علوم آزمایشگاهی (Medical Laboratory Journal)
سال:1389 | دوره:4 | شماره:2 |تعداد مقالات:12

زمینه و هدف: سطوح بیمارستان از توان بالقوه ای جهت حفظ و نگهداری باکتری های بیماری زا برخوردار می باشد. دست کارکنان بیمارستان مهم ترین عامل انتشار باکتری ها در بیمارستان محسوب می گردد. شیوع آنزیم -bلاکتاماز در باکتری های موجود روی دست پرسنل و سطوح بیمارستان منجر به انتشار -bلاکتاماز در باکتری ها و نهایتا افزایش عفونت های بیمارستانی مقاوم در برابر آنتی بیوتیکها می گردد. هدف از این مطالعه بررسی انتشار گونه های استافیلوکوکوس مقاوم در برابر آنتی بیوتیک های بتا لاکتام در بیمارستان فوق تخصصی الزهرا اصفهان بوده است.روش بررسی: این مطالعه آزمایشگاهی در سالهای 86-1384 در بیمارستان الزهرا اصفهان انجام گردید. در مجموع 274 نمونه (194 سویه باکتری از سطوح و 80 سویه باکتری از دست پرسنل) مورد بررسی قرار گرفت. نمونه های محیطی با استفاده از سوآب و محیط Nutrient Broth (NB) از سطوح بیمارستان و نمونه های دست پرسنل با روشFinger Print  جمع آوری شدند. شناسایی باکتری ها با روش های باکتری شناسی، تولید -bلاکتاماز با روش اسیدومتریک و الگوی آنتی بیوگرام با روش کربی بائر انجام گردید.یافته ها: از 194 نمونه بررسی شده از سطوح بیمارستان، گونه های استافیلوکوکوس 105 (53.7%) و از 80 نمونه بررسی شده از دست پرسنل، گونه های استافیلوکوکوس 28 (35%) مورد را به خود اختصاص داده بودند. بر اساس نتایج تست اسیدومتریک 79.8% سویه های استافیلوکوکوس اورئوس و %68.55 سویه های استافیلوکوکوس اپیدرمیدیس مولد آنزیم -bلاکتاماز بودند.نتیجه گیری: نتایج حاصله مبین شیوع استافیلوکوکوس های مقاوم در برابر آنتی بیوتیکها و مولد -bلاکتاماز در دست کارکنان و سطوح بیمارستان بوده است. کاهش تراکم باکتریها در منابع مزبور، مهم ترین راه کنترل انتقال عوامل ویرولانس در باکتریها و ایجاد سویه های مقاوم در برابر آنتی بیوتیک ها می باشد.

زمینه و هدف: دی آنتامبا فراژیلیستک یاخته روده بزرگدر پاره ای از موارد سبب تظاهرات بالینی در افراد آلوده می شود که شامل درد موضعی شکم، کاهش وزن، نفخ و بی اشتهائی می باشد. تشخیص صحیح این آلودگی و افتراق آن با سایر تک یاخته های انگلی حائز اهمیت است. مطالعه حاضر به منظور تعیین فراوانی این انگل در مراجعین به آزمایشگاههای شهر چالوس در سال 1389 با استفاده از دو روشPCR  و رنگ آمیزی هماتوکسیلین آهن انجام شده است.روش بررسی: مطالعه از نوع مقطعی و نمونه گیری تصادفی روی 302 نمونه مدفوع همزمان با اخذ پرسشنامه از بیماران بوده است. نمونه ها پس از بررسی سریع لام مرطوب در دو لوله حاوی پلی وینیل الکل (رنگ آمیزی) و الکل اتانل (آزمایشهای مولکولی) به آزمایشگاه مرجع ارسال گردید. بررسی همزمان نمونه های مدفوعی با روش استاندارد هماتوکسیلین آهن و روش مولکولی Nested-PCR و مقایسه حساسیت و ویژگی دو روش با یکدیگر انجام شد.یافته ها: در بررسی نمونه ها با روش هماتوکسیلین آهن 6 (1.99%) نمونه مثبت قطعی شناسائی شد که در آزمون با روش مولکولی 5 نمونه از آنها مثبت بود. کلیه نمونه های منفی با روش رنگ آمیزی در روش مولکولی نیز منفی بوده است. آلودگی توام دی آنتامبا فراژیلیس با آنتامبا کلی در 2 مورد و با بلاستوسیستیس هومونیس در 1 مورد مشاهده گردید. حساسیت و ویژگی PCR به نسبت روش هماتوکسیلین به ترتیب 85% و 100% می باشد.نتیجه گیری: علت تفاوت در تطابق نتایج خطاهای چشمی با روش رنگ آمیزی و عدم همزمانی در بررسی مولکولی و رنگ آمیزی می تواند باشد.

زمینه و هدف: استرپتومیسس مهمترین جنس در خانواده اکتینومیستها می باشند و کاربرد وسیعی در صنایع مختلف و تولید آنتی بیوتیک دارند. هدف از این تحقیق جدا سازی استرپتومیسس های خاکزی تولید کننده آنتی بیوتیکاز خا ک استان گلستان در شمال ایران و بررسی پتانسیل تولید متابولیتهای ضد قارچی توسط این ارگانیسمها می باشد.روش بررسی: نمونه های خاک از عمق 6 سانتی متری در منطقه جنگلی ناهار خوران گرگان، ارتفاعات درازنو کردکوی، مناطق بیابانی آق قلا و زمینهای کشاورزی علی آباد در استان گلستان جمع آوری شدند و در محیط های اکتینومایست ایزولاسیون آگار و نشاسته کازئین آگار کشت داده شدند و توسط روشهای مورفولوژیکی و بیوشیمیایی شناسایی و جداسازی و خالص شدند. بررسی فعالیت ضد قارچی استرپتومیسس های جدا شده علیه قارچهای کاندیدا آلبیکنس،آسپرژیلوس نایجر، آسپرژیلوس فلاووس و مالاسزیا فور فور با استفاده از روش انتشار درآگار بررسی شد. برای دو ایزوله که بهترین اثر ضد قارچی را داشتند PCR با استفاده از پرایمر 16S rRNA انجام و با تعیین توالی شناسائی گردید.یافته ها: از بین 120 نمونه مورد مطالعه 24 مورد استرپتومیسس (20%) شناسایی و جداسازی شد. فراوانی آن در منطقه بیابانی آق قلا، درازنو کردکوی، جنگل ناهار خوران و زمین های علی آباد به ترتیب 10 (41.6%)، 8 (33.3%)، 4 (16.6%) و 2 (8.3%) مورد بوده است. از بین 24 ایزوله استرپتومیسس جداشده 2 ایزوله دارای اثرات ضد قارچی قوی و 4 ایزوله اثر متوسطی داشته است. همچنین ما دریافتیم استرپتومیسس های جدا شده از مناطق بیابانی دارای فعالیت ضد قارچی بیشتری بودند.نتیجه گیری: شناسائی و خالص سازی مواد ضد قارچی دو ایزوله استرپتومیسس برای مطالعات آینده پیشنهاد می گردد.

زمینه و هدف: مطالعات اپیدمیولوژیکی نشان داده است که استعمال دخانیات یک عامل اصلی در ایجاد بدخیمی ها در بافت های مختلف بدن انسان است. به ازای هر نخ سیگار، دودی که تولید میشود، دارای مقدار زیادی رادیکال نیتریک اکساید (NOo) در فاز گازی است. در نتیجه اکسیداسیون اجزای نیتروژنی موجود در تنباکو و احتمالا از اکسیداسیون نیتروژن اتمسفری بیش از 100 میکروگرم از NOo در دود سیگار ایجاد شد، و این میزان بدون اینکه فیلتره شود مستقیما به کام فرد سیگاری منتقل خواهد شد. در این تحقیق ما، در شیره معده افراد سیگاری و غیرسیگاری مبتلا به زحم پپتیک فعال، سطوح نیتریک اکسید (NOo) را مورد مطالعه قرار دادیم.روش بررسی: از افراد مراجعه کننده به کلینیک گوارش دانشگاه 43 بیمار سیگاری با زخم پپتیک فعال (14 نفر مرد و 29 نفر زن) با میانگین سنی 13.16±45.30 به عنوان گروه مورد، 43 فرد غیرسیگاری بدون زخم پپتیک (13 نفر مرد و 30 نفر زن) با میانگین سنی 16.04±42.67 سال بعنوان گروه کنترل یک، 43 فرد سیگاری بدون زخم پپتیک (16 نفر مرد و 27 نفر زن) با میانگین سنی 12.07±44.58 سال بعنوان گروه کنترل دو و 43 فرد غیرسیگاری با زخم پپتیک فعال (20 نفر زن و 23 نفر مرد) با میانگین سنی 13.39±45.37 سال بعنوان گروه کنترل سه انتخاب شدند. بر این اساس دو گروه کلی را نیز مورد مقایسه قرار دادیم یک گروه که سیگاری نبودند و یک گروه که سیگاری بودند. میزان نیتریک اکسید شیره معده در چهار گروه بروش کالریمتریک گریس اندازه گیری شدیافته ها: نسبت به گروههای کنترل یک و سه میانگین میزان نیتریک اکسید در گروه مورد افزایش معنی داری نشان داد (در هر دو مورد p<0.0001). میانگین غلظت نیتریک اکساید شیره معده در گروههای فوق بترتیب برابر 4.21±1.13، 5.37±2.26 و 2.12±7.90 میکرومول در لیتر بود. در صورتی که میزان نیتریک اکساید شیره معده گروه مورد در مقایسه با گروه کنترل دو (افراد سیگاری بدون زخم پپتیک فعال) تفاوت معنی داری نداشت (p=0.6). میانگین غلظت نیتریک اکساید در گروه کنترل دو و مورد بترتیب برابر 1.54±7.45 و 2.12±7.90 میکرومول در لیتر بود. میانگین نیتریک اکساید در افراد غیر سیگاری (86 نفر) برابر 4.79±1.87 و در افراد سیگاری 7.68±1.85 میکرومول در لیتر براورد شد(P<0.001) نتیجه گیری: از نتایج بدست آمده در این مطالعه می توان اینگونه نتیجه گیری کرد که استعمال دخانیات در نزد انسان با افزایش قابل توجه میزان رادیکال نیتریک اکساید شیره معده همراه است که میتواند زمینه ساز مشکلات متعددی باشد.

زمینه و هدف: درخواست خون بیش از حد نیاز نه تنها موجب کاهش کیفیت و کهنه شدن خون می گردد بلکه بار مالی اضافی به مراکز درمانی و بیماران تحمیل می کند. هدف از این مطالعه بررسی فراوانی ترانسفوزیون گلبول قرمز فشرده (پکسل) در بیمارستان بعثت شهر همدان در سال 1388 بود.روش بررسی: مطالعه بصورت توصیفی روی 926 فرم درخواست خون از بانک خون بیمارستان آموزشی بعثت همدان انجام شد. اطلاعات توسط پرسشنامه به مدت 12 ماه از ابتدای سال 1388 تا ابتدای سال 1389، بر روی تمام فرم های درخواست خون جمع آوری گردید. میزان درخواست و مصرف خون، نسبت آزمایش کراس مچ به خون تزریق شده(C/T Ratio)  و TI در بخش های مختلف بیمارستان مورد بررسی قرار گرفت.یافته ها: از 926 نمونه مورد بررسی که درخواست خون داشتند 63 درصد بیماران به ترتیب مرد و 37 درصد زن بودند. متوسط سن بیماران 28 سال بود شاخص کلیC/T  و TI به ترتیب 2.44 و 0.63 بود که در مقایسه با عدد استاندارد (C/T<2.5 و TI≥0.5) از وضعیت مطلوبی برخوردار می باشد. بیشترین و کمترین C/T در بخشهای جراحی و سوختگی و همچنین بیشترین و کمترین TI در بخشهای هماتولوژی و ارولوژی به دست آمد.نتیجه گیری: الگوی مصرف گلبول قرمز متراکم (پکسل) و نسبت کراس مچ به انتقال خون و شاخص تزریق خون در بیمارستان بعثت ایده آل نبود، به نظر می رسد علل مختلفی از جمله عدم تشکیل کمیته انتقال خون بیمارستانی و عدم شرکت فعال پزشکان در آن از جمله موانع اصلاح الگوی مصرف خون باشد.

زمینه و هدف: توانایی اتصال به سطوح میزبانی جزء اساسی ترین مراحل در کلونیزاسیون موفق پاتوژنهای میکروبی می باشد. سویه هایE.coli  ایجادکننده عفونت دستگاه ادراری دارای تعداد زیادی فیمبریه مثل فیمبریه نوع I، P-فیمبریه، S-فیمبریه، FIC فیمبریه، Dr فیمبریه و ادهسین های افیمبریال می باشند. این مطالعه با هدف تعیین فراوانی ژن های کد کننده فیمبریه ها در اشرشیا کلی مولد عفونت ادراری در تهران انجام شده است.روش بررسی: در این تحقیق 363 نمونه ادراری از افراد مبتلا به عفونت دستگاه ادراری در طی سالهای 89-87 از آزمایشگاههای بالینی غرب تهران جمع آوری شد. با استفاده از روشهای بیوشیمیایی استاندارد E.coli بودن 200 نمونه تایید گردید. پس از استخراج DNA از نمونه ها به روش Boiling، حضور ژنهای فیمبریا¦im, s¦a, pap, ¦oc, a¦a  به روش PCR مورد بررسی قرار گرفت.یافته ها: میزان شیوع ژنهای فیمبریه pap, s¦a, a¦a, ¦oc, ¦im در بین 200 سویه به ترتیب 188 (94%)، 34 (17%)، 20 (10%)، 62 (31%)، 71 (35.5%)، تعیین گردید.نتیجه گیری: نتایج این مطالعه نشان داد که ژن ¦im و pap شایعترین ژنهای کدکننده فیمیریه در اشرشیا کلی های جدا شده از عفونت ادراری در شهر تهران می باشد. این مساله می تواند اطلاعاتی در رابطه با اهمیت آنها در آسیب شناسی عفونت ادراری، مدیریتUTI  و راهکارهای درمانی همانند تولید واکسن های نوین فراهم آورد.

زمینه و هدف: پروبیوتیکها میکروارگانیسم های غیر پاتوژن و مفیدی هستند که معمولا از سویه های لاکتوباسیلوس ها، لاکتوکوکها و برخی بیفیدوباکتریومها تشکیل شده اند پروبیوتیکها مکمل های غذایی با اثرات مفید بر سلامتی مصرف کنندگان شناخته شده اند. در کشورهای دیگر سویه های لاکتوباسیلوس و بیفیدیوباکتریوم با ترکیبات خاص و شمارش معینی از باکتریها برای اهداف درمانی و صنعت مواد غذایی استفاده می شوند. از این روی این مطالعه به منظور بررسی فراوانی لاکتوباسیلوس در مواد غذایی شهر های آذربایجان شرقی انجام گرفت.روش بررسی: در این مطالعه مقطعی یکصد نمونه از انواع مواد شامل لبنیات، گیاهان و حبوبات ماستهای پاستوریزه و سنتی، پنیر خامه ای و پنیرهای سنتی، گل زعفران، محصول تازه لوبیا چیتی، لوبیا قرمز، لوبیا سبز تازه از شهرهای مختلف آذربایجان شرقی نمونه برداری گردید. از نمونه ها به محیطهای کشت MRS آگار تلقیح نموده و در دمای oC 42 و 37 oC و 25 oC بمدت دو روز انکوبه شد و پس از ایزوله نمودن باکتری آنها را تغلیظ ولیوفلیزه نموده، پس از اتمام نمونه برداری همگی در محیط افتراقی تعیین هویت گردیدندیافته ها: در این بررسی لاکتوباسیلوس های: L. delbrueki، L. bulgaris، L. Salivarius، L. Casei، L. agilis به ترتیب با 10، 10، 8، 5، 3 مورد شایعترین سویه های جدا شده بودند. لاکتوکوکوس ترموفیلوس با 12 مورد شایعترین لاکتوک جدا شده بود.نتیجه گیری: بر اساس یافته های حاصل از این مطالعه انواع زیادی از پروبیوتیک های لاکتوباسیلوس در غذاها وجود دارند. جداسازی و تکثیر این پروبیوتیک ها و کاربرد آن در تولید و غذایی و با اهداف درمانی توصیه می شود.

زمینه و هدف: آنتی بیوگرام شانه ای روشی سریع و قابل اطمینان برای تعیین حساسیت ضد میکروبی میکروارگانیسم های مختلف در برابر یک آنتی بیوتیک خاص بوده که در کاهش هزینه ها فوق العاده موثر است. هدف از این تحقیق طراحی پلیتی است که نه تنها به راحتی و در کمترین زمان محل دقیق شانه گذاری در پلیت ها را تعیین نماید بلکه بعد از انجام آزمایش بدون استفاده از خط کش هاله های عدم رشد هر دوز دارو را به راحتی و با دقت بالا مشخص نماید.روش بررسی: ابتدا داده های CLSI در باره محدوده حداکثر اندازه هاله های عدم رشد تشکیل شده با آنتی بیوتیک ها و میکروارگانیسم های مختلف به صورت آماری مورد بررسی قرار گرفت و تعیین شد که بیشترین (99.7%) هاله های عدم رشد در محدوده 42 میلی متر تشکیل می شوند. بر همین اساس عدد به دست آمده (42 میلی متر) و سایز پلیت معمولی (100 میلیمتر) مورد استفاده برای تست های حساسیت سنجی، به نرم افزار سالید ورکس داده شد که با این نرم افزار بهترین محل نوار و شانه گذاری در پلیت ها تعیین گردید. سپس کارائی این روش برای تعیین MIC دو باکتری استافیلوکوکوس اورئوس و کلبسیلاپنمونیه مورد آزمون قرار گرفت.یافته ها: در این روش دو نوار شانه ای را بطور همزمان در یک پلیت قرار دادیم و در هیچ موردی تداخل هاله عدم رشد مشاهده نگردید. MIC آنتی بیوتیک های آمیکاسین 0.5، آموکسی سیلین 0.5، جنتامایسین 1 و نیتروفورانتوئین 10 میکروگرم/میلی لیتر برای استافیلوکوکوس اورئوس و MIC آنتی بیوتیک های نالیدیکسیک اسید 0.1، آمیکاسین 0.5، جنتامایسین 0.5، نیتروفورانتوئین 10 میکروگرم/میلی لیتر برای کلبسیلا پنمونیه بدست آمد.نتیجه گیری: با مقایسه نتایج به دست آمده از آزمایشهای انجام شده با نتایج ثبت شده در کاتالوگ شرکت سازنده شانه های آنتی بیوتیک که طبق داده های CLSI می باشند، این ادعا ثابت گشت که استفاده از این پلیت نوین از خطاهای احتمالی و تداخل های آنتی بیوتیکی کاسته و همچنین مدت زمان انجام تست و تست خوانی نیز کاهش می یابد.

زمینه و هدف: ارگانیسم های پاتوژن ممکن است از طریق دست کارکنان نه تنها به خود بلکه به اعضای خانواده شان و بیماران منتقل شده منجر به عفونت به ویژه عفونت های بیمارستانی شوند. آلودگی میکروبی دستها از طریق تماس با بیمار، وسایل آلوده و یا وسایل عمومی محل کار رخ می دهد. به نظر می رسد آلودگی کامپیوتر و گوشی های تلفن در بیمارستان بیشتر از ساختمانهای خارج بیمارستانی باشد. هدف از این مطالعه بررسی و مقایسه ای آلودگی میکروبی صفحه کلید و موس کامپیوترها همچنین گوشی های تلفن در یک بخش از بیمارستان و یکساختمان اداری می باشد.روش بررسی: نمونه ها با سواپ استریل از 32 صفحه کلید، 31 موس کامپیوتر و 30 گوشی تلفن کارکنان در ساختمان اداری دانشگاه علوم پزشکی مشهد و آزمایشگاه مرکزی بیمارستان امام رضا (ع) گرفته و بر روی محیط آگار خون دار و مک گانگی کشت داده شد.یافته ها: از میان 64 مورد نمونه گیری از ساختمان اداری دانشگاه 83 جرم میکروبی یافت شد. که در بین این ها باسیل اسپوردار گرم مثبت (باسیلوسها) 40.95% (n=34) واستافیلوکوک کواگولاز منفی 32.53 (n=27) بیشترین جرمهای موجود بودند. در آزمایشگاه مرکزی از 29 نمونه: 33 جرم میکروبی یافت شد. در این میان باسیل اسپوردار گرم مثبت (باسیلوسها) 57.57 (n=19) واستافیلوکوک کواگولاز منفی 21.21% (n=7) شایعترین میکروب های به دست آمده بودند. در مجموع آلودگی اجزا کامپیوتر و گوشی تلفن از نظر آماری تفاوت معناداری نداشت (0.05<P Value). برخی جرم ها مانند دیفتروئید در آزمایشگاه اصلا وجود نداشت اما آسپرژیلوس در دو مورد در آزمایشگاه یافت شد.نتیجه گیری: اغلب جرم های روی وسایل به علت گرد و غبار موجود در محل یا منقله از فلور نرمال دست کارکنان بوده است، اما تنها دو میکروارگانیسم به دست آمده شامل استافیلوکوک کواگولاز مثبت و آسپرژیلوس را باید با دقت بیشتری مدنظر قرار داد.

زمینه و هدف: در بسیاری از مراکز آزمایشگاهی بالینی و تحقیقاتی، ارتقای کیفیت و اثربخشی خدمات یکی از مهمترین برنامه ها می باشد. افزایش رضایت مشتریان (محققان یا بیماران)، توسعه ظرفیت ها، نوآوری، افزایش کارآیی، اطمینان از تداوم خدمات و درآمدزایی از دیگر برنامه های مهم این مراکز است. برای عملیاتی کردن این برنامه ها، در این پژوهش با ترکیب دو رویکرد کیفی و کمی در فرایند ارزیابی، طرحی برگرفته از سیستمهای مدیریت کیفیت آزمایشگاهی (LQMS) و کارت امتیازی متوازن(BSC) ، برای ارزیابی و بهبود عملکرد مراکز آزمایشگاهی، پیشنهاد می گردد.روش بررسی: در این مقاله گام های اساسی لازم برای طراحی و توسعه الگوی ارزیابی عملکرد، تشریح و بر اساس آن مدل پیشنهادی تحقیق ارائه می گردد. به منظور سنجش اعتبار مدل، ارتباط میان هر یک از معیارها، راهبردها و اهداف مهم بر اساس نظر افراد خبره مشخص و با به کارگیری روش AHP سنجیده می شوند.یافته ها: دستاوردهای حاصل از به کارگیری مدل پیشنهادی این پژوهش در یکی از مراکز بزرگ آزمایشگاهی که منجر به افزایش 22% کارآیی، ارتقا 27% ضریب سطح کیفیت خدمات، 33% درآمدزایی و 4% رضایت مشتریان شده است، در این مقاله آورده شده است.نتیجه گیری: مدل پیشنهادی این تحقیق یک ابزار ارزشمند برای ارزیابی و بهبود عملکرد مراکز آزمایشگاهی بالینی و تحقیقاتی است که استفاده از آن سبب افزایش بهره وری از منابع، رضایت مشتریان و جامعه از خدمات مراکز آزمایشگاهی می گردد.