علوم زیستی
سال:1388 | دوره:3 | شماره:3 (پیاپی 10) |تعداد مقالات:11

یکی از کاربردهای انجماد اسپرم کمک به جلوگیری از انقراض نسل گونه های در معرض خطر می باشد. در شرایط عادی، عمر گامت های نر بسیار کوتاه بوده و نمی توان آن ها را برای مدت زمان طولانی حفظ نمود. در حالی که با روش انجماد و با استفاده از رقیق کننده ها و مواد محافظ سرمای مناسب می توان این اسپرم را حداقل به مدت چندین سال در ازت مایع نگهداری کرد. در این صورت می توان از اسپرم ذخیره شده در مواقع ضروری استفاده کرد. در این تحقیق اسپرم بدست آمده از 5 مولد نر تاسماهی ایرانی با استفاده از محلول رقیق کننده شامل 23.4 میلی مول تریس، 1.8 میلی مول ساکاروز و %20 زرده تخم مرغ به همراه متانول به عنوان ماده محافظ سرما در چهار غلظت (12 ,10 ,8 و %15) رقیق سازی شده و در لوله های نازک پلاستیکی (پایوت) با حجم 0.5 میلی لیتر ذخیره سازی شدند و توسط بخار ازت مایع (196- درجه سانتی گراد) با شدت سرمادهی سه مرحله ای منجمد و در کانتینرهای ازت مایع ذخیره شدند. سپس با آب 40 درجه سانتی گراد به مدت 25 ثانیه از حالت انجماد خارج شده و درصد و زمان تحرک اسپرماتوزوئیدها پس از انجمادزدایی در زیر میکروسکوپ مورد بررسی قرار گرفت. بالاترین درصد و زمان تحرک پس از انجمادزدایی با متانول %8 پس از 7 روز نگهداری در ازت مایع به ترتیب 7.00±2.15 درصد و 102.30±39.14 ثانیه بدست آمد. در حالی که کمترین میزان آن با متانول 8% پس از 72 روز نگهداری در ازت مایع به ترتیب 0.56±1.25 درصد و23.00±9.60  ثانیه بدست آمد. نتایج به دست آمده نشان داد که افزایش زمان نگهداری اسپرم های منجمد شده از 7 روز تا 72 روز روی کیفیت آن ها تاثیر منفی دارد. همچنین افزایش غلظت متانول از 8 درصد تا 15 درصد در نگهداری طولانی مدت اسپرم تاسماهی ایرانی تغییری در درصد سلول های متحرک و مدت زمان تحرک رو به جلوی آن ها ندارد. در این تحقیق متانول به عنوان ماده محافظ در سرما در حفظ سلول های متحرک اسپرم تاسماهی ایرانی پس از نگهداری در سرما کارایی چندان موفقی نداشته است.

باکتری های اسید لاکتیک جزیی از فلور نرمال روده بسیاری ماهیان می باشند. هدف از این تحقیق شناسایی باکتری های اسید لاکتیک موجود در یک گونه ماهی خاویاری ایرانی است. بیست و پنج ماهی قره برون پرورشی با ظاهری سالم به طور تصادفی انتخاب شدند و از روده آن ها به صورت استریل نمونه برداری شد. پس از تهیه رقت درمحیط MRS آگار کشت داده شدند، پلیت ها در جار بی هوازی در انکوباتور  ‍‍‍‍‍37Coبه مدت 72 -24 ساعت گذاشته شدند. باکتری های حاصل به اشکال باسیل و کوکسی همه گرم مثبت، کاتالاز منفی و بدون حرکت بودند. جهت شناسایی گونه باکتری ها، آزمایش های تخمیر کربوهیدرات ها، رشد در دماهای مختلف، رشد در pH های مختلف، رشد در%6.5 NaCl ، تولید آمونیاک از آرژنین و تولید گاز از گلوکز انجام گرفت. میانگین تعداد باکتری ها در روده 2.41 (Log CFU/gr) ارزیابی شد. Entrococcus spp. جنس غالب شناسایی شده در روده تاسماهی ایرانی بود.

درخت ارس  Juniperrus excelsa از گونه های مهم رویشگاه های کوهستانی ایران محسوب می شود وسعت فعلی آن در ایران 500 هزار هکتار است. برای این که نسل یک گیاه بهتر باقی بماند به عوامل مختلفی بستگی دارد که در این تحقیق تنوع ژنت‍یکی درون گونه ای مورد مطالعه قرار گرفته است. رویشگاه های مورد مطالعه در این تحقیق واقع در شمال خراسان رضوی است. مطالعات انجام گرفته به وسیله آنزیم پرکسیداز و آمیلاز بر روی بذر درختان ارس در دو رویشگاه مورد مطالعه به وسیله ژل پلی اکریل آمید  polyacrrylamideنشان داد که به دلیل تعداد باندهای آنزیمی پرکسیداز نسبت به آمیلاز بررسی فعالیت پرکسیداز نتایج بهتری را نشان می دهد و همچنین افزونی تعداد باندهای کاتدی پرکسیداز بذرهای رویشگاه لاین هزار مسجد نسبت به رویشگاه بینالود می تواند به قدرت زادآوری و مقاومت نهال های ارس این رویشگاه اثر مثبت داشته باشد. همچنین می توان نتیجه گرفت که در رویشگاه قرق شده توان فیزیولوژی درختان افزوده شده این خود بر استقرار و پویایی رویشگاه ها اثردارد.

رودخانه شیرود در غرب استان مازندران بین شهرهای رامسر و تنکابن واقع شده است. طول این رودخانه 30 کیلومتر و دبی متوسط رودخانه 7.2 متر مکعب در ثانیه می باشد. به دلیل ویژگی های اکولوژیک و بیولوژیک منحصر به فرد رودخانه شیرود هرساله صدها قطعه ماهی سفید (Rutilus frisii kutum) مولد دریای خزر جهت تولید مثل به این رودخانه مهاجرت می کنند، به طوری که نقش قابل توجهی را در بازسازی ذخایر ماهی سفید ایفا می نماید. با توجه به این امر در فصل مهاجرت تولید مثلی  1385 -86(اسفند 1385 لغایت اردبیهشت 1386)، 45 قطعه مولد ماهی سفید مورد بررسی انگلی قرار گرفتند. برای این منظور پس از صید ماهیان و انتقال به آزمایشگاه اندام های مختلف ماهی مثل پوست، آبشش، چشم و دستگاه گوارش بررسی می شدند. بر طبق مطالعات انجام گرفته 7 گونه انگل به نام هایParadiplozoon chazarikum  و  Dactylogyrus sp. (از رده ترماتودهای مونوژن)، متاسرکرDiplostomum spathaceum ، Asymphylodora macracetabulum و Asymphylodora kubanicum (از گروه ترماتودهای دی ژن)، Raphidascaris acus  (ازشاخه نماتودها) و Aspidogaster limacoides (از رده آسپیدو گاستره آ) شناسایی گشتند. در بین این هفت انگل، Dactylogyrus sp. بالاترین میزان شیوع (93.3 درصد)، بالاترین میانگین شدت آلودگی (35 عدد) و دامنه تعداد انگل (1 -150 عدد) دارا بود. در حالی که کمترین میزان شیوع مربوط به D.spathaceym،A. limacoides و A. kubanicum (2.2 درصد)، کمترین میانگین شدت آلودگی مربوط به A. limacoides و A. macracetabulum (1 عدد) و کمترین دامنه تعداد مربوط به1) A. limacoides  عدد) بود. همچنین بر اساس این تحقیق آلودگی انگلی ماهی سفید از لحاظ سنی و جنسی تفاوت هایی را داشت.

تحقیق حاضر بر روی 11 مولد نر وحشی تاس ماهی ایرانی در سال 1388 و در مرکز تکثیر و پرورش ماهیان خاویاری شهید بهشتی و انستیتو تحقیقات بین المللی ماهیان خاویاری دکتر دادمان رشت انجام پذیرفت. در این مطالعه هرمولد با فاصله زمانی چندروزه ( 3 -7روز) 2 بار مورد تزریق هورمون قرار گرفته و هر بار از آن ها اسپرم گیری شد که تنها از 6 مولد برای بار دوم اسپرم گیری گردید و برخی پارامترهای اسپرم شناختی، نرخ تفریخ و اندازه لاروهای حاصل در هر مرحله از اسپرم گیری مورد ارزیابی قرار گرفتند. نتایج نشان داد که میانگین درصد تحرک اسپرم در مرحله اول اسپرم گیری برابر 78.5±5.43 درصد و در مرحله دوم اسپرم گیری برابر 50.0±20.25 درصد بود. همچنین میانگین طول دوره تحرک اسپرم در مرحله اول اسپرم گیری برابر 315.83±162.16 ثانیه و در مرحله دوم اسپرم گیری برابر 212.5±110.53 ثانیه بود. یافته ها حاکی از این بودند که میانگین تراکم اسپرم در مرحله اول اسپرم گیری برابر 2.1´109±1.3´109 سلول در هر میلی لیتر و در مرحله دوم اسپرم گیری برابر 0.55´109±0.34´109 سلول در هر میلی لیتر بود. میانگین اسپرماتوکریت در مرحله اول اسپرم گیری برابر 9.33±3.32 درصد و در مرحله دوم اسپرم گیری برابر 3.42±3.35 درصد بدست آمد. سنجش  pH نمونه اسپرم های استحصالی نیز نشان داد که میانگین pH اسپرم در مرحله اول اسپرم گیری برابر 8.41±0.53 و در مرحله دوم اسپرم گیری برابر 8.05±0.33 بود. میانگین نرخ تفریخ در مرحله اول اسپرم گیری برابر 62.5±21.7 و در مرحله دوم اسپرم گیری برابر 34.83±21.92 درصد بدست آمد. همچنین میانگین اندازه لاروها در مرحله تفریخ اسپرم گیری اول برابر 12.18±0.33 و در اسپرم گیری دوم برابر 11.22±0.38 میلی متر بود. میانگین اندازه لاروها در مرحله آغاز تغذیه فعال نیز در اسپرم گیری اول برابر 0.53±20.68 و در اسپرم گیری دوم برابر 19.52±0.19 میلی متر بود. محاسبات نشان داد که بین نرخ تفریخ و اندازه لاروها در مرحله تفریخ و آغاز تغذیه فعال در دو مرحله اسپرم گیری اختلاف معنی دار وجود داشته است (P<0.05).

در صنعت آبزی پروری Brachionus calyciflorus به عنوان غذای آغازین جهت تغذیه لارو ماهیان استفاده می شود. از آنجایی که این موجود همه جازی بوده و از قدرت سازگاری بالای محیطی برخوردار است که در نواحی زیادی از منابع آب شیرین دنیا دیده می شود. از این رو جهت دستیابی به میزان رشد و تولید بالای این گونه بررسی تغییرات دمایی و نوری در شرایط آزمایشگاهی مورد مطالعه قرار گرفت. نمونه های خالص شده به مدت 7 ماه در تراکم حدود 50 عدد در 1 میلی لیتر به منظور سازگاری با محیط آزمایشگاه نگهداری شدند. همه آزمایشات درون لوله های آزمایش با حجم 20 میلی لیتر در 7.6 pH و شدت روشنایی 1000 لوکس بررسی شد و روتیفرها در هر لوله آزمایش روزانه شمارش شدند. در بررسی دمایی 4 تیمار با دماه های به ترتیب (25 -28)، (28 -31)،(31 -34) ، (34 -37) درجه سانتی گراد به مدت 9 روز در مقابل لامپ فلوروسنت با شدت 1000 لوکس انجام شد. در هر تیمار غذادهی ثابت با استفاده از جلبک Chlorella vulgaris با تراکم 8´105 سلول در هر میلی لیترانجام شد جهت بررسی ارتباط تاثیر عامل دما با میانگین تراکم جمعیت و زمان رسیدن به حداکثر تراکم جمعیت از آزمون توکی و آنالیز واریانس یک طرفه در برنامه Statgraphics plus استفاده شد. نتایج نشان داد که جمعیت در سطح 5 درصد اختلاف معنی داری با دما ندارد(p<0.05)  اما زمان رسیدن به حداکثر تراکم جمعیت با افزایش دما اختلاف معنی داری در سطح 5 درصد نشان می دهد (p<0.05). بررسی روشنایی در 5 تیمار 24:1 ساعت روشنایی، تیمار 12:2 ساعت روشنایی و 12 ساعت تاریکی، تیمار 16:3 ساعت روشنایی و 8 ساعت تاریکی، تیمار 24:4 ساعت تاریکی  تیمار 5: روشنایی در شرایط طبیعی) و سه تکرار برای هر تیمار در نظر گرفته شد. روتیفرها با تراکم 12 عدد در میلی لیتر به تیمارهای مورد آزمایش معرفی شدند. در تیمارهای مورد آزمایش غذادهی به جهت آلوده نشدن محیط آزمایش انجام نشد. دمای بررسی 27 درجه سانتی گراد ثابت نگه داشته شد. رابطه تاثیر فاکتور روشنایی با میزان تولید روتیفر از آزمون توکی استفاده شد. نتایج آزمایش های روشنایی نشان داد افزایش تراکم روتیفر با طول مدت روشنایی از نظر آماری اختلاف معنی دار وجود ندارد (p<0.05).

شبکه جاده های جنگلی در اغلب طرح های جنگل داری، به عنوان تاسیسات زیربنایی نقش اساسی در مدیریت، حفاظت و احیای جنگل ها در نواحی کوهستانی دارند. در تحقیق حاضر سعی شده تا کارایی GIS در تهیه نقشه های مورد نیاز برای بررسی میزان عبور جاده از مناطق پایدار بررسی شود. برای این منظور سری دو شفارود که مساحتی معادل 1742 هکتار دارد در نظر گرفته شده است. برای تهیه نقشه پایداری منطقه، دو نقشه بافت خاک و سنگ بستر را با هم تلفیق نمودیم و نقشه پایداری در پنج طبقه با پایداری خیلی بالا، بالا، متوسط، پایین و خیلی پایین تهیه گردید. با توجه به این که عوامل موثر در طراحی جاده شامل: شیب، جهت، ارتفاع، تیپ گیاهی، موجودی در هکتار و پایداری می باشد، با تنظیم یک پرسش نامه، نقطه نظرات متخصصان در رابطه با تعیین اهمیت نسبی عوامل جمع آوری و جمع بندی گردید. این عوامل به روش مقایسه دو به دو، وزن دهی شدند. بر اساس وزن مشخصه ها نقشه قابلیت عبور مناطق در سه طبقه با قابلیت عبور بالا، متوسط و پایین تعیین گردید. سپس با استفاده از نرم افزار  PEEGERاقدام به طراحی جاده روی نقشه قابلیت عبور اراضی نمودیم. در نهایت جاده طراحی شده از مناطق با ارزش پایداری و قابلیت عبور بالا را با جاده موجود در طرح مقایسه نمودیم. نتایج نشان داد که جاده طراحی شده با استفاده از امکاناتGIS ، با دارا بودن تراکم بهینه، از لحاظ فنی و پارامترهای زیست محیطی از جاده موجود مناسب تر است. 

استرپتوکوک های گروه A معمولا بوسیله روش های سرولوژی لانسفیلد، تکنیک آنتی بادی فلئوروسانت و یا حساسیت به باسیتراسین تشخیص داده می شوند. در این مطالعه برای تشخیص استرپتوکوک های گروه A از تست هیدرولیز - L پیرولیدونیل- بتا نفتیل آمید  (PYR)که معرف و سوبسترای آن در آزمایشگاه آماده شده است، استفاده گردید. در این مطالعه تعداد 90 سویه بالینی استرپتوکوک بتاهمولیتیک که از مهرماه تا بهمن ماه سال 1388 از بیماران بیمارستان های استان کرمان و تهران جداسازی شده بودند، مورد بررسی قرار گرفتند. ایزوله های باکتریایی با روش اسلاید آگلوتیناسیون توسط آنتی سرم های اختصاصی گروه بندی شدند. سپس برای سویه ها تست PYR و تست حساسیت به باسیتراسین انجام گرفت. در نهایت با در نظر گرفتن روش اسلاید آگلوتیناسیون به عنوان استاندارد طلایی، شاخص های کارایی دو روش PYR و تست حساسیت به باسیتراسین از نظر اختصاصیت، حساسیت، ارزش اخباری مثبت و ارزش اخباری منفی محاسبه شد. از 90 سویه مورد بررسی، 50 سویه استرپتوکوک گروه A، 30 سویه گروهB ، 9 سویه گروه C و یک سویه گروه G بودند. تست های PYR و باسیتراسین حساسیتی مشابه (%98.9) داشتند اما اختصاصیت آن ها به ترتیب %100 و  %87.5 بود. تست حساسیت به باسیتراسین بر روی کشت خالص استرپتوکوک های ایزوله شده از کشت اولیه انجام گرفته، در صورتی که تست PYR بر روی کلنی های ایزوله شده از کشت اولیه انجام می گیرد که این مساله باعث می شود تا زمان انجام تست PYR در مقایسه با تست حساسیت به باسیتراسین حداقل 24 ساعت کمتر باشد. این مطالعه نشان داد که تست PYR یک تست سریع، ساده و جایگزین مناسب برای تست های معمول می باشد و باعث صرفه جویی در وقت لازم برای تهیه کشت خالص، عصاره گیری از آنتی ژن می شود. این آزمایش در عرض 10 تا 15 دقیقه قابل انجام و معرف ها و مواد تست PYR قابل تهیه در کلیه آزمایشگاه ها است.