توانبخشی نوین (Journal of Modern Rehabilitation)
سال:1391 | دوره:6 | شماره:4 |تعداد مقالات:10

زمینه و هدف: آسیب بازیابی اسامی در میان انواع سندرم های زبان پریشی متداول است، اما برخی از مطالعات پیشین بین توانمندی بازیابی اسامی سندرم های مختلف زبان پریشی تفاوت قائل شده اند. مطالعه حاضر به بررسی و مقایسه توانمندی نامیدن 4 بیمار زبان پریش روان و ناروان در تکلیف نامیدن تصویر می پردازد.روش بررسی: در مطالعه حاضر توانمندی نامیدن 2 بیمار زبان پریش روان و 2 ناروان توسط آزمون تصویری نامیدن شفاهی بررسی گردید. این آزمون شامل تصویرخطی 109 اسم می باشد. ازبیماران خواسته شد تا هر تصویر را با یک کلمه نام ببرند. پاسخ های بیماران بر اساس سیستم نمره دهی آزمون نامیدن فیلادلفیا به انواع صحیح وخطای معنایی، صوری، آمیخته، ناکلمه، خطای نامرتبط و سایر موارد (حذف، حاشیه پردازی/توصیف و بینایی) طبقه بندی شدند. سپس، داده ها به صورت توصیفی بررسی شده و با آزمون من ویتنی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند.یافته ها: نمره افراد زبان پریش ناروان بیش از موارد روان بود. درصد خطای معنایی در گروه روان و موارد عدم پاسخ دهی در بیماران ناروان بیش از سایر نوع ها بود. علی رغم وجود تفاوت های فردی تمامی انواع خطاها در پاسخ های بیماران یافت می شد. اختلاف میانگین نمره وانواع خطاها بین بیماران روان وناروان معنادار نبود (p>0.05).نتیجه گیری: این سیستم نمره دهی می تواند تنوعی از خطاهای بازیابی واژه را توصیف نماید. افراد زبان پریش روان مشکل بیشتری در بازیابی اسامی نسبت به بیماران ناروان دارند. اگرچه میان دو گروه اختلافاتی وجود دارد، اما نوع خطا در نامیدن تصویر عامل دقیقی جهت تمایزگذاری بین سندرم های مختلف زبان پریشی نمی باشد و میان مکانیسم های زیربنایی آسیب دیده و رفتار نامیدن آن ها شباهت وجود دارد.

زمینه و هدف: با توجه به نتایج اکثر تحقیقات که نشان دهنده اختلالات صرفی در کودکان دچار اختلال ویژه زبانی هستند و توجه ویژه ای که در تحقیقات به رابطه میان دوزبانگی و اختلال ویژه زبانی شده است، مقاله حاضر به بررسی تکواژهای صرفی افعال زبان فارسی در افراد دوزبانه دارای اختلال ویژه زبانی و مقایسه آنها با کودکان دوزبانه بهنجار و تک زبانه دارای اختلال ویژه زبانی می پردازد تا هم به بررسی این مهارت در دوزبانه ها پرداخته باشد و هم نظریه ظرفیت محدود پردازش (LPC: Limited Processing Capacity) و نظریه مصدر اختیاری بسط یافته (EOI: Extended Optional Infinitive) را مورد بررسی قرار دهد.روش بررسی: در این پژوهش 6 کودک 7 تا 8 ساله، دوزبانه دارای اختلال ویژه زبانی (آذری - فارسی) و 6 کودک تک زبانه (فارسی) دارای اختلال ویژه زبانی از لحاظ صرف زمانی فعل مورد بررسی قرار گرفتند و داشتن تاخیر زبانی، نداشتن مشکلات شنوایی، بینایی و هوشی از معیارهای ورود به این پژوهش بودند. ابزار سنجش، آزمون اختلال ویژه زبانی و نمونه گفتار پیوسته کودکان بود و برای مقایسه نتایج از آزمون غیر پارامتریک من ویتنی استفاده شد.یافته ها: پژوهش حاضر نشان داد که کودکان دوزبانه دارای اختلال ویژه زبانی در مهارت های درک و بیان زمان افعال (گذشته، حال، آینده) نسبت به تک زبانه های دارای اختلال ویژه زبانی تاخیر دارند ولی تفاوت موجود از لحاظ آماری معنادار نیست (p=.057, p=0.057) کودکان دوزبانه دارای اختلال ویژه زبانی در مهارت های درک و بیان زمان افعال (گذشته، حال، آینده) نسبت به همتایان سنی خود تاخیر دارند و تفاوت موجود از لحاظ آماری معنادار است (p=0.019, p=0.020).نتیجه گیری: نتایج نشان می دهد تکواژهای زمانی در کودکان دوزبانه دارای اختلال ویژه زبانی نسبت به کودکان دوزبانه طبیعی کم تر است و در درمان باید مورد توجه جدی قرار گیرد و هر چند به دلیل آموزش دوزبان به طور همزمان، توانایی کودکان دوزبانه در این تکلیف پایین تر بود، ولی تفاوت معناداری بین دوزبانه ها و تک زبانه های دارای اختلال ویژه زبانی وجود ندارد و این می تواند دلیلی بر رد نظریه LPC و تائید نظریه EOIباشد.

زمینه و هدف: کودکان فلج مغزی از مراجعین اصلی به مراکز کاردرمانی هستند. دست به عنوان ابزاری مهم در عملکرد روزمره زندگی به حساب می آید. در اکثر کودکان فلج مغزی عملکرد دست دچار اختلال می شود. ارتزها و اسپلینت ها به منظور بهبود پوزیشن، دامنه حرکتی، کیفیت حرکت و عملکرد دست مورد استفاده قرار می گیرند. هدف از این مطالعه بررسی تاثیر اسپلینت استاتیک cock up c-bar بر قدرت، اسپاستی سیته، دامنه حرکتی و عملکرد دست غالب کودکان فلج مغزی دایپلژی اسپاستیک 8-12 ساله می باشد.روش بررسی: روش مطالعه در این پژوهش از نوع مداخله ای و به صورت قبل - بعد می باشد. 13 بیمار فلج مغزی دایپلژی اسپاستیک 8 تا 12 ساله از میان افرادی که در مدارس جسمی حرکتی شهر تهران تحصیل می کردند و معیارهای ورود را داشتند انتخاب شدند. بیماران از یک اسپلینت استاتیک cock up c-bar (با زوایای 10 درجه اکستانسیون مچ دست، پالمار ابداکشن و آپوزیشن شست) به مدت 2 ماه، 2 ساعت در روز و 4 تا 6 ساعت در شب استفاده کردند. در این مطالعه از تست جبسون تیلور برای ارزیابی عملکرد دست، مقیاس اشورث اصلاح شده برای ارزیابی اسپاستی سیته شست، مچ دست و آرنج، گونیامتر برای ارزیابی دامنه حرکتی شست، مچ دست و آرنج و داینامومتر برای ارزیابی قدرت دست استفاده شد.یافته ها: نتایج ارزیابی ها نشاندهنده بهبود معنادار در عملکرد دست (P<0.001)، اسپاستی سیته مفصل آرنج (P<0.008)، مفصل مچ دست (P<0.001)، پالمار ابداکشن شست (P<0.002) و دامنه حرکتی مفصل مچ دست(P<0.001) ، دامنه حرکتی پالمار ابداکشن دست (P<0.001) و قدرت گریپ (P<0.001) بود اما تاثیر معناداری بر روی دامنه حرکتی آرنج (P<0.160) نداشت.نتیجه گیری: اطلاعات حاصل از تحقیق حاضر نشان می دهد که استفاده از اسپلینت استاتیک cock up c-bar به مدت 2 ماه، 2 ساعت در روز و 4 تا 6 ساعت در شب، می تواند روش موثری جهت بهبود قدرت و عملکرد دست، اسپاستی سیته آرنج، مچ دست و شست و دامنه حرکتی شست و مچ دست کودکان فلج مغزی دایپلژی اسپاستیک باشد.

زمینه و هدف: شایع ترین عارضه نوروپاتی دیابتی در اندام تحتانی ایجاد زخم در نواحی پر فشار کف پا می باشد. رایج ترین اصلاح کفش طبی جهت پیشگیری از ایجاد زخم در پای این بیماران، استفاده از زیره غلتکی است. از طرفی نوروپاتی محیطی می تواند منجر به بی ثباتی پاسچر و کاهش کنترل تعادل در بیماران دیابتی گردد. همچنین به نظر می رسد زیره غلتکی سبب اختلال در تعادل افراد سالم می شود. از آنجا که در زمینه تاثیر زیره غلتکی بر پاسخ پاسچر بیماران دیابتی مطالعه ای یافت نشد، مطالعه حاضر با هدف تعیین تاثیر زیره غلتکی بر ثبات پاسچر بیماران دیابتی توام با نوروپاتی انجام شد.روش بررسی: هفده بیمار مبتلا به نوروپاتی دیابتی در این مطالعه شرکت کردند. به منظور ارزیابی ثبات پاسچر حین پوشیدن کفش، با و بدون زیره غلتکی، آزمون کنترل حرکت با استفاده از دستگاه نوروکام انجام شد. میزان جابجایی مرکز نیرو، مدت زمان تاخیر در پاسخ و قدرت پاسخ پاسچر در دو حالت با و بدون زیره غلتکی مورد مقایسه قرار گرفت.یافته ها: میزان جابجایی مرکز نیرو و مدت زمان تاخیر در پاسخ، با و بدون زیره غلتکی یکسان بود (P>0.05). قدرت پاسخ پاسچر حین اغتشاش متوسط قدامی و خلفی صفحه نیرو با استفاده از کفش با زیره غلتکی بیشتر از میزان آن با کفش بدون زیره غلتکی بود (P<0.05).نتیجه گیری: در بررسی آنی، کفش با زیره غلتکی منجر به تغییر ثبات پاسچر بیماران مبتلا به نوروپاتی دیابتی نمی شود. از آنجا که قدرت پاسخ پاسچر هنگام استفاده از زیره غلتکی افزایش می یابد ممکن است که استفاده دراز مدت، نقش آموزشی برای مهارتهای تعادلی داشته باشد.

زمینه و هدف: اگرچه مشکلات حرکتی به عنوان ملاک های تشخیصی اختلال نقص توجه همراه با بیش فعالی در ویرایش چهارم راهنمای تشخیصی و آماری اختلال های روانی مطرح نشده است، عموما این اختلال همراه با این کودکان مشاهده می گردد. رویکرد "شناخت گرا به عملکردکاری روزمره" (Cognitive Orientation to daily Occupational Performance) یا به اختصار CO-OP رویکردی است که اهداف عملکردی کودک را مخاطب قرار می دهد. در این رویکرد درمانگر کودک را حمایت می کند تا از راهبردهای شناختی استفاده کند و طی فرآیند کشف راهنمایی شده و استفاده از راهبردهای خاص حوزه مشکلات عملکرد کاری را بهبود دهد. از اهداف CO-OP بهبود کارکرد حرکتی برای از بین بردن موانع، و در نتیجه تسهیل فعالیت های کودک و ارتقاء مشارکت وی در فعالیتهای روزمره می باشد.روش بررسی: در این تحقیق از «مطالعه تک موردی تجربی» استفاده شد تا اثربخشی مداخلهCO-OP را در کودکان با نقص توجه همراه با بیش فعالی بررسی کند. بر این اساس شش کودک برای شرکت در مداخله انتخاب شدند. مقیاس های ارزیابی شامل مقیاس کانادایی عملکرد کاری(Canadian Occupational Performance Measure: COPM)  و مقیاس کفایت حرکتی برونینکز اوزرتسکی بود. در ابتدا و قبل از آغاز مداخله،COPM برای تعیین اهداف عملکردی و رتبه دهی عملکرد و رضایت برای اهداف انتخابی، توسط کودک و والدین به صورت مجزا اجرا شد. مداخله درمانی بر اساس برنامه درمانی CO-OP که پلاتاجکو و همکاران در سال 2001 طراحی کردند، انجام گردید. در طول مداخله، کودک راهبرد کلی حل مساله را یاد می گیرد و برای کشف راهبرد های خاص حوزه راهنمایی می شود. برنامه درمانی شامل 12 جلسه مداخله به قرار هفته ای دو جلسه، هر جلسه 60-45 دقیقه در مرکز توانبخشی شهداء جلائی پور بود. ارزیابی های حرکتی به صورت دوره ای طی جلسات درمانی اجرا شد و نتایج ثبت گردید، همچنین مقیاس COPM بعد از مداخله مجددا اجرا شد.یافته ها: رتبه دهی والدین و کودک به عملکرد و رضایت اهداف عملکردی بر اساس COPM و آنالیز دیداری نتایج برونینکز اوزرتسکی در دو مرحله پایه ای و مداخله اثربخشی درمان را نشان داد، و کاربرد CO-OP را در کودکان با نقص توجه همراه با بیش فعالی تایید کرد.نتیجه گیری: ارائه پروتکل درمانی که ممکن است موجب بهبود مشکلات حرکتی کودکان با نقص توجه همراه با بیش فعالی و همچنین هدایت کننده مطالعات آینده در جهت به کاربردن CO-OP بر پایه نتایج درمان CO-OP در درمان مشکلات حرکتی کودکان با نقص توجه همراه با بیش فعالی باشد.

زمینه و هدف: آهنگ گفتار نقش بسیار مهمی در افزایش قابلیت فهم گفتار و انتقال صحیح مفهوم خصوصا در گفتار محاوره ای دارد. تشخیص آهنگ گفتار با سه پارامتر آکوستیکی فرکانس پایه، شدت و دیرش ارتباط دارد. هدف از این مطالعه بررسی وابسته های آکوستیکی آهنگ گفتار و قابلیت فهم گفتار در کودکان کاشت حلزون شده و مقایسه آن با کودکان دارای شنوایی طبیعی می باشد.روش بررسی: پژوهش حاضر بر روی 25 کودک کاشت حلزون شده و 25 کودک دارای شنوایی طبیعی در محدوده سنین دبستان انجام گرفت. 10 تصویر به کودکان نشان داده شد و جملات خبری و سوالی از آنها استخراج گردید. جهت بررسی قابلیت فهم گفتار، جملات بیان شده توسط هفت نفر گفتاردرمانگر مورد قضاوت ادراکی قرار گرفتند و با استفاده از مقیاس 5 رتبه ای، امتیازدهی شدند. با استفاده از نرم افزار Praat وابسته های آکوستیکی تعیین شدند.یافته ها: نتایج نشان داد در هر یک از وابسته های آکوستیکی آهنگ گفتار میان دو گروه تفاوت معنادار آماری وجود داشت (p<0.05). امتیاز قابلیت فهم گفتار کودکان کاشت شده به طور معناداری پایین تر از کودکان طبیعی بود (p<0.05). میان آهنگ گفتار و قابلیت فهم گفتار و نیز میان قابیلت فهم گفتار و مدت زمان استفاده از پروتز همبستگی معنادار وجود داشت (p<0.05).نتیجه گیری: با توجه به نتایج مطالعه حاضر عملکرد کودکان کاشت شده در استفاده از وابسته های آکوستیکی آهنگ گفتار پایین تر از همتایان دارای شنوایی طبیعی می باشد، که منجر به آهنگ گفتار نامناسب می شود. آهنگ نامناسب می تواند باعث قابلیت فهم گفتار پایین در کودکان کاشت شده باشد. بنابراین لازم است در برنامه گفتاردرمانی این کودکان مداخله در زمینه آهنگ در نظر گرفته شود.

زمینه و هدف: آفازی اختلال اکتسابی زبان به علت آسیب مغزی می اشد. شیوع آفازی ناشی از سکته مغزی درمطالعات اولیه بین21-38%  گزارش شده است ولی تا به امروز مطالعه ای که درباره فراوانی آفازی در جامعه ما نشان داده شده باشد انتشار نیافته است. هدف پژوهش حاضرتعیین فراوانی آفازی ناشی از سکته مغزی در بیمارستانهای تابعه دانشگاه علوم پزشکی تهران می باشد.روش بررسی: مطالعه حاضر بصورت توصیفی مقطعی بر روی 30 بیمار آسیب دیده مغزی در 3 بیمارستان دانشگاه علوم پزشکی تهران با دامنه سنی 80-15 سال انجام گرفت. برای انجام این مطالعه از پرسشنامه اطلاعات فردی، آزمون غربالگری آفازی می سی سی پی(Mississippi Aphasia Screening Test: MAST) ، و پس از جمع آوری اطلاعات نیز از نرم افزار آماری SPSS16 برای تحلیل داده ها استفاده شد.یافته ها: این مطالعه توصیفی نشان داد که از 22 بیمار مبتلا به سکته مغزی 5 نفر (22.7%) دچار آفازی هستند. میانگین سن بیماران آفازی (78-50)69.6  سال با انحراف معیار 11.52 بود. 60% بیماران آفازی مرد و 40% آنها زن بودند. علت آسیب مغزی در تمام بیماران آفازی سکته مغزی بود، همچنین در این مطالعه 80% بیماران آفازی سابقه ابتلا به بیماری دیابت و فشار خون را داشتند.نتیجه گیری: نتایج این مطالعه با آخرین مطالعات انجام گرفته در زمینه شیوع آفازی همخوانی داشت. همچنین این مطالعه نتایج دیگر مطالعات را تصدیق کرد بر این اساس که اتیولوژی آسیب، سن و سابقه ابتلا به بیماریهای دیابت و فشار خون نقش مهمی در بروز آفازی دارند.

زمینه و هدف: باتوجه به تفاوتهای بیومکانیکی راه رفتن روی زمین و تردمیل انتظار می رود نحوه انقباض عضلات متفاوت بوده و درنتیجه تمرین ورزشی در این حالات تاثیرات متفاوتی بر عضلات تنه داشته باشد. هدف مطالعه، مقایسه الگوی فعالیت عضلات تنه از نظر مدت زمان و دامنه فعالیت در چرخه راه رفتن روی زمین و تردمیل بود تا با درنظرگرفتن شرایط ویژه هر فرد نسخه ورزشی مناسب وی تجویز شود.روش بررسی: 19 مرد 40-20 سال دارای زندگی کم تحرک از طریق نمونه گیری ساده انتخاب شدند. فعالیت عضلات راست شکمی، مایل خارجی شکم، لانجیسیموس و مولتی فیدوس توسط دستگاه الکترومیوگرافی سطحی ثبت گردید.یافته ها: مدت زمان انقباض عضلات تنه در هر چرخه راه رفتن، تفاوت معنی داری بین زمین و تردمیل نداشت. میانگین دامنه فعالیت عضلات در هنگام راه رفتن روی تردمیل بیشتر از زمین بود واین تفاوت برای عضلات راست شکمی (P=0.005)، لانجیسیموس (P=0.018) و مولتی فیدوس (P=0.044) معنی دار بود.نتیجه گیری: نقش پایدار کنندگی عضلات تنه هنگام راه رفتن باعث می شود تا عضلات تنه در تمامی چرخه فعال باشند. افزایش دامنه فعالیت عضلات تنه روی تردمیل می تواند نشانه انقباض واحدهای حرکتی بیشتر باشد که در تجویز نوع ورزش خصوصا به افرادی که ضعف عضلات تنه دارند، کمک کننده است.

زمینه و هدف: وجود مشکل در برتری طرفی اندام ها و نقص در عملکرد زبانی و ارتباطی افراد اتیستیک می توانند با وضعیت تحصیلی آن ها مرتبط باشند. هدف این پژوهش بررسی وضعیت برتری طرفی اندام ها و عملکردارتباطی در دانش آموزان مبتلا به اتیسم در ارتباط با وضعیت تحصیلی آنها است.روش بررسی: این پژوهش توصیفی -مقایسه ای، مقطعی و به لحاظ هدف کاربردی بر روی 40 دانش آموز مبتلا به اتیسم با میانگین سنی ده سال و 8ماه (انحراف استاندارد 2 سال و 5 ماه) انجام شد. از پرسشنامه ارزیابی عملکرد ارتباطی و چک لیست مشاهده ای ارزیابی برتری طرفی اندام ها (دست، پا، چشم و گوش) برای گردآوری اطلاعات استفاده گردید. جهت بررسی فرضیه ها، آزمون T-test و تحلیل واریانس یکراهه به کار گرفته شد.یافته ها: رابطه معناداری بین وضعیت تحصیلی و برتری طرفی در دو اندام دست و پا مشاهده شد به طوریکه آزمودنی های دارای وضعیت تحصیلی ضعیف گرایش کمتری به یک سوتوانی داشتند (P<0.05). اما این رابطه درمورد گوش و چشم معنادار نبود. همچنین رابطه معناداری بین عملکردارتباطی و وضعیت تحصیلی آزمودنی ها (علی رغم تفاوت درمیانگین نمرات عملکرد ارتباطی) مشاهده نشد (P>0.05).نتیجه گیری: اقدامات توانبخشی به منظور تثبیت برتری طرفی اندام ها در جهت ایجاد زمینه لازم برای بهبود قابلیت های زبانی و پیشرفت تحصیلی، دارای اهمیت است.

زمینه و هدف: این مطالعه با هدف بررسی تاثیر اجرای برنامه های توانمندسازی بر افسردگی سالمندان در مرکز روزانه توانبخشی فرزانگان شهرستان خرم آباد انجام شد.روش بررسی: در این مطالعه مداخله ای، 40 نفر سالمند در شهرستان خرم آباد با میانگین سنی 65.25 سال در گروه آزمون (8 مرد و 12 زن) و 64.95 در گروه شاهد (8 مرد و 12 زن) شرکت داشتند. این افراد دارای توانایی انجام کارهای معمول بدون وابستگی به دیگران و فاقد بیماری های سیستمیک و محدود کننده، بودند. نمونه گیری به صورت در دسترس بوده و افراد به طور تصادفی ساده، به دو گروه آزمون و شاهد تقسیم شدند. در گروه آزمون برنامه توانمندسازی 3 ساعت در روز و به مدت 40 روز اجرا گردید. خدمات توانمندسازی شامل: آموزش شیوه زندگی سالم، ارائه خدمات توانبخشی، ارائه خدمات حمایتی، ارائه خدمات فرهنگی، ورزشی، هنری، ارائه خدمات گردشگری و اوقات فراغت بود. بخشی از برنامه ها مانند کلاس های آموزش شیوه زندگی سالم و ورزش روزانه عمومی بوده و بخش دیگری از خدمات بر اساس نیازسنجی و تشخیص تیم درمان و توانبخشی به سالمندان نیازمند این خدمات ارائه می شد. این برنامه توسط طراحان و کارشناسان دفتر امور سالمندان بهزیستی کشور تهیه شده است. نمره افسردگی هر دو گروه، قبل از مداخله و در پایان مداخله به وسیله پرسشنامه افسردگی بک ارزیابی گردید.یافته ها: استفاده از برنامه توانمندسازی، نمره افسردگی افراد را نسبت به قبل از مداخله کاهش داد (P£0.047) و این در حالی است که در گروهی که در برنامه توانمندسازی شرکت نداشتند تغییر معناداری در نمره افسردگی آن ها ایجاد نشد.نتیجه گیری: با استفاده از یافته های حاصل از پژوهش انتظار می رود که با به کارگیری برنامه توانمندسازی منظم و مداوم در این گروه سنی، توانمندسازی بتواند به عنوان شیوه ای موثر و مکمل در کنار درمان های رایج دیگر و همچنین به عنوان یک درمان غیر دارویی در بهبود افسردگی به کار گرفته شود.