تحقیق در عملیات در کاربردهای آن
سال:1394 | دوره:12 | شماره:4 (پیاپی 47) |تعداد مقالات:11

در این مقاله یک روش لونبرگ- مارکوارت اصلاح شده با یک جستجوی خطی جدید برای حل یک دستگاه معادلات غیرخطی، ارایه می شود. در این روش، گام آزمون برابر مجموع یک گام لونبرگ- مارکوارت و یک تقریب از گام لونبرگ- مارکوارت در نظر گرفته می شود، جایی که در صورت پذیرفته نشدن گام آزمون، استفاده از یک جستجوی خطی جدید غیریکنوا پیشنهاد می گردد که همگرایی سراسری روش را نیز تضمین می کند. همگرایی مکعبی روش تحت شرط کران خطا که از شرط نامنفردی ماتریس ژاکوبی ضعیف تر است، نشان داده می شود. در پایان نتایج عددی ارایه شده نشان می دهد روش جدید یک روش کارا و موثر است.

استفاده از تابع مطلوبیت یکی از قدیمی ترین تکنیک ها در رتبه بندی گزینه های یک مساله تصمیم گیری چند شاخصه می باشد. نظر به پیچیدگی هایی که در محاسبه تابع مطلوبیت وجود دارد، در اغلب مطالعات از تقریب های خطی برای برازش تابع مطلوبیت تک شاخصه و از میانگین موزون آن ها برای یکپارچه سازی این توابع و رسیدن به مطلوبیت کلی گزینه ها استفاده شده است. در حالی که استفاده از این فرم ها منوط به پذیرش فرضیاتی نظیر خنثی بودن تصمیم گیرنده نسبت به ریسک است که معمولا با واقعیات سازگار نیست. این ناسازگاری در شرایط خاص اقتصادی نظیر رونق یا رکورد تشدید می شود. در این مقاله رتبه بندی گزینه های ماتریس تصمیم گیری برای رسیدن به نوع سازه مناسب یک پروژه ساختمانی، با دو رویکرد تعیین تابع مطلوبیت خطی- تقریبی و استخراج مستقیم تابع مطلوبیت هر گزینه انجام شده است. نتایج حاکی از اختلاف بارز میان رتبه بندی حاصل از هر روش می باشد.

برنامه ریزی خطی یکی از روش های مناسب به منظور تنظیم جیره خوراکی دام با کم ترین هزینه می باشد. از آن جا که اغلب داده ها تجربی، نادقیق و تقریبی هستند از مدل های فازی و بازه ای استفاده شده تا جیره تنظیمی از انعطاف پذیری لازم برخوردار باشد. زمانی که داده ها کم و یا ناقص باشند، به دنبال یک جواب منحصربه فرد برای مساله باشیم و یا پیدا کردن تابع عضویت برای خبره مشکل باشد، استفاده از یک روش مناسب جهت برآوردن این مشکل بدیهی است. هدف اصلی این پژوهش معرفی رویکردی جدید برای مساله جیره نویسی در شرایط عدم قطعیت بوده است که بسیار کاربردی و مناسب تر باشد. در این مطالعه تلاش شد تا جیره خوراکی مزرعه پرورش جوجه گوشتی در محیط خاکستری انجام شده و نتایج آن با مدل های برنامه ریزی خطی، برنامه ریزی خطی بازه ای، برنامه ریزی خطی فازی مقایسه شوند. با این روش می توان جواب های بهینه متفاوتی با توجه به نوسان قیمت مواد خوراکی یا موجودی به دست آورد. به ویژه مطالعه مدل های یادشده نشان داد با به کارگیری روش های پایه ای برنامه ریزی خطی و نیز با توسعه نتایج موجود می توان امکان تحلیل حساسیت پارامترهای مدل در شرایط عدم قطعیت را نیز فراهم کرد.

متاستاز استخوان زمانی اتفاق می افتد که سلول های سرطانی از مکانی دیگر مانند ریه، سینه و پروستات خود را به استخوان برسانند و در آن شروع به رشد کنند. در این مقاله مدل ارایه شده برای متاستاز استخوان را که بر اثر سرطان سینه به وجود آمده است، گسترش داده ایم. مدل ارایه شده یک دستگاه معادلات دیفرانسیل جزیی غیرخطی می باشد که در آن رابطه بین استئوکلاست ها، OPG، RANKL، PTHrP، تومور و دارو توصیف شده است. هدف از ارایه این مدل پیدا کردن دستور بهینه استفاده از دارو برای مینیمم کردن حجم تومور با استفاده از کنترل بهینه می باشد. مدل ارایه شده با استفاده از روش PSO حل گردیده است. نتایج شبیه سازی نشان می دهد که با استفاده از دارو طبق دستور بهینه به دست آمده برای درمان متاستاز استخوان، تراکم تومور نسبت به مدل بدون دارو کاهش داشته است.

در مساله انتخاب تامین کننده نمی توان قیمت را به عنوان تنها ملاک انتخاب تامین کنندگان دانست؛ بلکه مساله انتخاب تامین کننده، یک مساله تصمیم گیری چند معیاره است که شامل معیارهای کمی و کیفی مانند قیمت، کیفیت کالا و خدمات، زمان تحویل و غیره است که این معیارها نیز ممکن است خودشان شامل زیرمعیارهایی باشند. در دنیای واقعی به دلیل وجود اطلاعات نادقیق تصمیم گیری بر اساس اطلاعات نادقیق و واژه های زبانی بیان می شود؛ بنابراین برای تصمیم گیری نزدیک به واقعیت می توان در این موارد از تئوری مجموعه های فازی استفاده کرد. در این مقاله به ارایه مدل ترکیبی تاپسیس فازی و برنامه ریزی آرمانی چندهدفه برای مساله انتخاب تامین کننده و همچنین تخصیص سفارش های به تامین کنندگان پرداخته ایم. در قسمت اول مدل به دلیل استفاده از اطلاعات نادقیق و مبهم مانند واژه زبانی، از کاربرد ترکیب تئوری مجموعه فازی و تصمیم گیری گروهی با تاپسیس بهره برده ایم و وزن های به دست آمده از قسمت اول به عنوان ورودی برای ضرایب اولین هدف در مدل چند هدفه به کارگرفته شده و در قسمت دوم با استفاده از کاربرد برنامه ریزی چند هدفه آرمانی و به کارگیری نرم افزار LINGO10، تخصیص سفارش به تامین کنندگان انجام شده است. با توجه به نتایج حاصله از حل مدل دو مرحله ای می توان ادعا نمود که مدل ارایه شده قادر است با در نظر گرفتن معیارهای کمی و کیفی و نیز محدودیت های موجود به طور همزمان به حل مساله انتخاب تامین کننده و تخصیص سفارش های به آن ها بپردازد به گونه ای که سطوح رضایت بخش برای دسترسی به اهداف چندگانه را ارضا نماید. در آخر رویکرد ترکیبی مذکور برای روشن شدن و تفسیر مدل در شرکت نفت به کار گرفته شده است.

به کارگیری روش های کمی پیش بینی در زمینه های مختلف مورد توجه گسترده قرار گرفته است. تغییرات سریع محیط های ناشناخته در دنیای واقعی و به ویژه در بازارهای مالی سبب ایجاد مشکلاتی برای پیش بینی کنندگان برای تامین داده های مورد نیاز شده است. برتری مدل های خاکستری نسبت به مدل های پیش بینی متداول در این است که مدل های خاکستری برای پیش بینی رفتار سیستم نیاز به تعداد کمی داده دارد و نیز رفتار سیستم را بدون دانستن مدل ریاضی آن پیش بینی می کند. هدف از این پژوهش معرفی و استفاده از مدل های پیش بینی خاکستری برای پیش بینی قیمت نفت خام اوپک و مقایسه دقت این مدل ها در پیش بینی قیمت نفت خام می باشد. نتایج حاصله نشان داد که مدل چرخشی و مدل متداول خاکستری، مدل های مناسبی برای پیش بینی قیمت نفت محسوب می شود و از دقت بالایی برخوردار است.

هدف مساله چیدمان پویای تسهیلات، یافتن بهترین چیدمان برای تسهیلات تولیدی در یک افق زمانی با تعدادی دوره زمانی مشخص است. یکی از مهم ترین ابعاد مساله، در نظر گرفتن محدودیت بودجه به هنگام جابه جایی تسهیلات است. بر طبق نتایج به دست آمده از وزارت صنایع ایالات متحده، طراحی چیدمان، اولویت کم تری در بیش تر سازمان ها دارد و بسیاری از طرح ها به علت کمبود بودجه غیرعملی خواهد بود؛ بنابراین رعایت بودجه تخصیص داده شده، به هنگام طراحی چیدمان ضروری به نظر می رسد. به دلیل ساختار پیچیده و وسیع این مساله، تاکنون تحقیقات کمی برای حل این مساله صورت گرفته است و در تمامی این تحقیقات، هدف، یافتن جواب نزدیک به بهینه از طریق توسعه یک الگوریتم فراابتکاری بوده است. در این تحقیق برای اولین بار دو الگوریتم فراابتکاری ژنتیک و شبیه سازی تبرید موازی برای حل این مساله به طور همزمان مورد استفاده قرارگرفته و نتایج در مورد طیف وسیعی از مسایل موجود در ادبیات تحقیق به ثبت رسیده است. نتایج محاسباتی نشان می دهد که الگوریتم پیشنهادی می تواند کیفیت جواب هایی که تاکنون توسط محققین قبلی ارایه شده است بهبود بخشد.

این مقاله موضوع تخصیص منابع متمرکز را از دیدگاه هزینه ای، درآمد و سود مورد بررسی قرار می دهد. در این راستا تصمیم گیرنده به دنبال تخصیص منابع متمرکز با کم ترین هزینه و بیش ترین درآمد و سود کلی خواهد بود. در واقع در این فرایند به جای مدنظر قرار دادن مستقل و انفرادی حداقل ورودی و یا حداکثر خروجی برای واحدها، تخصیص منابع متمرکز با کم ترین هزینه و بیش ترین درآمد و سود کلی و به صورت یکجا در حضور قیمت های متغیر و نامعین در تحلیل پوششی داده ها برای تمامی واحدهای تصمیم گیری انجام می شود و بر این اساس تصویر واحدهای تصمیم گیرنده روی مرزهای کارایی هزینه، درآمد و سود تعیین می شود که اغلب متفاوت از تصویر روی مرز کارایی تکنیکی هستند؛ سپس مدل های تخصیص منابع متمرکز با کم ترین هزینه در حضور قیمت های نامعین و در دو حالت خوشبینانه و بدبینانه پیشنهاد می گردد. به طوری که نتایج مدل های پیشنهادی نشان می دهد، تخصیص منابع متمرکز با کم ترین هزینه و بیش ترین درآمد و سود کلی منجر به کاهش قابل ملاحظه هزینه ها و افزایش درآمد و سود کل سیستم می شود. در انتها موضوع از طریق مثال های تجربی و فرضی با هزینه ها و قیمت های معلوم، متغیر و نامعین مورد بررسی قرار می گیرد.