پژوهش اجتماعی
سال:1390 | دوره:4 | شماره:13 |تعداد مقالات:12

نیروی انسانی ماهر و کارآمد پربهاترین و ارزنده ترین سرمایه کشور است. بسیاری از جوامع با وجود برخورداری از منابع طبیعی سرشار، به دلیل فقدان نیروی انسانی شایسته و لایق، توان استفاده از این موهبت الهی را ندارند و روزگار را به سختی و مشقت می گذرانند. دیگر ملت ها به رغم کمبود منابع طبیعی در نتیجه داشتن نیروی انسانی کارآزموده و مناسب، با قدم های استوار مسیر پیشرفت و ترقی را می پیمایند. هر فردی سعی دارد شغلی را برگزیند که علاوه بر تامین نیازهای مادی، از نظر روانی نیز او را ارضا کند.در جوامع امروزی که افراد بخش قابل توجهی از فعالیت های روزانه خود را صرف کسب درآمد می کنند یا از طریق آموزش های مختلف، خود را برای اجرای فعالیت های شغلی آماده می سازند، صحبت از اشتغال و بررسی همه جانبه در خصوص ماهیت آن اهمیت زیادی پیدا کرده است. زیرا ممکن است این افراد فاقد مهارت باشند، علاقه مند نباشند یا از شغل خود ناراضی باشند. اما قسمتی از انگیزه ها و بهره وری در شغل به هماهنگی بین خصوصیات شغلی با توانایی، نیازها، علایق و ارزش های افراد بستگی دارد؛ این هماهنگی سبب رضایت شغلی فرد می شود و فقدان آن سبب نارضایتی. تمامی رفتارها در روابط انسان به طور مستقیم و غیر مستقیم متاثر از چگونگی اشتغال اوست.در مقاله حاضر با توجه به دلایل ذکر شده سعی داریم به بررسی ابعاد مختلف رضایت شغلی بپردازیم و نقش آن را در چگونگی کیفیت تولید و بازده کار کارگران بررسی کنیم. برای شناسایی این عوامل، 240 نفر (کارگر و کارفرما) با روش پیمایش مورد مطالعه قرار گرفتند و تاثیر متغیرهای جنسیت، سن، وضعیت تاهل، احساس وابستگی به شغل، رضایت از بخش زندگی، عوامل انگیزشی، پایگاه اجتماعی و اقتصادی، عوامل سازمانی، مدیریت مشارکتی، سابقه خدمت، قدرشناسی، انتظارات شغلی، امنیت شغلی، صمیمیت و احترام، احساس مفید بودن، اخلاق کار موثر در رضایت شغلی با کمک پرسشنامه مصاحبه ای و روش های آماری لازم با استفاده از  spss 17سنجیده شده است. نتایج این مطالعه نشان داد، متغیرهای سن، وضعیت تاهل، سابقه خدمت رابطه معناداری با رضایت شغلی ندارند و سایر متغیرهای مستقل تاثیرگذار هستند.

اهمیت تجارب و درس های حاصل از اقدامات توسعه ای گذشته به ویژه در زمینه های روستایی و کشاورزی حائز اهمیت بالاتری هستند. موفقیت های اقدامات و پروژه های بعدی در زمینه توسعه روستایی حاصل همین تجارب است. ماهیت مطالعه حاضر عمدتا اجرای این ضرورت بوده است، از میان زمینه های توسعه روستایی، مدیریت توسعه روستایی، به خصوص در مناطقی نظیر استان لرستان از ویژگی و پیچیدگی خاصی برخوردار است. زیرا فرآیند توسعه روستایی، به خصوص در مناطقی نظیر استان لرستان از ویژگی و پیچیدگی خاصی برخوردار است. از این رو استانداری لرستان، در اجرای تفکر مطالعه برای شناخت موانع توسعه، مطالعه هفت موضوع توسعه را در دستور کار قرار داد. یکی از موضوعات بررسی نتایج کاربست الگوهای طرح توسعه منطقه ای سلسله (شامل اجرای طرح در سه بخش سلسله، دلفان و چغلوندی است) و طرح توسعه ریمله به منظور ارائه الگوی مدیریت جدید روستایی منظور شد. هدف اصلی از مطالعه حاضر، ارائه الگویی برای مدیریت توسعه روستایی در شکل پروژه توسعه ای بود که اساس آن از انطباق با نیازهای جوامع محلی بر مبنای مشارکت واقعی مردم باشد. این مطالعه بر اساس چگونگی مشارکت گروههای مختلف اجتماعی در فرآیند تصمیم گیری، برنامه ریزی و اجرای طرح های توسعه سلسله و ریمله و شناسایی نقاط قوت و ضعف آنها انجام شد. طرح های توسعه سلسله و ریمله که به ترتیب در اوایل دهه های 50 و 70 در استان لرستان به اجرا درآمد، اساسا حول محور ظرفیت سازی و توانمند سازی مردم در جهت پذیرش مسوولیت و شکل دهی مدیریتی پایدار در زمینه های توسعه محلی- منطقه ای بوده است. چه اینکه پایداری مدیریت توسعه در سطح محلی، ضامن پایداری منابع در جهت توسعه توسعه پایدار است و در واقع مشارکت مردم به عنوان ریشه های درخت توسعه باعث شادابی تنه و شاخه که همانا زندگی و رفاه اقتصادی و اجتماعی جامعه مورد نظر است. بعد از حدود 6 دهه تکاپو و صرف هزینه و منابع فراوان در زمینه توسعه کشورهای در حال توسعه، امروزه ثابت شده است که در ذات توسعه، نابرابری نهفته است. هم از این روست که جهان به این نتیجه رسید که می بایست با رویکرد پایداری توسعه، اقدامات از سطوح محلی صورت گیرد تا با توانمندسازی مردم در استفاده بهینه از منابع، ظرفیت های توسعه ای آنها نیز ارتقا یابد. می توان گفت طرح توسعه سلسله و ریمله در زمان های اجرا دارای چنین رویکردی بودند که در شکل آزمایشی به اجرا درآمدند.

کیفیت زندگی کاری به عنوان یک رویکرد منابع انسانی- محور انگیزشی است که توازن زندگی شغلی و شخصی و بهبود عملکرد فرد و سازمان را به همراه دارد. بهبود سطح کیفیت زندگی کاری به افزایش رضایت شغل، تقویت یادگیری، مدیریت بهتر و بهبود روحیه منابع انسانی سازمان منجر می شود.در این پژوهش تاثیر کیفیت زندگی کاری بر سرمایه اجتماعی کارکنان شرکت رجا به روش توصیفی- پیمایشی مورد مطالعه قرار گرفته است. هدف کلی این مطالعه شناسائی تاثیر کیفیت زندگی کاری بر سرمایه اجتماعی کارکنان شرکت رجا است. برای دستیابی به هدف پژوهشی بالا، هشت فرضیه مورد آزمون قرار گرفت. جامعه آماری این مطالعه 1853 نفر روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای است که متناسب با حجم در بین هر یک از مقاطع تحصیلی 157 نفر انتخاب شدند و به دو پرسشنامه (کیفیت کاری و سرمایه اجتماعی) پاسخ دادند. روش های آماری مورد استفاده در این مطالعه همبستگی پیرسون و اندازه اثر بوده است. نتایج تحلیل داده ها نشان می دهد که میان هشت مولفه کیفیت زندگی کاری (پرداخت منصفانه، محیط کار ایمن و بهداشتی، تامین فرصت رشد و امنیت مداوم، قانون گرایی در سازمان، وابستگی اجتماعی زندگی کاری، فضای کلی زندگی، یکپارچگی و انسجام اجتماعی و توسعه قابلیت های انسانی) با متغیر وابسته سرمایه اجتماعی رابطه معنادار با اندازه اثر در حد متوسط به بالا وجود دارد.

پژوهش حاضر با هدف بررسی و مقایسه ویژگیهای شخصیتی بیماران مبتلا به اختلال هویت جنسی و افراد سالم اجرا شده است.جامعه پژوهش شامل کلیه مردان مبتلا به اختلال هویت جنسی هستند که در مرکز مدیریت بحران شهید نواب صفوی واقع در میدان شهید محلاتی تهران حضور داشتند. از جامعه مذکور 20 نفر که روان شناسان و روان پزشکان آنها را مبتلا به اختلال هویت جنسی تشخیص داده بودند و با پاسخگویی به چک لیست ملاک های تشخیص اختلال هویت جنسی مورد تایید قرار گرفتند، انتخاب شدند. همچنین نمونه ای بیست نفری از مردان عادی جامعه به عنوان گروه گواه انتخاب شد. هر دو گروه در دامنه سنی 20 تا سال 35 قرار داشتند و حداقل تحصیلات آنها دیپلم بود. سوال اصلی پژوهش این بود که آیا بین ابعاد ویژگی های شخصیتی افراد مبتلا به اختلال هویت جنسی و افراد بهنجار تفاوت معناداری وجود دارد؟ طرح پژوهش از نوع علی مقایسه ای بود. ابزار مورد استفاده در پژوهش: 1. پرسشنامه پنج عاملی شخصیت نئو، که پایایی آن با استفاده از آلفای کرونباخ بین 76 تا 82 درصد محاسبه شده است (حق شناس، 1387). 2. چک لیست 23 سوالی که با ملاک های تشخیصی DSMIV برای اختلال هویت جنسی تطابق کامل دارد و پایایی آن 0.82 محاسبه شد. آزمون های آماری مورد استفاده آمار توصیفی و استنباطی t) گروه های مستقل و تحلیل واریانس) بود. بر اساس نتایج به دست آمده، بین افراد سالم و بیمار در متغیر ویژگیهای شخصیتی تفاوت معناداری وجود دارد .p<0.001, f=10.60 ابعاد روان رنجوری، تجربه گرایی و برون گرایی در افراد بیمار نسبت به افراد سالم در سطح بالاتری بود، ولی افراد سالم به لحاظ توافق نسبت به افراد بیمار در سطح بالاتری بودند. بین افراد سالم و بیمار به لحاظ وجدانی بودن تفاوت معناداری مشاهده نشدp<0.001

دین، عمیق ترین، حقیقی ترین و ماندگارترین امری است که می تواند مردمان را به همبستگی اجتماعی درونی برساند و این وفاق جمعی درونی، لازمه همبستگی اجتماعی بر اساس شاخص های بیرونی است. مقاله مزبور با هدف شناخت همبستگی اجتماعی از دیدگاه اسلام و با روش اسنادی و کتابخانه ای صورت گرفته است.در پیمودن راه پر فراز و نشیب توسعه، همبستگی اجتماعی ضرورتی اجتناب ناپذیر و اصلی ناگزیر است. کشورهای توسعه یافته امروز، ملت های تلاشگر دیروز هستند که در پیمودن راه دراز توسعه، نخستین گام را با نهادینه کردن عنصر همبستگی یا وفاق اجتماعی آغاز کردند.در این مقاله، نخست مفاهیمی چون وجدان جمعی، انواع همبستگی یا وفاق اجتماعی، مفاهیم پیوندیافته با همبستگی اجتماعی از جمله: دین اسلام، ارزش ها، فرهنگ، احساسات ملی و پیوندهای نژادی و خویشاوندی، محبت و عدالت را به بررسی می نشینیم. سپس پیوندهای اجتماعی در اسلام را از جنبه های گوناگون ارزیابی می کنیم. اهم این پیوندها عبارتند از: رابطه فرد و جامعه، روابط میان افراد، و روابط گروه های اجتماعی.

هدف اصلی پژوهش، شناخت تاثیر فضاهای جنسیتی شده بر احساس امنیت زنان و ارائه نقشه های شناختی آنان در فضا است که بر پایه نظریات رندل، کاتبرت، لوفور، تانکیس، والنتین، کاسکلا و مسی، پین، کارپ استون و یولز تنظیم شده است. جامعه آماری این پژوهش دو میدان مادر و راه آهن است و حجم نمونه 336 نفر از زنان استفاده کننده از میادین هستند. روش تحقیق از نوع تبیینی-توصیفی و آزمون نظریه است. روش جمع آوری اطلاعات به صورت پیمایشی (تلفیقی از پرسشنامه و مشاهده منظم) است. در تجزیه و تحلیل اطلاعات، ابتدا هر یک از متغیرها با روش تحلیل عاملی به چندین عامل دسته بندی شدند، سپس تاثیر هر یک از عوامل با روش رگرسیون چندمتغیری مورد سنجش قرار گرفت و در آخر نقشه های شناختی زنان از احساس امنیت و فضاهای جنسیتی شده به صورت توصیفی نمایش داده شد. نتایج تحقیق نشان می دهد: اولا در یک فضای جنسیتی شده، احساس امنیت زنان کاهش می یابد و رابطه ای معکوس میان این دو متغیر وجود دارد. ثانیا تصویر ذهنی زنان از فضاهای شهری حول دو مفهوم کلیدی احساس امنیت و ترس از فضا شکل می گیرد و این می تواند بر حرکت و تحرک پذیری زنان تاثیر گذار باشد.

برای بررسی ساختار عاملی و ویژگی های روان سنجی پرسشنامه حل مساله اجتماعی ( فرم بلند تجدید نظر شده)، 242 دانشجوی پسر و 248 دانشجوی دختر دانشگاه آزاد اسلامی واحد رودهن با پرسشنامه حل مساله اجتماعی و پرسشنامه شیوه های حل مساله مورد آزمون قرار گرفتند. تحلیل مولفه های اصلی، پنج عامل نظری حل مساله اجتماعی (شامل جهت گیری نسبت به مساله، جهت گیری منفی به مساله، حل منطقی مساله، سبک اجتنابی و سبک تکانشی/ بی دقتی) را تایید و نتایج تحلیل عاملی تاییدی از ساختار عاملی به دست آمده حمایت کرد. ضرایب همبستگی بین عامل های پرسشنامه حل مساله اجتماعی و پرسشنامه شیوه های حل مساله مقیاس 24 سوالی حل مساله کسیدی و لانگ مبین روایی همگرای این پرسشنامه است. ضرایب آلفای کرونباخ برای عامل های جهت گیری مثبت به مساله، جهت گیری منفی به مساله، حل منطقی مساله، سبک اجتنابی و سبک تکانشی/ بی دقتی، به ترتیب 0.80، 0.86، 0.90، 0.84 و 0.71 به دست آمد. نتایج پژوهش حاضر، ثبات ساختار عاملی پرسشنامه حل مساله اجتماعی و اعتبار آن برای سنجش حل مساله اجتماعی در دانشجویان ایرانی را نشان می دهد.

رفتارهای تخریب گرانه جوانان در جامعه، بخشی از رفتارهای نابهنجار و پرخاشگرانه ای است که جوانان و نوجوانان بدون هیچ گونه بهره مادی مرتکب آن می شوند. چنین رفتارهایی همواره خسارت های زیادی بر پیکره جامعه تحمیل می کند. در واقع این پدیده اجتماعی که خاصیتی فراگیر و جهانی دارد، وندالیسم نامیده می شود و با توسعه شهرنشینی در اشکال و ابعاد مختلف گسترش بسیار یافته است. لازم به تذکر است که همچون سایر پدیده های اجتماعی، عوامل مختلفی در بروز رفتار وندالیستی جوانان و نوجوانان اثر گذار است. هدف مقاله حاضر شناخت رفتار وندالیستی جوانان در شهر و تاثیر بیگانگی اجتماعی بر آن است. روش تحقیق اسنادی و پیمایشی است. نمونه مورد مطالعه بر اساس فرمول کوکران 350 نفر تعیین شده است. 55.7 درصد از جوانان مورد مطالعه پسر و 44.3 درصد دختر بوده اند. متوسط میزان احساس بیگانگی اجتماعی در جوانان برابر 26.03±59.19 و میزان گرایش به رفتارهای وندالیستی برابر 13.98±17.23 محاسبه شده است. مطالعه نظری و تجربی موید این واقعیت است که پسران با توجه به آزادی عمل در فضای اجتماعی جامعه شهری و همچنین نگرش مردسالاری جامعه به پسران، بیشتر از دختران به رفتارهای تخریب گرانه و ویرانگر می پردازند. فرزندان خانواده هایی که از لحاظ اقتصادی - اجتماعی در طبقه پایین قرار دارند و نسبت به طبقات بالاتر از برخی امکانات و تسهیلات شهری محرومند به دلیل محدودیتهای مالی و عدم وجود راههای قانونی برای دسترسی به این گونه امکانات و تسهیلات به رفتارهای وندالیستی از جمله تخریب اموال و اثاثیه شهری دامن می زنند. همچنین رفتارهای تخریب گرانه و ویرانگر ناشی از بریدگی و عدم پیوند فرد با جامعه شهری (بیگانگی اجتماعی) است. در نتیجه این رفتارها در بسیاری از مواقع منعکس کننده میل وافر جوانان به ابراز خشم و نارضایتی در برابر اجحاف، اجبار، تبعیض، اقتدار آمرانه، تحدید آزادیهای فردی، نابرابری و بی عدالتی ساختارها، سازمانها و نهادهای جامعه شهری سلطه گر است.