زیست شناسی ایران
سال:1380 | دوره:10 | شماره:2-1 |تعداد مقالات:7

آنزیم پروتئیناز آسپارتیک توسط گونه های زیادی از قارچ ها تولید می گردد که در این میان، زیگومیست ها از اهمیت خاصی برخوردار هستند. گونه های زیادی از قارچ های مربوط به سرده (جنس) موکور از منابع مختلفی مثل: پساب صنایع لبنی، انواع خاک، انواع پنیرهای آلوده به قارچ، کمپوست و گیاهان آلوده به قارچ جداسازی و خالص سازی گردیده و در حد سرده شناسایی شدند. این کپک ها را به منظور نگهداری به محیط خاک که حاوی سبوس گندم بود، انتقال داده و برای تولید هاگ به محیط PDA نیز تلقیح گردیدند. تولید آنزیم در محیط کشتی که حاوی سبوس گندم و آب می باشد و به طریقه تخمیر بستر جامد صورت پذیرفت و محلول های آنزیمی با افزودن بافر سیترات به محیط کشت و فیلتراسیون، به دست آمدند. فعالیت آنزیمی و قدرت لخته کنندگی در هر مورد محاسبه شدند و نسبت های لخته کنندگی به پروتئولیز به دست آمدند. بالاترین نسبت متعلق به گونه ای از موکور بود که از خاک جداسازی گردید. در ادامه آزمایش به منظور ارتقا سطح تولید آنزیم و افزایش قدرت لخته کنندگی آن، تیمارهای مختلفی بر روی قارچ فوق الذکر مورد مطالعه و بررسی قرار گرفت. اگر میزان تلقیح اسپور به محیط کشت 700 هزار به ازای هر گرم سبوس گندم باشد، بالاترین نسبت لخته کنندگی به پروتئولیز دیده می شود آمونیوم کلرید و عصاره مخمر می توانند تولید آنزیم را تحریک کنند به طوری که مقدار بهینه برای آمونیوم کلرید برابر 1% و برای عصاره مخمر برابر 1.5% تعیین گردید. تولید آنزیم پس از 72 ساعت انکوباسیون به حداکثر رسید و بهترین pH برای تولید آنزیم، 6.5 تعیین شد. بهینه دمای انکوباسیون برای تولید آنزیم، 27˚C تعیین گردید.با کاهش pH محلول آنزیم در سنجش آنزیمی، فعالیت، آنزیم افزایش یافت که این مطلب بیانگر آن است که آنزیم مورد نظر از نوع پروتئاز اسیدی می باشد. افزدون 8.9 میلی لیتر آب پنیر با pH=6.5 و ملاس چغندر قند با pH=6.5 و بریکس 15 به طور جداگانه به محیط کشت، به ترتیب تولید آنزیم را به میزان 2.93% و 5.1%  افزایش داد.

کورتیزول علاوه بر اثرات عمیق و همه جانبه بر متابولیسم مواد آلی و معدنی، سیستم ایمنی بدن را نیز تحت تاثیر قرار می دهد. ماکروفاژها از عوامل مهم و اولیه سیستم ایمنی بشمار می آیند که به روش های گوناگون مانند تولید اکسیژن فعال، H2O2,(O2) ستیوکینها، تغییر فعالیت آنزیم های لیزوزومی و همچنین بیگانه - خواری ماکروفاژها در خارج از بدن (in vitro) مطالعه شده است. برای این منظور ابتدا ماکروفاژهای سر کلیه ماهیان قزل آلا استخراج گردید و در محیط کشت (L-15) Leibovitz به مدت یک ساعت در دمای 21˚C نگهداری شد تا ماکروفاژها بر سطح لام ها بچسبند. پس از شستشوی لام ها با محلول بافر فسفات (pH=7.8) روی آنها را با سوسپانسیونی از مخمر پوشانیده و فعالیت بیگانه خواری ماکروفاژها پس از گذشت 90 دقیقه به روش محاسبه درصد و ضریب بیگانه خواری تعیین گردید. نتایج این بررسی نشان داد که: انکوباسیون ماکروفاژها با کورتیزول فعالیت بیگانه خواری را پس از گذشت 3 ساعت، تضعیف می کند (P<0.05) ولی در کمتر از 3 ساعت اثر معنی داری بجای نمی گذارد. به علاوه با افزایش طول زمان بیگانه خواری (30، 60 و 90 دقیقه) درصد بیگانه خواری نیز به طور معنی داری افزایش می یابد. این بررسی ضمن تایید اثر مستقیم کورتیزول بر ماکروفاژها نشان می دهد که این اثر تدریجی، پیشرونده وابسته به زمان و همچنین وابسته به دوز مصرفی کورتیزول می باشد. ثابت گردید که مناسبترین دوز کورتیزول در بررسی های فعالیت بیگانه خواری حدود 80 نانوگرم / میلی متر است.

مشتق آل - ترانس رتینوئیک اسید (PA) از متابولیت های فعال خانواده رتینوئیدهاست که در بسیاری از فرآیندهای متابولیسمی سلول دخالت دارد. در این مطالعه اثر این ترکیب بر روی برخی از فرآیندهای متابولیسمی سلول های ماکروفاژ از جمله بقا سنتز پروتئین، قطعه قطعه شدن DNA و تولید سوپراکسید بررسی شده است. نتایج نشان می دهند که میزان بقا وابسته به غلظت بوده و در غلظت 10-7M میزان بقا را افزایش و در غلظت های بالاتر اثر مهاری بر بقا دارد.وجود سرم جنین گوساله در محیط جهت حفظ بقا لازم است. رتینوئیک اسید در غلظت های بالا موجب قطعه قطعه شدن DNA می شود در حالیکه در غلظت  10-7Mاز قطعه قطعه شدن جلوگیری می نماید. با اینکه میزان تولید آنیون سوپراکسید در 24 ساعت تغییر نشان نمی دهد، در زمانهای کوتاه افزایش در تولید آنیون سوپراکسید مشاهده می شود. بررسی مقدار پروتئین و مطالعات سیتولوژیک نیز نشان می دهند که غلظت - های پایین رتینوئیک اسید موجب فعال تر شدن سلول های ماکروفاژ و غلظت های بالا احتمالا موجب مرگ برنامه ریزی شده در این سلول ها می گردند.

سرخدار (Taxus baccata) از سوزنی برگان نادر و کمیاب در دنیا و ایران است که بردبار به سایه بوده و قادر است با وجود اندک نور و فعالیت های فیزیولوژیک خود را ادامه دهد. کاربردهای دارویی و صنعتی بسیاری برای سرخدار شناخته شده است.این پژوهش به منظور بررسی اثر عوامل محیطی بر فعالیت آنزیم پراکسیداز درختان سرخدار در دو رویشگاه آن یعنی جنگل های استان گلستان و ارسباران انجام شد. علاوه بر تفاوت طول و عرض جغرافیایی، جنگل های ارسباران دارای درصد رطوبت کمتر و میانگین دمای سالیانه پایین تری نسبت به جنگل های گرگان می باشند. به این منظور در یک زمان معین (25-30 مرداد ماه) نمونه برداری از چوب، برگ و میوه های یکساله درختان سرخدار نر و ماده (در 3 تکرار) مستقر در جنگل های ارسباران و گرگان صورت گرفت. سپس فعالیت کمی و کیفی آنزیم پراکسیداز در نمونه های فوق به وسیله اسپکتروفتومتر و الکتروفورز (روش PAGE) مطالعه گردید.نتایج نشان می دهند که فعالیت کمی و کیفی آنزیم پراکسیداز در درختان مستقر در جنگل های گرگان بطور قابل ملاحظه ای بیش از ارسباران است و در کلیه نمونه ها باندهای ایزوآنزیمی کند رونده، یا اصلا وجود ندارند و یا فعالیت ناچیزی دارند، در صورتی که هم تعداد باندهای ایزو آنزیمی تند رونده در درختان گرگان نسبت به درختان ارسباران بیشتر است و هم فعالیت زیادتری دارند. تعداد باندهای ایزوآنزیمی با سرعت متوسط در درختان هر دو منطقه گرگان و ارسباران تفاوت چندانی با هم ندارند ولی فعالیت باندهای فوق در درختان ارسباران بیشتر است. بعلاوه تفاوت فردی از نظر فعالیت کیفی در بین درختان ماده بیشتر از درختان نر در همان منطقه است.

کاج (Pinus eldarica) یکی از درختان غیربومی ایران است که بطور وسیعی برای جنگل کاری استفاده می شود. برای بررسی نحوه سازگاری کاج با شرایط حاکم و نیز با توجه به نقش آنزیم های پراکسیداز و آمیلاز در تنش های محیطی، عکس العمل آنزیم های پراکسیداز و آمیلاز درختان کاج در جنگلکاریهای چیتگر (تهران) مورد بررسی قرار گرفت.مشاهدات نشان دادند که علی رغم اینکه درختان فوق از نظر شرایط محیطی (خاک، رطوبت، بارندگی، آبیاری و…) در وضعیت مشابهی قرار دارند، در بخش هایی از جنگل کاری های چیتگر (در توده های تقریبا پژمرده کاج)، در میان درختانی که از نظر رشد و سلامتی در وضعیت ضعیفی قرار داشتند (حساس به خشکی)، برخی درختان شاداب و سلامت (بردبار به خشکی) دیده می شوند.به این منظور از شاخه های هر دو نوع درختان نمونه برداری صورت گرفت. نمونه ها از نظر آنزیم های پراکسیداز و آمیلاز با روش ژل الکتروفورز (PAGE) و اسپکتروفتومتری بررسی شدند.نتایج نشان دادند که میزان فعالیت پراکسیداز و آمیلاز درختان حساس بیشتر از درختان بردبار است. بعلاوه ثبات الگوهای ایزوآنزیمی درختان مختلف بردبار به خشکی بیشتر از درختان حساس بوده بطوریکه درختان بردبار به خشکی الگوی ثابت تری را نشان می دهند.این نتایج حاکی از وجود تفرق ژنتیکی بالا در پارک جنگلی چیتگر است که با توجه به عدم اعمال مدیریت مناسب در انتخاب بذر و نهال، امری طبیعی است.

در این مطالعه امکان استفاده از کلی فاژها بعنوان شاخص آلودگی میکروبی آبها مورد بررسی قرار گرفته است. بدین منظور میزان کلی فاژها با روش پلاک سنجی"Plaque Assay"  با استفاده از میزبان (Escherichia coli)، با کلی فرم های مدفوعی توسط دو روش MPN و صافی غشایی، و نیز تعداد هاگ های کلستریدیم پرفرانژانس با روش صافی غشایی، در مورد 30 نمونه تهیه شده از آب های سطحی و برخی چاه های تهران و اطراف آن، با به کارگیری آزمون های آماری مورد مقایسه قرار گرفتند:مقادیر متوسط بدست آمده؛ در مورد کلی فاژها 2.6×107 PFU/100ml کمی فرم های مدفوعی، باروش /100ml MPN عدد 141.5، کلی فرم های مدفوعی با روش صافی غشایی 94cfu/100ml و هاگ کلستریدیم پرفرانژانس بخش /100ml عدد 3.7 می باشد.ضریب همبستگی میان کلی فاژها و کلی فرم های مدفوعی با روش r=0.19, MPN بوده که در محدوده 0.18<r<0.52 (95%) واقع شده و در مقایسه با مورد قبلی از سطح معنی نسبتا بالاتری برخوردار است اما هنوز از سطح کاملا قابل قبولی برخوردار نیست.ضریب همبستگی میان کلی فاژها و هاگ کلستریدیم پرفرنژانس، r=0.62 محاسبه شده است که در محدوده 0.34<r<0.8 واقع شده و از سطح معنی قابل قبولی برخوردار است.نتیجه ای که می توان بیان داشت به این صورت است: با روش های به کار گرفته شده مشخص گردید کلی فاژها شاخص مناسبی جهت کلی فرم های مدفوعی نمی باشند. اما از آنها می توان جهت مشخص نمودن آلودگی آبها با هاگ کلستریدیم پرفرنژانس استفاده نمود.