مجله دانشکده دندانپزشکی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی
سال:1379 | دوره:18 | شماره:4 (ویژه اطفال) |تعداد مقالات:13

تغییر رنگ دندانها در اثر تجمع بیش از حد یون فلوئور در ساختمان دندانی از جمله اختلالاتی است که عده ای از افراد جوامع مختلف از آن رنج می برند. افزایش بیش از حد میزان یون فلوئوراید موجود در مایعات و مواد غذائی مصرفی که منجر به تجمع آن در نسوج در حال تشکیل دندانها می گردد سبب بروز اختلالاتی تحت عنوان فلوئوروزیس می شود. قابل توجه است که در کشور ما در بخشهایی از قسمت جنوبی و حاشیه خلیج فارس چنین عارضه ای در ساکنین آن مناطق گزارش شده است. به منظور بررسی میزان شیوع فلوئوروزیس و رابطه آن با فلوراید آب آشامیدنی منطقه، مطالعه ای مقطعی به روش نمونه گیری تصادفی خوشه ای بر روی 500 نفر از دانش آموزان پسر 18- 12 سال، 11 روستای منطقه گوده بستک بندر لنگه واقع در استان هرمزگان طی سال 79- 1378 انجام گرفت.نتایج به دست آمده بیانگر آن است که اولا منطقه گوده بستک بندر لنگه به دلیل دارا بودن آب و هوای گرم و خشک و درجه حرارت بین 41˚-44˚C  و بارندگی سالیانه حداکثر 150 میلیمتر (با متوسط بارش سالیانه81mm). منابع آب آن بسیار محدود است. از بین آبهای مختلف مصرفی مورد آزمایش در این منطقه، غلظت فلوئوراید تا 1.35PPM به کمک روش اسپکتروفتومتری ثبت گردید.ثانیا فلوئوروزیس در گروه مورد مطالعه با شیوع 1.89% مشاهده شد. البته این شیوع در گروه سنی 16 سال با درصد بالاتری 2.27% در مقایسه با گروه سنی 12 سال 1.79% قابل رویت بود.

ترومای وارده به دندانهای قدامی یکی از مشکلات شایع در کودکان و نوجوانان می باشد. شیوع بالای این صدمات و اهمیت درمان آن ضایعات ما را بر آن داشت تا همزمان با تعیین میزان شیوع صدمات دندانی درمان شده در مراکز آموزشی- درمانی تهران به الگویی از شیوه درمان ارایه شده دست یابیم. تحقیق حاضر از طریق بررسی پرونده کلیه بیماران مراجعه کننده به بخش کودکان دانشکده های دندانپزشکی شهید بهشتی و تهران (به روش سرشماری) بر روی مراجعین سالهای 1375 تا پایان سال 1377 صورت گرفت. نتایج تحقیق میزان وقوع صدمه را در کل جامعه مورد بررسی در سطح 8.96% نشان داده که در این میان وقوع انواع صدمات در پسرها (60%) بیش از دخترها (40%) بود (1/1.5). بالاترین میزان صدمه در سن 10 سالگی (26%) و معمول ترین نوع صدمه بافت سخت، شکستگی تاج بدون درگیری پالپ (65%) بود. 47% بیماران با دندان تروماتیزه پس از گذشت 3 روز یا بیشتر، از وقوع ضربه، جهت درمان مراجعه کرده بودند (درمان با تاخیر). در ضمن فقط 46% کل بیماران درمان شده، کنترل سه ماهه داشته اند. براساس نتایج حاصله میزان ترومای دندانها در هر دو گروه دختر و پسر قابل توجه بوده و نیاز به درمان و برنامه ریزیهای پیشگیری کننده را یادآوری می نماید. بالا بردن سطح آگاهی بیمار و والدین بیمار و والدین در این راستا از اهمیت به سزائی برخوردار می باشد.

با توجه به اهمیت تشخیص به موقع کراس بایت ها در جهت پیشگیری از بروز این ناهنجاری که درصد شیوع آن نسبت به سایر ناهنجاریها بیشتر می باشد و با هدف اصلی تعیین میزان شیوع کراس بایت قدامی در بیماران 5 تا 12 ساله مراجعه کننده به بخش های اطفال و ارتودنسی دانشکده دندانپزشکی دانشگاه علوم پزشکی تهران 4005 پرونده مورد بررسی قرار گرفتند.1- از کل بیماران مراجعه کننده به بخش اطفال که 3338 نفر بودند، 281 نفر (141 پسر و 140 دختر) دچار کراس بایت قدامی بودند که در مجموع 8.42 درصد کل بیماران مراجعه کننده به بخش اطفال را شامل می شوند و از 667 بیمار مراجعه کننده به بخش ارتودنسی را شامل می شوند.2- تفاوت معنی داری از نظر وقوع بیشتر کراس بایت قدامی در میان یکی از دو جنس مشاهده نشد.3- بیشترین میزان وقوع کراس بایت قدامی در دوره دندانی مختلط بوده است.4- بیشترین دندانهای شیری درگیر در کراس بایت دندانهای C و بیشترین دندانهای دائمی درگیر در کراس بایت قدامی دندان 2 فک بالا بوده است. با توجه به وقوع کراس بایت و شیوع آن در دوران دندانی مختلط و درگیری دندانهای C و 2 می توان با پیشگیری به موقع از بروز این ناهنجاری و تبدیل شدن آن به اختلالات دندانی فکی در دوره دندانی دائمی تا حد زیادی جلوگیری نمود.

هدف از انجام این تحقیق، بررسی شیوع و علل (Nursing Caries (N.C در کودکان 4- 2 ساله شهر تهران در سال 1376 بود. جامعه مورد بررسی، 730 کودک (378 پسر و 352 دختر) 18 تا 54 ماهه مراکز بهداشتی- درمانی شهر تهران بودند که به روش نمونه برداری تصادفی چند مرحله ای انتخاب شدند. نتایج نشان داد که از این تعداد، 154 نفر (21.1%) بهN.C. مبتلا بودند. همچنین مشخص شد که ارتباط شیوع N.C. با محل مرکز بهداشتی- درمانی (0.01>P)، جنس (0.01>P)، سن (0.0001>P)، سن مادر (0.01>P)، مراجعه به دندانپزشک (0.0001>P)، تغذیه از شیشه در شب (0.05>P) و محتوای شیشه در شب از نظر آماری معنی دار بود. بنابراین، مهم ترین عامل اتیولوژیک N.C. تغذیه از شیشه در شب به نظر می رسد.

نظر به اهمیت درمان کراس بایت خلفی در دوره دندانی مختلط و به منظور تعیین اثر درمان Palatal Expansion (P.E.) بر مقدار افزایش پیرامون دندانی و دخالت دادن تغییرات فضای ناشی از این درمان در آنالیز فضا، این تحقیق در سال 1374 و بر روی 12 کودک 8 تا 10 ساله مبتلا به کراس بایت خلفی دنتوآلوئولار انجام گرفته است.تحقیق به روش Sequential clinical trial از نوع مقایسه قبل و بعد می باشد. پس از درمان این بیماران با استفاده از پلاک متحرک پیچ دار و دستیابی به اکلوژن نرمال، مقادیر عرض قوس دندانی در ناحیه مولرهای دوم شیری و مولرهای اول دائمی و نیز پیرامون قوس دندانی اندازه گیری شد و همبستگی بین تغییرات پیرامون قوس با تغییرات عرض قوس مورد سنجش قرار گرفت.آنالیز رگرسیون نشان داد که همبستگی بین تغییرات پیرامون قوس و تغییرات عرض ناحیه مولرهای دوم شیری از نظر آماری معنی دار نیست (r=0.34) ولی بین تغییرات پیرامون قوس دندانی و تغییرات عرض ناحیه مولرهای اول دائمی یک همبستگی معنی دار وجود دارد (r=0.63 و P=0.27) و بین این دو متغیر یک ارتباط خطی با معادله Y=0.6x+1.31برقرار می باشد.نتایج بدست آمده نشان می دهد که با اطمینان 97% می توان گفت که با هر 1mm افزایش عرض ناحیه مولرهای اول دائمی پیرامون قوس دندانی بطور متوسط 0.96mm با انحراف معیار 0.31 افزایش می یابد و بنابراین در مورد کودکان مبتلا به کراس بایت خلفی لازم است که مقدار افزایش فضای ناشی از P.E. را در ضمن آنالیز فضا در نظر بگیریم و به مقدار فضای موجود بیفزاییم.

Rampant caries نوعی پوسیدگی حاد در کودکان سنین قبل از مدرسه در دو ناحیه محروم و غیرمحروم در شهر مشهد می باشد. هدف از اجرای این مطالعه مقایسه میزان شیوع این پوسیدگی در کودکان سنین قبل از مدرسه در مناطق محروم و غیرمحروم شهر مشهد بوده است.754 کودک 3 تا 6 سال که به صورت تصادفی از کودکستانها و دوره های آمادگی شهر مشهد انتخاب شده بودند مورد معاینه قرار گرفتند. این عده شامل 82 مورد سه ساله (34 پسر و 48 دختر)، 104 مورد 4 ساله (47 پسر و 57 دختر)، 312 مورد 5 ساله (141 پسر و 171 دختر) و 256 مورد 6 ساله (140 پسر و 116 دختر) بودند. فلوراید آب آشامیدنی مشهد بسیار جزئی 0.4PPM می باشد. معاینات تقاطعی و یکسان کردن دید انجام گرفت که تفاوت از نظر آماری چشمگیر نبود (P>0.05). این مطالعه در دو منطقه محروم و غیرمحروم و با ضوابط تشخیصی طبق دستورالعمل های سازمان بهداشت جهانی انجام گرفت.نتایج نشان داد که 12% از کودکان بهRC  مبتلا بوده و 22% دندانهای کاملا سالمی داشتند. درصد RC با افزایش سن ارتباطی مثبت داشته و از نظر آماری نیز ارتباط چشمگیری را نشان می داد (P>0.001). این مقدار از 4 درصد در سن سه سالگی به 15.5 درصد سن شش سالگی می رسید میزان شیوع RC در مناطق محروم 9% و در مناطق غیرمحروم 11% بود که از نظر آماری تفاوتی را نشان نمی داد (P>0.05). پرووالانسCF  و RC در مناطق غیرمحروم بترتیب 16% و 9% بود در حالی که در مناطق محروم بترتیب 26% و 16% بود. این تفاوت فقط برای کودکان با دندانهای سالم از نظر آماری قابل توجه بود. نتیجه کلی آن که درصد پوسیدگی حاد با افزایش سن افزایش می یابد، همچنین پرووالانس RC در دو منطقه تفاوت آماری قابل توجهی نشان نمی دهد (P>0.05). تمام افرادی که به نحوی با بهداشت عمومی مادر و کودک مرتبط هستند، بایستی از این وضعیت تاثرانگیز که از سهل انگاری در مراقبت های بهداشتی ناشی می باشد مطلع باشند زیرا که سلامت دندانها در حفظ سلامت عمومی بدن موثر است. این افراد هستند که در سراسر جهان می توانند بهداشت و سلامت دهان را در کودکان خردسال ارتقا دهند.

طی یک سلسله مطالعات طولی (longitudinal) که در طی سالهای 1369 لغایت 1377 در زمینه تغییرات شیوع پوسیدگی دندانها در کودکان 12 ساله تهرانی به عمل آمد مشاهده گردید شاخصDMF  طی این سالها از 3.52 در سال 1369 به 2.83 در سال 1377 کاهش یافته است. بعلاوه شاخص فراوانی کودکان عاری از پوسیدگی(Caries Free)  از 7.6 درصد در سال 1369 به 25 درصد در سال 1377 افزایش یافته است.همچنین در این بررسی ها برخی از عوامل اقتصادی- اجتماعی و فرهنگی موثر در بروز و شیوع پوسیدگی نظیر میزان تحصیلات والدین، میزان درآمد خانواده، تعداد اولاد خانواده و دفعات مسواک زدن روزانه مورد ارزیابی قرار گرفته اند. تاثیر این عوامل در فرآیند پوسیدگی کاملا معنی دار بوده و تغییرات آنها نقش مهمی در بهبود شرایط کنونی داشته است.

هدف از تحقیق فوق بررسی میزان شیوع مکیدن انگشت در کودکان 5 ساله شهرستان یزد و شناخت بعضی عوامل وابسته به آن میباشد. در این مطالعه کلیه کودکان 5 ساله مهدکودکهای یزد مدنظر قرار گرفتند که شامل 434 کودک در 17 مهد کودک بود. از 2 فرم جهت اطلاع از مکیدن انگشت استفاده شد که یکی توسط مطالعه کننده و دیگری توسط والدین کودکان مشکوک به مکیدن انگشت تکمیل گردید. در مطالعه فوق عواملی مانند جنس، نوع انگشت، سابقه استفاده از پستانک و هم بستگی خانواده مد نظر قرار گرفتند.مطالعه نشان داد که 21% کودکان دارای عادت مکیدن انگشت بودند و شیوع عادت فوق در دختران و پسران بطور یکسان وجود داشت. اکثر کودکان دارای عادت، انگشتی غیر از شست را میمکیدند (57.1 درصد) و 6.7% انگشت شست و سایر انگشتان را میمکیدند. شیوع انواع اکلوژن در گروههای دارای عادت و فاقد عادت یکسان بود.28.6% کودکان دارای عادت از پستانک استفاده میکردند و 28.7% کودکان دارای عادت با پدر و مادر خود زندگی نمیکردند.

علیرغم توانمندی علمی حرفه دندانپزشکی در کشور، عوامل بازدارنده فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی به حرکتهای سازنده ملی در این زمینه لطمه وارد نموده است. انتشار آمار جهانی پوسیدگی دندان در سالهای اخیر باعث شده تا مسوولین بهداشتی کشور بیش از پیش به روند فزاینده پوسیدگی دندان در کودکان توجه نمایند. تشکل جمعیتی کودکان زیر 15 سال در کشور تا میزان 45 درصد و بالا بودن شاخص DMFT در کودکان 12 ساله ایرانی بر اهمیت اتخاذ سیاستهای بهداشتی موثر و متناسب با امکانات و شرایط اجتماعی و اقتصادی درمورد این طیف سنی جامعه افزوده است.عدم توفیق دندانپزشکی سنتی غرب در مقابله با معضلات بهداشتی دهان ودندان و نیز محرومیت طبقات نیازمند جامعه از خدمات دندانپزشکی، کشورهای در حال توسعه را به توسعه مراقبتهای بهداشتی و طرح برنامه های پیشگیری ترغیب می نماید. به هنگام اتخاذ چنین سیاستی باید توجه نمود که طرح های بهداشتی عاری از خطا بوده و از پشتوانه علمی و تحقیقاتی برخوردار باشند.

یکی از روشهای مناسب برای ارزیابی جذب سیستمیک فلوراید موجود در قرص سدیم فلوراید، تعیین میزان دفع ادراری فلوراید تجویز شده است. در این پژوهش قرصهای 1 میلی گرمی سدیم فلوراید خارجی و ایرانی به طریقه متقاطع برای 27 کودک مذکر سالم 10-8 ساله مقیم در یک مجتمع شبانه روزی تجویز گردید. سپس نمونه های ادراری طی 4 مرحله قبل و پس از مصرف قرصها جمع آوری شدند. در هر مرحله نمونه های ادراری 24 ساعته، در 3 دوره 8 ساعته جمع آوری و سپس میزان فلوراید موجود در نمونه های ادراری با روش پتانسیومتری و با استفاده از الکترود انتخابی تعیین شد.نتایج حاصل از بررسی ها نشان داد که بین میانگین سرعت دفع ادراری 24 ساعته فلوراید پس از مصرف قرصهای ایرانی(6.75±27.36µg/h)  و خارجی (9.23 ± 28.76µg/h) اختلاف معنی داری وجود نداشت؛ که با توجه به وجود شرایط یکسان محیطی و نیز یکسان بودن افراد مورد مطالعه مراحل می توان چنین نتیجه گیری نمود که میزان جذب سیستمیک فلوراید موجود در دو قرص مشابه بوده است.

تغییرات هیستولوژیک پالپ دندانهای کانین شیری سالم دو طرف هفت کودک با میانگین سنی 8 سال و دو ماه متعاقب پالپوتومی با دو روش متفاوت الکتروسرجری و فورموکرزول مورد مقایسه قرار گرفت. در هر کودک دندان یک سمت با استفاده از فورموکرزول و در سمت مقابل با روش الکتروسرجری پالپوتومی شد. دندانها پس از گذشت فواصل زمانی یک ماهه و دو ماهه کشیده شدند و سپس نمای هیستولوژیک پالپ آنها بر مبنای وجود التهاب، نکروز، فیبروز، تحلیل داخلی و خارجی و همچنین تشکیل استئودنتین و وایتالیتی پالپ مورد بررسی و مقایسه قرار گرفتند. نتایج این بررسی نشان داد که پالپ دندانهای پالپوتومی شده با الکتروسرجری شرایط بهتری را از نظر وایتالیتی داشتند و بعلاوه تغییرات بافتی همراه با فیبروز بیشتر و در مواردی تشکیل پل عرضی عاج و رسوب طوطی استئودنتین در دیواره عاجی همراه می باشد. میزان تحلیل داخلی در تمام موارد پالپوتومی با فورموکرزول بیشتر از روش الکتروسرجری بود که این اختلاف در سطح خطای 0.005 معنی دار است.

نظر به اهمیتی که سازمان بهداشت جهانی و فدراسیون بین المللی دندانپزشکی برای ارزیابی سلامتی دهان و دندان گروه سنی 6 سال قائل شده این تحقیق با هدف بررسی شیوع موارد Caries free و شاخصdmft  در دانش آموزان گروه سنی 6 ساله شهر کرمان در سال 1371  انجام شده است. تحقیق به روش توصیفی بر روی دانش آموز (66 دختر و 64 پسر) که به صورتtwo stage random sampling  و از 22 دبستان انتخاب شده بودند صورت گرفت.یافته ها نشان می دهد که میزان Caries free در آنها 14.6 درصد، میانگین دندانهای پوسیده(decayed) 3.88+4.75 ، میانگین دندانهای از دست رفته (missing) 0.8+0.37، میانگین دندانهای دارای پرکردگی (filling) 0.3+0.05 وdmft  این گروه 4.14+5.14  می باشد که این میزان با اساندارد تعیین شده توسط سازمان بهداشت جهانی برای سال 2000 میلادی بسیار فاصله دارد.