زیست شناسی تکوینی
سال:1388 | دوره:1 | شماره:2 |تعداد مقالات:8

گونه های جنس Citrus (مرکبات)، دارای خاصیت تولید دو رگه های فراوان می باشند. بکرایی، دورگه دو گونه نارنگی(Citrus reticulata L.)  و لیمو شیرین (Citrus limetta Risso.)است که در مناطق مختلف استان فارس یافت می شود. در این پژوهش پایه های بکرایی در باغهای جهرم، طی دو سال متوالی مورد بازدید مرتب قرار گرفتند. میوه های این گیاهان در سه مرحله نموی جمع آوری شدند و مراحل مختلف آماده سازی برای بررسی های ساختاری آنها با میکروسکوپ نوری انجام پذیرفت. در مراحل اولیه نمو میوه، سه گروه بافتی دارای سلول های کاملا فشرده و در حال تقسیم بودند و طی تکوین، تقسیم در سلول های اپیدرمی کاهش یافت، تمایز بافت پارانشیمی منحصر به افزایش ابعاد سلولها، ضخامت دیواره ای و فضای بین سلولی شد و تعداد و اندازه دسته های آوندی نیزدر طی مراحل نمو میوه افزایش یافت. شکل گیری کیسه های ترشحی در میوه، به این صورت می باشد که بنیان گذاری کیسه منحصر به اولین مرحله تکوین است و همزمان با رشد میوه، این ساختار فقط افزایش ابعاد می دهد. با مشاهدات بافت شناسی 5 مرحله برای بررسی تغییرات این ساختار در نظر گرفته شد.ترکیبات اسانس در پوست میوه نارس و بالغ توسط دستگاه (Gas chromatography-Mass spectrometry) GC/MS شناسایی شدند. اسانس پوست میوه نارس و پوست میوه رسیده، به ترتیب دارای 23 و 16 ترکیب هستند. در نمونه های مورد مطالعه، لیمونن به عنوان ترکیب غالب شناسایی گردید. در عین حال،ترکیبات اسانس در طی تکوین میوه تغییراتی را متحمل می شود و به ترکیبات جدیدی تحول می یابد.

زمینه و هدف: عوارض ناشی از مسمومیت با فلز روی دربرخی گزارش ها اشاره شده است. از جمله این عوارض فیبروز ریه متعاقب استنشاق روی است. گزارشاتی وجود دارد که روی موجب بسته شدن مجاری غدد چربی(Sebaceous glands) همچنین موجب اگزما و تاول در پوست می گردد، کلرید روی موجب زخم های پوستی می شود. هدف این پژوهش بررسی اثرات مزمن فلز روی بر بافت های کبد، کلیه وطحال در موش صحرایی نربالغ است.مواد وروش ها: در این تحقیق موش های صحرایی نر(Rat) از نژاد Wistar مورد تجربه قرار گرفته اند. محلول کلرید روی ZnCl2)) به مدت سی روز (یک روز در میان) به صورت درون صفاقی به مقدار 10mg/kg محلول در ml 0.5سرم فیزیولوژی به گروه تجربی تزریق گردید. به گروه کنترل در همین مدت ml 0.5 سرم فیزیولوژی تزریق شد. جهت بررسی های هیستوپاتولوژی بعد از بیهوشی موش ها و کالبد شکافی آنها، کبد، کلیه و طحال آن ها برداشته شده و در فرمالدئید 10% تثبیت شده و با روش هماتوکسلن وائوزین رنگ آمیزی شدند.نتایج و یافته ها: نتایج نشان می دهد تغییرات وزن حیوانات در بین دو گروه معنی دار نیست اما تفاوت وزن کبد در گروه تجربی نسبت به گروه کنترل افزایش معنی داری دارد ( .(P<0.01درصورتیکه تفاوت وزن کلیه و طحال بین دوگروه تجربی وکنترل معنی دار نیست. مطالعات میکروسکوپی نشان می دهد، درکبد مختصری Fatty Change در هپاتوسیت ها دیده می شود. تغییرات هیستوپاتولوژیک در کلیه و طحال خیلی چشمگیر نیست. فیبروز مختصری درپالپ سفید وجود دارد، اکثر این تغییرات دراثر عامل ثانویه یعنی تزریق کلریدروی ظاهر شده اند، برگشت پذیر هستند.بحث: فلز روی موجب کاهش وزن کبد میشود ولی تغییرات میکروسکوپی و هیستوپاتولوژیک قابل توجهی درآن بوجود نمی آورد، تغییرات حاصل از روی در کلیه و طحال نیز اندک است.نتیجه گیری: گرچه به نظر می رسد اکثر تغییرات در اثر فلز روی بر روی کبد، کلیه و طحال برگشت پذیر باشند ولی برای احصول اطمینان احتیاج به پژوهش های تکمیلی است.

گیاه کنجد (Sesamum indicum L.) به تیره Pedaliaceaeتعلق دارد و یکی از گیاهان مهم روغنی، صنعتی و دارویی به شمار میرود. در این تحقیق از قسمت های مختلف این گیاه از جمله ساقه، ریشه، برگ و دمبرگ، برش دستی و از گل برش میکروتومی تهیه شد. بررسی کشت درون شیشه ای گیاه کنجد در محیط کشت ﭘایه MS با استفاده از هورمون های BA و NAA مورد بررسی قرار گرفت. از قطعات ریشه، ساقه، برگ و مریستم راسی دانه رست های سترون رشد یافته در محیط کشت MS فاقد هورمون، به عنوان جداکشت استفاده گردید. بهترین محیط کشت از بین محیط کشت های مورد بررسی با غلظت های متفاوتی از دو هورمون BAو NAA جهت کال زایی، از نظر اندازه و ﭘایداری کال ها، محیط های کشت دارای NAA=10 و 2 BA=، 10 NAA= و 5 BA= بر حسب میلی گرم بر لیتر تشخیص داده شد. از بین جدا کشت های مورد استفاده، جداکشت مریستم راسی در محیط کشت دارای NAA=2 و BA=10، NAA=5 و BA=10 بعد از تشکیل کال و اندام زایی،بیشترین درصد را در باززایی گیاه کامل نشان داد. جداکشت برگ، ساقه و ریشه بعد از کشت تنها تشکیل کال دادند و بر روی کال های حاصل حتی بعد از چند بار واکشت هیچ گونه اندام زایی مشاهده نگردید.

Astragalus fridae Rech. f. از جنس گون و بومی ایران است که رویشگاه آن دارای اقلیمی بیابانی با خاکی غنی از گچ می باشد که این امر سبب گردیده کارخانجات گچ به منظور بهره برداری، به رویشگاه این گونه در حال پیشروی باشند و این گونه را در لیست گیاهان در معرض خطر انقراض کشور ایران قرار دهند. بررسی ها نمایانگر آن است که کشت در شیشه برخی از گونه های گون که دارای ارزش دارویی، اقتصادی و اکولوژیکی خاص می باشند به منظور ریزازدیادی، رویان زایی پیکری و استخراج متابولیت های ثانویه صورت گرفته است و هدف ما نیز از این مطالعه بررسی تاثیر نوع و غلظت برخی از تنظیم کننده های رشد بر اندام زایی گیاه گون گچی در شیشه است برای این منظور تاثیر چهار نوع هورمون شامل، نفتالین استیک اسید (NAA)، 2 و 4 – دی کلروفنوکسی استیک اسید (2, 4-D)،)N6 2-ایزوپنتیل) آدنین (IP2) و 6 بنزیل آمینوپورین (BAP)، در محیط کشت MS بر روی کشت قسمت های مختلفی از گیاه گون گچی مورد مطالعه قرار گرفت. جداکشتها از قسمت های مریستم راسی، ساقه، برگ و ریشه از دانه رستهای سترون تهیه شدند. هورمون های مورد استفاده BAP/2,4-D و 2IP/NAA بود که برای هر ترکیب 16 نوع تیمار با نسبت های مختلف بکار گرفته شد. در محیط کشت با غلظت های متفاوت از هورمون BAP/2,4-D جداکشت های ریشه تولید کالوس هایی در تعداد و حجم کمتر و بدون اندام زایی و تمایز را داشتند و سایر جدا کشت ها به ترتیب مریستم راسی، ساقه و برگ در هر دو محیط کشت MS با ترکیبات و غلظت های مختلف هورمونی منجر به تولید اندام های هوایی و ریشه با درصد های متفاوت گردیدند و با توجه به آزمایش ها و آنالیز داده های حاصل مشخص شد که جداکشت های مریستمی بهترین جداکشت در باززایی به گیاه کامل در شرایط in vitro بوده و ترکیب هورمونی 2IP/NAA با غلظت های مختلف درصد کال زایی و اندام زایی بهتری را نشان داده است. در مرحله نهایی گیاهان حاصل از کشت به گلدان های حاوی خاک مساوی پیت و پرلیت استریل شده منتقل و با محلول هوگلند تغذیه شدند. و پس از یک هفته این گیاهان به خاک جمع آوری شده از زیستگاه اصلی خود انتقال یافتند.

مطالعات نشان داده است که مصرف مورفین در طی بارداری می تواند موجب تاخیر درتکوین جفت و جنین و همچنین ایجاد نقایص جنینی گردد. این پژوهش به بررسی اثر مصرف مورفین برتکوین بخش های مادری و جنینی جفت می پردازد. موشهای بزرگ آزمایشگاهی نژاد ویستار با محدوده وزنی 170-200 گرم استفاده شد. گروه های تجربی پس از بارداری، مورفین را با دوز mg/ml 05/ در آب آشامیدنی دریافت نمودند و گروه کنترل آب آشامیدنی دریافت می کردند. گروه های تجربی و گروه های کنترل درروز 9 بارداری با کلروفرم بی هوش شده و جفت به همراه رحم طی عمل جراحی از بدن حیوان خارج و به منظور فیکس شدن به مدت بیست روز در محلول فرم آلدئید 10% قرار گرفتند. سپس جفت های فیکس شده مراحل پردازش بافتی، برش گیری، رنگ آمیزی با روش هماتوکسیلین-ائوزین را طی کردند جفت از نظر ضخامت لایه بخش (مادری و جنینی) جفت ها و تعداد حوضچه های خونی بخش (مادری و جنینی) و تعداد سلول های بخش (جنینی و مادری) و ضخامت دیواره رحمی مورد بررسی میکروسکوپی قرار گرفتند. برای تعیین تفاوت در دوگروه از نرم افزار موتیک و spss استفاده شد. مقایسه ضخامت بخش مادری و بخش جنینی جفت در گروه تجربی نسبت به گروه کنترول اختلاف معنی داری را نشان دادp<0.05) ) افزایش سلول های بخش مادری وجنینی جفت همچنین کاهش تعدادحوضچه ها خونی بخش مادری درگروه آزمایش نسبت به گروه کنترول می باشد نیز ضخامت دیواره رحمی در گروه تجربی کاهش یافته است.

کلاله بخشی از مادگی است که دانه گرده در زمان گرده افشانی روی آن قرار می گیرد. کلاله در تاتوره(Datura stramonium.) مرطوب (از گروه 3) با پوشش ترشحات چسبناک است. میان کنش بین گرده و سطح کلاله اساس جوانه زنی دانه گرده است. هدف از این پژوهش بررسی ساختار و فراساختار دانه و لوله گرده توسط میکروسکوپ فلورسانس و الکترونی عبوری و ارتباط میان کنش کلاله و دانه گرده در رشد لوله گرده می باشد. طی مراحل نمو پاپی ها و سلول های بافت های زیرین آنها در کلاله فعالیت ترشحی داشتند. تراکم الکترونی زیاد ترکیبات ترشحی پس از تثبیت ثانویه توسط تترااکسید اسمیوم و رنگ پذیری آن ها توسط اورامین O ماهیت لیپیدی آنها را نشان داد. دانه های گرده به صورت کروی دندانه دار با یک گودی مشخص در وسط می باشند دیواره خارجی دانه گرده (اگزین) دارای تزییناتی است که به علت داشتن ترکیبات لیپیدی با فلوئورو کروم اورامینo کاملا فلوئوروسنت می شود. این لایه در اثر تثبیت باتتراکسیداسمیوم به صورت لایه اسمیوفیل با دانستیه الکتروفی بالا قابل مشاهده است دیواره داخلی دانه گرده (انتین) دارای ضخامت زیادی است و در زیر میکروسکوپ الکترونی کاملا شفاف دیده می شوند در سیتوپلاسم دانه گرده تعداد زیادی میتوکندری قابل مشاهده است. شبکه آندوپلاسمی از نوع صاف و چندین دیکتیوزوم به همراه وزیکول های متعدد با محتوای روشن نشان دهنده سنتر فعال ترکیبات دیواره لوله گرده است. پلاست به تعداد اندک با ماتریکس به شدت اسموفیلدارای دانه های نشاسته است، لوله گرده دارای دیواره داخلی (انتین) در پیرامون لوله گرده است، میتوکندری های کوچک و به شکل مدور در درون آن قرار می گیرند، دیکتیوزوم های متعدد و به شدت فعال می باشند وزیکول های روشن و متعدد که بخش مهمی از حجم سیتوپلاسم را اشغال می کنند.

در تحقیق حاضر، ساختار تشریحی 6 گونه از جنس Nigella L. بررسی و مقایسه شدند. در منابع موجود، ویژگی های ریخت شناسی جداگر، که برای تفکیک آرایه های این جنس به کار رفته اند، کارآمد نیستند و شناسایی را تا حد زیادی دشوار و تا حدودی ناممکن می سازد. از این رو، از روش های دیگری مانند استفاده از صفات تشریحی، برای کمک به شناسایی و تعیین جایگاه دقیق آرایه ها در این جنس استفاده شده است. به این منظور، ساختار تشریحی برگ ساقه ای، ساقه و میوه در گونه های مختلف مورد مطالعه قرار گرفتند. ویژگی های تشریحی، به ویژه شکل ظاهری در اندام های فوق، شکل پهنک و ساختار رگبرگ میانی و میانبرگ و تشریح ساقه و میوه از مهم ترین ویژگی های تفکیک کننده در گونه ها به شمار میروند. بررسی تشریح مقایسه ای گونه های این جنس برای اولین بار در ایران انجام گرفته است و نتایج زیر بدست آمد:1- تفکیک گونه های N. arvensis وN. sativa 2- اثبات جدایی N. integrifolia از جنس Nigella و انتقال آن به جنس جداگانه

از آنجا که در ساختار محصولات آرایشی چند دسته ترکیب شیمیایی به کار رفته و با توجه به اثر نامطلوبی که بیشتر ترکیبات شیمیایی بر فرزندان زنان باردار ایجاد می کنند، در این تحقیق اثر رنگ موهای اکسیداتیو و اکسیدان استفاده شده با آنها بر ساختار کلیه نوزادان موش های حامله در معرض قرار گرفته در هفته سوم بارداری بررسی گردید تا میزان تاثیرپذیری بافت کلیه به این دسته از ترکیبات تعیین شود.56  موش بالغ نژاد NIH (40 ماده، 16 نر) انتخاب و پس از آمیزش و تعیین روز صفر بارداری،ماده های حامله در 8 گروه: تیمار با رنگ مو به مقدار ml1 در دو روز متوالی (2دوز)، تیمار با اکسیدان به مقدار 1ml در دو روز متوالی (2دوز)، تیمار با مخلوط رنگ مو و اکسیدان به مقدار 1ml در دو روز متوالی (2دوز)، تیمار با رنگ مو به مقدار ml1 در چهار روز متوالی (4دوز)، تیمار با اکسیدان به مقدار 1ml در چهار روز متوالی (4دوز)، تیمار با مخلوط رنگ مو و اکسیدان به مقدار 1ml در چهار روز متوالی (4دوز)، شاهد استرسی و شاهد بدون استرس دسته بندی شدند.پس از زایمان طبیعی، 30 نوزاد به طور تصادفی از هر گروه انتخاب و پس از مطالعات مورفولوژیکی و آنالیز آماری نتایج به روش تحلیل واریانس یک طرفه، کلیه آنها جدا و پس از فیکس در فرمالین با هماتوکسیلین و ائوزین رنگ آمیزی و با میکروسکوپ نوری مطالعه شد.علیرغم عدم وجود تفاوت های مورفولوژیکی، در دوزهای بالا کاهش در وزن، طول بدن، طول دست و پا و همچنین کاهش تراکم نفرونی در مرکز و بی نظمی نفرونی در قشر کلیه (به ویژه در گروه های تیمار شده با چهار دوز) مشاهده گردید که این اثرات در گروه های تیمار شده با رنگ مو کمتر بود. در واقع رنگ مو تا حدودی اثرات مضر اکسیدان را تعدیل می کند.