دانش شناسی (علوم کتابداری و اطلاع رسانی و فناوری اطلاعات)
سال:1393 | دوره:7 | شماره:25 |تعداد مقالات:9

هدف: هدف این پژوهش بررسی عوامل موثر بر مدیریت اطلاعات شخصی دانشجویان تحصیلات تکمیلی دانشگاه الزهرا و نیز شناخت نقاط قوت و ضعف دانشجویان در مدیریت اطلاعات شخصی خود است.روش پژوهش: پژوهش حاضر، در زمره ی پژوهش های پیمایشی (توصیفی تحلیلی) قرار می گیرد. همه دانشجویان کارشناسی ارشد و دانشجویان دکتری دانشگاه الزهرا که در سال تحصیلی 91-1390 در دانشگاه الزهرا در حال تحصیل هستند جامعه پژوهش را شکل داده اند. بر اساس نمونه گیری تصادفی، 309 دانشجوی کارشناسی ارشد و 70 دانشجوی دکتری در این پژوهش شرکت کردند. شیوه ی جمع آوری داده ها، یک پرسش نامه محقق ساخته است که از 4 بخش و 79 سوال تشکیل شده است. به منظور سنجش مقدار پایایی Reliability پرسش نامه، از تکنیک آماری روش آلفای کرونباخ استفاده شد که عدد پایایی 0.81 نشان می دهد. سوالات این پرسش نامه از پایایی لازم برخوردار هستند. توصیف داده ها با کمک آمار توصیفی و تحلیل یافته ها توسط آمار استنباطی (آزمون (T صورت گرفته است.یافته ها: نتایج نشان می دهد که از بین عوامل موثر بر مدیریت اطلاعات شخصی، نگرش دارای میانگین 3.95، دانش میانگینی معادل با 3.29 و مجموعه مهارت های هفت گانه مدیریت اطلاعات شخصی میانگینی برابر با 3.17 دارد. هم چنین میانگین میانگین های سه عامل مذکور، در حدود 3.47 محاسبه شده است.نتیجه گیری: میانگین 3.47 گویای این نکته است که وضعیت مدیریت اطلاعات شخصی دانشجویان تحصیلات تکمیلی دانشگاه الزهرا، در سطح متوسط به بالا قرار دارد. هم چنین یافته های پژوهش نشان می دهد که میانگین عناصر مدیریت اطلاعات شخصی دانشجویان دکتری، در مقایسه با دانشجویان کارشناسی ارشد برابر است. لذا می توان اذعان کرد که بین مدیریت اطلاعات شخصی این دو گروه تفاوت معناداری وجود ندارد.

هدف: هدف اصلی از انجام این پژوهش، بررسی نظرات شرکت کنندگان در کارگاه های آموزشی کتابخانه دیجیتالی کشاورزی برگزار شده در سطح سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی طی سال های 1387 و 1388 است. شناسایی نقاط قوت و ضعف کارگاه های آموزشی برگزار شده به منظور بهبود وضعیت کارگاه های آموزشی در آینده از دیگر اهداف پژوهش است.روش پژوهش: پژوهش حاضر به روش پیمایشی توصیفی انجام شده است و برای گردآوری اطلاعات از فرم های نظرسنجی که توسط پژوهشگر تهیه و طراحی شده، استفاده شده است. طی برگزاری 50 بار کارگاه های آموزشی کتابخانه دیجیتالی کشاورزی، ابتدا فرم های نظرسنجی بین شرکت کنندگان (فراگیران) توزیع و در پایان هر کارگاه فرم های تکمیل شده جمع آوری گردیده است. در نهایت، 2200 نسخه فرم نظرسنجی تکمیل شده، از طریق آمار توصیفی و با استفاده از نرم افزار آماریSPSS مورد بررسی و تجزیه و تحلیل قرار گرفته است.یافته ها: در این پژوهش، 6 نفر به عنوان مدرس فعالیت داشته اند که وضعیت تدریس آنها از نظر فراگیران به این صورت ارزیابی شده است: میزان تسلط مدرس به موضوع کارگاه آموزشی 95%، شیوه ارائه مطالب 87%، توانایی مدرس در پاسخ گویی به پرسش فراگیران 86%، شیوه مدیریت زمان 81% و استفاده از تجهیزات کمک آموزشی 77% رضایت فراگیران را فراهم نموده است. با استناد به نتایج حاصل شده، روزآمد بودن مطالب کارگاه آموزشی 95%، میزان هماهنگی مطالب ارائه شده با نیازهای واقعی فراگیران 87% و جامعیت موضوع کارگاه آموزشی 85% رضایت فراگیران را فراهم نموده است. هم چنین 78% فراگیران محل برگزاری و 88% زمان برگزاری کارگاه های آموزشی را مناسب ارزیابی کرده اند.نتیجه گیری: یافته های پژوهش نشان می دهد که کارگاه های آموزشی کتابخانه دیجیتالی کشاورزی، توانسته است به میزان قابل توجهی رضایت شرکت کنندگان (فراگیران آموزشی) را فراهم نماید. به طور کلی حدود 25% از فراگیران ضرورت برگزاری کارگاه آموزشی را عالی، 58% خوب، 12% متوسط و حدود 1% ضعیف ارزیابی کرده اند و کمتر از 4% از افراد هم پاسخ نداده اند.

هدف: هدف این مقاله شناسایی محیط های اطلاعاتی برتر دانشجویان تحصیلات تکمیلی دانشگاه رازی در جهت ارائه راه کارهای سازنده برای غنی سازی محیط های اطلاعاتی و ایجاد محیط های اطلاعاتی جدید است.روش پژوهش: روش پژوهش پیمایشی توصیفی بوده و جامعه آماری این پژوهش کاربردی را 310 نفر از دانشجویان تحصیلات تکمیلی دانشگاه رازی (در دوره زمانی مورد مطالعه، اردیبهشت 91 مقطع ارشد و دکترای کلیه رشته ها) تشکیل می دهند. حجم نمونه از طریق جدول مورگان و نمونه گیری طبقه ای به دست آمد. جهت گردآوری داده ها، پرسش نامه ای با طیف لیکرت طراحی شد. تجزیه و تحلیل داده ها نیز از طریق آمار توصیفی و آزمون های آمار استنباطی مانند آزمون فریدمن انجام گرفت.یافته ها: نتایج پژوهش نشان داد که مرکز اینترنت دانشگاه، کتابخانه و جلسه دفاع از پایان نامه محیط های برتر دانشجویان، آسان بودن برقراری ارتباط با افراد حاضر در آن محیط، ارتباط اطلاعات مورد تبادل در آن محیط با مسائل درسی و افزایش دانش و تجربیات شخصی در نتیجه تبادل اطلاعات در آن محیط مهم ترین دلایل انتخاب محیط ها هستند. هم چنین گفتگو، پیام کوتاه و پست الکترونیکی بهترین شیوه های ارتباطی دانشجویان هستند. افزایش ساعات دسترسی و دسترسی رایگان به اینترنت و افزایش تعداد رایانه در مرکز اینترنت پر اهمیت ترین راه کارهای غنی سازی محیط های اطلاعاتی می باشند.نتیجه گیری: طبق یافته های پژوهش انجام کارهای پژوهشی، بحث و تبادل نظر و اتصال به پایگاه های اطلاعاتی مهم ترین انگیزه های دانشجویان برای حضور در محیط های اطلاعاتی هستند و محیط های اطلاعاتی با تاکید بر سه عامل انسان، مکان و اطلاعات به دلیل تامین نیازهای عاطفی انسان و فراهم کردن زمینه برای تبادل اطلاعات و رفع نیازهای اطلاعاتی فرد چارچوبی غنی را محیا می سازند و با وجود جذابیت فناوری های جدید هنوز ارتباط چهره به چهره بهترین کانال ارتباطی برای تبادل اطلاعات است و امروزه به نیازهای اطلاعاتی از طریق ترکیبی از فناوری های اطلاعاتی و ارتباطی پرداخته می شود.

هدف: تحلیل استنادی و ترسیم ساختار تولیدات علمی حوزه حقوق مالکیت فکری در سطح بین المللی در بازه زمانی 2000 تا 2010 است.روش پژوهش: پژوهش حاضر، از نوع کاربردی و به روش تحلیل استنادی از روش های علم سنجی انجام شده است. تعداد 678 پیشینه در قالب مقاله، مقاله کنفرانس، نقد و بررسی و غیره در سال های 2000 -2010 به صورت فایل های متنی از پایگاه وبگاه علوم استخراج و در رایانه شخصی ذخیره گردید. سپس با استفاده از آمار توصیفی و نرم افزارهایHistCite ، ISI.exe و Excel  مورد تجزیه و تحلیل های لازم قرار گرفتند.یافته ها: متوسط نرخ رشد سالانه انتشارات حوزه حقوق مالکیت فکری طی سال های مورد بررسی در پایگاه " آی اس آی " 8.8 درصد می باشد. تولیدات علمی حوزه با مشارکت 49 کشور و به 7 زبان زنده دنیا تولید شده اند که در این میان آمریکا با تولید 219 رکورد رتبه نخست را در بین کشورها دارد و 97.5 درصد مقالات به زبان انگلیسی بودند. 512 موسسه علمی و دانشگاهی در تولید این مدارک همکاری داشتند که دانشگاه کلرادو با تولید 12 مقاله فعال ترین موسسه شناخته شد. به لحاظ موضوعی، اصلی ترین خوشه علمی حوزه در مبحث حقوق مالکیت فکری در تجارت بین الملل و روابط اقتصادی بین کشورها بوده است.نتیجه گیری: در کل 59 درصد تولیدات را 5 کشور نخست منتشر کرده اند. میانگین ضریب همکاری نویسندگان برابر با 0.23 به دست آمد که دلالت بر همکاری کم نویسندگان این حوزه دارد. با توجه به خوشه اصلی حوزه می توان گفت که اهمیت حقوق مالکیت فکری در مبحث اقتصاد به ویژه اقتصاد بین الملل جایگاه ویژه ای دارد.

هدف: پژوهش حاضر به مقایسه میزان ربط نتایج حاصل از محدودسازی عبارت جست وجو به روش عنوان و به طریق نشانی اینترنتی توسط کاربران در استانداری همدان و هم چنین میزان حضور کلیدواژه های مورد جست وجو در وب سایت های گروه های مورد پژوهش می باشد.روش پژوهش: جامعه آماری این پژوهش90 نفر از کارشناسان استانداری همدان هستند. آنان با استفاده از قسمت جست وجوی پیشرفته موتور کاوش گوگل، کلیدواژه های (یک و چند واژه ای) مورد نظر خود را در قسمت نشانی اینترنتی و عنوان صفحات وب جست وجو کردند و میزان ربط نتایج بازیابی شده را در چک لیست هایی که به همین منظور تهیه شده بود، تعیین نمودند. برای دسته بندی و تحلیل داده ها از آمار توصیفی و استنباطی استفاده شد.یافته ها: یافته های پژوهش نشان داد که در صورت افزایش تعداد کلیدواژههای مورد جست وجو میزان هم خوانی عنوان و نشانی اینترنتی کاهش مییابد و هر چه هم خوانی بین عنوان و نشانی اینترنتی بیشتر باشد میزان ربط بالاتر می رود.نتیجه گیری: موتورهای کاوش با افزایش وزن دهی به کلیدواژه های موجود در نشانی اینترنتی می توانند نتایج مرتبط تری را رتبه بندی کرده و در اختیار کاربران قرار دهند و با افزایش هم خوانی بین عنوان و نشانی اینترنتی میزان ربط بیشتر می شود.

هدف: پژوهش حاضر با استفاده از شاخص های علم سنجی و تحلیل شبکه های اجتماعی به مطالعه دانشگاه تهران در تولید علم ایران در یک دوره ده ساله می پردازد. در این پژوهش از شاخص مرکزیت شبکه های اجتماعی در ارزیابی مقالات نمایه شده دانشگاه تهران در نمایه وب آو ساینس استفاده شده است.روش پژوهش: این پژوهش از نوع علم سنجی بوده و با استفاده از روش تحلیل هم استنادی و تحلیل شبکه ای انجام شده است و جامعه آن کلیه مقالاتی است که حداقل یک مولف وابسته به دانشگاه تهران داشته و بین سال های 1999 تا 2008 در وب آو ساینس نمایه شده اند. پس از جست وجو در پایگاه وب آو ساینس 4732 عنوان مقاله یافت شد و با در نظر گرفتن آستانه استنادی 900 عنوان مقاله انتخاب شد. رکوردهای بازیابی شده در فرمت متن ساده ذخیره و سپس با استفاده از نرم افزار سایت اسپیس مورد بررسی قرار گرفت.یافته ها: در مقالات مورد بررسی 29455 منابع مورد استناد اعضای هیات علمی دانشگاه تهران قرار گرفت بود. که بیش از نیمی از این منابع ، منابع ایرانی می باشند. اعمال شاخص مرکزیت نشان می دهد اگرچه گنجعلی (در حوزه شیمی تجزیه) بالاترین میزان مرکزیت در شبکه هم استنادی دانشگاه تهران را داراست. اما سایر منابع با مرکزیت بالا غیر ایرانی هستند.نتیجه گیری: در این پژوهش منابع پر استناد و منابع با مرکزیت و سیگما بالا مشخص شد. یافته ها نشان داد اگر چه بسامد استنادی می توان شاخصی برای نمایانی مقالات باشد. اما مقالاتی که مرکزیت بالاتری نسبت سایر مقالات به دست می آورند الزاما پر استنادترین مقالات نیستند.

هدف: هدف این پژوهش تعیین میزان مهارت های سواد اطلاعاتی کتابداران سازمان فرهنگی تفریحی شهرداری اصفهان بر حسب مدل آیزنبرگ و برکویتز است.روش پژوهش: پژوهش حاضر پیمایش -توصیفی است. همه کتابداران کتابخانه های سازمان فرهنگی تفریحی شهرداری اصفهان مشتمل بر 240 نفر جامعه آماری این پژوهش را شکل داده است. روش نمونه گیری تصادفی ساده و حجم نمونه 137 نفر است. ابزار گردآوری داده ها، پرسش نامه محقق ساخته است که ضریب پایایی آن با استفاده از فرمول آلفای کرونباخ 0.87 محاسبه شد. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از نرم افزار اس پی اس اس در دو سطح آمار توصیفی و استنباطی انجام گرفت.یافته ها: بر اساس نتایج حاصله میانگین کلیه مولفه ها بیشتر از سطح متوسط بود و بیش ترین میانگین مربوط به مهارت ارزیابی با میانگین 4.21 و کم ترین، مربوط به مهارت مکان یابی و دسترسی اطلاعات با میانگین 4.07 بوده است.نتیجه گیری: نتایج این پژوهش نشان داد که کتابداران سازمان فرهنگی تفریحی شهرداری اصفهان میزان کاربرد مولفه های مهارت های سواد اطلاعاتی بر اساس مدل آیزنبرگ و برکویتز را بیشتر از سطح متوسط می دانند. نتایج هم چنین نشان داد که بین نظرات پاسخ گویان بر حسب متغیرهای جمعیت شناختی رشته تحصیلی و سطح تحصیلات تفاوت معنادار وجود دارد.

هدف: هدف مطالعه حاضر، بررسی نگرش کتابداران کتابخانه های عمومی استان مازندران به مدیریت دانش است.روش پژوهش: پژوهش حاضر از نوع کاربردی است و در اجرای آن از روش تحقیق پیمایشی - تحلیلی استفاده شده است. کتابداران رسمی و پیمانی کتابخانه های عمومی استان مازنداران 110 (نفر) کل جامعه پژوهش را تشکیل می دهند. این تحقیق در سال 1389 با ابزار پرسش نامه نگرش به مدیریت دانش و اشتراک دانش سنجیده است.یافته ها: نتایج نشان داد که بین نگرش به مدیریت دانش کتابداران کتابخانه های عمومی استان مازندران با اشتراک دانش رابطه وجود دارد. بین اعتماد کتابداران کتابخانه های عمومی استان مازندران و همکاری آنان در اشتراک دانش رابطه وجود دارد. بین گشاده رویی کتابداران کتابخانه های عمومی استان مازندران با همکاری آنان در اشتراک دانش رابطه وجود دارد. بین سیستم های پاداش در کتابخانه های عمومی استان مازندران و همکاری کتابداران در اشتراک دانش رابطه وجود دارد.نتیجه گیری: نتایج پژوهش حاضر بر اهمیت توجه به توسعه همکاری بیشتر بین کتابداران برای ارتقاء مدیریت دانش، همکاری و اشتراک دانش تاکید دارد.