فیزیولوژی گیاهان زراعی
سال:1388 | دوره:1 | شماره:4 |تعداد مقالات:12

در این تحقیق اثر زمان آبیاری و شوری آب آبیاری بر عملکرد و اجزای عملکرد گندم رقم چمران در منطقه شاوور شمال شهرستان اهواز درسال زراعی 88-1387 صورت گرفت. سه سطح زمان آبیاری30  (I1)،(I2) 50  و (I3) 70 درصد کاهش رطوبت خاک از حد ظرفیت زراعی به همراه سه سطح شوری آب آبیاری شامل کمتراز2  (S1)، بین 3 تا 5 (S2) وبین 6 تا 8 (S3) دسی زیمنس برمتر با سه تکرار در یک آزمایش فاکتوریل بصورت طرح بلوک های کامل تصادفی با عامل اول رژیم های آبیاری و عامل دوم شوری در شرایط مزرعه ای به اجرا درآمده است. نتایج نشان می دهد که عملکرد گندم تحت تاثیر رژیم های مختلف آبیاری (درسطح احتمال 5 درصد) اختلاف معنی دار نشان داده است درصورتی که تاثیر سطوح مختلف شوری (درسطح احتمال 5 درصد) برعملکرد دانه معنی دار نبوده است. ازنظر اجزای عملکرد،رژیم های مختلف آبیاری بر ارتفاع بوته، تعدادسنبله در واحد سطح و طول سنبله معنی دار نبود و بر تعداد دانه در سنبله و وزن هزار دانه معنی دار شده اند. شوری آب برعملکرد و اجزا عملکرد دانه معنی دار نبوده است. اثرات تداخلی شوری و زمان آبیاری بر عملکرد دانه، وزن هزار دانه و تعداد دانه در سنبله معنی دار و بر دیگر عوامل معنی دار نبوده است. درتصمیم گیری برای تیمار برتر، عملکرد دانه بوده که طبق بررسی ها، زمان آبیاری بر اساس 30 درصد تخلیه مجاز رطوبت از حد ظرفیت زراعی با هر سطح شوری آب تا حد 8 دسی زیمنس برمتر (تیمارهای I1S1 ، I1S2 و (I1S3 مطلوب بوده است.

به منظور بررسی اثر کود نیتروژنه و تنش خشکی بر عملکرد بیولوژیکی، عملکرد دانه و اجزای عملکرد ارقام مختلف گندم، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با چهار تکرار در مزرعه آزمایشی دانشگاه آزاد اسلامی واحد شوشتر انجام شد. تیمارهای آزمایشی شامل ارقام گندم چمران، فلات و شووا، کود نیتروژنه در دو سطح (50 و150  کیلوگرم نیتروژن در هکتار) و سطوح تنش خشکی (عدم تنش و تنش خشکی در مرحله پر شدن دانه) بودند. ارقام چمران و فلات گندم نان و رقم شووا گندم دوروم هستند. نتایج آزمایش نشان داد که در شرایط تنش خشکی رقم چمران عملکرد دانه بیشتری (5584 کیلوگرم در هکتار) در مقایسه با رقم شووا (5332 کیلوگرم در هکتار) و رقم فلات (4821 کیلوگرم در هکتار) داشت. افزایش مصرف نیتروژن باعث افزایش عملکرد دانه به میزان 45 درصد در مقایسه با تیمار مصرف کمتر نیتروژن گردید. واکنش به نیتروژن برای ارقام چمران و شووا بیشتر از فلات بود. تعداد سنبله در واحد سطح، تعداد دانه درسنبله و وزن هزار دانه در افزایش عملکرد دانه موثر بود.

به منظور بررسی تاثیر محلول پاشی عنصر کم مصرف آهن بر عملکرد کمی ژنوتیپ های سویا، آزمایشی در سال 1388 در مزرعه تحقیقات دانشگاه آزاد، واقع در منطقه کمالوند خرم آباد، بصورت طرح کرتهای خرد شده در قالب بلوک های کامل تصادفی (اسپلیت پلات) در چهار تکرار مورد بررسی قرار گرفت. فاکتورهای مورد آزمایش شامل تیمار های محلول پاشی در سه سطح شامل شاهد بدون محلول پاشی  (F1)، محلول پاشی (F2) 2.1000 محلول پاشی (F3) 4.1000 در مراحل 50 درصد گلدهی و غلاف دهی و ارقام مورد مصرف شامل(V1=M9، V2=L17، V3=M7) منظور گردید. در این آزمایش صفات عملکرد دانه، عملکرد زیست توده، وزن هزار دانه، تعداد غلاف در بوته، ارتفاع بوته، درصد پروتئین و روغن مورد اندازه گیری قرار گرفت. محلول پاشی کود آهن موجب افزایش معنی دار در عملکرد دانه، عملکرد زیست توده، درصد پروتئین و روغن شد و در خصوص صفاتی از جمله وزن هزار دانه، تعداد غلاف در بوته و ارتفاع بوته افزایش معنی داری ملاحظه نگردید. مشخص گردید محلول پاشی کود آهن بطور معنی داری به افزایش متوسط در عملکرد ماده خشک و دانه ژنوتیپ های سویا کمک نموده است. از بین 3 ژنوتیپ سویا، ژنوتیپ M7 دارای عملکرد زیست توده، تعداد غلاف در بوته بیشتری نسبت به سایر ژنوتیپ ها ی سویا بود. که ملاحظه گردید با استفاده از ژنوتیپ مناسب و استعمال محلول پاشی 4.1000 کود آهن می توان در این منطقه عملکرد دانه بالاتری را بدست آورد.

به منظور بررسی اثرات تراکم و نسبت خطوط مادری به پدری لاین های والدینی ذرت سینگل کراس 704 بر عملکرد تولید بذر هیبرید ذرت و برخی از خصوصیات زراعی آزمایشی به صورت اسپلیت پلات در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در چهار تکرار در سال 1388 در مزرعه تولید بذر شرکت کشت و صنعت شهید بهشتی استان خوزستان به اجرا در آمد. تراکم (60، 70، 80 و 90 هزار بوته در هکتار) به عنوان فاکتور اصلی و آرایش کاشت لاین های مادری و پدری به صورت 4:2 و 6:2 در کرت فرعی در نظر گرفته شد.تجزیه واریانس نشان داد تراکم بوته بر تعداد بلال در متر مربع، تعداد بلال در بوته و طول بلال اثر معنی دار داشته و بر بقیه صفات اثری نداشت. بررسی میانگین های این سه صفت نشان داد تعداد بلال در متر مربع، تعداد بلال در بوته و طول بلال از 70 تا 90 هزار بوته در هکتار تفاوت معنی داری نداشت. کمترین تعداد بلال در متر مربع 3.36 بوته از تراکم 60 هزار بوته در هکتار بدست آمد. تجزیه واریانس نشان داد که نسبت خطوط مادری به پدری فقط بر قطر بلال اثر معنی دار داشت و بر بقیه صفات دیگر اثری نداشت. قطر بلال با افزایش تعداد خطوط مادری کاهش معنی داری یافت. ولی اثرات متقابل این دو بر تعداد بلال در بوته و قطر بلال تاثیر داشت. بیشترین همبستگی مستقیم و معنی دار با عملکرد را تعداد بلال در متر مربع داشت. بنابراین افزایش عملکرد دانه به علت افزایش تعداد بلال در متر مربع است که جبران کاهش عملکرد در هر بوته را نموده است. بالاترین عملکرد دانه (2.8 تن در هکتار) از بر همکنش بالاترین تراکم (90 هزار بوته) با بیشترین تعداد خطوط مادری(6 خط) بدست آمد.

با توجه به اهمیت گیاهان دارویی بویژه در صنعت داروسازی و کمبود آنها در طبیعت، بررسی جنبه های مختلف زراعی این گیاهان از اهمیت بسزایی برخوردار است. آویشن یکی از مهمترین گیاهان دارویی ایران است که بدلیل داشتن تیمول و کارواکرول دارای خاصیت ضد نفخ، ضد میکروب حصبه و دیفتری و نیز ضد عفونتهای ریوی می باشد. تنش شوری و خشکی از عوامل مهم کاهش عملکرد این گیاه محسوب می شوند. به منظور بررسی تاثیر تنش شوری و خشکی دو آزمایش به طور مجزا در قالب طرح کاملا تصادفی با چهار تکرار بر روی آویشن شیرازی انجام شد. تنش خشکی شامل چهار سطح با فشار اسمزی 0، 0.19، 0.41 و 0.99 مگاپاسکال توسط محلول پلی اتیلن گلیکول با وزن ملکولی 6000 و تنش شوری نیز در چهار سطح0 ,30 ,60 ,90  میلی مول در لیتر کلرید سدیم اعمال شد. بعد از اعمال تیمارها شمارش بذور جوانه زده به صورت روزانه 10 روز ادامه یافته و صفاتی از قبیل درصد جوانه زنی، سرعت جوانه زنی، وزن خشک ریشه چه و ساقه چه، طول ریشه چه و ساقه چه در آنها اندازه گیری شد. بیشترین درصد جوانه زنی، سرعت جوانه زنی متعلق به تیمار شاهد (1.288) و کمترین آن به تیمار 0.99 مگاپاسگال (1.058) تعلق داشت. بین سطوح مختلف شوری برای صفات سرعت جوانه زنی، طول ریشه چه وطول ساقه چه اختلاف معنی داری وجود داشت بیشترین میزان کاهش درصد جوانه زنی، سرعت جوانه زنی، طول ریشه چه و طول ساقه چه در تیمار 90 میلی مول در لیتر کلرید سدیم مشاهده شد. نتایج بدست آمده بیانگر این است که تنش شوری و خشکی به طور معنی داری سبب کاهش درصد و سرعت جوانه زنی، طول ریشه چه و ساقه چه و نیز وزن خشک ریشه چه و ساقه چه گردید.

این تحقیق به منظور بررسی سطوح مختلف کودهای ریز مغذی سولفات روی و سولفات منگنز به صورت ترکیبی بر سه رقم گندم آبی در سال زراعی 88 - 1387 در منطقه آبستان از توابع بخش زاغه شهرستان خرم آباد انجام گرفت. آزمایش به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی درسه تکرار اجرا گردید. تیمارهای آزمایش شامل سه سطح تیمار کودی تیمار شاهد عدم مصرف کود F1))، تیمار سولفات روی 25+ سولفات منگنز 45 کیلوگرم در هکتار ( (F2و تیمار سولفات روی 50+ سولفات منگنز 90 کیلوگرم در هکتار ( (F3به صورت خاک کاربرد بر سه رقم گندم آبی بهار (V1)، شیراز (V2) و پیشتاز ( (V3از ارقام سردسیر در زمان کاشت اعمال شد. صفات اندازه گیری شده شامل غلظت روی و منگنز در دانه، درصد پروتئین، عملکرد پروتئین و عملکرد دانه بودند. نتایج نشان داد که بیشترین و کمترین غلظت روی در دانه به ترتیب به تیمارهای (F2) در رقم شیراز و تیمار شاهد در رقم بهار معادل 29.32 و 23.67 میلی گرم در کیلوگرم تعلق داشت. از طرفی غلظت منگنز در دانه بیشترین اثر خود را در تیمار (F3) در رقم بهار معادل 67.77 میلی گرم در کیلوگرم و کمترین آن را در تیمار شاهد در رقم بهار معادل 52.33 میلی گرم در کیلوگرم نشان داد، همچنین بیشترین درصد پروتئین در دانه مربوط به تیمار  (F3)در رقم پیشتاز معادل 18.66 درصد و کمترین آن به تیمار شاهد در رقم بهار معادل 12.41 درصد تعلق داشته و نیز بیشترین عملکرد پروتئین در دانه مربوط به تیمار کودی ( (F3در رقم شیراز معادل 1247 کیلوگرم در هکتار و کمترین آن مربوط به تیمار کودی (شاهد) در رقم بهار معادل 840 کیلوگرم در هکتار بود. لازم به ذکر است که بیشترین عملکرد دانه به تیمار کودی(F2)  در رقم شیراز معادل 7.383 تن در هکتار، و کمترین آن به تیمار کودی شاهد در رقم بهار معادل 5.794 تن در هکتار تعلق داشت. لذا نتایج نشان داد که با اعمال تیمارهای کودی به صورت ترکیبی در مقادیر مختلف روند افزایش غلظت روی و منگنز در دانه کلیه ارقام مورد استفاده در آزمایش مشاهده گردید و در مورد عملکرد پروتئین و عملکرد دانه ارتباط مستقیمی داشته، چرا که کاهش یا افزایش هر کدام تاثیر مثبت یا منفی را بر دیگری خواهد داشت.

به منظور بررسی اثر مقادیر مختلف نیتروژن و زمان برش علوفه بر عملکرد دانه، علوفه و میزان انتقال مجدد جو رقم جنوب، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار در مزرعه قلعه چنان، واقع درمنطقه کوت عبداله اهواز، در سال زراعی 88 - 1387 اجرا گردید. تیمارهای آزمایش شامل پنج سطح نیتروژن60، 90، 120 و 150 کیلوگرم نیتروژن در هکتار به صورت کود اوره، و سه زمان برش علوفه شامل عدم برش علوفه، برش علوفه در ابتدای ساقه رفتن بدون قطع مریستم زایشی و برش علوفه در ابتدای ساقه رفتن با قطع مریستم زایشی ساقه اصلی بود. نتایج نشان داد تیمارهای برداشت علوفه کاهش معنی دار عملکرد دانه را نسبت به تیمار شاهد (عدم برداشت علوفه) به همراه داشتند. در میان تیمارهای کود نیتروژن، بیشترین عملکرد دانه به تیمار 120 کیلوگرم نیتروژن خالص در هکتار اختصاص داشت. عملکرد پروتئین علوفه خشک با افزایش کاربرد نیتروژن افزایش معنی داری داشت، ولی با تاخیر در زمان برداشت علوفه، درصد پروتئین کاهش و عملکرد آن افزایش معنی داری یافت. نتایج حاصل از این آزمایش نشان داد که مقادیر زیاد نیتروژن نتوانست خسارت تاخیر در برداشت علوفه را بر تولید دانه جبران نماید. میزان انتقال مجدد و فتوسنتز جاری در هر دو تیمار برداشت علوفه کاهش یافت که در تیمار برداشت علوفه در زمان اواسط ساقه رفتن معنی دار بود. افزایش مقدار کود نیتروژن از 60 تا 120 کیلوگرم نیتروژن موجب افزایش میزان انتقال مجدد و فتوسنتز جاری گردید. با توجه به اجزای اندازه گیری شده، می توان گفت که مصرف کود نیتروژن با کاربرد 120 کیلوگرم نیتروژن خالص در هکتار، و برداشت علوفه در مرحله ابتدای ساقه رفتن، نسبت به تیمارهای دیگر از برتری معنی داری در کشت دو منظوره (علوفه + دانه) برخوردار بود.

به منظور بررسی اثرات سیستم های خاک ورزی و تاثیر کنترل علف های هرز بر عملکرد و اجزا عمکرد گندم رقم وریناک، آزمایشی به صورت کرت های خرد شده در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در سال زراعی 1383 - 1382 در اراضی کشاورزی واقع در جنوب دزفول به مرحله اجرا درآمد. تیمار اصلی در دو سطح کنترل علف هرز و بدون کنترل و تیمار فرعی در سه سطح خاک ورزی مرسوم، خاک ورزی حداقل و بی خاک ورزی بود. خاک ورزی مرسوم شامل شخم برگرداندار، دیسک، ماله و سپس کشت با خطی کار، خاک ورزی حداقل شامل یک دیسک و سپس کشت با خطی کار، بی خاک ورزی نیز بدون هیچگونه عملیات خاک ورزی، اقدام به کشت با خطی کار گردید. در هنگام پنجه زنی گندم با سموم تاپیک (750 میلی لیتر در هکتار) و تری بنورون متیل یا گرانستار (20 گرم در هکتار) سمپاشی گردید. نتایج نشان داد تیمار های علف کش، سیستم های خاک ورزی و اثر متقابل آنها، در تعداد دانه در سنبله و دانه در سنبلچه در سطح 1 درصد بسیار معنی دار بودند. همچنین تفاوت بین تیمار علف کش در ارتفاع بوته و تیمار سیستم های خاک ورزی و اثر متقابل خاک ورزی و علف کش در تعداد سنبلچه در سنبله و نیز اثر متقابل سیستم های خاک ورزی و علف کش در وزن هزاردانه در سطح 5 درصد معنی دار ارزیابی گردید. بیشترین و کمترین عملکرد دانه به ترتیب به خاک ورزی مرسوم و حداقل خاک ورزی اختصاص داشت اما این اختلاف معنی دار نبود. جرم مخصوص ظاهری خاک در سیستم های خاک ورزی و اثر متقابل خاک ورزی و علف کش در عمق های0 – 5 و 5 – 10 سانتیمتری در سطح 5 درصد معنی دار بود. درصد سبز شدن در روز هفتم، دهم، یازدهم و دوازدهم معنی دار ارزیابی شد. سیستم های خاک ورزی مرسوم و حداقل برای سرعت سبز شدن تفاوت معنی دار نشان دادند که بیشترین آن مربوط به خاک ورزی حداقل بود.