جامعه شناسی مطالعات جوانان(SOCIOLOGICAL STUDIES OF YOUTH)
سال:1390 | دوره:1 | شماره:1 |تعداد مقالات:8

دارا بودن میزان بالایی از سلامت روانی در افراد جامعه از جمله پیش فرض های مهم در مسیر توسعه هر کشوری محسوب می شود، در نتیجه بررسی سلامت روانی دانشجویان به عنوان یکی از اصلی ترین قشرهای تاثیرگذار در تحولات هر کشوری ضرورت می یابد. هدف اساسی این تحقیق نیز بررسی سلامت روانی دانشجویان دانشگاه شیراز می باشد. بدین منظور با انتخاب نظریه مازلو و نوسازی روانی به عنوان چارچوب نظری تحقیق و با استفاده از روش پیمایش و ابزار پرسش نامه، 465 نفر از دانشجویانی که در نیمسال نخست سال تحصیلی 89-88 مشغول به تحصیل بودند، از طریق نمونه گیری تصادفی طبقه بندی نسبی انتخاب شدند. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از نرم افزار SPSS 18 انجام شد. یافته های تحقیق نشان گر رابطه معنادار سلامت روانی با محل تولد (مکان جامعه پذیری)، تجربه خشونت در خانواده، میزان دینداری، عضویت در تشکل های دانشجویی (مشارکت پذیری)، میزان رضایت از دانشگاه و پیشرفت تحصیلی است. از دیگر سوی، بین سلامت روانی و سن، جنسیت، وضعیت تاهل و قومیت پاسخگویان رابطه معناداری وجود نداشته است.

یکی از مسائل روز جهان مساله حفظ محیط زیست است. فاجعه زیست محیطی نه تنها آرامش و امنیت را از زندگی انسان می رباید بلکه سلامتی و هستی را تهدید می کند. پژوهش حاضر با هدف شناخت میزان تاثیر عوامل فرهنگی بر حفظ محیط زیست و رفتارهای زیست محیطی انجام گرفته است.چارچوب نظری تحقیق، نظریات دورکیم، وبر، پارسونز، گیدنز و ژرژتومه است. این پژوهش با استفاده از روش تحقیق پیمایش و تکنیک پرسشنامه بر روی 400 نفر از افراد در دو منطقه 5 و 18 شهر تهران انجام گرفته است. تجزیه و تحلیل داده ها در سطح آمار توصیفی و در قالب جداول توزیع فراوانی و در سطح آمار استنباطی با استفاده از ضریب همسبتگی پیرسون، رگرسیون چند متغییره و تحلیل مسیر انجام گرفته است. در این پژوهش بر اساس آزمون های انجام شده نتایج حاصله نشان داد که متغیرهای احساس مسوولیت، اخلاق اجتماعی، آموزش و ارزش های سنتی و دینی بر حفظ محیط زیست و رفتارهای محیط زیستی موثر هستند اما با توجه به یافته های این تحقیق نشان داده شده که متغیر هنجارسازی بر حفظ محیط زیست تاثیری ندارد. در یک نتیجه کلی می توان گفت که فرهنگ عامل تعیین کننده رفتارهای افراد در یک جامعه است و رفتارهای زیست محیطی تک تک افراد نشات گرفته از این عامل مهم می باشد.

ارزش ها دارای کارکردهای بسیارمهم در جامعه هستند و این اهمیت زمانی بیشتر مشخص می شود که جامعه ای در معرض تغییر و تحولات قرار گیرد و تقویت انسجام اجتماعی یک ضرورت اساسی تلقی شود. جامعه ایران در چند دهه گذشته تحولات بزرگی چون انقلاب اسلامی و جنگ تحمیلی را پشت سر گذاشته و در مرحله نوسازی و سازندگی است. در این راستا، برحسب تجربه مستقیم و یا غیرمستقیم کنشگران اجتماعی از رویدادهای اشاره شده و یا دیگر ملاک ها می توان به وجود نسل ها در ایران پی برد. حال سوال این است. «آیا شکاف نسلی بین نسل ها وجود دارد؟» قصد اصلی این مقاله آن است که از طریق فراتحلیل، وضعیت تحول اجتماعی ایران را در بعد انتقال ارزش ها از منظر شکاف نسلی یا تفاوت نسلی در راستای دستیابی به اهداف زیر بررسی و تحلیل نماید:1- بررسی و تشریح مفاهیم اصلی در حوزه ارزش ها و نسل.2- بررسی تئوری های تبیین کننده مسائل نسلی و مقایسه آنها با یکدیگر.3- بررسی تحقیقات تجربی پیشین درخصوص مسائل نسلی اعم از تفاوت، شکاف، و انقطاع نسلی.نتایج بیشتر تحقیقات تجربی وجود شکاف یا گسست نسلی را تایید نمی نمایند. تعارض ارزشی و نگرشی میان گروه های نسلی در اکثر پژوهش های انجام شده تایید نمی شود و فرضیه شکاف نسلی با داده های اغلب پژوهش های انجام شده انطباق نداشته و بنابراین معتبر نیست. این نتایج همسویی بیشتری را با کسانی که معتقد به تفاوت نسلی هستند و نه شکاف یا گسست نسلی، نشان می دهند.

هدف این تحقیق، بررسی تاثیر عوامل اقتصادی اجتماعی موثر بر فرهنگ پذیری دانش آموزان مراکز پیش دانشگاهی در شهر شیراز می باشد. در این پژوهش ابتدا بعد از بررسی مطالعات انجام گرفته و نظریات موجود جهت تبیین فرهنگ پذیری از نظریات راجرز و بیتس و پلاگ وتبیین عوامل اقتصادی اجتماعی از نظریه پارسونز استفاده گردید. روش تحقیق به صورت پیمایشی می باشد که 400 پرسشنامه به صورت تصادفی ساده دراختیار دانش آموزان قرار گرفت. اما با توجه به حجم نمونه با استفاده از فرمول کوکران (382 نفر) درنهایت 390 پرسشنامه موردتجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج این تحقیق نشان می دهد میزان درآمد والدین، هزینه خانوار، سطح تحصیلات والدین و میزان استفاده از کامپیوتر و اینترنت رابطه معنی داری با فرهنگ پذیری دانش آموزان داشته اند اما رابطه میان تماشای تلویزیون، گوش دادن به رادیو، مطالعه مطبوعات و بعد خانوار با فرهنگ پذیری دانش آموزان تایید نگردید. همچنین نتایج حاصل از این پژوهش نیز نشان می دهد که متغیرهای اسمی شغل مادر، شغل پدر و محل سکونت قبلی والدین با میزان فرهنگ پذیری دانش آموزان در ارتباط است.در تحلیل رگرسیون چندمتغیره نیز چهار متغیر سطح تحصیلات مادر، محل سکونت قبلی والدین، درآمد کل و میزان استفاده از اینترنت وارد معادله گردید که 32.84٪ از تغییرات متغیر وابسته را تبیین می نمایند.

هدف از این پژوهش شناخت تاثیر زمینه های خانوادگی بر نابرابری فرصت های آموزشی در میان دانش آموزان است. با مطالعه نظریه های تبیین کننده این اثر، رابطه بین نابرابری فرصت های آموزشی و پایگاه اجتماعی- اقتصادی و روابط هر یک از آنها با دیگر متغیرهای میانی در قالب مدل تحلیل شکل گرفته است. جهت ارزیابی این مدل و شناخت روابط بین متغیرها از روش پیمایش استفاده شده است. اطلاعات مورد نیاز با بکارگیری ابزار پرسشنامه از 300 دانش آموز دختر سطح متوسطه شهر اهر به روش نمونه گیری تصادفی طبقه بندی شده جمع آوری گردیده است. یافته ها نشان می دهد که بیشترین نابرابری فرصت های آموزشی در بعد مدرسه وجود داشته و سپس ابعاد محله و خانواده قرار می گیرند. همچنین، دانش آموزان به ترتیب در پایگاه اجتماعی- اقتصادی پایین، متوسط و بالا قرارگرفته اند و نیز میزان پایگاه اجتماعی آنان پایین تر از پایگاه اقتصادی شان به دست آمده است. تحلیل های دومتغیره (r پیرسون= 0.414-) و چندمتغیره (β رگرسیون= 0.313-)، معنی داری رابطه معکوس بین متغیرهای پایگاه اجتماعی- اقتصادی و نابرابری فرصت های آموزشی را نشان می دهند. در تحلیل مسیر هم، متغیر پایگاه اجتماعی- اقتصادی با اثر کلی 0.382- به عنوان مهمترین متغیر تاثیرگذار بر میزان نابرابری فرصت های آموزشی است. به طوری که علاوه بر اثر مستقیم، با تحت تاثیر قرار دادن حساسیت آموزشی والدین و مهارت های ارتباطی دانش آموزان، اثر خود را بر نابرابری فرصت های آموزشی می گذارد. با تلفیق این نتایج، نظریه های تضاد و بازتولید اجتماعی و فرهنگی را می توان جهت تبیین اثرگذاری پایگاه اجتماعی- اقتصادی بر نابرابری فرصت های آموزشی دانش آموزان مناسب دانست.

هدف از این پژوهش، بررسی میزان پایبندی به مناسک و رفتارهای دینی در دانش آموزان و بررسی عوامل موثر بر آن می باشد. برای تبیین مساله و تعیین چارچوب نظری از نظریه های کارکردی دین و نظریات دورکیم درباره مناسک دینی استفاده شده است. روش تحقیق این پژوهش، روش کتابخانه ای و پیمایشی است و برای گردآوری اطلاعات میدانی از ابزار پرسشنامه بهره گرفته شده است. برای تجزیه و تحلیل داده ها نیز از آزمون های آماری شاخص های پراکندگی مرکزی، ضریب همبستگی پیرسون و ضریب همبستگی چندگانه استفاده شده است. جامعه آماری تحقیق، دانش آموزان مقطع متوسطه شهرستان زنجان در سال تحصیلی 91-90 است که تعداد 376 نفر از طریق فرمول تعیین حجم نمونه کوکران به دست آمده است. نتایج به دست آمده نشان می دهد که متغیر وابسته یعنی مناسک و رفتارهای دینی با متغیرهای جامعه پذیری دینی، نظارت و کنترل اجتماعی، انسجام اجتماعی و تجدید حیات اجتماعی رابطه معنی داری دارد و کسانی که نمره این متغیرها در بین آنها بالا بود، نسبت به بقیه پای بندی بیشتری بر مناسک و رفتارهای دینی دارند. تحلیل ضرایب همبستگی چندگانه نیز نشان داد که متغیرهای نظارت و کنترل اجتماعی، جامعه پذیری دینی، انسجام اجتماعی و تجدید حیات اجتماعی (دینی) به ترتیب بیشترین تاثیر را بر متغیر وابسته دارند. همچنین تحلیل یافته ها به تفکیک جنسیت حاکی از آن است که میزان پای بندی دانش آموزان دختر به مناسک و رفتارهای دینی بیشتر از دانش آموزان پسر می باشد.

از جمله متغیرهای مهم برای دستیابی به شهر پایدار و مطلوب، بالا بردن سطح آگاهی عمومی شهروندان در تمام زمینه ها از جمله حقوق شهروندی و قوانین شهری می باشد. از این رو مقاله حاضر با هدف شناخت میزان اطلاع عمومی از حقوق شهروندی و قوانین شهری و افزایش میزان ثمربخشی اقدامات آینده، با استفاده از مطالعات میدانی به بررسی تطبیقی شاخص مذکور میان افراد واقع در سن 20 تا 35 سال در سطح چهار شهر اول استان مازندران پرداخته است. روش پژوهش توصیفی- تحلیلی بوده که با استفاده از نرم افزار SPSS صورت گرفته است. یافته های پژوهش نشان می دهد میزان آگاهی در مورد حقوق شهروندی در جامعه آماری مورد مطالعه بسیار اندک است. از سوی دیگر شاخص مذکور باجنسیت و تغییرات سنی شهروندان ارتباط معناداری داشته ومیزان تحصیلات دانشگاهی براین شاخص تاثیرگذار نمی باشد.

از آنجا که کارگزاران جامعه پذیری متعددند، این پژوهش با هدف شناخت چگونگی تاثیر جامعه پذیری بر طلاق به تاثیر دو کارگزار جامعه پذیری یعنی خانواده و ماهواره می پردازد. با تکیه بر نظریات جامعه پذیری پارسنز، اهمیت خانواده از نظر گیدنز، کاشت، تغییر ناگهانی دورکیم و نیاز انتظارات به گردآوری اطلاعات مورد نیاز از دو گروه در حین طلاق و گروه عادی پرداخته شد. روش تحقیق پیمایشی و حجم نمونه برابر با 141 نفر و روش نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای و تصادفی ساده است. نتایج به دست آمده نشان دهنده تاثیر ماهواره در ایجاد ارزش های مدرن در زوجین، تاثیر خانواده در پیدایی ارزش های سنتی در بین زوجین بود. همچنین نتایج حاکی از آن بود که برای ایجاد توازن در ارزش های مسلط در زوجین و برای جلوگیری از تغییرات ناگهانی و یا تضاد ارزشی در بین آنان باید تعاملی سنجیده و بین این دو بال مهم، جامعه پذیری صورت گیرد.