مهندسی صنایع
سال:1397 | دوره:52 | شماره:2 |تعداد مقالات:13

برنامه ریزی سود شرکت ها به کمک مدیریت رضایت مشتری بر اساس چهار گام اصلی شامل 1. شناخت اجزای تشکیل دهنده رضایت مشتری و اندازه گیری آن ها، 2. تلفیق اجزا و اندازه گیری رضایت کلی مشتریان، 3. بررسی نحوه تاثیر رضایت کلی مشتری بر سطح عملکرد و 4. شناسایی متغیرها و پارامترهای اصلی قابل مانور بر رضایت مشتری و تهیه و تدوین برنامه سود شرکت است. محور اصلی این پژوهش بر گام سوم یعنی مدل سازی نحوه تاثیر رضایت مشتری بر سطح عملکرد و سودآوری آن متمرکز است و متد مدنظر برای بررسی این موضوع و الگوسازی آن رویکرد اقتصادسنجی و مطالعه موردی آن خودروی لوگان پارس خودرو است. باید توجه داشت که در مدل سازی موضوع فوق، علاوه بر متغیر رضایت مشتری، سه متغیر دیگر یعنی درآمد خانوار، قیمت خودروی لوگان و قیمت خودروی رقیب (پژو 206) درنظر گرفته شده است. براساس نتایج پژوهش، متغیرهای رضایت مشتری، درآمد خانوار و قیمت پژو 206 با میزان فروش و درنتیجه سود شرکت رابطه ای مستقیم دارند، اما قیمت محصول لوگان با سود شرکت رابطه عکس دارد. متغیر رضایت مشتری از خدمات پس از فروش بیشترین تاثیر را بر سودآوری شرکت دارد؛ یعنی هر 1 واحد افزایش رضایت مشتری، 5/26 واحد فروش شرکت را افزایش می دهد؛ بنابراین شرکت پارس خودرو می تواند با سرمایه گذاری و توجه بیشتر به این عوامل میزان سودآوری و فروش خود را با برنامه ریزی کند افزایش دهد. در این پژوهش از نرم افزارهای EViews و Spss استفاده شد.

برنامه ریزی برای تولید، توزیع، جمع آوری و بازیافت کالاها نقشی مهم در کاهش آثار زیان بار محیط زیستی صنایع مختلف ایفا می کند. برای این منظور پژوهشگران مدل های ریاضی مفیدی برای برنامه ریزی زنجیره های تامین مستقیم و معکوس در سال های اخیر توسعه داده اند. عمده مدل های ارائه شده در این حوزه برنامه ریزی راهبردی در زنجیره های تامین مستقیم و معکوس را پوشش داده اند و کمتر به برنامه ریزی میان مدت یا کوتاه مدت پرداخته اند. در این مقاله، مدلی جامع و یکپارچه برای برنامه ریزی تولید و توزیع در زنجیره تامین حلقه بسته توسعه داده شده است. در زنجیره تامین حلقه بسته مورد بحث، مشتریان به سه گروه مشتریان محصول جدید، مشتریان محصول بازیافتی و مشتریان محصولات مواد اولیه تقسیم می شوند. به دلیل کاهش هزینه های احداث، مراکز تولید و بازیافت به صورت مراکز ترکیبی تولید/ بازیافت، و مراکز توزیع و بازتوزیع محصولات بازیافتی به صورت مراکز ترکیبی توزیع/ بازتوزیع درنظر گرفته می شوند. نتایج حل مدل پیشنهادی قابلیت آن را برای برنامه ریزی تولید و توزیع یکپارچه در زنجیره های تامین حلقه بسته نشان می دهد.

مدیریت سبد (پورتفولیو) پروژه، فرایند تکرارشدنی ارزیابی، انتخاب و اجرای پروژه هاست و قلب آن انتخاب سبد پروژه است. طی این امر، سازمان پروژه هایی که بیشترین هم راستایی را با اهداف راهبردی دارند شناسایی و اولویت بندی می کند و با توجه به محدودیت ها و ملاحظات واقعی در زمان بندی پروژه ها و تخصیص منابع، با زمان بندی و تخصیص منابع صحیح و هدفمند هرچه بیشتر به اهداف خود می رسد. در این پژوهش، یک مدل ریاضی جامع جدید برای مسئله انتخاب سبد پروژه در طول دوره برنامه ریزی متشکل از چند دوره زمانی با هدف افزایش سود توسعه داده شده است که به طور هم زمان انتخاب، زمان بندی و تخصیص منابع پروژه ها را درنظر می گیرد. در مدل ریاضی پیشنهادی، وابستگی متقابل میان پروژه ها و راهبردهای قابلیت شکست پروژه ها، سرمایه گذاری مجدد، سرمایه گذاری خارجی و درنظرگرفتن روش های گوناگون برای تامین منابع پروژه ها که در مطالعات پیشین مدنظر نبود یا هم زمان بررسی نشده بود، برای کاربرد در شرایط واقعی پروژه ها هم زمان درنظر گرفته می شود. در این پژوهش، محدودیت ها و پارامترهایی از قبیل محدودیت های منابع و بودجه، محدودیت های عددی، محدودیت های زمان بندی، روابط پیش نیازی، هزینه های راه اندازی و تامین منابع پروژه ها که در مطالعات پیشین به طور هم زمان بررسی نشده است، هم زمان مدنظر قرار گرفت. برای بررسی تاثیرات مفروضات و راهبردها، مدل جامع با هشت سناریو بررسی و در هر سناریو، نرخ های سرمایه گذاری خارجی گوناگون درنظر گرفته شد. نتایج محاسباتی نشان دهنده کارایی مدل جامع است که همه مفروضات و راهبردها را درنظر می گیرد (سناریوی 8).

روند روبه افزایش وقوع حوادث و بحران های طبیعی بیانگر اهمیت برنامه ریزی های مقابله با آن هاست. در این پژوهش، مدل امکانی-تصادفی دوسطحی چندهدفه-چنددوره ای-چندکالایی مبتنی بر برنامه ریزی آرمانی به منظور یکپارچه سازی عملیات قبل و بعد بحران، همچنین بازسازی مسیرها و تسهیلات امدادی آسیب دیده ارائه شده است. توابع هدف درنظر گرفته شده شامل حداقل کردن کل هزینه ها (هزینه های حمل کالاهای امدادی میان تسهیلات، هزینه های ذخیره سازی اقلام امدادی، هزینه های کمبود، هزینه های بازسازی انبارها و مسیرهای آسیب دیده) و حداکثرکردن توزیع عادلانه اقلام امدادی در مناطق آسیب دیده است. عدم قطعیت شناختی در پارامترهای مرتبط با اهداف آرمانی، تقاضای نقاط آسیب دیده و هزینه ها درنظر گرفته شده است. مدل غیرقطعی ابتدا به کمک روش برنامه ریزی امکانی کارا، به مدل قطعی چندهدفه تبدیل شده و در ادامه با استفاده از روش ترابی و هسینی به مدل تک هدفه معادل کاهش می یابد. نتایج حاصل از حل مدل روی مثال عددی، بیانگر کارایی مدل ریاضی است.

افزایش رقابت، گسترش توقعات، تقاضای مکرر مشتری و تغییرات سریع فناوری، سبب رشد سریع تعهدات تولیدکنندگان امروزی شده است؛ به نحوی که هر کمبود و انحراف در عملکرد محصول تولیدی، به از دست دادن سهم بازار تولیدکننده می انجامد. برای رفع معضل موجود و بهبود کیفیت محصولات، باید به شناسایی خطاهای موجود پرداخت. در این پژوهش، بررسی روش تجزیه و تحلیل حالات خطا و آثار آن، با کمک تیم چندتخصصی در صنعت قطعات خودرویی صورت گرفت و خطاهای بالقوه شناسایی شد. سپس برای دستیابی به نتایجی مطابق با واقعیت و رفع ایرادات موجود در عدد اولویت ریسک، ارتباط درونی میان خطاهای مورد شناسایی درنظر گرفته شد؛ زیرا ممکن است وقوع و کنترل هر خطا بر سایر خطاها اثرگذار باشد. به بیان دیگر، اولویت بندی خطاها براساس روش نقشه شناختی فازی با درنظرگرفتن سه معیار شدت، احتمال وقوع و احتمال تشخیص، همچنین ارتباط درونی هر خطا با سایر خطاها صورت می گیرد. بررسی موردی درخصوص واحد تولیدی قطعات خودرو، نشان دهنده توانایی رویکرد ارائه شده در اولویت بندی خطاها با استفاده از یکپارچه سازی تجزیه و تحلیل حالات خطا و نقشه شناختی است.

یکی از مشکلات اصلی اجرای سیستم تولیدی جدید در هر سازمان، از بین بردن شکاف و فاصله میان ابزارهای سیستم تولید جدید و فرایندهای قدیمی سازمان، با تغییر در ابزارهای سیستم تولید جدید و فرایندهای قدیمی سازمان است. در این مقاله، ضمن ارائه مدل سیستم تولید رنو (SPR)، چگونگی سفارشی سازی آن برای اجرا در یک شرکت خودروساز ایرانی بیان شد. پس از تعریف حالت های ممکن سفارشی سازی با استفاده از روش گروه اسمی، معیارهای کلیدی لازم به منظور بررسی و اولویت بندی این حالت ها (گزینه ها) تعیین شد. سپس با توجه به تاثیر معیارها و گزینه ها بر یکدیگر، با استفاده از روش دیمتل، محاسبه این تاثیرها و اوزان معیارها و گزینه ها با استفاده از فرایند تحلیل شبکه ای صورت گرفت. نتایج نشان می دهد سفارشی سازی باید کمترین تغییرات را در مدل SPR به وجود بیاورد و فرایندهای جاری سازمان نیز به صورت جدی دچار دگرگونی نشود.

تاگوچی روشی متداول برای کنترل کیفیت در حالت برون خطی به شمار می آید و درصدد طراحی پارامتر و انتخاب بهترین سطح پارامترها برای طراحی بهتر فرایند تولید محصولات باکیفیت است. از معایب این روش، تک پاسخه بودن آن است. در دنیای واقعی بیشتر مسائل با چند شاخصه کیفی روبه رو هستند؛ از این رو روش مذکور برای بهینه سازی مسائل چندپاسخه مناسب نیست و برای این مقوله به روش مهندسی و بهینه سازی برای قضاوت درمورد انتخاب بهترین ترکیب پارامترها نیاز است. از سوی دیگر، به دلیل برخی عوامل کنترل نشدنی یا امکان ناپذیربودن شرایط آزمایشی، تنها برخی آزمایش ها در عمل انجام می شود و بسیاری از آن ها بدون بررسی باقی می ماند. در این مقاله، برای شبیه سازی و پیش بینی آزمایش های باقی مانده، از شبکه عصبی پس خور استفاده شد. برای حل مشکل تک پاسخه بودن روش تاگوچی نیز مدل تحلیل پوششی داده ها کاربرد داشت. از آنجا که نتایج شبکه عصبی با عدم قطعیت همراه است، مدل تحلیل پوششی داده ها با اعداد خاکستری کاربرد دارد. برای اجرای این رویکرد و به منظور شناسایی عوامل موثر بر ویژگی های سایشی ماده کامپوزیتی PBT، ترکیبی از روش تاگوچی، شبکه عصبی و تحلیل پوششی داده ها در حالت قطعیت و عدم قطعیت بررسی و نتایج مدنظر تحلیل شد.

عملکرد یک پروژه در قالب زمان و هزینه قابل ارزیابی و پیش بینی است. هدف اصلی این پژوهش، توسعه مدلی برای ارزیابی عملکرد پروژه در قالب ابعاد زمان و هزینه و مبتنی بر ریسک است. به عنوان یکی از مدل های شناخته شده در حوزه ارزیابی عملکرد زمان و هزینه، از رویکرد مدیریت ارزش کسب شده استفاده می شود. تلفیق این رویکرد با مقوله منحنی های یادگیری و مدل سازی تاثیر آن در عملکرد و نیز توجه به تاثیر ریسک بر آن با بهره گیری از روش کالمن-فیلتر، از نوآوری های پژوهش حاضر است. تلفیق روش مدیریت ارزش کسب شده، منحنی های یادگیری و روش پیش بینی کالمن-فیلتر ابزاری کارآمد در پیگیری روند پیشرفت، آنالیز ریسک و پیش بینی اهداف عملکردی است. به منظور اعتبارسنجی پژوهش، دقت روش های مدیریت ارزش کسب شده، زمان بندی کسب شده و روش کالمن-فیلتر در مقایسه با روش پیشنهادی در مطالعه ای موردی بررسی شده است. نتایج پژوهش نشان می دهد روش پیش بینی تلفیقی برای ارزیابی عملکرد پروژه های دانش محور، کمترین متوسط درصد خطای پیش بینی عملکرد در پروژه مورد مطالعه است، درنتیجه می توان نتیجه گرفت که مدل پیشنهادی نتایج مطمئن تری در مقایسه با روش های رایج ارزیابی عملکرد ارائه می کند.

در این مقاله، مدل مدیریت زنجیره تامین چندسطحی و چندمحصولی با استفاده از کنترل پیش گویانه مدل مبتنی بر سناریو (SCMPC) ارائه می شود که می تواند زنجیره تامین را با برنامه ریزی عدم قطعیت که از تقاضا و مدت زمان انتظار تصادفی ناشی می شود، اداره کند. علاوه براین، با احتمال 95 درصد سطح خاصی از خدمات را در قالب افق زمانی به مشتری تضمین می کند. احتمالی بودن مدت زمان انتظار ممکن است اثر شلاقی را در طول کل زنجیره و کمبودهایی را در سطوح مختلف ایجاد کند. بدین منظور، هزینه مواجهه با کمبود در مدل درنظر گرفته شده است. پس از مدل سازی، مسئله در حالت احتمالی حل شده، و برای حل مسائل بزرگ تر الگوریتم رقابت استعماری به کار رفته است. براساس نتایج، SCMPC از نظر محاسباتی بسیار کارآمد است و مزیت آن از بهینه سازی استوار و تصادفی بیشتر است.

این مقاله به مدل سازی و حل مسئله مکان یابی مراکز خدماتی و تعیین مراکز جمع آوری کالاها در زنجیره تامین حلقه بسته پرداخته است. مقالات موجود در ادبیات موضوع، معمولا یکی از رویکردهای افزایش سود یا افزایش سهم بازار را مدنظر قرار داده اند، اما با توجه به پژوهش حاضر، این دو هدف ممکن است در تعارض با یکدیگر باشند. در این مقاله، هر دو رویکرد افزایش سهم بازار و افزایش سودآوری به صورت هم زمان اعمال شده اند. رابطه ای جدید نیز برای تعیین میزان مطلوبیت هر مرکز بالقوه برای مشتریان برمبنای تابعی از فاصله و کیفیت خدمت رسانی مراکز معرفی شده است. پس از اعتبارسنجی مدل ارائه شده، از روش های دقیق LP-METRIC و فراابتکاری NSGA II برای حل استفاده شده است. درنهایت نتایج بررسی مسائل نمونه متعدد در ابعاد مختلف، دلالت بر دقت و سرعت عمل بسیار NSGA II دارد.

پس از تجدید ساختار بازار برق، مطالعات بسیاری به منظور افزایش کارایی سیستم قدرت و سوددهی سرمایه گذاران، به ویژه در بحث طراحی سیستم های جدید و قیمت انرژی انجام شد. سود سرمایه گذاری می تواند با بستن قراردادهای بهتر یا پیشنهاددهی قیمت مناسب برای خریدوفروش انرژی الکتریکی افزایش یابد. به طوری که برای رسیدن به این موارد باید قیمت برق به طور دقیق پیش بینی شود. هدف اصلی این پژوهش، پیش بینی قیمت برق در بازار ایران به کمک ترکیب شبکه های عصبی-فازی با الگوریتم بهینه ازدحام ذرات است. در این پژوهش، قیمت های گذشته، بار گذشته، بار پیش بینی شده، روزهای کاری و غیرکاری، ساعات روز و تمییز فصول سال 1394 مهم ترین فاکتورهای تاثیرگذار در پیش بینی به شمار می آیند. مدل ترکیبی از روش های ARIMA، شبکه عصبی شعاعی پایه، شبکه عصبی-فازی و ترکیب شبکه عصبی-فازی با الگوریتم ژنتیک دقت بالاتری دارد. در ادامه مقاله، برای بهبود و افزایش دقت پیش بینی، به پردازش نوسانات قیمت پرداخته شد. نتایج شبیه سازی نشان می دهد پیش بینی قیمت برق با استفاده از روش پردازش قیمت، دقت بهتری دارد.

زمان بندی چندپروژه ای یکی از مهم ترین مسائل مرتبط با زمان بندی پروژه در عمل است که در دهه های گذشته توجه فراوانی را به خود جلب کرده است. با توجه به اهمیت منابع در مسائل زمان بندی چندپروژه ای، سیاست اشتراک گذاری منابع در این پژوهش مدنظر قرار گرفته است. همچنین در هر پروژه، مدت زمان فعالیت ها در معرض عدم قطعیت قابل توجهی قرار دارد. به دلیل تغییرات سریع محیطی و ماهیت منحصربه فرد پروژه ها نمی توان با قطعیت تابع توزیع احتمالی را برای مدت زمان های غیرقطعی فعالیت ها تخمین زد. علاوه بر این، مسئله در مقیاس چندپروژه ای رویکرد محافظه کارانه تری را در مواجهه با عدم قطعیت می طلبد؛ بنابراین رویکرد بهینه سازی استوار در این پژوهش به کار گرفته شده است؛ در حالیکه بیشینه تاخیر وزنی کل پروژه ها به عنوان تابع هدف باید کمینه شود. زمان بندی چندپروژه ای استوار با محدودیت منابع (RRCMPSP ) در این پژوهش به عنوان یک مدل دومرحله ای ارائه و الگوریتم آزادسازی سناریو جهت حل آن اجرا گردید؛ به گونه ای که جواب هایی بهینه برای RRCMPSP تولید و بر مثال های مستخرج از نرم افزار RanGenآزموده شده است. لذا در این پژوهش، ساختار بهینه کلی شامل تمامی پروژه ها برای مسئله چند پروژه ای به دست می آید که به ازای آن، بیشینه تفاوت وزنی میان زمان اتمام پروژه ها و موعد مقرر تعیین شده آن ها کمینه است.