اخلاق پزشکی
سال:1393 | دوره:8 | شماره:28 |تعداد مقالات:8

پزشکی یک پروفشن است. پروفشن ها گروهایی هستند که به صورت علنی اعلام می دارند اعضای آن به شیوه های خاصی رفتار کرده، اهداف عالی داشته و خود را مانند یک خیر اجتماعی به جامعه عرضه کرده و با انتشار کدهای اخلاقی استانداردهایی را اعلام می کنند و اعضای آن بر این اساس مورد داوری قرار می گیرند. در این تحقیق هدف بررسی کدهای اخلاقی پروفشنالیسم پزشکی یا مشخصات طبیب از دیدگاه آموزه های اسلامی است. با روش توصیفی - تحلیلی و مطالعه کتابخانه ای آیات و روایات و بررسی مقالات و متون اسلامی، کدها و مشخصات پروفشنالیسم پزشکی یا طبیب مورد بررسی قرار گرفت. مهم ترین کدهای پروفشنالیسم پزشکی و مشخصات طبیب در متون اسلامی در کلام حضرت علی (ع) و حضرت امام صادق (ع) یافت شد که عبارتند از:1- پرهیزکاری و تقوا؛ 2-جدیت و کوشش؛ 3- دلسوزی و خیرخواهی؛4- علم و آگاهی؛ 5-اعتماد.آموزه های اسلامی در مورد پزشکان کد مهمی را معرفی می نماید که از تمام کدهای پروفشنال موجود مهم تر است که همان کد اخلاقی پیامبران الهی و ائمه (ع) و مومنین است و تمام ارزش ها و کدهای اخلاقی دیگر را درون خود دارد. کد تقوی که در راس کدهای اخلاقی است و باعث محبوبیت خداوند، معیت و همراهی خداوند، برخورداری از علم و حکمت و فرقان، آسان شدن کارها، روزی فراوان و رسیدن به رستگاری و فلاح می گردد.

مقدمه: رضایتمندی بیماران از خدمات دریافتی شاخص مناسبی برای سنجش کیفیت خدمات و نحوه ارائه آن از نظر گیرندگان خدمت است. میزان رضایت بیماران منعکس کننده توانایی و قابلیت کادر درمانی و میزان رعایت حقوق بیمار است، لذا قدم اول کسب اطلاعات از نظرات و انتظارات بیماران است. مطالعه حاضر با هدف بررسی میزان رضایت بیماران بستری شده از نحوه ارائه خدمات درمانی در یکی از بیمارستان های آموزشی شهر در سال 90- 1389 انجام شد.روش: این مطالعه یک مطالعه توصیفی- مقطعی است که با استفاده از روش تصادفی بر روی 286 نفر از بیمار در حال ترخیص انجام شد. جمع آوری اطلاعات با پرسشنامه محقق ساخته دو قسمتی انجام شد که روایی پرسشنامه با روش صوری و محتوایی و پایای آن با روش آلفای کرونباخ کسب گردید. اطلاعات به کمک نرم افزار SPSS با ویرایش 15 مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.یافته ها: درصد رضایتمندی از کل خدمات 220 نفر (63.9 درصد)، خدمات پزشکی 210 نفر (57.6 درصد) و از خدمات پرستاری 252 نفر (72.3 درصد) بود. بیشترین درصد رضایتمندی مربوط به ارائه آگاهی از سوالات و خواسته های بیمار و کم ترین میزان مربوط به رضایت از دسترسی به کادر درمانی در هنگام نیاز بود. اختلاف معنی داری بین درصد رضایتمندی از خدمات بالینی بر حسب سن، جنس و میزان تحصیلات وجود داشته است (P<0.001). درصد رضایتمندی افراد شاغل و افراد دارای بیمه نسبت به افراد فاقد بیمه بالاتر بود (P=0.001)نتیجه گیری: در مجموع درصد رضایتمندی بیماران از خدمات درمانی کاملا راضی بوده است. در ابعادی که کمبودها و نارضایتی وجود داشته باید با کارشناسی صحیح نواقص برطرف شود و عدم رضایت بیماران از این خدمات دریافتی می تواند بیانگر رعایت نشدن حقوقشان باشد.

مقدمه: ظهور جنبش هایی که با مضمون حقوق بیمار و با هدف افزایش رضایت بیماران و اعتلای خدمات درمانی به آن ها در حیطه بهداشت و درمان شکل گرفته است، زمینه رعایت و آگاهی از مفهوم موازین اخلاق پزشکی را که حقوق بیماران را نیز شامل می گردد، بیش از پیش مورد توجه قرار داده است. لازمه عملکرد اخلاقی مناسب در حیطه درمان، آگاهی از مفاهیم اخلاق پزشکی می باشد.روش: این پژوهش از نوع توصیفی می باشد. 39 دانشجوی گروه علوم پزشکی (مامایی، کارورز زنان و دستیار زنان) که در زمان مطالعه مشغول به ارائه خدمات درمانی در بخش لیبر 5 بیمارستان آموزشی منتخب شهر تهران بودند، با روش نمونه گیری در دسترس انتخاب شدند و آگاهی آن ها نسبت به موازین اخلاق پزشکی مورد بررسی قرار گرفت. ابزار، پرسشنامه پژوهشگر ساخته دو قسمتی شامل اطلاعات دموگرافیک و 15 سوال در حیطه آگاهی از موازین اخلاق پزشکی بود.جهت تجزیه و تحلیل داده ها از آمار توصیفی و نرم افزار 17 SPSS استفاده شد.یافته ها: میانگین نمره آگاهی دانشجویان گروه علوم پزشکی 8.53±2.07 از حداکثر 15 به دست آمد که در این پژوهش بیانگر آگاهی در سطح متوسط بود. بین سن، رشته تحصیلی و نمره آگاهی دانشجویان ارتباط معناداری وجود نداشت (P³0.05).بحث: آگاهی افراد در یک سازمان بر عملکرد آن ها تاثیر می گذارد، لذا شناسایی میزان آگاهی شاغلین بهداشت و درمان، زمینه مناسبی را جهت شناسایی کمبودها و برنامه ریزی در جهت ارتقای آگاهی آن ها فراهم می کند که خود می تواند بر عملکرد ارائه دهندگان خدمات درمانی، رضایت بیماران و ارتقای سطح سلامتی و خدمات حوزه درمان تاثیرگذار باشد.

مقدمه: در سال های اخیر با افزایش تولید علم در کشورمان، احتمال وقوع سوء رفتارهای پژوهشی به صورت موضوعی چالش برانگیز مطرح می باشد. هدف از انجام مطالعه حاضر بررسی تجربیات پژوهشگران از علل بروز و راهکارهای مقابله با این سوء رفتارهای پژوهشی می باشد.روش: این مطالعه، یک مطالعه کیفی از نوع تحلیل محتوای ارتباطی بود که نمونه گیری در آن به صورت هدفمند انجام گرفت. در این مطالعه تعداد 10 مصاحبه عمیق نیمه ساختارمند با دانشجویان دکترا انجام گرفت. آنالیز داده ها با استفاده از نرم افزار Open Code انجام شد.یافته ها: سه حیطه عمده موارد ارتکاب، علل ارتکاب و راهکارهای مقابله با آن ها از داده ها استخراج گردید. سیستم ارزشیابی کمی، بی اطلاعی از قوانین، عدم وجود قوانین واضح و مشخص برای مجلات از مهم ترین علل ارتکاب بودند. همچنین برقراری سیستم ارزشیابی کیفی، افزایش آگاهی و فرهنگ سازی، برقراری سیستم شناسایی تخلفات و ایجاد قوانین واضح برای مجلات از راهکارهای پیشنهادی شرکت کنندگان جهت مقابله با سوء رفتارهای پژوهشی بود.نتیجه گیری: سوء رفتارهای پژوهشی به یکی از دغدغه های محققین در ایران تبدیل شده و برای پیشگیری کردن از وقوع آن باید اقدامات لازم انجام شود.

خطاهای داروئی از شایع ترین خطاهای تهدید کننده ایمنی بیمار است که باعث افزایش مرگ و میر بیماران و همچنین افزایش هزینه های بیمارستانی می شود. پژوهش حاضر با هدف تعیین وقوع خطاهای داروئی و ارتباط آن با تعهد حرفه ای پرستاران انجام شده است. در این مطالعه مقطعی همبستگی، 300 پرستار به روش نمونه گیری طبقه ای انتخاب شدند. جهت گردآوری اطلاعات از سه پرسشنامه شامل اطلاعات دموگرافیک، پرسشنامه تعهد حرفه ای پرستار و پرسشنامه خطای داروئی استفاده شد. داده ها توسط نرم افزار آماری SPSS و آزمون پیرسون تحلیل شدند. طیف سنی پرستاران 50-22 و اکثرا زن (86.7 درصد) و 64% متاهل بودند. در نتایج حاصل از تحلیل داده ها میانگین وقوع خطای داروئی در طی سه ماه برای هر پرستار 15.11 و نمره تعهد حرفه ای 86 (تعهد حرفه ای بالا) محاسبه گردید و از نظر آماری ارتباط معناداری بین خطاهای داروئی و تعهد حرفه ای پرستاران دیده نشد (P<0.320) و هر دو گروه پرستاران دارای تعهد حرفه ای پایین و بالا تفاوتی در ارتکاب خطای داروئی نداشتند.

دیسترس اخلاقی یکی از مسائل مهمی است که می تواند کیفیت زندگی کاری پرستاران و دستیابی به اهداف سلامتی و بهداشتی را با اشکال مواجه سازد. یکی از مسائل تاثیرگذار در ایجاد شرایط دیسترس اخلاقی، پدیده آتانازی است. هرچند وقوع این پدیده با توجه به ساختارهای مذهبی و قانونی کشور ایران امری غیر ممکن محسوب می شود، ولی نگرش پرستاران نسبت به عوامل زمینه ساز آتانازی نیز می تواند در ایجاد شرایط دیسترس اخلاقی در پرستاران موثر باشد، لذا مطالعه توصیفی -تحلیلی حاضر با هدف بررسی ارتباط بین پدیده دیسترس اخلاقی و نگرش نسبت به آتانازی صورت گرفته است. پرستاران مورد پژوهش به روش نمونه گیری سهمیه ای از بیمارستان های آموزشی شهر کرمان انتخاب شده و از پرسشنامه دیسترس اخلاقی کورلی و نگرش نسبت به آتانازی برای جمع آوری اطلاعات استفاده شد. نتایج مطالعه حاکی از عدم وجود ارتباط معنی داری بین دیسترس اخلاقی با نگرش نسبت آتانازی است (P>0.05). میانگین دیسترس اخلاقی در پرستاران (2.7±0.57) و میانگین نگرش پرستاران نسبت به آتانازی (0.9±1.5) گزارش شد.با توجه به این که آتانازی یکی از عوامل مهم ایجادکننده شرایط دیسترس اخلاقی در پرستاران است، ولی شاید نگرش پایین پرستاران از بروز آن جلوگیری کرده و در نتیجه سبب شود که این پدیده نتواند نقش موثری در ایجاد دیسترس اخلاقی در پرستاران ایرانی داشته باشد. با این وجود سطوح دیسترس اخلاقی لزوم توجه و برنامه ریزی لازم در جهت آشنایی پرستاران با این پدیده و افزایش مکانیزم های سازگاری در آن ها را ایجاب می نماید.

مقدمه: بر طبق شواهد در بسیاری از کشورها، پرستاران حتی با مدارج تحصیلی بالا در مورد مباحث اخلاقی توانایی ابراز عقیده نداشته یا به نحوی کنار گذاشته می شوند. این مطالعه به منظور تعیین توانایی استدلال اخلاقی دانشجویان کارشناسی ارشد پرستاری و عوامل موثر بر آن صورت گرفت.روش: این مطالعه به روش توصیفی همبستگی روی 236 دانشجوی کارشناسی ارشد پرستاری در دانشگاه های علوم پزشکی تهران در سال 1391 انجام شد. نمونه ها با روش سرشماری انتخاب شدند. از پرسشنامه تعیین سطح توانایی استدلال اخلاقی که بر مبنای تئوری Kohlberg طراحی شده استفاده گردید.یافته ها: در این مطالعه، 27 دانشجو (11.3 درصد) در سطح پیش عرفی، 68 دانشجو (28.7 درصد) در سطح عرفی، 112 دانشجو (47.8 درصد) در سطح ﭘﺲﻋﺮﻓﻲ و 29 ﻧﻔﺮ (12.1 درصد) در سطح ملاحظات بالینی قرار داشتند. همچنین بین سابقه کار با سطح توانایی استدلال اخلاقی دانشجویان رابطه آماری معنی دار معکوسی وجود داشت.نتیجه گیری: نتایج این مطالعه نشان داد اگرچه حدود نیمی از دانشجویان در سطح پس عرفی قرار دارند، ولی هنوز تعداد قابل توجهی از آنان در سطوح پایین تر توانایی استدلال اخلاقی هستند. این امر نشان دهنده لزوم توجه بیشتر مسوولین برنامه ریزی دروس پرستاری به پرورش توانایی استدلال اخلاقی دانشجویان پرستاری است.

ناامیدی به عنوان یک عامل شناختی که با انتظارات منفی در مورد آینده مشخص می شود، در شالوده انواع مختلف اختلالات روانی مشاهده شده است. هدف از پژوهش حاضر بررسی نقش مولفه های صبر به عنوان فضایل اخلاقی و ویژگی های شخصیتی به ویژه مولفه های اخلاقی شخصیت در پیش بینی میزان ناامیدی دانشجویان بود. تعداد 516 دانشجوی دانشگاه شیراز به وسیله نمونه گیری خوشه ای به روش تناسب احتمالی با اندازه انتخاب و با تکمیل پرسش نامه پنج عامل بزرگ شخصیت (فرم کوتاه)، مقیاس صبر و پرسش نامه ناامیدی در این پژوهش شرکت کردند.نتایج تحلیل رگرسیون چندگانه همزمان نشان داد که پنج عامل بزرگ شخصیت پیش بینی کننده ناامیدی و خرده مقیاس های آن بوده است. همچنین مولفه های صبر نمره کل ناامیدی و خرده مقیاس های آن را به طور منفی پیش بینی کردند.ترکیب پنج عامل بزرگ شخصیت و مولفه های صبر نیز پیش بینی کننده نمره کل ناامیدی و خرده مقیاس های آن بوده است.در تبیین یافته های پژوهش حاضر می توان این گونه نتیجه گیری کرد که عوامل شخصیتی از جمله مولفه اخلاقی شخصیت مانند وظیفه گرایی یا وجدان و مولفه های صبر متغیرهای مهمی در پیش بینی ناامیدی هستند. بنابراین در درمان افسردگی و ناامیدی توجه به این دو سازه روانشناختی- اخلاقی با اهمیت است.