمدنی یا بی نزاکتی بر اساس الگوی معادلات ساختاری بود. روش پژوهش همبستگی بود. جامعه آماری را همه دبیران زن دبیرستان های دخترانه شهر اصفهان در سال تحصیلی 91-1390 تشکیل می دادند. از میان آنان 358 نفر به روش نمونه گیری تصادفی مبتنی بر حجم انتخاب شدند. مشارکت کنندگان مقیاس تعارض بین فردی در کار (اسپکتور و جکس، 1998)، سیاهه مهارت سیاسی (فریس و همکاران، 2005)، مقیاس هوش هیجانی (براکت و همکاران، 2006)، مقیاس خودنظارتی (اشنایدر و گانگستد، 1986) و پرسشنامه رفتار غیرمدنی در محیط کار (اتینت، 2008) را تکمیل کردند. یافته ها نشان داد که بین تعارض با تجربه رفتار غیرمدنی رابطه مثبت و معنادار وجود دارد (P£0.05)، اما بین صلاحیت های اجتماعی با تجربه رفتارغیرمدنی رابطه منفی و معنادار وجود دارد (P£0.05). نتایج حاصل از الگوسازی معادلات ساختاری نشان داد هوش هیجانی و مهارت سیاسی واسطه رابطه بین خودنظارتی و تعارض با تجربه رفتارغیرمدنی است. به طور کلی این الگو از برازندگی نسبتا خوبی برخوردار بود.

این پژوهش با هدف مقایسه اثربخشی درمان شناختی رفتاری، متادون درمانی و روش درمان ترکیبی بر بهبود افسردگی افراد معتاد تحت درمان انجام گرفت. جامعه آماری پژوهش همه افراد مراجعه کننده به مراکز درمانی دو شهرستان استان تهران در سال 1391 بود. نمونه پژوهش 40 آزمودنی (مرد) بود که به شیوه نمونه گیری هدفمند انتخاب شدند و به طور تصادفی در چهار گروه (10 نفر در هر گروه) قرار گرفتند و هر گروه با روش درمانی مورد نظر که شامل درمان شناختی رفتاری، متادون درمانی و درمان ترکیبی بود تحت درمان قرار گرفتند، ولی گروه گواه هیچ گونه مداخله ای دریافت نکردند. پیش و پس از دوازده هفته درمان، همه شرکت کنندگان با پرسشنامه افسردگی بک (بک، 2000) و مصاحبه بالینی مورد آزمون قرار گرفتند. داده ها با روش تحلیل کوواریانس تجزیه و تحلیل گردید.نتایج نشان داد که هر سه شیوه درمان شناختی رفتاری، متادون درمانی و درمان ترکیبی، در مقایسه با گروه گواه، در بهبود افسردگی موثر بوده اند (P<0.001). همچنین نتایج نشان داد که بین اثربخشی متادون درمانی و روش ترکیبی بر میزان افسردگی تفاوت معنی داری وجود ندارد. بنابراین هر دو شیوه درمانی بر میزان افسردگی موثر واقع می شوند.

پژوهش حاضر با هدف بررسی ویژگی های روان سنجی نسخه فارسی مقیاس فضیلت سازمانی و پیش بینی فضیلت سازمانی با توجه به رفتار شهروندی سازمانی به مرحله اجرا درآمد. 141 نفر به شیوه نمونه گیری تصادفی ساده از کارمندان شرکت مخابرات شهر اصفهان انتخاب و مقیاس فضیلت سازمانی (کامرون، برایت و کازا، 2004) و پرسشنامه رفتار شهروندی سازمانی (پودساکف، مک کنزی، مورمن و فتر، 1990) را تکمیل کردند. نتایج تحلیل عامل اکتشافی، دو عامل به نام های خوش بینی - اعتماد - همدردی و انسجام - بخشش را به وضوح از هم متمایز کرد. پایایی کل پرسشنامه (0.93) و عوامل آن یعنی همدردی خوشبینی اعتماد (0.90)، انسجام بخشش (0.87) از ضرایب همسانی درونی مطلوبی برخوردار بودند. نتایج ضریب همبستگی پیرسون نیز نشان داد که بین فضیلت سازمانی با رفتار شهروندی سازمانی (P<0.01) و سه بعد آن عنی فضیلت مدنی (P<0.05)، نوع دوستی (P<0.01)، و ادب و مهربانی (P<0.05) رابطه مثبت و معنی دار وجود دارد. همچنین نتایج تحلیل رگرسیون نشان داد که ابعاد رفتار شهروندی سازمانی، فضیلت سازمانی و نخستین عامل آن یعنی همدردی - خوشبینی - اعتماد را پیش بینی می کنند. بنابراین مقیاس فضیلت سازمانی به عنوان یک ابزار پایا و معتبر می تواند در پژوهش های سازمانی مورد استفاده قرار گیرد. همچنین رفتار شهروندی سازمانی در پیش بینی فضیلت سازمانی کارایی دارد.

تحقیق حاضر، به منظور بررسی رابطه سبک زندگی اسلامی با نگرش های ناکارآمد در میان دانشجویان دانشگاه اصفهان صورت گرفته است.روش این پژوهش، همبستگی بود. جامعه آماری این پژوهش، همه دانشجویان دانشگاه اصفهان بودند که از میان آنان 100 دانشجو (54 دختر و 46 پسر)، به روش نمونه گیری تصادفی خوشه ای انتخاب شدند و به پرسشنامه های سبک زندگی اسلامی (کاویانی، 1388) و مقیاس نگرش های ناکارآمد (وایزمن و بک، 1978) پاسخ دادند. تحلیل داده ها، با استفاده از آزمون های آماری ضریب همبستگی پیرسون و تحلیل رگرسیون چندمتغیری انجام گرفت. نتایج نشان داد که بین سبک زندگی اسلامی و نگرش های ناکارآمد، رابطه منفی و معناداری (r=-0.05، P<0.01) وجود دارد. نتایج تحلیل رگرسیون، نشان داد که در مجموع 5 متغیر پیش بین اخلاق، اقتصاد (مالی)، سلامت، اجتماعی و خانواده، 44.3 درصد از واریانس نگرش های ناکارآمد را تبیین می کنند (P<0.05). از آنجایی که سبک زندگی به طور کلی، و سبک زندگی اسلامی به طور خاص، با جنبه های مختلف زندگی فرد در ارتباط است، متخصصانی که به نحوی با مسائل درمانی و پیشگیری در ارتباط هستند باید در مداخلاتشان، اصلاح سبک زندگی اسلامی افراد را نیز مد نظر قرار دهند.

هدف این پژوهش مقایسه خودپنداره بدنی دختران نابینای ورزشکار و غیرورزشکار بود. روش پژوهش علی مقایسه ای و جامعه آماری همه نابینایان ورزشکار و غیرورزشکار مراجعه کننده به انجمن نابینایان شهر تهران در سال 1390 بود. از تمامی ورزشکاران نابینا 45 نفر پرسشنامه را تکمیل کردند و 63 نفر نابینای غیرورزشکار به روش تصادفی با میانگین سنی 20±6.54 انتخاب شدند. ابزار پژوهش، پرسشنامه خودتوصیفی بدنی (مارش و همکاران، 1994) بود. نتایج تحلیل داده ها با نرم افزارSPSS18  و آزمون تحلیل واریانس نشان داد که بین دختران ورزشکار و غیرورزشکار نابینا در خرده آزمون های هماهنگی (P<0.07)، سلامتی (P<0.028)، فعالیت بدنی (P<0.001)، قدرت (P<0.014)، استقامت (P<0.022)، شایستگی ورزشی (P<0.001) و خودپنداره عمومی (P<0.001) تفاوت های معنی داری وجود دارد. در تمامی مولفه ها بجز مولفه چربی و سلامت که به صورت معکوس نمره گذاری شده است، میانگین گروه ورزشکار بیشتر بود. با توجه به نتایج می توان نتیجه گیری کرد که ورزش و فعالیت بدنی می تواند در بالا بردن خودپنداره بدنی نابینایان جامعه نقش داشته باشد.

هدف پژوهش حاضر، مقایسه رضایت زناشویی، سبک زندگی و سلامت روان در بین زنان و مردان بازنشسته و غیربازنشسته بود. روش تحقیق، علی مقایسه ای است و جامعه آماری تحقیق همه معلمان (بازنشسته و غیربازنشسته) شهرستان گنبدکاووس بودند که از میان آنان 140 نفر به صورت تصادفی ساده انتخاب شدند. ابزار تحقیق شامل پرسشنامه های سلامت روان GHQ-28 (گلدبرگ و هیلر، 1979)، رضایت زناشویی (اتریچ، 1989) و سبک زندگی (مصور، 1382) بود. داده ها از طریق تحلیل واریانس دوطرفه تجزیه و تحلیل شد. نتایج نشان داد که بین میانگین های رضایت زناشویی و سبک زندگی در دو گروه زن و مرد و دو گروه بازنشسته و غیربازنشسته تفاوت معناداری وجود دارد (P<0.05)، رضایت زناشویی مردان با میانگین رضایت 141.67 بیشتر از زنان بوده و رضایت زناشویی معلمان غیربازنشسته با میانگین رضایت 143.27 بیشتر از معلمان بازنشسته بود. همچنین مردان با میانگین 496.37، شاخص سبک زندگی بالاتری نسبت به زنان داشتند و از طرفی دیگر سبک زندگی معلمان غیربازنشسته با میانگین سبک زندگی 493.07 بیشتر از معلمان بازنشسته بود. ولی در سلامت روان مردان و زنان و دو گروه بازنشسته و غیربازنشسته تفاوت معناداری مشاهده نگردید.

هدف از انجام این پژوهش، مقایسه اثربخشی آموزش از طریق «اسناد»، «تمثیل» و «اسناد و تمثیل» بر میزان خوشبینی دانش آموزان بود. روش مطالعه نیمه تجربی، با پیش آزمون پس آزمون و گروه گواه بود. جامعه آماری شامل همه دانش آموزان دختر سال اول مقطع متوسطه دبیرستان های روزانه و دولتی شهر همدان در سال تحصیلی 1390-1389 و روش نمونه گیری از نوع خوشه ای چند مرحله ای بود. نمونه شامل 96 نفر از دانش آموزان بود که به صورت جایگزینی تصادفی در چهار گروه 24 نفری (سه گروه آزمایش و یک گروه گواه) قرار گرفتند. ابزار پژوهش، پرسشنامه خوشبینی، (الری و فینچام، 2000) بود مداخله آزمایشی برای هر کدام از گروه های آزمایش طی ده جلسه اجرا شد و پس از اتمام جلسه های آموزشی از هر چهار گروه پس آزمون به عمل آمد. داده ها با استفاده از  SPSS16و آزمون تحلیل واریانس یکراهه و آزمون تعقیبی LSD تحلیل شدند. نتایج نشان داد که بین اثربخشی تمام روش ها، بجز اثربخشی تمثیل در مقایسه با اسناد و اثربخشی اسناد در مقایسه با کنترل، بر بهبود میزان خوشبینی دانش آموزان دختر سال اول تفاوت معنادار وجود دارد (P<0.001). و همچنین در مقایسه اثربخشی سه روش آموزش می توان گفت که بیشترین اثربخشی به ترتیب مربوط به روش های اسناد / تمثیل، تمثیل و اسناد بوده است. بر اساس این یافته ها می توان گفت که آموزش از طریق اسناد / تمثیل و تمثیل باعث بهبود در میزان خوشبینی دانش آموزان می شود. از این رو استفاده از این آموزش های جدید نظیر تمثیل و اسناد / تمثیل می تواند مشکلات اکنون و آینده دانش آموزان را کاهش دهد.

این پژوهش با هدف تعیین اثربخشی آموزش مهارت های مدیریت خشم بر اضطراب اجتماعی و مهارت های خودنظم دهی خشم در پسران مضطرب اجتماعی شهرستان دره شهر اجرا شد. روش تحقیق، شبه تجربی با طرح پیش آزمون پس آزمون و گروه گواه بود. جامعه آماری پژوهش تمام دانش آموزان پسر سال اول و دوم دبیرستانی (527 نفر) در سال تحصیلی 90-1389 بودند. مطالعه حاضر بر روی 32 نفر از دانش آموزان که نمره آنان در آزمون سیاهه فوبیای اجتماعی (SPIN) بیشتر از دیگران بود، اجرا شد. نمونه با توجه به روش نمونه گیری هدفمند انتخاب و سپس به طور تصادفی به دو گروه گواه و آزمایش تقسیم شدند. ابزار پژوهش سیاهه فوبیای اجتماعی (کانور و همکاران، 2000) و پرسشنامه صفت حالت بیان خشم (اسپیلبرگر، 1999) برای دو گروه به صورت پیش آزمون و پس آزمون اجرا گردید. برنامه آموزش مدیریت خشم در ده جلسه 90 دقیقه ای به صورت هفتگی برگروه آزمایش اعمال گردید. نتایج نشان داد، اضطراب اجتماعی در گروه آزمایش، در مقایسه با گروه گواه، به طور معناداری کاهش، ولی مهارت های خود نظم دهی خشم به طور معناداری افزایش یافته است (P<0.05). همچنین نتایج پژوهش نشان داد که آموزش مدیریت خشم، مهارت های خودنظم بخشی خشم را افزایش، ولی اضطراب اجتماعی را کاهش می دهد.

این پژوهش با هدف بررسی رابطه بین ترس کودکان 6 تا 8 ساله از دندانپزشکی با ترس والدینشان اجرا شد. روش پژوهش همبستگی و نمونه آماری پژوهش شامل 107 کودک 6 تا 8 ساله بود که در سال تحصیلی 91-1390 به همراه والدین خود به درمانگاه دندانپزشکی دانشگاه آزاد اسلامی خوراسگان مراجعه کردند. روش نمونه گیری هدفمند و ابزار های پژوهش شامل مقیاس بررسی ترس کودکان زیر شاخص دندانپزشکی (کاتبرت و ملامد، 1982) برای ارزیابی ترس کودکان، مقیاس تغییر یافته اضطراب دندانپزشکی (هامفریس و همکاران، 1995) برای ارزیابی ترس والدین و مقیاس رتبه ای رفتاری (فرانکلو همکاران، 1962) برای ارزیابی رفتار کودک حین درمان بود. پرسشنامه های اول و دوم را والد کودک و پرسشنامه سوم را دندانپزشک تکمیل کرد. تحلیل داده ها از طریق ضریب همبستگی پیرسون و ضریب همبستگی اسپیرمن و آزمون t مستقل انجام شد. یافته ها نشان داد که بین نمره های ترس والدین و کودکان رابطه معنادار مستقیم وجود دارد (P<0.001). همچنین بین مقیاس بررسی ترس کودکان زیر شاخص دندانپزشکی و مقیاس رتبه ای رفتاری فرانکل رابطه منفی معنادار وجود داشت (P<0.001). بر اساس نتایج در کودکان گروه سنی 6 تا 8 سال، ترس والدین می تواند بر روی ترس دندانپزشکی کودک و درجه همکاری او با دندانپزشک تاثیر بگذارد.

هدف این پژوهش بررسی رابطه بین مولفه های تیپ شخصیتی D یعنی عواطف منفی و بازداری اجتماعی با فشار روانی ادراک شده بود. روش تحقیق توصیفی از نوع همبستگی بود. جامعه آماری را 11 هزار نفر از دانشجویان دختر و پسر مقطع کارشناسی دانشگاه تبریز تشکیل می داد که از میان آن ان 275 نفر (187 دختر و 88 پسر) به روش نمونه گیری تصادفی خوشه ای انتخاب شدند. از آنان خواسته شد، مقیاس 16 سوالی تیپ شخصیتی D (دنولت، 1998) و مقیاس 10 سوالی استرس ادراک شده کوهن و همکاران، 1988) را تکمیل کنند. نتایج تحلیل رگرسیون نشان داد که از بین این دو مولفه، عواطف منفی می تواند فشار روانی ادراک شده را به طور موثری پیش بینی کند (P<0.01). بر اساس این یافته ها، نتیجه گیری شد که افراد دارای تیپ شخصیتی D سطح بالای استرس ادراک شده را تجربه می کنند و هر دو بعد عواطف منفی و بازداری اجتماعی با فشار روانی ادراک شده بالاتری همراه است.

هدف از پژوهش حاضر بررسی اثربخشی مداخله فراشناختی بر علایم اضطراب امتحان در دانش آموزان بود. طرح پژوهش نیمه تجربی با پیش آزمون پس آزمون، پیگیری و گروه گواه بود. جامعه آماری همه دانش آموزان دختر پایه دوم مدارس راهنمایی شهر اصفهان در سال 1391 بود. با استفاده از روش نمونه گیری خوشه ای 120 نفر از دانش آموزان انتخاب شدند و سیاهه اضطراب امتحان را تکمیل کردند. 34 نفر از دانش آموزان دارای بالاترین نمره اضطراب امتحان به طور تصادفی در یک گروه آزمایش و یک گروه گواه قرار گرفتند (17 دانش آموز در هر گروه). هر یک از شرکت کنندگان در گروه آزمایش و گروه گواه در طی مراحل پیش آزمون، پس آزمون و پیگیری، سیاهه اضطراب (ابوالقاسمی و همکاران، 1388) را تکمیل کردند. مشاوره فراشناختی طی 9 جلسه به مدت یک ساعت در یک هفته در گروه آزمایش اجرا گردید. پس از اتمام برنامه مشاوره فراشناختی، پس آزمون و سپس آزمون پیگیری (یک ماه پس از اجرای پس آزمون) را هر دو گروه تکمیل کردند. به منظور تجزیه و تحلیل داده ها از روش های آماری کواریانس (مانکوا) و واریانس با انداره گیری مکرر استفاده شد. نتایج نشان داد که مشاوره فراشناختی میزان علایم اضطراب امتحان در مراحل پس آزمون و پیگیری را کاهش داده است (P<0.001).

هدف این پژوهش اعتباریابی نسخه تجدیدنظر شده مقیاس زمینه یابی نیازهای خانواده (R-FNS) برای خانواده های با فرزند دارای نیازهای ویژه انجام شد. روش پژوهش بررسی توصیفی - پیمایشی از نوع ساخت و اعتبارسنجی یک ابزار بود. نمونه پژوهش شامل 100 خانواده با فرزند دارای نیازهای ویژه از مدارس آموزش و پرورش استثنایی بود که به شیوه نمونه گیری در دسترس در سال تحصیلی 89-1388 انتخاب شدند. ابزارهای سنجش شامل، مقیاس تجدیدنظر شده زمینه یابی نیازهای خانواده (R-FNS) (بیلی و سیمنوسون، 1995)، مقیاس نیازهای خانواده برای خانواده های ایرانی (نصیری و سامانی، 1387) بو د. همسانی درونی مقیاس تجدیدنظرشده زمینه یابی نیازهای خانواده (R-FNS) نشان داد تمام 35 سوال برای گروه مادران (0.86) و برای گروه پدران (0.81) همبستگی بالایی با کل نمره داشت. محاسبه ضریب آزمون بازآزمون به فاصله سه ماه مطلوب و بالا بود (P<0.001). نتایج آزمون کولموگروف - اسمیرنف نشان داد، تمامی متغیرهای پژوهش از توزیع بهنجار برخوردارند. محاسبه روایی محتوایی مقیاس، بر اساس ضرایب توافق کندال، برای مولفه ها و نمره کل از نظر آماری معنادار بود (P<0.001). نتایج آزمون تحلیل واریانس چندمتغیری مانوا نشان داد بین دو گروه مادران و پدران در مولفه های اطلاعات، حمایت اجتماعی و خانوادگی، مالی، تبیین یا توضیح به دیگران و مراقبت از فرزند تفاوت معناداری وجود دارد (P<0.001). همبستگی های معنی دار بین مولفه ها و نمره کل مقیاس R-FNS با مقیاس IFSN مطلوب بود و روایی مقیاس را تایید کرد. یافته های پژوهش نشان داد، نسخه فارسی R-FNS در اندازه گیری نیازهای خانواده های با فرزند دارای نیازهای ویژه از خصوصیات روان سنجی قابل قبولی برخوردار است.